67,
a 100
Abdijsiroop
die Bronchitis!1
VOOR ONZE POSTZEGEL
VERZAMELAARS.
VAOERlANDSCHE BANK
GENEESKUNDIGE BRIEVEN.
Bestrijdt toch
SCHEEPSTIJDINGEN in
XIV.
BREESTRAAT 79.
heeft men ze in de bovenpenanten ge
plaatst.
Den tijd in aanmerking genomen, mag
het con wonder heeten, dat deze steen en
bewaard zijn gebleven.
De zijgevel in de Dief steeg vraagt ook
nog even onze belangstelling. De strekken
boven de ramen van de grondverdiep\ng
en van een der ramen der eerste verdie
ping. zijn hier gemetseld en ieder oor
zien van drie sluitsteenenin de midden
met een gebeeldhouwd kopje, ter zijden
met. diamantkoppen.
Naast het eerste .enster zitten nog twe*
gevelsteencn, of strikt genomen maar een
in eartouchevorrm zonder meer
Even trekt hier nog de uitgometseldc
schoorsteen dc aandacht, welke rust op
twee voluutvormige consoles.
NOORD EINDE 24.
Ons artikel van 31 December vroeg de
aandacht voor een groep gevels, welke in
'i bijzonder werd gekenmerkt door zand-
sleonefl ontlastingsbogen boven leruggc-
metsclde (hoogvelden.
Ditmaal beginnen we mot Breestraat 79,
waarvan hot gedeelte boven de vernieuwde
ondorpui is geschetst. Deze gevel nemen
wo als type van eenige gevels die weer op
andore wijze worden gekenmerkt door de
ontlasting van den druk op de vensters.
Het behoeft geen betoog, dat ook de
structuur van dezen gevel nog geheel be
antwoordt aan de nationale traditie. Door
dat het huis aan de zijde van de Dief-
stceg vrijstaat, kan men tevens opmerken,
hoe het is opgetrokken op een langgerekt.
Gothisch grondplan en dat de topgevel do
afsluiting is van het hooge zadeldak.
Het geheel is slank en rijzig. De top
gevel bezit zès trappen, forsch afgedekt
met geprofileerde zandsteenbanden. Boven
in den topgevel is een ovaal venster, een
z.g. oeil de boeuf. Meestal treedt dit
ovale venster in den top op, wanneer do
zigzaglijn van den top tevens gemaskeerd
wordt door voluten, uit- en ingezwenkte of
S-vorige banden. Het ovaal hoort dan lo
gisch bij het krulwerk van den top, zooals
ook bij de middenrisaliet van ons voorma
lige raadhuis het geval was en zooals men
nog kan opmerken aap twee topgevels van
'l Rijnlandshuis.
Een enkele maal echter wordt hot vier
kante vlieringraam bij zuivere trapgevels
vervangen door een ovaal, zooals wc ook
kunnen opmerken bij Rapenburg 49 .even
eens na 1650 gebouwd
Wij meenen te hebben opgemerkt, dat
dit in 't algemeen niet vroeger dan onge
veer 1650 voorkomt.
Door den gevel Ioopen onder de ven
sters slechts breede vlakke zandsteenban
den, en geen hoekblokken zijn aanwezig,
wat reeds wijst op een neiging tot versobe
ring van het muurvlak. Het wil ons toe
schijnen dat men na 1650 niet zoo sterk meer
de behoefte gevoelde picturale effecten te
voorschijn te roepen. En tegen 't einde der
eeuw zijn de banden en vooral dc hoek
blokken veelal geheel verdwenen. Vermoe
delijk zijn do vensters in de eerste ver
dieping verlaagd, zoodat hier de band werd
gebroken. Mij dunkt, de geheelo toestand
wijst er op. dat ook deze band eens ouder
do vensters doorliep.
Boven de ramen zien we zandsteonblok-
ken als strekken gebezierd. In de midden
zijn deze telkens versierd met een ge
beeldhouwd kopje, en terzijde vinden we
een diamantkop. Dit alles is sluitsteenvor-
mig ornament, zooals we eveneens on kon
den raorken bij do uit één stuk gehakte
ontlastingsbogen van de vome groep.
Deze gevel dateert zich zelf.
In de eerste verdieping vinden we twee
jaartalstecnon met cartouche, waarop in
het. sohildvormig middengedeelte de aan
duiding- Anno 1652. Tusschcn de ramen is
nog een derde steen met cartouche ge
plaatst met in het midden een hoed. ge
kroond en versierd met oranjebladen. Een
Oranjehoed dus.
Do stichter van het huis is zeer zeker
een warm aanhanger van het Huis van
Oranje geweest en do gevelsteen met den
Oranjehoed lean een demonstratie zijn ge
weest. Men herinnert zich, dat in 1652
Stadhouder Willem II stierf en dat ziin
heengaan niet algemeen werd betreurd. De
namen Stadhouderlijke en Staatsgezinde
partijen zeggen genoeg. Terwijl men in Am
sterdam in een der kerkezakjes een aan
zienlijke gave vond gewikkeld in een pa.
pier met. het volgende rijrapjo;
..De prins is dood,
Mijn gaaf vergroot.
Geen blijdeT maar
Na tachtig jaar."
is het geen wonder, dat een warm aan
hanger van Oranje te Leiden juist de vrij-
heidshoed met Oranje-emblemen in den ge
vel liet plaatsen.
Zoo zit. in zoo'n gevelsteen een stukje
geschiedenis waarover men kan raediteeren
Oorspronkelijk zaten genoemde gevel
steenen in de onderpui van het huis, doch
bij de verbouwing daarvan, omstreeks 1880,
O-l 8 cXn\£c X
In de tweede plaats heb ik het boven
gedeelte van den gevel Noordeinde 24 ge
schetst. De vernieuwde onderpui is weg
gelaten.
We zullen over dit aardige geveltje niet
uitvoerig uitweiden en slechts enkele op
merkingen maken.
Het valt in de eerste plaats op, dat de
top weer gevat is in een gelijkbeenigen drie
hoek met hoeken van 60 gr. en die dus
door de loodlijn verdeeld kan worden in
twee rechthoekige driehoeken. In vier even
gToote rechthoekige driehoeken iaat zich
de rest van den gevel verdeelen. Het ge
heel is dus weer streng geometrisch ge
dacht. De vijf trappen van den top zijn
smal en hoog cd afgedekt met geprofi
leerde zandsteenbanden. Boven de ramen
vinden we weer steenen dekstukken met
een kopje in de midden en diamantkoppen
ter zijden, evenals bij den vorigen geveJ
on bij het pakhuis No 16 op de Heeren
gracht. Ln den top is een gevelsteen ge
plaatst met een drietal roskammen ver
sierd, waaronder het jaartal 1671. Slecniê
één breedo band loopt boven de pui door
het gevelvlak. VaD de muurankers is het
bovenste versierd met éen naar voren om
gebogen krul.
En kijkt u, als u in de buurt komt,
meteen even naar Noordeinde 11. De on
dorpui is ook hier gemoderniseerd. Zeer
waarschijnlijk is ook deze gevel een trap
gevel geweest, maar de trap is sinds lang
verdwenen en 't huis is vlak afgedekt met
een kroonlijst. Boven de twee ramen der
eerste verdieping ziet u nog twee kopjes.
Deze kopjes behooren evenals de diamant
koppen ter zijde, weer tot de zandsteenen
strekken boven de ramen. Van die strek
ken is overigens niets meer te zien daD do
uitstekende kopjes. Men heeft, voor de
mooiigheid, den gehce.len gevel met cement
besmeerd en daarop ten overvloede nog
een grijsgroen verflaagje aancebracht. Nu
is alles karakterloos en glad.
Zoo behoort het immers!
Herhaaldelijk als u door de straten van
Leiden loopt, kaD het u opvallen, hoe ijve
rig men hier en daar in vroeger jaren is
bezig geweest met cement en grauwe verf
te deraonstreeren dat het bevallig picturale
wezenloos en suf behoort te zijn. Wij zul
len daarop herhaaldelijk wijzen.
Intussehen maak ik u nog even opmerk
zaam op do gevelstconen met het jaartal
Anno 1660 waartusschen een. steen met een
leeuwenkop De jaartalsteenen zijn gewoon
vlak behandeld. De leeuwenkop herinnert
aan die welke in een volgend artikel ter
sprake zal komen
Geheime teekens, echtheidskenmerken.
Zooals elk voorwerp het caohet heeft van
den maker of ontwerper, zoo hehben ook
de postzegels iedeT in hun soort de een of
andere bijzonderheid, waaraan men als
verzamelaar, en in 't bijzonder als speciaal
verzamelaar, kan zien wie de ontwerper,
graveur of uitgever is. Wij vinden dit reeds
op het allereerste zegel, n.l. Engeland 1840
1 penny. Deze zegels werden vervaardigd
in vellen van 240 exemplaren. In elk der
benedenhoeken kan men vinden eenige let
ters, op ieder zegel verschillend, in 't ge
heel echter één geheel vormend, wa-araan
men zien kan welke plaats de zegels op
het vel moeten hebben ingenomen. Bij de
latere uitgave n.l. die, van 1358 tot 1384
treft men op bijna alle Engelsche zegels in
de vior hoeken duidelijk zichtbaar een let
ter aan. Ook vindt men op vele van deze
zegels nog een nummer, bet z.g. plaatnuiii-
mer soms duidelijk zichtbaar, vaak echter
alleen te vinden met een vergrootglas, daar
het dan zeer kunstig in het ornament ver
borgen is. Maar niet alleen letters of num
mers zijn echtheidskenmerken, ook moe
ten wij daartoe rekenen ondergrond, water
merk, papiersoort, enz. waarover wij vroe
ger reeds gesproken hebben en waarop wij
ter gelegener tijd weer eens uitvoeriger
terug zullen komen.
Welk nut de gehcimteekens voor den
staat hadden, is duidelijk, immers zij voor
kwamen schade door vervalsching, die ge
makkelijker aan te toonen werd. Daar aan
vankelijk het gebruik als frankecrobject
het eenig doel der zegels was. is het wel
duidelijk, dat niet ten gerieve van verzame
laars geheime teekens werden aangebracht.
En. heel eigenaardig; in verloop van tijd
werden nu deze geheime teekens, soms
tientallen jaren later dan de omloopstijd
der zegels, van de hoogste interesse voor
den verzamelaar, en van heel wat meer
belang, dan zij vroeger voor den Staat
waren. Zij bewaren hem er nu voor, en
vaak worden op de veilingen buitensporig
hooge bedragen voor deze zegels besteed,
omdat het dank zij de geheime teekens
voor een zeldzaam stuk wordt verkocht. En
ook zijn zij, bij drukverschillen welkome en
zeer gezochte aanleiding tot speciaal ver
zamelen, alsook oorzaak van prijsverschil
len. Kortom zij brengen creheel nieuw leven
in onze mooie liefhebberij.
PHILATELIST.
OM TE RUILEN.
Belpië 1905, 10 centime, Karmijn; 1912.
1 centime. Oranje; 1912. 5 centime. Groen.
Duitschland 19211922 60 pfennig, wijn-
kleur. 19211922. 200 Mark. Karmijn op
Chamois, 19211922, 300 Mark. Groen op
chamois; 19211922. 500 Mark, Oranje
rood op chamois, 19221923. 3 Mark.
Rood; 19221923. 10 Mark. Karmijn en
Rose; 1923, 125.000 op 1000 Mark. Rose;
1923.^ 2.000.000 op 5.000 Mark. Rose.
Doitsch-Ocsteniijk. 1919. 5 Heller. Grijs;
1019. 10 Heller, Rood. 1919. 20 Heller
donker-groen; 19201921. IS Heller. Blauw
groen; 1921, 3 Kronen. Geel-groen op don
ker groen.
Frankrijk. 1900. 2 Centime, Bruin Violet;
1900, 15 Centime. Oranje; 1903, 10
Centime, Rose; 19231925 10 Centime
Groen; 1925, 15 Centime. Bruin Violet; 1925
40 Centime, Rood; 1925 (Berthelot) 90 Cen
time Rood-bruin: 1925 1 Frank. Blauw
Hongarije. 1909. 6 Filler. Olijf; 1909
10 Filler. Karmijn; 1909. 60 Filler. Groen;
191617. 10 Filler. Rood; 1916—17. 10
Kronen, Bruii\ Violet en Lilas; 1919—'20,
2 Filler, Bruin Rood. J921 CdiensO 100 Fil
ler. Rose. 1927. 16 Filler. Blauw-Violet:
Nederl. Indië, 1912'13. 7 1/2 Cent. Grijs-
Bruin. 1913'14. 10 Cent. Karmijn; 1913
'14 20 Cent. Groen.
Noorwegen, 1910'20. 10 Ore. Karmijn;
1010'20 20 Ore Blauw
Oostenrijk. 1908. 12 Heller. Rood; 1922,
1/2 Kroon. Geel-Bruin.
Suanie. 1922*23 25 Ontisimi. Karmijn;
Tjecho Slowakije, 1923, 100 Heller Rood;
1925, 50 Heller. Donker-Groen, 1925, 1
Korona. Rood
Tnrkije. 1914, 20 Para. Rood; 1914. 1
Piastre, Blauw: 1914. 2 Piastre, Groen en
Zwart 1916. 1 Piastre. Violet en Zwart
Zweden, 1910'19. 5 öro. Groen; 1910
'19. 15 ore, Rood-Bruin1920'24. 15 öre,
Violet.
Correspondentie.
Mej. .T. J. T.. Oegstgeest Uw vragen zal
ik schriftelijk beantwoorden. U kunt ze
binnen eenige dagen verwachten.
RECLAME.
VOOR BELASTE WAARDEN
VGRAVENHACE
Tegen oeurskoers
0BLI8AT1ÈN
m. jaarl uitloting
De ramp in het Maasdal.
In de eerste dagen van December heerschte
in een groot deel van West-Europa een
zware mist, welke eeDige dagen aanhield.
Op zich zelf is dat omstreeks Sint-Nicolaas
en Kerstmis niets bijzonders. Ook in ons
land is het een bekend verschijnsel, zij het
ook niet in die mate als bij de voor Londen
even beruchte als karakteristieke mist,
waardoor in die wereldstad af en toe het ge-
heele verkeer ontwricht wordt. Hier is het
een groote zeldzaamheid, dat men in den
letterlijken zin des woords geen hand voor
oogen kan zien en meestal duurt dit ver
schijnsel dan ook niet lang.
Toch komt hel genoeg voor, dat de scheep
vaart, vooral bij het invaren en verlaten van
onze havens, hinder van mist ondervindt
Aanvaring tengevolge van mist is niet zoo
heel zeldzaam, evenmin als aanrijding op
de groote verkeerswegen en vertraging in
het spoorwegverkeer Als er niet iets bijzon
ders bij gekomen was, zouden wij ook dezen
mist waarschijnlijk alweer vergeten zijn.
Maar er gebeurde wèl iets bijzonders.
Van hel Belgische Maasdal uit, hoofdza
kelijk in de buurt van Engis f20 K.M. zui
delijk van Luik) kwam het ontstellend be
richt, dat een paar dagen nadat de mist was
gekomen plotseling niet alleeD een groot
aantal ziektegevallen, maar tientallen sterf
gevallen waren waargenomen. Geen wonder
dat de bewoners dier streek door een soort
paniek werden aangegrepen en dat de ge
beurtenis over de gehecle wereld de grootste
belangstelling trok
Aanvankelijk scheen men hier voor een
groot raadsel te staan. De eerste berichten
waren zoo onvolledig. De houding der auto
riteiten maakte op velen geen bepaald gun-
sligen indruk Bij dergelijke rampen meent
men dikwijls goed te doen, door geruststel
lende mededcelingen te verspreiden. Zoo
werd thans officieel medegedeeld, dat niet
anders dan de mist oorzaak kon zijn van het
noodlottig verloop bij de talrijke slachtoffers.
Het waren bijna uitsluitend oudere men-
schen met reeds bestaande afwijkingen der
luchtwegen, zooals asthma en chronische
bronchitis. Maar dc bevolking der getroffen
streek, en wij mogen wel zeggen: bijna de
heele wereld, was daar niet mee tevreden.
Intussehen deed zich een tweede eigen
aardig verschijnsel voor, dat ,n dergelijke
omstandigheden vaak wordt waargenomen.
Zonder voldoende ingelicht te zijn over allo
aanwezige omstandigheden, komt menigeen
met een verklaring aandragen, die meestal
achterna meer op fantasie dan op werkelijk
heid blijkt te berusten. Er waren er, die
meenden dat de mist zonder meer het ge
beurde verklaren kon Het was niet onmo
gelijk. dat in die koude mist kleine ijs
kristalletjes zaten, die op de reeds zwakke
luchtwegen een verderfelijken invloed uit
oefenden Er werden voorbeelden uit vroe
gere tijden opgerakeld, dat iels dergelijks zou
gebeurd zijn. Daarbij werd vergeten, dat hot
voor die historische voorvallen nog veel
moeilijker zou zijn uit Ie maken dan nu, of
toen misschien ook nog. behalve de mist,
een bijkomstige oorzaak had ingewerkt.
Anderen waagden dc onderstelling, dat
fijn stof, afkomstig van uitbarstingen van
vuurspuwende bergen na een lange reis In
dezen mist was terecht gekomen. Hierbij
werd niet opgehelderd, waarom op zoovele
andere plaatsen, waar een even dikke mist
was geweest, geen bijzondere schade was
ontslaan.
Omdat onder de slachtoffers vele aslhma-
lijders waren, werd zelfs de onderstelling
geuit, dat allergische stoffen een rol ge
speeld zouden hebben. Ilel is toch bekend,
dat overgevoeligheid voor bepaalde stoffen
zich menigmaal openbaart door aanvallen
van asthma. Het zou niet ondenkbaar zijn,
dat de mist ophooping van zulke allergische
stoffen zou veroorzaken, door de gewone ver
spreiding van verdunning in de atmosfeer
tegen te houden. Maar ook bij de hevigste
aanvallen van asthma is een zoo groote
sterfte nog nimmer waargenomen.
Door eenvoudige redeneering was dus wel
reeds het besluit gewettigd, dat er nog een
andere bijkomstige oorzaak in het spel moest
zijn. Twee Nederlandsche geleerden hebben
den praktischen regel toegepast om zich
persoonlijk ter plaatse op de hoogte te gaan
stellen. De bevindingen van prol. Sleeswijk
en ran prof. Storm van Leeuwen, dooj beide
onafhankelijk van elkaar te boek gesteld
hebben er veel toe bijgedragen om een beier
inzicht in den gang van zaken te verkrij
gen. Wel bestaat geen absolute zekerheid,
omdat verzuimd is de noodige onderzoekin
gen tijdig to doen en men dus wel genood
zaakt is. eenigszins achteraf tc redeneeren.
Maar do conclusie, waartoe beide onderzoe
kers gekomen zijn. is toch we! zeer aan
nemelijk.
In dat gedeelte van het Maasdal, waar do
meeste ongelukken voorkwamen, bevinden
zich talrijke fabrieken Het is voldoende be
kend. dat vele industrieën aanleiding geven
lot het ontwikkelen van voor den mensch
schadelijke gassen, tn den regel komen dez9
niet in zoo groote concentratie in de tucht
voor, dat er directe schade van ondervonden
wordt. Het is de taak der arbeidsinspectie, cr
voor te zorgen, dat bij ontwikkeling van te
groote hoeveelheden voor vciligen afvoer
gezorgd wordt De hooge fabrieksschoorstee-
nen dragen er toe bij, dat er reeds groote
verdunning plaats heeft, voordat de lucht
lagen, waarin de mensch zich gewoonlijk
beweegt, vergiftigd worden. Het is duidelijk,
dat een frissehe wind van groot belang is
om de schadelijke gassen voldoende te ver
dunnen. Als er dikke mist heerscht, is hei
echter in den regel bladstil. Dan bestaat dus
een goede gelegenheid voor de gifgassen om
zich op de hoopen en kan de atmosfeer er
veel sterker door bezwangerd zijn dan
anders het geval is.
Nu is gebleken, dat de daar aanwezige
fabrieken drieërlei schadelijke gassen laten
ontsnappen; fcoolmonoxyde. waarover ik in
mijn vorigen brief schreef, zwavelverbindin-
gen en fluorwaterstof. Vooral het laatstge
noemde gas is als zeer schadelijk bekend.
Tevens weten wij nu dat in de omgeving
van die fabrieken, met name aan de zijde,
tegenovergesteld aan die, vanwaar de heer-
schende wind komt. landbouw en veeteelt
zoo goed als onmogelijk zijn. Zoomin planten
als dieren willen daar gedijen. In een der
gelijke omgeving kan natuurlijk de mensch
ook schade lijden In zijn voordeel is, dat hij
zich meestal meer verplaatst dan de dieren
en daardoor ook wel in een omgeving komt.
waar dc schadelijke stoffen niet, of althans
niet in die male aanwezig zijn. Maar wan
neer tengevolge van den mis! de gebruike
lijke afvoer onmogelijk word', dan wordt
het gansche mislgebied door het vergif door
trokken. zoodat het op iedereen kan inwer
ken. Zij, die het minste weerstandsvermo
gen hebben, zullen als slachtoffer vallen.
Indien dc toestand langer zou duren, was
mogelijk elk leven vernietigd geworden.
Prof Storm van Leeuwen wijst zeer te
recht op de groote beteekenis van het ge
beurde. De natuur heeft een proefneming
getoond, waaruit blijkt, hoe samenwerking
van bepaalde omstandigheden tot noodlottige
gevolgen kan leiden Al zal een zoodanige
samenloop niet zoo dikwijls plaats hebben,
met de mogelijkheid dient rekening gehou
den te worden en bij gevaarlijke industrieën
zal meer dan tot nu toe reeds geschiedde, re
kening met dergelijke mogelijkheden gehou
den moeten worden Welke fabriek in dit ge
val de meest schuldige is. valt thans nog
niet te beslissen. Een nader onderzoek kan
niet uitblijven. Niemand gelooft meer. dat
de mist alleen de oorzaak was Later zullen
wij er misschien nog wel meer van honren.
H. A. S.
Steunt, bij gelijken prijs U
Hut
De Nederlandsche Industrie,
Hiermede dient gij Uw toni
En bestrijdt gij de werkloi
RECLAME.
(C
Als elk jaar opnieuw eeD bronchitu
komt waarschuwen dat het koude jat S1
getij is ingetreden, waarom dan gj
Abdijsiroop genomen? Menschen metsel
jaren telkens terugkeerendc bron,- Jffl
vonden daarbij baat. Abdijsiroop
schappelijk samengesteld, verwijder! JB®
taaie met ziektekiemen bezoedelde 'J^H
en helpt Uw ademhalingsorganen. St^l
menschen-heugenis geprezen bij pijnlijk,,
veelvuldig hoesten. Bronchitis, vastzisJ
de kou, Kinkhoest, Influenza, Astbü
AKRER's
J
hel
„Voor de Borst" len
Alom verkrijgbaar. Prijs Fl. 1.50, Fl. 2.75, Fly
Gebruik buitenshuis Abdijsiroop-Bonbon Fr
(60 cl.). Dan bespoedigt Ge Uw generic I
ABDIJSIROOP-BONBONS (Gestold? Abdijiir*
•t
KON. NED. STOOMB. MIJ.
BENNEKOM, uifcr., 15 Jan. te VaJP
BERENICE, 15 Jan. v. Lissabon n.1]
C'ERES, 16 Jan. v. Amst. te Ham!
EUTERPE, 15 Jan. v. R'dam te Pj
1LOS, 15 Jan. y. Fiume n. Bari.
JASON, 15 Jan. v. Salonica te Sm;
ODYSSEUS, 15 Jan. v. Gothenburg
Am st.
ORANJE NASSAU, 16 Jan. v. K.
te Amst.
PLUTO, 15 Jan. v. Kopenhagen t»1
huus.
POSEIDON, Middl. Zee n. Araet.,vul
Jan. n.m. 8 u. Finisterre. ^Üj
TELLUS, 15 Jan. v. Genua n. Livonr.
PERSEUS, 16 Jan. v. Odense te Ai .fl
ORESTES, 16 Jan. v. Hamburg te LS
PROTEUS, 15 Jan. v. Amst. n.
SIMON BOLIVAR, 16 Jan. t.
W.-Indiö,
Did I
HOLLAND—AMERIKA LIJN.
NIEUW AMSTERDAM, 16 Jan. vufl
York te R'dam.
DELFTDIJK, Pacific Kust n. R'del
Jan. v. Londen.
IAVANEW YORK-LIJN.
BURGERDIJK, 15 Jan. v. Now-Yoir:'(j
Java.
STOOMVAART-MIJ. „NEDERLAND1
MARNIX VAN ST. ALDEGONDE,
pass. 16 Jan. Oucssant.
RÜEPAT, thuisr., 15 Jan. v. Genus. I'
BOLLAND—0. AZIË-LIJN.
ZOSMA, 15 Jan. v. R'dam n. Japail
ROTTERDAM—Z. AMERIKA LIJ*
ALGORAB, 16 Jan. v. Hamburg talc
terdam.
ROTT. LLOYD.
SLAMAT, thuisr., 16 Jan. v .Singapc
HOLLAND—AFRIKA LIJN.
NIAS, 16 Jan, van Port Soudan n. .W--
JAGERSFONTE1N, 16 Jan. van Port 6
beth n. East London.
RANDFONTEIN, 15 Jan. van Mozam»
te Beira.
MELISKERK, 15 Jan. van Mosselbaai»
Kaapstad.
MAASKERK, thuisr., pass. Ï5 Jan 0»
sant.
HELDER, 10 Jan n.m. 10 u. v. W.-1Ü
te IJmuiden verw.
HEEMSKERK, 16 JaD. v. O.-Afiib'
R'dam.
BANDOENG, 15 Jan. v. Hamburg n'
terdam.
NIEUWKERK, uitr., 15 Jan. te Beira.
KON HOLL. LLOYD.
MAASLAND, 16 Jan. van B. Aires W|
Antweroen te Amst.
EEMLAND, 15 Jan. 12 u. 'snachts
Amsts te Hamburg.
DIVERSE STOOMVAARTBERÏCBTEJ
HILVERSUM, 15 Jan. van B. Aires te M
Constitueion.
SOESTERBERG, 15 Jan. van Cardial
Sierra Leona.
FARMSUM, 14 Jan. van Rio Janeiro 1
Bahia Blanca.
BEURSPLEIN. R'dam n. La Plata, pa* 1
Jan Las Palmas.
CHRISTINE, 10 Jan. van Ravenna ^1
Stamboul. j
MOORDRECHT, Cory ton n. Huil, pas
Jan Spurnhead.
ROSSUM. 15 Jan. van Rdam le Madeira I
SCHIE, 10 Jan. van Tunis n. Sfax I
u\
