ET STIFT EN STATIEF DOOR ALPHEI
Levenskrachtige knop uit den Krans der Holiandsche Rijnbloemen
fjste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Woensdag 28 Januari 1931
Derde Blad
No. 21737
f. MET DEN FOTOGRAAF
DOOR ALPHEN OP STAP
ALPHEN'S SCHOONHEID.
Het wa-pen van Alphen
Aan den Lezer!
Aan het hoofd van dit nummer, dat een
bil overzicht wil geven van de gemeente
Alphen aan den Rijn, waarbij wij ons tot
he belangrijke onderwerpen moesten be-
Hnerken is bet ons een behoefte een woord
,an Weigeneenden dank neer te schrijven
hen, die ons op znlk een welwillende
wijze gegevens en inlichtingen verstrekten.
Tij noemen hier Burgemeester Lovink, den
Ipet D, ten Cate Bronwer, Voorzitter van
li Kamer van Koophandel, den heer A. P.
ïalk hoofdcommies ter Secretarie, den heer
T. M. C. Hegt, archivaris der gemeente
Uphen aan den Rijn, Ds. A. W. Voors,
Abeclenr dei Martha-stichtina. den heer
J, de Groot, landbouwleeraar en de direc-
ttnren van diverse Alphensche bedrijven.
Hnn vriendelijk verleende, deskundige voor-
Ifchtiog en medewerking hebben wij op
herren prijs gesteld!
B\Vc schrijven: met den fotograaf op
SL Of liever ware te zeggen met den
/Biograaf in de auto door Alphen heen,
Aut wanneer ge alles moest afloo-
ptn. wat wij in het moderne vervoermiddel
rrbijstoven, dan zoudt ge wel twee dagen
dig hebben! Zelfs nu duurde het nog
■nice uren! Drommels: wat is dat Alphen
Boot aan den horizont, als het oog over
■gestrekte weilanden tuurt, doemen heel
B de verte weer silhouetten van wonin-
Bn en schoorsteenen op en steeds luidt
I è>T het antwoordja, ook d&t behoort nog
l|Dt Alphen! Telkens nieuwe huizengroepen
H) grooten afstand van elkaar, dorpjes op
■rh zelfmaar toch allen behoorend tot
dn ééne groote gemeente, die indertijd ook
BI Aarlanderveen en Oudshoorn opslokte en
oen oppervlakte van 604ö H.A. beslaat!
- Alphensehe burgemeester, dr. Lovink.
wrens activiteit voor Alphen hoogelijk
geroemd kan worden
Zoo zijn w:e clan den Rijn langs getrokken
en stuitten ieder oogenblik op plekjes, die
we wilden vastleggen, want er is veel, dat
dc moeite loont., om het in dit nummer af
te beelden!
Schilderachtige boerenhoeven vormen een
aangename afwisseling in de reeks grauwe
fabrieken en als ge in 't centrum aange
komen zijt, valt onmiddellijk de prachtige
Ned. Hervormde Kerk op, waarvan links,
de Bruggestraat in, de beroemde Alphen
sche brug ligt, dio voor het moderne ver
keer, als de meeste bruggen hier, toch wel
te smal geworden is 1
Het brugvraagstuk lijkt ons voor de on
middellijke toekomst urgent: neem er maar
eens een kijkje, even nadat de klok haar
twaalf slagen heeft doen hooren, het uur
waarop de honderden arbeiders der ver
schillende fabrieken huiswaarts gaan, om
te schaften. En als er op drukke dagen
nog een file van 20 auto's staat tc wachten,
totdat een der vele sleepdiensten is gepas
seerd, dan heerscht op dit punt een drukte,
die aan werkelijk groot verkeer" doet
denken
Vanuit het hotel ,,de Vergulde Wagen"
heeft men daarop een aardig kijkje, dat
ook de Mandersloostraat omvat, waar de
Alphenaars zich op sommige uren voor de
winkelramen verdringen.
Er zijn nog andere bruggen, waarover
met betrekking tot het verkeer nog wel een
woordje te zeggen valt: de Gouwsluis bijv.
is berucht, en bekend, al naar ge 't noemen
wilt: zij biedt weliswaar een bont beweeg,
lijk gezicht, wanneer zij veel schepen door
laat op hun tochten van en naar Amster
dam. En dat gebeurt op heel wat uren
van den dag De brugwachter heeft dan
ook dikwijls uren vol werk en genoeg af
wisseling daarvoor zorgeoi ook de automo
bilisten en wagenvoerders, die de hier nood
zakelijk te beheerschen verkeerstechniek
met minder prettig klinkende opmerkingen
om een ander woord maar niet te ge
bruiken bepeperen!
Gelukkig dat ook hier evenals voor de
Alphensche brug plannen in overweging
zijn ter verbreeding, hetgeen voor een ge
meente als Alphen, die zich zoo sterk orn-
hoogwerkt, zoo'n kwaad idee nog niet is.
Maar het zal nog wel heel wat voeten in
do aarde hebben, voor en aleer in alle op
zichten „ruim baan" gemaakt is!
Op onzen onderzoekingstocht zagen we
nog veel meer, dat we voor onze lezers
wilden vastleggenallereerst het imponee-
rende gebouwencomplex van de Martha"-
stichting, waarover elders meer: prachtig
de parkenaanleg met den vijver, waarover
'n rustiek bruggetje-, daarachter de verschil
lende huizen", waarin de jongens en meis
jes op zulk een voortreffelijke wijze wor
den opgevoed. Dc entree, met ter linker
zijde de charmante directeurswoning
eens het buitenhuis „Rijnstroom", dat ge
heel gemoderniseerd werd stemt dadelijk
reeds weldadig: 't is hier een heerlijke om
geving voor een jeugd, die in andere op
zichten toch veel ontbeeren moet.
I Voort ging het weer langs de „Lage
I zijde"hier liggen nog enkele voorname
bezittingen uit de tweede helft der 20ste
eeuw, die indertijd de 18de eeuwsche
kasteelen verdrongen, maar langzamerhand
weer voor modernere villa's worden opge
ruimd. Met vreugde constateeren we, welk
een rust, ouderwetsche degelijkheid en ge-
noegelijkheid er van hetgeen, dat zich nog
staande wist te houden, uitstraalt,
't Volgend oogenblik zitten we weer mid
den in een der vele wijken: het ..BlocmDiof-
kwartier" met de schitterende speelplaats
en de gezonde woningen, het „Hazeveld-
kwartier", waar steeds nieuwe huizen urt
den grond verrijzen, het Burgemeester Vis
serpark, waarin de charmante villa's
o.a. die van burgemeester Lovink een
i vriendelijk gezicht bieden1 vanaf den Rijks
j straatweg. Nog maar weinig jaren geleden
w<as aMes hier nog polderland'
Wij maakten nog eenige halsbrekende
toeren boven op in aanbouw zijnde schepen
van een der bekendste Alphensche werven
en daalden behoedzaam -met ons breekbaar
fotomateriaal onder het oorverdoovend la
waai der electrische klinkhamers weer naar
heneden. Hier was, ondanks „malaisetijd'
het werk nog in volle gang! Maar... zooals
een der leiders ons bedrukt zeide... voor
hoe lang nog
Na al onze omzwervingen konden wc
toch niet nalaten nog even 'n typisch fototje
te nemen van het Holiandsche water-
landschap". Vlak voor 's Molenaarsbrug,
juist ter hoogte van het startpunt der Hot
landiawedstrijden, hing boven het water de
wasch te drogen
Bij al 't vergankelijke en veranderlijke
waaraan steden, dorpen, menschen en ook
Alphen onderhevig zijn, houdt dc Hollanci-
sche zindelijkheid toch maar eeuwig stand
De A'lpbensclie brug
VROEGER EN NU - DIVERSE
UITBREIDINGEN.
Wanneer ge in Alphen, dc aloude heerlijk
heid aan den Rijn, welker schoonheden en
voorlref'felijkheden in het begin dier 18de
eeuw reeds door den dichter Petrus Plemper
zijn bezongen, verwijlt, dan treft wel aller
eerst de groofe uilgestrektheid dezer vooral
in den laatsten lijd zich snel ontwikkelende
■industrieplaats, liggende in 't hart van het
welvarende en schilderachtige Rijnland.
Natuurlijk ging veel van het artistieke
aspect verloren ook hier veranderde het
modernisme bet silhouet en moest veel
schoonheid aan de industrie worden opge
offerd. Eeuwenoude eiken maakten plaats
voor de kaarsrechte fabriekspijpen, die nu
aan vele kanten oplorenen.
Al mag Alphen dan niet meer zijn een
..dorpskoTiingin als diamant in goud gezet",
de plaats treft toch door haar bekoorlijk en
welvarend aanzien. Het meerendeel dér
kasteelen, oud'e buitenplaatsen, statige lust
hoven verdween, maar daan-oor verrees
véél, waarvan de bewoners profiteeren
kunnen in ander opzicht: fabrieken werden
overal gebouwd en hierdoor kon de finan-
cieele welstand der gemeente hoog worden
opgevoerd.
Men moet evenwel niet meenen, dat
Alphen er tegenwoordig uitziet als een een
tonig gebouwencomplex van kleine en
groot-ere fabrieken: neen, ook voor den
kunstzinnig a angel egden bezoeker is er nog
wel a-1 is 't dan ook op andere wijze
te genieten. Oude schoonheid werd gelukkig
dikwijls door nieuwe vervangen.Voorai
onder den tegenwoordigen actieven burge
meester dr. Lovink groot liefhebber van
natuur- en .plantenschoon is er een
Streven merkbaar om 'tdorp te verfraa-ien,
zooveel slechts binnen zekere grenzen
mogelijk is.
l)e snelle ontwikkeling dezer in vele
opzichten gezegende industrieplaats met
haar omvangrijke bedrijven en waar ook
landbouw en veeteelt een niet te onder
schatten 'beleekenis bezitten had. vooral
na den oorlog een geweldige bevolkings
aanwas ten gevolge In 1-930 bedroeg
aantal inwoners rond 17.300, terwijl dtffc >n
Januari 1924; slechts 15 047 was.
Het spreekt vanzelf, dat "dit n^ejt een jfce-
langrijke uitbreiding gepaard ^bwwi.
Naast het merk
waardige gezicht
van de Hooge-
en Lage Zijde,
waartusschen de
onvergankelijke
Rijn door de
eeuwen heen rus
tig voort blijft
kabbelen, vallen
den belangstellen
den bezoeker de
nieuwe wijken
terstond op, wan
neer hij zich wat
meer buiten het
drukke en ge
noeglijke winkel
centrum begeeft
Nieuwe wijken,
die onmiddellijk
de overtuiging
vestigen, dat de
Alphenaars met
den tijd zijn mee
gegaan.
Toonden aan
vankelijk deze uit
breidingen wel
licht een archi
tectonisch gespro
ken minder
fraaie bouwstijl
later is dit totaal
anders geworden:
het streven om
van Alphen zoo
veel mogelijk een
model tuindorp te
maken, is duide
lijk merkbaar.
Bijzonder fraaie
villa-, moderne
middenstands- en arbeiderswoningcomplexcn
rezen aan „alle zijden uit de groene wei
den" op, waarbij de vriendelijke tuin- en
parkenaanleg uiterst aantrekkelijk is.
Een bepaalde lijn teekent zich duidelijk
af: onder het bestuur van menschen, die
in 'het bouwbedrijf zeer kundig zijn en een
open oog bezitten voor hetgeen de moderne
architectuur aan eischen sbell, is hier met
vastberadenheid en overleg gewerkt.
Niet schots en scheef dooor elkander
staan de huizen, maar een opvallende een
heid wist men te bereiken. Zelfs voor de
kleinste woningen liggen veelal lieflijke
tuintjes, waaraan groote zorg wordt be
steed. Daarbij getuigen de plantsoenen met
interessant geboomte van smaak en inzicht:
de adtviezen van burgemeester Lovink heb
ben hier dikwijls wonderen verricht.
Werd nog niet zoo veel jaren geleden ge
bouwd zonder een voortuin, tegenwoordig
geschiedt dit niet meer, terwijl straten van j
6 Meter breedte onherroepelijk tot. het ver-
ledtene behoorenin de nieuwe wijken helb- j
■ben deze een breedte van 10 a 12 Meter, j
wel een bewijs hoe royaal en luchtig a^les
is geprojecteerd.
Zonder ophouden is aan verbetteiiungeri
en uitbreidingen gearbeid door het Gemeen
telijk Grondbedrijf, waarvan de heer A. P.
Tolk, hoofdcommies ter secretarie en oud
secretaris van Aarlanderveen. welke dorp
in 1918 door Alphen evenals Oudshoorn
werd geannexeerd, de ziel genoemd 'kan
worden. Deze heeft ons gt op welwillende
wijze rondgeleid: voor zijn inlichtingen be
tuigen wij van deze plaats onzen harte-
1 ijken dank.
Dit grondbedrijf werd opgericht in 1916:
voor al het geen onder de leiding der 'be
st inunderen tot stand kwaim, nnoefc dozen
veel hulde worden toegezwaaid
Wij noemen in dut verband slechts de
wordnmg van 'fc Bloemhof- en ifrazevebd-
kwartier en 't z.g. .Jtoode Dorp", een wok.
•waar het voor de tallooze arbeiders een ge
not moet zijn, er te kunnen wonen.
Groote gebouwen, o.a. de nieuwe bijzon
dere H.'B.S. en M.U.L.O.-school aan de
Stevinstraat, breede verbindingswegen, dfe
uitvoering van diverse belangrijke projec
ten: dat alles spreekt van het actieve tempo,
waarmee men te Alphen aan den slag is
geweest, om met de industrieelen groei ge
Folo's BICQZé.
in hot centrum met haar gezeW+g
druk verkeer,
lijken tred te houden. Wij wijzen nog in
dit verband op het volgende: in het uitS
breidingsplan zijn opgenomen den weg van
het Station naar den Watertoren ('Hoorn)
aan den Rijksstraatweg, waardoor 'n prach
tige directe verbinding voor het snelver
keer tot stand zal komen waarvan dc Lef-
denaars ook zullen kunnen prof.iteereni
'n groote omweg komt daarmee te vervallen^
Dan de weg van de Jongkindt-Conungtó
straateHofzicihtsitraat naatr de Bloemhof!
straat ten nutte van de bewoners der CoA
corddastraat en omgeving ook voor dezen
verdwijnt dan een bezwaarlijken omweg!
Tenslotte, die, welke de zoo noodzakelijke
veiibindiing vormt van het Burgemeester
Visserpark met het Station, waarvoor reeds
een stijlvol park werd aangelegd, dat de
entrée der gemeente uiterst aantrekkelijk
maakt en Alplhen op een aWergeltfkkigstte
wijze introduceert.
Van hooggestemde opvattingen getuigt
den aanleg: een geheel met zeer apart;
oadhet, volkomen passend in den moderner!
tijd, zonder dat in hinderlijke uitersten
werd vervallen, is hier gegroeid, in sterk
contrast met de nauwe haast middel-
eeuwsch aandoende winkelstraten in het
centrum van het 'dorp, waar het overigens
toch zoo gezellig is, om er langzaam kuie
rend en rustig genietend zijn mkoopen te
doen.
Voorat ook oomdal daar in die ouderwet-
sdhe huizen, met thun pittoreske traipgevels
moderne étalages te bewonderen zijr»,
welke voor die in de ..groote stad", zoowel
wat aankleedmg als inhoud 'betreft, in gee-
nen deele behoeven onder te doen. Zelfs
ook hier heeft men zich bij den mieuwen
tijd weten aan te passen: want in Raadl-
huis-, Manderslo-, Bruggestraat en Juliana-
straat of anderszins vonden verbouwingen
plaats, die de nijvere en vooruitstrevende
winkeliers voor een floreeren van hun be
drijf noodzakelijk achtten. Dit zal wellicht
den liefhehbers van oudheidkundig sc'hoon
minder .prettig stemmen, den middenstander
ibedt het echter materieele voordeelen, dfe
nïei te onderschatten zijn.
IDe tijd staat nu eenmaal niet stil, de
bakens moesten op 't juiste oogertblik verzdt
worden Ook in het voortvarende A'hibeti
werd dit goed begrepen!
der fraaie Alphensche buitenplaateen, die echter helaas meer en tnew veedwijnee.
Oe schoep vaart >n deo Rejn brengt drk-wkjfte veel levendigheid.
