71ste Jaargang
WOENSDAG 21 JANUARI 1931
No. 21731
OFFICIEELE KENNISGEVING
I Leiden, 21 Januari 1931.
STADSNIEUWS.
I ™nn|hge voorlichting.
BINNENLAND.
Het Voornaamste Nieuws
van heden.
DAGBLA
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
30 Cis. per regel voor advertenliên uit Leiden en plaalseD waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertenliên 35 Cts. per regel. Kleine Advertenliên uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
oaximum aantal woorden van 30
Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
HINDERWET.
^Burgemeester en Wethouders van Leiden
Mengen ter algemeene kennis, dat door hen
de Wissing op het verzoek van a. A. J.
llngev-eld, om vergunning tol liet oprichten
van een inrichting voor machinale houl.be-
vïrking in het perceel Oude-Singel No. 138,
Sectie B. No. 2714: b. W. J. Edelaar, om
■rsunning lot het oprichten van een auto-
Krage, waarin een hewnnrnlaafs voor b.-n-
zine ineen aan de Korte Mare gelegen <r»-
dfeelte van het perceel Oude Singel No 66,
'feêt.e B No. 2590, is verdaagd.
A VAN DE SANDE BAKtlUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRI.1EN, Secretaris.
PROTESTANTSCH BUREAU
VOOR SOCIALE ADVIEZEN.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week'f 0.18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post 2.35 portokosten.
Jaarverslag over 1930.
Aan het verslag over het afgeloopen ka-
Inderjaar van de hier ter stede gevestigde
Vereeniging „Protestantsch Bureau voor So-
fole Adviezen" ontleenen wij het navol-
Bende:
T In verband met de toenemende administra-
leve werkzaamheden moest het Bestuur
lorden uitgebreid met een 2en secretaris,
ïp de laatste jaarvergadering werden de
leetunrsleden met algemeene stemmen her-
Jozen. zoodat de leiding van het Bureau
Berust bjj de heeren J. F. de Ren. voor-
Ttter, G. F. E. Kiers, vice-voorzitter, Th.
van der Heijden. Ie secretaris, J. de
K n. 2e secretaris, K. West, penningmeester,
eD J. van Polanen. alg. secundus.
H Een van de medewerkers zag zich svegeus
frertrek naar elders genoodzaakt te bedan
ken en werd dadelijk opgevolgd door een
Diaken van de Ev. Luth. Gemeente te Leiden.
A's mrdew.rkers zijn thans o.a. aan de ver
eniging verbonden de heeren dr. J. Rie-
hens, mr. F. H. van der Tas, P. C. A. G.
Tijkmans, dr. H. C. Jelgersma, ds. D.
kuilman en dr. J. R. F. Rassers.
I Hft Bureau heelt in vele opzichten samen-
Tevverkt en werd bij zijn maatschappelijken
Vteio gesteund o.a. door den Gemeentelijken
Piensi voor Soc. Zaken, den Armenraad, de
Bfolasseering, de Commissie voor Maat-
pappeljjk hulpbetoon en de Kamer van
pophandol en Fabrieken voor Rijnland.
In het verslag wordt gememoreerd dat
Be vereeniging, dank zij de hulp van haar
ptdewerkers, er in slaagde enkele slacht
offers van liet afbetalingssysteem op af-
Hoende wijze te beschermen en dat er thans
[log een civiele procedure, strekkende tot
vernietiging van een huurkoopovereenkomst,
laanliangig is. Ter bescherming van het pu-
Ibli'k nam het dageliiksch bestuur deel aan
hst onderzoek naar do uitwassen van het
volkscredietwczen in den naaimachinehandel
|tn 7-a' in samenwerking met andere licha
men de daartegen in voorbereiding zijnde
aclie steunen. Het Bureau acht deze aan-
Igelcgenheid van 'zeer groot belang omdat
jon nieuwe klachten is gebleken dat de
lvixoop op denze'd'n laakbaren voet wordt
I voortgezet.
I h i?eC ^rf!0' aan'a' arbeidsgeschillen werd
I behandeld. Men slaagde er echter meestal
lui do door het Bureau gedane schikkings-
■Voo-stellen ,]00r partijen te doen aanvaarden.
I rschillende ?angeleg"nheden betreffende
Iaaa invalide arbeiders door de Uijksver-
I'keingst nk toegekende uitkeeringen wor-
I rn zoowel voor den Raad van Beroep te
I "-..ravtnhage als voor den Centralen Raad
I nu Beroep te Utrecht met succes verdedigd.
oor tusschenkomst van het Bureau wer-
I en meermalen door aanrijdingen enz ver-
schaden behoorlijk geregld
j belangen van ouden van dagen. enz.
t..;,n pregeld behartigd en meermalen
I l vereeniging er in hun financieele
I T,lv-u a?grük. doen verlichten.
I delrf3 'i .r^'^ngreclames werden behan-
I wo.J Ietwtl' in enkele gevallen executies
I w.rden voorkomen.
vhJs vereeniging behandelde verder ver-
uilofni600 aan3e'egenheden van den meest
m»Y. onP.e,}Uen aard en gaf over versêhii-
HET BEZOEK DER ZUID-
AFRIKAANSCHE STUDENTEN.
fn aansluiting op ons bericht over het
bezoek van de Zuid-Afrikaansche studenten
aan Leiden, in ons blad van gisteren, kan
nog het volgende worden gemeld over hun
verblijf in onze stad:
Gisterenochtend is het gezelschap Zuid-
Afrikaansche studenten alweer uit Leiden
vertrokken. Dat het hen hier goed bevallen
is, behoeft geen betoog, als men weet, dat
een van hen het in Leiden zoo gezellig
vond, dat hij zpn reisgezelschap voor één
dag in de steek liet, om zijn verblgf in
Leiden daarmee te verlengen. Eén klacht
Werd slechts gehoord, zoowel, van den kant
van de Zuid-Afrikaansche gasten, als van die
van hun Nederlandsche gastvrouwen en gast-
heeren. n.l. dat het zoo kort, veel te kort
was. Maar in ieder geval, hoe kort hun
verblijf hier ter stede ook was, thuis ge
voeld hebben zij zich hier zoo goed, als nog
nergens anders op hun rondreis door Europa,
nanr zij zelf zeiden.
De Zuid-Afri' -a sche studenten gaan na
hun pendaagsehe verblijf in Utrecht, in het
einde dezer week nog eenige dagen naar
Amsterdam waar o a. in water-taxie's de
stad za! worden bekeken. Bezoek aan het
xvoiomaal Instituut een Corpsdiner en een
diner aangeboden door het Dietsche Stu
denten Verbond staan verder nog op liet
programma. Het is wel een bizonder goed
ideo van het Dietsche Studenten Verbond,
de studentenvereeniging, die zich speciaal
ten doel stelt nauwe betrekkingen te onder
houden tusschpn de verschillende deelen van
de Dietsche Stam, om door het aanbieden
van een diner daadwerkelijk blijk te geven
van de hizondere belangstelling, die er in
do Nederlandsche Studentenwereld bestaat
juist voor Afrikaansche studenten, omdat
zjj, ais Afrikaners, de Nederlanders haast
even na staan, als de Nederlanders zich
zelf.
Het bezoek van deze Zuid-Afrikaansche
studenten is niet alleen voor hen zelf van
groot belang, omdat zij Nederland Jeeren
kennen, als een land, dat in de politiek
wel geen hoofdrol speelt, maar dat qua
cultuur op een eerste plaats staat en uit
dien hoofde hen veel goeds bieden kan.
Ook voor de Nederlandsche studenten if
iets zeer waardevols in dit bezoek gelegen.
Door het contact met deze Afrikaners, wier
geestes- en levenshouding in zoo menig op
zicht met de Nederlanders overeenkomt, heb
ben zjj weer nieuwe ideeën opgedaan, hebben
zjj weer rtieuw bloed in de aderen gekregen.
En dat laatste is voor hen van zeer, zeer
groot belang.
Mogen daarom de reizen van Zuid-Afri
kaansche studenten door Nederland een
jaarlijksche gebeurtenis worden!
I Jendi
I dMtn-j"""" "wraues aan belanghebbenden
vanf HoaSn.ta' P?r?onen- dat de bemiddeling
en do t, ler^n,Sing inroept stijgt steeds
het io,r resultaten toonen aan dat
Pelijke taak 'berekend S^C'a,e" -
VER. VAN CHR. GEZONDHEIDS-
EN VACANTIEKOLONIëN.
Jaarverslag der afdeeling Leiden.
De afd leiden van de Vereen1 ei r,'T voor
Chr. G-ezond'heids- en Vacantiekolomiën in
Nederland, heef't in 1930 weer een flink
aantal kinderen naar de koloniohuizen kun
nen uitzenden, nl 28 kinderen, met 883
door de afd. betaalde verpleegdagen (vorig
jaar 32 kinderen, met 858 betaalde ver-
plecgdagen).
Wederom werd van de gemeente Leiden
krachtige steun ondervonden in den vorm
van subsidie per kind per verpleegdag,
waarbij ook llhans 't vasigestolde maximum
berc kl werd In de opbrengsl der contri
buties kwa-m helaas geen verbetering De
straatcotlecte bracht echter een mooi be
drag op. Daardoor, en door een verloting en
enkele giften, was het mogelijk liet aantal
verpleegdagen tegenover da«t van 1929 nog
iets uit te breiden.
De resultaten bij hen. die aan de beurt
kwamen, waren weder zeer gunst ie te noe
men Vele anderen wachten echter nog
steeds op uitzendang. Het bestuur hoopl zeer
oo»k in 1931 zooveel sleun te mogrtn onder
vinden. dot op dezelfde scha ml. in 't nieuwe
jaar gehol-pen zal kunnen worden. Laten
velen, die voor het mooie we*1*. om zwakke
kinderen te helpen en ziel"Ie te voorkomen,
gevoelen, zich als lid komen opgeven aan
de secretaresse, mej. E. C. de Lange, Witte
Singel 65, Leiden.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd voor het candidaats-examen
Wis- en Natuurkunde, letter F, de heer G.
C. Th van Dorp (Katwijk Zee) idem Iptter
.T. mej. M L. W Baron (Leiden\ idem let
ter L de heer J II. M. Winters (Rijswijk).
Doctoraal examen Wis- en Natuurkunde
hoofdvak Natuurkunde mej. E. L. v. Olst
(Haarlem).
Aanv Doctoraal examen Ind. Recht, mr.
J. Hooft (Rotterdam).
De plechtige installatie van den nieu
wen voorganger deT Ned 1st. Gemeente al
hier, den heer V. Bloemkoper zal Zondag
1 Februari a.s. des nam. te balfdrie ge
schieden door den opperrabbijn, den heeT
I. Maarsen.
De heer W. Veldhuizen alhier, schrij
ver bij de Ned. Spoorwegen is benoemd tot
bureel-ambtenaar.
Teneinde eenheid te brengen in de
schrijfwijze heeft de minister van Onder
wijs. Kunsten en Wetenschappen de namen
der vijf tot dp Leidsche Universiteit behoo-
rende musea als volgt vastgesteld: Rijks
herbarium, Rijksmuseum van Ethnographie,
Rijksmuseum van Geologie en Mineralogie,
Rijksmuseum van Natuurlijke Historie en
Rijksmuseum van Oudheden.
De dienstplichtigen der l'idhltmgen.
1926 en 1928. van het 4de regiment infan
terie. komen dit jaar hier ter stede als vol-gt
voor herhalingsoefeningen onder de wape
nen: de onderofficieren-admmislraiteur van
8 Sept. t/m. 1 Oct.. de overige onderofficie
ren van 3 t/m. 26 Sept., 20 soldaten (geen
Israëlieten) van 24 Sopt t/m. 10 Octde
korporaals en de overige soldaten van 10
t/m. 26 September.
Aan z.g. gewetensgeld is bij den
onlvnngcT der direcle belastingen alhier (le
kantoor) een bedrag van f. 28.96 binnenge
komen.
De uitgestelde vergadering der Ver. v.
Onderwijzers en Onderwijzeressen in de in
spectie Leiden zal thans worden gehouden
op Donderdag 29 dezer in de Stadszaa.l des
morgens te 10 uur.
Reeds direct na het vertrek van den
optocht der werkloozen van de Heeren-
gracht, bleek de politie dat een groep leden
van het communistische W AC. ter sterkte
van 4-0 50 man onder aanvoering van Ven
der'L de klaarblijkelijke bedoeling had, rel
letjes te verwekken Van der L verzamelde
al spoedig 'n groot aantal nieuwsgierigen om
zich heen en trok ip optocht naar hel Steen,
schuur, waar hij voor de raadszna' wilde
demonstreeren Do poli 1 ie gelastte hen uit
een te gaan en toen daaraan geen gevolg
werd gegeven, trok zij de sabel en joeg de
menigte uit elkaar Eenige opgeschoten
jongens haalden daarop keien uit de straat
en namen een dreigende houding aan,
waarop de politie drie der belhamels trachtte
le arresteeren. Dit ging niet zonder verzet
gepaard, zoodat de politie andermaal van de
sabel gebruik moest maken en eenige gevoe
lige klappen uitdeelde Toen de belhamels
eenmaal goed en wpI in bet politiebureau
zaten, keerde de rust spoedig wepr. Een
viertal jongelui, die weigerden door te loo-
pen, werd eveneens aangehouden en later
in den avond door de respectievelijke ouders
afgehaald.
De politie heeft tegen v d L., v. d II.
en H. proces-vprbaal opgemaakt en eerst
genoemde vnorloopig vastgehouden.
De demonstratie der S.D.A P verliep in
volmaakte orde
De gisteren gearresteerde communist Van
der L. is na verhoor door den rechter-com-
missaris in het Huis van Bewaring te Den
Haag ingesloten terzake van het ernstig in
gevaar brengen der openbare orde.
DE EERSTE KAMER OVER DE
TARWEWET.
Bescherming. of bevoorrechting?
Het menggebod door velen onpractisch
genoemd?
Verschenen is hel Voorloopig Verslag der
Eerste Kamer over het wetsontwerp, hou
dende bepalingen in het belang van de
inheemsche tarweteelt
Verscheidene leden spraken blijkens
dit verslag er hun bevreemding over uit,
dat zij. die vrijheid van beweging als het
hoogste goed plachten le beschouwen, thans,
nu hun bedrijf niet meer winstgevend dreigt
te worden, onverwijld de Regeering om bij
stand te verzoeken.
Naar de opvatting van deze leden, behoort
de Staat zich niet slecht? met den landbouw
in te laten, wanneer deze een somber
perspectief biedt. Aanvaardt men in dien
tak van volkswelvaart eenmaal steun van de
Overheid, dan zij daarvan de consequentie,
dat men ook in- gunstiger lijdsomstandig-
heden bereid is de bemoeienis van den Staat
te dulden in zake de economische positie der
landarbeiders.
Sommige andere leden waren van oor
deel. dat de wetgever zich in het algemeen
niet behoort te mengen in den onderlingen
belangenstrijd tusschen de verschillende
groepen, waaruit de bevolking is samen
gesteld
De ontworpen plannen hebben dit met
protectie gemeen dat een deel der bevolking
wordt bevoordeeld ten koste van het overige
deel Hoewel deze leden dit bedenkelijk acht
ten, verklaarden zij zich bereid over dit prin-
cipieele bezwaar heen te zien, daar het hier
geldt een tijdelijken maatregel tot verzach-
TOONEELSPELER MOOR
OVERLEDEN.
Op 93-jarigen leeftijd.
Wijlen de heer L. B. J. Moor.
In den afgeloopen nacht is te Amsterdam
op 93-jarigen leeftijd overleden de tooneel-
speler L. B. J. Moor.
Met den heer Moor is een bekend en ge
vierd speler heengegaan. Moor debuteerde
in 1854 bij E. de Vries in den Amsterdam-
schen Stadsschouwburg. Een zestigtal jaren
heeft de overledene aan het tooneel gewerkt,
waaronder vele jaren in den Grooten
Schouwburg te Rotterdam.
Gedurende eenigen tijd, van 1879'81,
was hij directeur van den Amsterdamschen
Schouwburg.
Het laatst is hij opgetreden in de rol van
Thosolan op 5 April 1916 in den Stads
schouwburg bij een opvoering van het Stu-
denten-Tooneel.
Op 14 Februari a.s. zou de heer Moor
94 jaar zijn geworden.
ting der gevolgen eener zoo ernstige crisis,
als in meer dan honderd jaren in een voor
ons land en volk zoo belangrijk bedrijf als
dat van den landbouw, waarin meer dan
de helft onzer bevolking direct of indirect
een bestaan vindt, niet is voorgekomen.
Komt hierin niet spoedig verandering, dan
zal dit moeten uitloopen op een algemeene
débacle voor ons geheele platteland. Des
wege wenschten deze leden de Regeering
zoo krachtig mogelijk te steunen in haar
pogingen lot verlichting der gevolgen van
den heerschenden noodtoestand, mits zulks
niet op onbillijke of onredelijke wijze ga ten
koste van andere groepen onzer bevolking.
Vele leden sloten zich aan bij deze
conclusie.
De leden, die bevreesd waren voor beha-
deeling van groote groepen der bevolking
ten behoeve van den landbouwenden stand,
hadden ernslig bezwaar tegen de hier ge
volgde methode van wetgeving Zij betwij
felden of de bewilliging der Staten-Generaal
in een onbeperkte volmacht aan de Regee
ring ter bepaling van de samenstelling van
het tarwemeel, dat wordt vervoerd, in voor
raad gehouden of afgeleverd, in overeen
stemming is met het in Nederland aan
vaarde beginsel van den rechtsstaat.
Aangaande den invloed van het ontwerp
op de bereiding en den prijs van het brood
waren verscheidene leden ervan overtuigd,
dat de verplichting om alle in Nederland
geïmporteerde bloem niet in den handel te
brengen, alvorens haar te hebben vermengd
met een zekere hoeveelheid bloem van
inlandsche tarwe, hel brood in elk geval
duurder en waarschijnlijk ook slechter zal
maken
De verleening van steun zal volgens deze
leden voor een groot deel teji goede komen
aan de inheemsche meelfabrikanten en voor
een ander eventueel geringer deel aan de
verbouwers van tarwe hier te lande, terwijl
de koeten het zwaarst zullen drukken op de
minvermogenden, die in verhouding tot
anderen hun voedsel meer in het gebruik
van brood moeten zoeken.
Vele andere leden waren van oordeel dat
een ernstige proefneming met de inlandsche
tarwe zal doen blijken, dat de gevreesde
nadoelen voor de broodbereiding niet
bestaan.
Vele leden achtten een menggebod onprac
tisch. omdat he! geen rekening houdt met
de verschillende doeleinden, waarvoor de
inlandsche tarwe wordt gebruikt Boven
dien kan het voor vele importeurs den
ondergang van hun bedrijf tengevolge heb
ben, terwijl het gevaar van een abnormale
verhooging der prijzen van het gemengde
meel geenszins denkbeeldig is. Al deze be
zwaren hadden kunnen worden onder
vangen, indien de Tweede Kamer zich zou
BINNENLAND.
De voortzetting der behandeling der Leid
sche begrooting voor 1931 (3de Blad).
Verschenen is het rapport der Staatscom-
missie-Rntgers over de herziening der lager
onderwijswet 1920 (3de Blad).
De Eorste Kamer over de tarwewet (Bin
nenland, 1ste Blad).
De bezwaren van minister Verschnnr
tegen Plaatselijke Kenze (Binnenland, 1ste
'Blad).
Engelsch stoomschip op den Nienwen
Waterweg gezonken (Gemengd, 2de Blad).
Begrafenis van wijlen Baron van Voorst
tot Voorst. (Laatste Ber., le Blad).
D^tooneelspeler L. B. J. Moor, te Amster
dam, op 93-jarigen leeftijd overleden.
(le Blad).
BUITENLAND.
Het Volkenbondswerk te Genève (Buitenl.
en Tel., 1ste Blad).
Na de sluiting der Britsche Ronde-Tafel-
Conferentie ('Buitenland, lsle Blad).
Amerika en het drankvraagstnk (Buitenl..
lste Blad).
Ernstige lawine-ongevallen eischen vele
slachtolfers (Buitenl. Gemengd 3de Blad en
Tel., lste Blad).
hebben vereenigd met de amendementen-
Boon en -Oud. Dat de Minister deze amen
dementen onaannemelijk heeft verklaard
en gedreigd met intrekking van het ontwerp,
vond bij verschillende leden ernstige be
denking.
Andere leden betwijfelden of de Minister
van het eens door hem ingenomen stand
punt zou willen afwijken en stelden daarom
de vraag of het, ook na de verwerping van
de amendementen-Boon-Oud, binnen het
kader van het wetsontwerp, zooals dit thans
luidt, nog mogelijk wordt geacht, dat voor
zieningen in den geest dier amendementen
zouden kunnen worden getroffen.
Vele leden vreesden dat de ontworpen
maatregelen de mogelijkheid zouden openen
voor een ontzaglijke fraude. Enkele andere
leden waren bevreesd voor de belemme
ringen in de bedrijven, welke de controle
tengevolge zal hebben en voor de hooge
kosten daarvan.
Enkele leden waren van oordeel, dat vol
komen ten onrechte telkens van „bescher
ming" gesproken wordt. Veel beleT ware het
te spreken van „bevoorrechting", daar de
strijdvraag vrijhandel of protectie hier ge
heel buiten staat.
Sommige leden waren van oordeel, dat de
Staat verplicht zal zijn den importeurs
eenigermale in hun eventueele verliezen
tegemoet te komen. Van vele zijden werd
hiertegenover aangevoerd, dat het geven
van schadevergoeding in dit geval tot schro
melijke consequenties zou lefden en econo
misch niet wel te verdedigen is.
Een belangrijk bezwaar zagen eenige
leden hierin, dat de tarwe-invoer zal stijgen
en de meelinvoer dalen. De gevolgen daaT-
van zullen zijn. dat de leverantie van Rus
land zullen toe-, die van de Vereenigde
Staten zullen afnemen.
WITZIGING DEiR DRANKWET.
Vervallen van vergunningen opnieuw een
jaar nitgesteld.
Bij de Tweede Kamer is ingediend een
wetsontwerp houdende wijziging van art. 66
der drankwet. Ter toelichting wordt opge
merkt, dat door de wet van 28 Maart 1930
het tijdstip, waarop krach lens art. 66 ver
gunningen vóór 1 Mei 1904, en bijzondere
vergunningen, op grond van art 63 ver
leend aan vennootschappen, zedelijke licha
men of aan de besturen van deze, verval
len, één jaar werd verschoven en bepaald op
1 Mei 1931 Die wijziging werd in de toe
lichting verdedigd met de opmerking, dat op
deze wijze niet incidenteel een beslissing
behoefde te worden genomen over een der
punten, waarop in hel aanhangige ontwerp
drankwet een voorziening is voorgesteld.
Daar er grond is voor de verwachting, dat
de ontworpen herziening van de drankwet
ook niet vóór 1 Mei van het jaar 1931 haar
volledig beslag zal kunnen krngen, schijnt
het gewenscht het tijdstip, bedoeld in art.
66, andermaal een jaar le verschuiven De
omstandigheden, die tot de totstandkoming
van de wet van 28 Maart 1930 aanleiding
gaven, zijn ook thans nog onveranderd aan
wezig.