OVERZICHT VAN BELANGRIJKE
ALPHENSCHE BEDRIJVEN
Bouwmaterialen Houthandel - Scheepswerven - Jamfabrieken - Bloemisterijen
Het aantal Alphensche industrieën en be
dreven is, om het maar eens kort uit te
drukken, enorm. Men is het eene fabrieks
gebouw, de eene pannenbakkerij, houthandel
schelpbranderij, kweekerg of anderszins
nauwelgk6 voorbjj of staat om zoo te
zeggen, alweer aan den ingang van een
ander.
Elke bezoeker verheugt zich in de wel
vaart van 3e gemeente Alphen, bewondert
de énergie der industrieelen en de werklust
der bewoners, prgst ons land gelukkig met
dit centrum, dat in zoovele hoeken van de
wereld, zich zulk een goeden naam ver
worven heeft! W|j geven van eenige dezer
bedrijven een kort overzicht, om er onze
lezers wat meer mee vertrouwd te maken.
Immers: te dikwijls gaat men er langs zonder
te weten, wat zich achter de hekken en
schuttingen dezer grootsche ondernemingen
alzoo afspeelt
't Allereerst vallen de dakpannonfabrle-
ken op: de Rgnk'ei levert voor dit artikel
een voortrefïe.gke grondstof. Dit product is
zooals in het mooie boekwerk „Neder
land'» grootste bedrgven vanuit de lucht
t9 lezen valt, van een stevigheid en plasti
citeit, die de houdbaarheid van de dakpan
haar eersten eisch ten goede komt:
felle vorst noch zon kunnen zoo'n dakpan
schaden, als zij eenmaal haar hoogen en
luchtig en post heeft betrokken.
Het fabriceeren van dakpannen kan de
grootste tak van industrie in de Rijnstreek
genoemd worden.
Voor de fabricatie, welke steeds verbeterd
en gemoderniseerd is, wordt gebruik gemaakt
van klei, die men graaft uit de landerijen
langs de Rijnoevers. Zjj is rood-bakkend.
De benoodigde voorraad wordt 's winters aan
gevoerd door een gedeelte van het fabrieks-
personeel, dat op do fabriek niet meer noo-
dig is. daar het bedrijf altijd nog een cam-
pagnebedrijf is (werktijd van Maart tot einde
October). Wel gaat het stoken nog een tijd
na het eindigen van de campagne door,
daar er 's zomers meer dakpannen worden
gemaakt dan er gebakken kunnen worden.
Van de aangevoerde en doorwinterde klei
worden dan gedurende de campagne dak
pannen en de benoodigde hulpstukken (vor
sten. onder- en bovenpannen, knikpannen,
gevelpannen enz.:) gefabriceerd. Dit produc
tieproces heeft het volgende verloop.
De klei wordt gemengd en gemalen in
een zg. „Beschicker", komt daarna over
een transportband op een sneldraaiende wals,
die zeer nauw gesteld is en dan in een
„strangpers" waaruit de klei als een lint te
voorschijn komt en op een snijtafel loopt,
waar dit fint van klei in stukken wordt ge
sneden op grootte zoo als voor het soort
pannen, dat er van gemaakt moet worden
noodig is. De verkregen plakken klei ook
wel „walken" genoemd gaan naar de persen,
■die electrisch gedreven onder groote druk
de verschillende soorten pannen leveren.
Dezo worden dan op dropgrekjes opge
vangen en naar de droogloodsen vervoerd.
Na droging door de natuur, hetgeen twee
drie weken of langer duurt naar gelang
der weersgesteldheid, worden zij in de ovens
gezet.
Deze zijn tegenwoordig alle overslaande-
vlamovens, d.w.z. dat do vlam achter vlam-
muren geleid «wordt tot boven in den oven
en daar door de producten heen, zijn weg
zoekt naar beneden om door een stelsel
van kanalen naar de schoorsteen te komen.
De bovenste lagen pannen worden daardoor
de hardste én de hechtheid neemt naar be
neden toe af. Wordt een dergelijke oven
na het afstoken of op temperatuur brengen
van circa 1000 gr. C. gewoon gesloten, dan
komen de pannen na langzame afkoeling rood
uit den oven.
Wordt de oven, nadat; in de vuurmonden
een hoeveelheid kolen is geworpen, zoo snel
mogelijk en zooveel mogelijk hermetsch ge
sloten, dan worden de pannen z.g. „ge
smoord" en komen mede door inwerking van
de rookgassen uit de brandstof, na afkoeling,
wat in dit geval door het opbrengen van
water op den oven geschiedt blauw uit
den oven.
Moeten de pannen geglazuurd \Vordeti, zoo
als men dit tegenwoordig zeer veel eischt,
dan word n de pannen eerst gebakken, zoo
als de roode, door overgieten voorzien van
een laagje glazuur, dan weer in den oven
gezet, op temperatuur van circa 1000 gr. C.
gebracht, gekoeld en zij komen dan gegla
zuurd er uit.
Dit glazuur kan zijn glimmend, dof of
mat, al naar de samenstelling van het opge
brachte vloeibare glazuurmengsel en kan
zoo ook in verschillende kleuren gefabriceerd
of z lfs in twee kleuren op een pan gebracht
worden.
Deze tweekleurige pannen gebruikt men
voor de genuanceerde daken. Meer effect
heeft evenwel het leggen van pannen van
verschillende kleuren door elkaar.
Als neven-producten worden bijv. door
de N.V. Klei waren fabriek voorheen firma
H. van Leeuwen nog gebraficeerd draineer-
buizen, in de land- en tuinbouw gebruikt
voor het afvoeren van oyertollig water. De
greppels komen dan te vervallen door deze
drainage, waardoor ook groote landopper-
vlakt verkregen wordt en de landbewerking
met machines vergemakkelijkt of mogel^k
gemaakt.
Y»rder produceer» dez fahriek nog jaar
lijks eene höeveelheid gewone handvorm pan
nen, die na de machinale bewerking der
klei geheel met de hand in vormen worden
gtmaakt.
Wat betreft de dakpannenfabricage worden
gefabriceerd in de N.V. Dakpannenfabriek
v. -d. Kloot Meyburg alle soorten, zoowel
in rood en blauw onverglaasd, ook genuan
ceerd. Tevens allé daarbij mogelijkerwijze
voorkomende hulpstukken voor alle afwij
kende dakconstructies. Verder speciale ar
tikelen, als: Muurafdekking, Raamdorpel-
steenen, Rietvorsten, Vloertegels 22 x 22.
Aflevering vindt grootendeels in het bin
nenland plaats, hoewel een gedeelte wordt
geexporteerd naar Skandinavië en Engeland.
Het 'tiibriceeren geschiedt van hall Maart
tot eind October, maar de laatste jaren
wcrdt, in enkele speciale daarvoor ingerichte
loodsen, ook 's winters iiog een gedeelte
gefabriceerd. Overigens wordt de winter
tijd hoofdzakelijk gebruikt voor het aan
voeren van de klei benoodigd voor de fabri-
cage in het a«s. seizoen, alsmede voor het
afstoken van het restant der in het vorig
seizoen gevormde pannen.
De fabriek ligt aan de Heymanswetering
('s Molenaarsbrug). Aflevering per schip kan
zeer gemakkelijk geschieden, zoo ook per
auto, wat meer en meer toepassing vindt
om de pannen direct op het bouwwerk te
bezorgen. Voor verlading per Spoorwagon
worden de dakpannen aan de fabriek eerst
in kleine schuiten geladen om vandaar te
worden vervoerd naar de laadplaats der
wagons op het Station Alphen a. d. Rijn.
D* dakpannen moeten aan bepaalde
eischen voldoen; veelal vindt levering op
keur plaats.
Een der grootst© dakpannenfabrieken is
die van de N.V. Oosthoek Zoon's Indu
strie Hamdel-Mij.
Deze exploiteert 3 fabrieken: Dakpan
nenfabriek, Bazaltmetcgel- en Betonfaibriek
benevens een Fabriek van Bimsbetonma-
terialcn w.o. Drijfsteen.' Ook is daaraan
verbonden een handel in Bouwmaterialen.
Aan deze veelzijdigheid heeft de N.V.
haar voortdurende uitbreidingen te dan
ken. Het is haar daardoor mogelijk voor
dc afnemers tezamen te verladen artikelen
van de 3 fabrieken en den Handel.
De N.V. telt daarom haar afnemers ix*
alle provincies, de gunstigo ligging aan een
groot vaarwater is hiervoor van groote be-
teekenis.
De N.V. werd in 1921 opgericht als voort
zetting der zaken, gedreven onder dc firma
Oosthoek Zoon. In 1923 werd een jubileum
gevierd, n.l het feit dat in 1823 do zaak
door de familie Oosthoek werd aangekocht.
De Dakpannenfabriek bestond echter
reeds lang voot dien tijd. Volgens de onder
zoekingen van den heer W. M. C. Regt,
Archivaris tc Alphen a. d. Rijn, zou de
oprichting hebben plaats gehad ongeveer
in het jaar 1600.
De Dakpannenfabriek is in do laatste
jaren bijzonder uitgebreid. Het product
wordt ook geëxporteerd naar diverse lan
den overzee.
Behalve in Roode kleur, wordt er Blauw
gefabriceerd de gesmoordp dakpan
en vooral in de laatste jaren Verglaasd in
diverse kleuren Een mode artikel is thans
de mat verglaasde dakpan, hetzij eenkleu
rig. hetzij genuanceerd.
Do nuance's die geleverd worden zijn
bijna onbeperkt; er worden thans daken
gedekt met wel 10 kleuren door elkaar, wat
tot voor een paar jaar geleden nog onbe
kend was. De Dakpannen worden uitslui
tend gestookt in ovens van het type „over
slaande vlaro-oven". waardoor een ge
lijkmatig fabricaat wordt verkregen. Een
bijzonderheid is nog dat aan deze fahriek
dc klei op een geheel moderne wiize wordt
gemengd met machine's, die in Nederland
tot heden toe niet werden gebruikt-
De Rasaltinetcgel- en Betonfabriek, is
geheel ingericht op het fabriceeren van
trottoirtegels en betonviolen, welke gele
verd worden op keur van de normalisatie-
voorschriften die voor deze artikelen vast
gesteld zijn.
Leveringen hebben plaats voor diverse
werken van Rijkswaterstaat, Provincialen
Waterstaat, Ned. Spoorwegen, Gemeente
werken, enz. enz.
De verbetering der wegen vragen deze i
artikelen in groote partijen. Fabricatie
heeft plaats met de meest moderne ma
chines. Groote voorraden zijn steeds aan
wezig, hetgeen noodzakelijk is, omdat de
betonartikelcn voldoenden tijd moeten heb-
beD om tc versfceenen alvorens te kunnen
worden afgeleverd
De Fabriek van Bimsbetonartikelen en
Drijfsteen. is eerst in de laatste 3 jaren in
werking. Behalve do gewone drijfsteenen
en bimscementplaten voor de bouwerij,
worden hier gefabriceerd bimsbetonplateu
voor bedekking' van daken, speciaal voor
ijzeroonstruotie's (fabrieken, garage's, abat
toirs enz.)
Dc grondstoffen zijn bimszand van don
i Duitsohen Ri.m (Andemach en omgeving)
en Portland Cement.
De Handel in Bouwmaterialen tenslotte,
levert wat door de N.V niet zelf wordt ge
fabriceerd. Deze matpvialen zijn opgesla
gen op terreinen en in pakhuizen aan den
Rijn gelegen. Een groot artikel is Portland
Cement, een produet van de beste Belgi
sche -Fabrieken.
Vervolgens Vloer- en Wandtegels, betrok,
ken van binnen- en buitenlandsche fabrie
ken, welke geleverd worden in feroote ver
scheidenheid zoovy.el voor dep cenvoudigen
als voor den meest luxueusen bouw,
Wij vermelden 'nog dc N.V. Duinker eh
Verruyt's fabrieken van en handel in bouw
materialen, welke in Januari 1925 werd op
gericht. Dé specialiteit van deze N.V7. is de
fabricage van trottoirtegels, betonriolen en
alle andere voorkomende betónartikelen.
Voor de machinale vervaardiging hiervan
zijn ook deze fabrieken naar dc'eischen
des tijds ingericht
Behalve de N.V. Dakpannenfabriek v.h
D. van Oordt en Co. en N.V. Schelpkalk
branderij v.h. .1. W Glant Zoon.
zij in deze afdeeling nog genoemd, do
betonfabriek. gesticht door den heer P.
van Dijk, onder den naam van de firma
Van Dijk Junior. Deze besloeg in het jaar
der oprichting, 1906, een oppervlakte van
plm. 4400 M2. Sedert dien zijn door diverse
uitbreidingen, grootere stukken grond tot
de bestaande fabrieken toegevoegd, zoodat
in het jaar 1930 de oppervlakte der fa
brieksterreinen ruim 5 H.A. besloeg.
De materialen welke door deze firma wor-
den vervaardigd omvatten alle betónarti
kelen in den ruimsten zin des woords. Als
massaproduct worden vervaardigd Basalti-
netrottoirtegels, Trottoirbanden, Ei- en
Cirkelvormige riolen. Deze fabrikaten wor
den veelal afgenomen door dc verschillen
de openbare lichamen, als Rijk, Provincie,
Gemeenten ©n Spoorwegen in ons. land.
De fabrikaten der firma genieten onder
leidende technici cqn zeer gunstige reputa
tie, o.ra. noemen wij prof. Van der Kloes te
Delft.
In deze rubriek noemen wij -ten slotte
nog „Het Tegplhuis" van den heer D. ten
Cate Brouwer.
Onder boven ge noemden naam drijft dezo
zijn zaken, die behalve een wandtegel-
fabriek te Bendorf a/Rhein bij Cobleirz in
Dui'tschland ook omvatten een tegelbakkerij
te Alphen a. d. Rijn annex tegelhandel.
Filialen zijn gevestigd in Den Haag en Am
sterdam en boonkamers in dezelfde plaat
sen, zoomede in Bandoeng op Java In de
fabriek te Bendorf wordt het massa-artikel
gefabriceerd. De voornaamste -grondstof
CkleD voor de aldaar gefabriceerde tegels
wordt uit het dichtbijgelegen Weslerwald
betrokken In Alphen a. d. Rijn wordt meer
in het bijzonder een duurdere tegel vervaar
digd. de zoogenaamde kunstglazuurtegel, en
hier fabriceert men dan ook de bekende
vorstvrije verglaasde kunst-greslegels voor
puibekleeding. Ook worden aldaar vuur
vaste tegels voor het betegelen van schoor
steenmantels gefabriceerd.
Een niiet onbelangrijke afdeelïng houdt
zich bezig met het vervaardigen van met de
hand beschilderde {egellableaux, herinne
rt ngs-tableaux en dergel ijken.
De terreinen te Alphen a. d. Rijn hebben
een gezamenlijke oppervlakte van meer dan
t IÏ.A.. waarvan niet minder dan circa
5800 M. 2 bebouwd is.
De producten van dc fabrieken te Ben
dorf en Alphen a. d. Rijn vindon een afzet
over welhaast de geheete wereld.
M M
Van dc diverse Houtfabrieken momoree-
ren wij die der firma Sprey en van do
N.V. Hcrngreen's Fijnhouthandel.
Worden bij den aanvang de boomen door
een windmolen gezaagd, eenige jaren daar-
ha is dit bedrijf machinaal ingericht.
Thans bevinden zich in de zagerij
van Hemgreen drie horizontale zaag-
ramen, waarmede zware boomen tot
c.a. 120 c.M. diameter gezaagd kunnen
worden. Er wordt gehandeld in Iepen-,
Beuken-, Eiken- Esschen en Populieren
hout. Al deze houtsoorten koopt men rond
aan, waarna ze gezaagd en daarna verkocht
worden. Verder wordt nog aangevoerd
Amerikaansoh Eikenhout, benevens Slavo
nisch Eiken, terwijl do laatste jaren de
handel in diverse soorten triplexplaten zeer
ii toegenomen.
Het Iepenhout, dat voornamelijk hier in
Nederland groeit, wordt hoofdzakelijk in
de carosserie en wagenbouw gebruikt. Wil
het echter goed voor het gebruik geschikt
zijn, dan is het noodzakelijk dat dc stam
men, nadat ze gerooid werden, een jaar in
het water liggen. Daardoor kvijgen de
planken wanneer ze gezaagd zijn de ge-
'wenschte kleur, dc worm in het hout wordt
tegengegaan, terwijl de werking in het hout
tot een minimum beperkt wordt. Deze
houtsoort wordt 'ook veel gebezigd voor het
maken van doodkisten»
Het Eikenhout W.i. zeer vele soorten be
staan, zooals Slavonisch, Russisch, Wolhy-
nisch. Spessart f>nz., wordt veel voor de
meubelindustrie gebruikt, torwij] ook een
niet onbelangrijk dcc] ten behoeve der
scheepsbouw komt. Inlandsoh Eiken is
daarvoor niet gesohikt. daar het meestal te
hard is; voor wielspaaen is dit echter zeer
eoed te gebruiken.
Wat het Beukenhout betreft, dit is hoofd.
Zakelijk ook voor de meubelindustrie be
stemd. terwpl het den laatsten tijd ook wel
in het carosserie- en wagenvak gebruikt
wordt. Ook deze houtsoort zoowel als het
Eiken, wordt veel geïmporteerd uit het bui
tenland, voornamelijk Duitschland. Hol-
landsche Beuken deugen in het algemeen
niet voor de meunbelfabrieage. Esschen en
Populierenhout daarentegen zijn het beste
als ze van Hallandsch gebied afkomstig
zijn. Esschenhout wordt veel gebruikt vo»>r
stelen (hamer, bijl e.d.), voor roeiriemen en
ook voor vliegtuigbouw. Deze houtsoort
moet taai en rechtdradig zijn. Krijgt men
nu Essohenhout uit het buitenland dan vol
doet dit meestal niet aan de vorengenoem
de eischen. Het Slav, en Amer. Eiken wat
hier gezaagd en gerechtkant aangevoera
wordt uit Slavonië en Amerika, wordt ové:
voor meubeldoeleinden gebruikt, evenals
diverse soorten triplexplaten.
vMen koopt het Tepenhout uitsluitend
op stam van de Provincie en het Rijk, ter
wijl het Eiken-, Beuken- en Esschcnhout
rechtstreeks uit de bosschen geïmporteerd
wordt.
Geleverd wordt nog in de Provinciën
Noord- en Zuid-Holland, Gelderland,
Utrecht en Overijsel, hoofdzakelijk per
eigen motorschuiten, doch ook wel per
spoor indien de afstand te groot is of niet
per water te bereiken.
In de lederfabriek van deze vennoot
schap wordt gefabriceerd leder voor tuigen,
zadels, riemen en voor Ledergoederen, in
halve huiden, croupons, halzen of liezen,
kleur naturel, zwart, oranje, chocolade, ha-
vana. Verder leder voor tasschen, leder voir
rijwielartikelen, voor schaatsenmonteering.
ook voor drijfriemen. Vervolgens leder voor
Orthopaedische doeleinden, ook kalfsleer,
alles plantaardig gelooid en wel voor een
groot gedeelte met eikenschors.
Afwerking naar keuze gevet of ongevel.
op natuurlijke dikte of geëgaliseerd. Verder
vervaardigt men er nog chroomgelooid bind-
riemenleder en transparentledcr voor naai-
veters. Als afvalproducten worden verkocht;
haar, lijmvleesch en horens, ook croute
(splitleder).
Er wordt op gewerkt om zoo goedkoop mo
gelijk een mooi en duurzaam product to krij
gen. Verzwaring, overmatige vetting of an
dere middelen om het prodnet ten koste van
de kwaliteit goedkooper to maken worden in
geen geval toegepast.
Wat de Iederfabricage betreft, worden ge
fabriceerd. lederwaren voor militaire équi
pementen, riemen, foudralen, tasschen van
zwaarder leder, o.a. ook voor Spoorwog-,
Tram- en Politic-doeleinden en voor Rijks-
Instellingen. Ook confectie-artikelen, die al
zijn ze niet van leer vervaardigd door den
aard van hun samenstelling voor fabricage
in aanmerking komen. Verder vindt spoed-
reparatie van drijfriemen plaats, fabricage
van drijfriemen en transportbanden, rijwiel-
taèschen, bagageriemen en lederen schaat
senmonteering. Als afvalproduct; slanz-
afval.
Behalve in Nederland vindt aflevering
zoowel van leder als van lederwaren ook in
onze Koloniën plaats. Naast dc fabricage is
er ook nog handel in zoolleer, zoowel kuip-,
als vache gelooid.
Van de diverse scheepswerven moet ge
noemd worden, die van de firma Pannevis,
die 9edert 1886 een groote bekendheid heeift.
Ook hebben wij eens een kijkje genomen
bij de firma Boot en de motorenfahriek van
i deze firma.
De bootertbouw doet de naam Boot alle
eer aanl
In 1888 nam wijlen de heer Dirk Boot Sr.
de werf de Vooruitgang te Gouwsluis over
van zijn vader (plm. 120 M2.). Zij bepaalde
zich toen uitsluitend tot houtbouw, het ma
ken van schouwen en repareeren met twee
houten langshellingen van plm. 10 Meter
lang, Er werd met ongeveer twintig man
gewerkt
Successievelijk men ging tot ijzerbouw over,
eerst kleine zeil motorbooten en later sleep-
kasten voor de Rijnvaart, nog later motor-
booten voor de binnenvaart. Do werf werd
geleidelijk vergroot door aankoop van aan
grenzende perceeltjes, ook eenige perceelcn
aan de overkant van den Rijn. Thans is zij
In totaal groot 3500 M2. met een loodsopper-
vlakte van 200 M2. De Vooruitgang werkte
in dien tijd met 100 man, en weer kon aan
verdere uitbreiding gedacht worden. Net
meest gewenscht leek dit heen te sturen in
de richting van een réparatiewerf voor sche
pen, schrappen en teeren en verlengingen
etc. In 1908 werd meer in het dorp zoo'n
werf aangekocht (2000 M2.) met een loods-
oppervlakte van 100 M2. ca genoemd „de
Industrie" Daar reparatiebedrijf op zichze'f
betrekkelijk wisselvallig is, moest ook aan
nieuwbouw begonnen worden. Doordat dezo
werf wat de lengte langs den Rijn betreft,
niet zoo gunstig ligt als „De Vooruitgang",
worden hier meer kortere boolen gebouwd.
Zij gaan langs te water en niet dwars, zoo
als op de „Vooruitgang"
De nieuwe dwarshelling gedreven door R.
O. motor van 20 P.K., 60 Meter lang. bleek
in een groote behoefte te voorzien. Vooral
i met het oog op de vele verbouwingen van
zeil- en motorschepen bleek zij later absoluut
noodzakelijk. Doch de tijd ging verder. De
overgang van zeil- en motorschip was in een
beginstadium. Als ook de motor voor de mo
torboot zelf geleverd kon worden, was alles
in één hand en het ideaal van een scheeps
bouwer bereikt.
Een der zoons richtte op bescheiden schaal
een fabriekje van 230 M2. op in 1910 op het
terrein van de werf „De Industrie" en dit zou
leiden tot de bekende Industrie Scheepsmo-
torenfabriek van de firma Joh. Boot, welke
zoo juist nieuw, gebouwd werd en in Decem-
I ber van dit jaar in gebruik genomen is. Zij
beslaat nu een oppervlakte van 400 M2. en.
kan tot de modernste op haar gebied gere
kend worden.
De oorlogstijd gaf heel ander werk. Zcil-
loggers, trawlers schoeners en zeevracht
booten tot 700 ton werden met haastigen
spoed gemaakl. De binnenvaart en Rijnvaart
bestplde hoegenaamd niets. In 1922 hield ook
de zeebouw op en heersehte er groote ma
laise De drie zaken werden in een N.V. on
dergebracht.
Eerst in 1925 kwam er een,ge opbloei, de
Rijn- en binnenvaart herstelde zich en de
motorboolcn. voor het vervoer van z3-
grint met zelflossing werden meer er/
I gevraagd en konden met eigen motor
vlug geleverd worden.
Door het steeds bijplaatsen van m,
voor ijzer- en houtbewerking of yerp
door moderne wo. electrisch verriSl
kranen met het vermogen van 1500 Kr
het bouwen der schepen in series van ;J
1 12 stuks is het sleehls mogelijk gebleken
steeds to concurreeren. Thans j8
een buitengewoon moeilijken lijd orn
man van de Vooruitgang en de loo
van de Industrie en de 100 man van y
renfabriek aan den gang te houdeuf
duizendste schip is een dekschuit voorl
Junior's Vaartuigenverhuurderij, alhie
dan ook deze maand zonder feestelijk
te water gelaten. De lasten door de C-'
wetgeving opgelegd, blijken in dezen
drukkend te zijn. Hel personeel aanh^'
tot vaklui is een quaestie, waar jaren
heen gaat. De avondcursussen en
ambachtsschool bewijzen te dien
goede diensten.
De arbeidsinspectie toonde zich sta
coulant- voor het verleenon van ovenci
vergunningen als het ging om haast WerkJ
tijd gereed te krijgen.
De aandacht zij nog gevestigd op».
Jam-fabrieken.
Het is wellicht nog maar weinig bêfe
dat Alphen aan den Rijn als plaats?,
zich fabrieken vestigden, die besscaa
jams, limonade-siropen e.d. vervaard^
in de historie een groote bekendheid t»
verkregen. Dit vak wordt hier meer 4
eeneeuw uitgeoefend en met toener*
succes. Nadat op de binnenlandsche m
ten deze producten uit Alphen mee:
meer hun weg hadden gevonden, we^
ze ook in overzeesehe gewesten geij
deerd en tot op den dag van heden wos
zo nog daarheen geëxporteerd. Onder
fabrieken, die tot bijzondere ontwikken
zijn gekomen, zij hier het bedrijf der X
Stokhuyzen, nu bijna 50 jaar geleden
vestigd, genoemd. Deze, op dit gebied
aanstaande fabriek met haar moderneip
methoden en in hygiënisch opzicht bj
volmaakte fabrieksinrichfcmg^ heeft zidi
een steeds toenemenden bloei mogen n
heugen.
Het is wel vanzelfsprekend dat de|
noodigde fabrieksruimte regelmatig g
worden uitgebreid, de laatste jaren
in vrij snel tempo (de laatste nientki
kwam in 't voorjaar van 1930 tot ste
en dit is, gezien de bijzondere tijdm
standigheden, welke toch .op het gebiedn
luxe artikelen, waartoe de hierbij gen
den zeker mogen worden gerekend, 'a
mende invloed hebben, wel 'n bewijs w
de goede hoedanigheden harer
De fabriek heeft' da nook 'n uitstdoi
reputatie verkregen.
Weinig zal men vermoeden dat e
Alphen een fabriek bestaat, die havte»
staan te danken heeft aan de FrKstii
overheersching hier te lande in het h
van de vorige eeuw.
Over den oorsprong van de N.7. Fr»^
tensap- en Jamfabriek v.h. Wed. C.
Zoon, zooals de naam van de bedod
fabriek thans is, luidt de overlevering
volgt
In 1810 werd een officier van de P»
sche troepen, die in Alphen gelegerd n
ren door een ernstige ziekte aangetast
patiënt werd verpleegd ten huize vm
veldwachter, C. Rok geheeten. Deze
cier herstelde niet en liet, uit dankt:»
heid voor de goede verzorging aan gene*
den C. Rok een zeker bedrag na. Rok tri
zijn ambt vaarwel en begon met het
vaardigen en verkoopen van bessensap,^
tuurlijk op kleine schaal en op zeer pra
tieve wijze. Dit bedrijf is later, zooals
j tegenwoordige naam aanduidt, door c
vrouw en zoon voortgezet.
De zaak is meermalen in andere
overgegaan en was op verschillende pc'^
gevestigd; o.a. aan de Rijnkade, in de 1
lianastraat waar thans de boekhandel Vt
man is, Wilhelminastraat bij de Postfel
en de laatste 32 jaar op de tegenwoonï
plaats. Hoewel na de eerste eigenaars p
personen van dien naam meer aan de w
waTen verbonden, is de naam Rok nico
verdwenen.
Ook de aard van het bedrijf is hetze?
gebleven eü ieder jaar weer brengen
zomermaanden de grootste drukte mee.
een tijd van ong 2 maanden moeten
verschillende vruchten worden verwelkt
voorraad voor het geheele jaar moet
den aangemaakt. Per schuit, auto en
worden de vruchten uit verschillende te
len van het land aangevoerd en direct
aankomst verwerkt.
Vooral in bessensap is het product
de nieuwe oogst altijd zeer gewild.
Het oorspronkelijke artikel bessen#
neemt nog een belangrijke plaats in,
daarnaast zijn in den loop der jaren
schillende andere producten erbij
men. als andere vruchtensappen, rrucfctn
wijnen, limonades, jams enz., alles w®
verse smaken. De meeste dezer artikw
zijn speciaal zomerartikelen, zoodat
de fabricatie ook de aflevering dan
meeste werk geeft.
Ook voor een industrie als deze
gemeente Alpheh zeer gunstig gelege®- v
wei voor aanvoer van grondstoffen en
dere benoodigdh&deT» als voor vlugge8 I
vering van de producten. Per booi c® 3_r
is dagelijks'reohtstreeicsebe verbinding ®8
de voornaamste plaatsen in Holland
Utrecht, terwijl naar verder afveleccn
den per spoor kan worden verzonden.
Ook Samsom's inrichting voor do
meente-admini9lratie mag in ons over#
niet ontbreken. ,.v
Op 1 November 1882 werd 7.\)
door wijlen den heer N. Samson. *oeDS
secretaris der gemeente Alphen Z.H GeW£1
uit de behoeften der door den oprichter'p|
kende practijk, ontwikkelde zij zich lot'
huidigen omvang en beteebenis. Of - J
oogenhlik is een personeel werkzaal® I
c a. 200 arbeidskrachten De inrichtin? L
splitst in zes hoofd-afdeelingen. Ie
