v
HET GESTOLEN LUCHTBALLONNETJE of DE GESCHIEDENIS VAN TWEE DEUGNIEt
I'IS
GROOTMOEDERS VAASJE.
SPREEKCEL.
looker. Uw ked'
bouwde woningen weer op een meer draag
lijk peil worden bepaald, hoewel ook deze
huurprijzen, in verhouding tot de kwaliteit
vaD hol woningtype, nog te hoog waren.
De 6 pet. voorschotten betreffen de vol
gende bouwplannen:
3e plan (afbouw) de Eendracht, 9 wonin
gen (f 6.32);
5e plan de Eendracht, 60 woningen
(1 4.99);
3e plan Ons Belang, 136 woningen
(f. 5 13):
3e plan (afbouw) Eensgezin Iheid 22
woningen (f 5 40); (Vereenigd met de 36
woningen (eerste gedeelte van het plan.
5 pet. voorschotten) (f. 5.88).
4o plan Eensgezindheid, 92 woningen
(f. 5.77).
3e plan Ons Doel, 78 woningen (f. 5.21);
■W plan Ons Doel, 62 woningen (f. 4.72).
Hieruit blijkt, dat de plannen, die wegens
de hoogte der haren de meeste zorg baren,
werden gefinancierd met voorschotten h
5 pet, en dat de 6 pel. voorschotten, welke
voor aflossing in aanmerking kwamen, juist
betreffen de bouwplannen, wier huurprij
zen, in absoluten zin, aanmerkelijk lager
waren.
Deze. toestand treft men natuurlijk niet
enkel te Leiden aan; wij hebben hier te
doen met een verschijnsel, dat zich
overal elders in het land, waar vöór, in en
na den oorlog werd gebouwd, voordoet. Ver
schillende andere kwesties hangen hiermede
samen, zooals b.v. de liquidatie van het
biidragen-systeem, zoodat ten slotte een
uiterst moeilijk, veelomvattend vraagstuk is
ontstaan.
Het heeft initus6chen niet ontbroken aan
pogingen om in deze tot een goede oplossing
te komen. Thans is nog op dit gebied werk
zaam de CommissieVliegen, ingesteld
door de Ministers van Financiën en van
Arbeid. Handel en Nijverheid bij beschik
king van 11)17 December 1928.
Deze Commissie heelt haar arbeid nog
niet beëindigd, roodat haar advies nog niet
is verschenen.
lntussohen behoeft de aan deze Commis
sie gegeven opdracht tot bestudeering van
het vraagstuk voor het geheele rijk. geen
beletsel te vormen, om plaatselijk de groote
verschillen in huurprijzen te verminderen,
indien daarloe, zooals i.e. door verlaging
van den rentelast, mogelijkheid bestaat.
De verschillen tusschen de huren van de
onderscheidene plannen zijn zoo groot, dat
met het bedrag van f. 17.628slechts de
allerhoogste toppen kunnen worden wegge
nomen; er blijven ook dan nog groote, niet
door de hoedanigheid van de woningen ge
wettigde verschillen beslaan en daarom
vatte het College het plan op van een huur
nivelleering over de geheele linie; alle huur
prijzen. zoowel de hooge als de lage, op het
peil van 100 pet. der huurwaarde te bren
gen, was hel doel. dat zooveel mogelijk
moest worden benaderd. Dit zou een af
doende en h i. tevens billijko oplossing zijn
geweest, want alle of nagenoeg alle onge
lijkheden zouden dan zijn verdwenen. Een
dergelijke maatregel was praclisch ook
mogelijk, aangezien de opbrengst van de
verhooging van de lage huren en de rente-
winst tezamen ruim voldoende waren voor
da verlaging van de hooge huren. Uiteraard
wa9 in 4loze de medewerking van de be
trokken bouwvereenigtagen vereischt.
Hel lag in het voornemen van B en W.
ter voorbereiding van een en ander de huur
waarde van alle met steun van de overheid
gebouwde woningen opnieuw to doen schat
ten. thans door twee deskundigen, waarvan
eon aan te wijzen door de gemeente en een
door de Federatie van te Leiden en Omstre
ken gevestigde bouwveroenigingen.
De Federatie echter bleek zelfs niet be
reid om door benoeming harerzijds van een
schalier, aan de taxatie van de huurwaarde
der woningen mede te werken, zulks niet
tegenstaande haar uitdrukkelijk was ver
zekerd, dat zij door die aanwijzing zich in
niets ten aanzien van de voornemens der
gemeente zou binden. Ook stond B. en W.
niet voor oogen opvoering in eens van de
lage huren, maar een geleidelijke verhoo
ging, waarvan het eindbedrag nog beneden
de huurwaarde zou blijven.
Het plan van een algemeenc huurnivel-
leering moest, nu niet op de medewerking
van de desbetreffende vereenigingen viel te
rekenen, althans voorloopig worden losge
laten Toen bovendien bleek, dat omtrent
een zoodanige uitgebreide huurnivelleering
nog nader overleg met de Regeenng noodig
zou zijn, in hel bijzonder wat betreft do
bijdrage genietende plannen, die voor ver
hooging van huurprijzen in aanmerking
kwamen, besloten B. en W. allereerst de
huurnivelleering in engeren zin, met behulp
alleen van de rentewinst derhalve, voort
gang te doen hebben, om na afdoening
daarvan de rqogeliikhejd van een algemeens
huurnivelleering nader onder oogen Ie
zien.
Volledigheidshalve moeien B en W. 'hier
nog vermelden, dat de vereeniging do
Goede Woning eenigen tijd tevoren reeds
was overgegaan lot de verhooging van do
huren van het in 1915 gestichte le complex,
mede voor nivelleering op eigen terrein, i.e.
voor vermindering van de huren van het
2e plan.
Aanvankelijk stond het Collego een ver
deeling van de rentewinst over de plannen
met de absoluut hoogste luiren voor oogen,
aangezien deze huren het meest de betaal-
kracht van de bewoners te boven gaan;
hier wordt in het algemeen het meeste huur-
verlies geleden en do woningen van deze
plannen zijn derhalve het moeilijkst ver
huurbaar.
Volgens deze, in overeenstemming met
het gevoelen van de Commissie van Fabri
cage opgemaakte verdeeling, zou de vol
gende verlaging van huren kunnen plaats
vinden:
Eensgezindheid 2e plan van f. 6.48 tot
f. 6.24 (taxatie f. 6.09).
De Goede Wosing 2e plan van f. 6.69 tot
f. 6.18 'taxatie f. 5.92).
Ons Doel le plan van f. 6.95 tot f. 6.59
(taxatie 1. 6.59).
Tuinstad wijk le plan van f. 7.96 tot
f. 6.98 (taxatie f 6.98).
B. en W. wijzen dan op het adres van
17 Januari 1930 van do Federatie. Zij was
van oordeel, dat de renlewinst uitsluitend
ten goede moest komen aan de bouwplan
nen, met de 6 pet voorschotten gebouwd en
verzocht daartoe de rente voor die bouw
plannen nader te bepalen op 42/3 pet. en
ten behoeve van de verlaging van de huren
van de duurste woningen uit de gemeente
kas golden beschikbaar te stellen.
Een onjuist uitgangspunt ligt aan het
adres ten grondslag.
Toch be—' L-'
kern van
wijst n 1. o
beperkende
type der h'
schotten, a
dere planni
ging in aar
Terwijl i
van Eensg
Goede Woi
en het le
pet., 13 pel
taxeerde 1
resp. f. 6.4)
ven latere
percentage
4e plan t
f. 5.88 en
Vla de Eer
Bij nade
om beier d
type meer
een verdeo
absolute ve
geval zou
huurnivellf
latief hoog
pl.tn. 108
waarde. I
van f. 17.
eerst kan
aan het tc
drag ad
worden ge;
W. wenscl
verlaging
tuten zin I
nog in de
denkbeeld
met het o.
de duurste
hes wordt
moeilijkst
verhouding
uit het oog
basis is, b
f. 41.142 ii
van f. 2.2
waarbij ne
schot van
f. 17 130
stadwijk ei
donde hui
kunnen d
resp. 105
schatte hu
Met inac
het volgen
maakt;
TJ -A
-3 a
p
O P
J3
o
o
-c p
2
O
a
li
t
Een kle
deze bedr
voor zoov»
ten bate v
gedeelte is
als de
vormt.
De rent
goede te t
met G pel
gelijk de
willekeuri
paalde gr»
Wat voc
ratie, om
ring en S
ging van
ting van
der Commissie-Vliegen, gelden te putten,
j herinneren B. en W. er aan. dat dit Fonds
I uitgeput is. Doch al ware zulks niet het
geval geweest cn zou ook overigens de fi-
i nancieele toestand der gemeente de be
schikbaarstelling van zulke aanzienlijn^
sommen als voor dit doel noodig zijn, ver-
I oorloofd hebben, dan nog moest hiertegen
ernstige bedenking worden gemaakt, zoo
wel met het oog op de onzekerheid omtrent
het tijdstip en de wijze van oplossing van
het algemeene huren vraagstuk door het
Rijk, als in verband roet de consequenties,
j dio het betreden van een dergelijken weg
voor de gemeente kunnen meebrengen.
Het was Woensdagmiddag. Marie van
Buuren was bezig om haar mantel aan te
trekken en haar hoed op te zetten. Ze
moest uit.
't Was een vaste gewoonte dat Marie
's Woensdagmiddags bij haar Grootmoeder
op visite ging. Dat was al zoo^ geweest toen
ze nog heel klein was. Toen* ging ze na
tuurlijk altijd met moeder samen. Maar nu
ze al tien jaar was gebeurde het wel eens,
dat moeder, als ze het heel druk had, zei
,,Ga maar alleen Marietje. Je kent den
weg heel goed, en Grootmoe zou het niets
prettig vinden, als we geen van beiden
kwamen".
Dat was ook vandaag gebeurd. Moeder
had de groote wasch gedaan, en was nu
te moe om nog uit te gaan.
Toen Marie klaar was met aankleeden,
ging ze moedeT goedendag zeggen. Moeder
zat in een leunstoel wat uit te rusten.
„Dag Marietje". zei ze, ,,zul je Groot
moeder de groeten van mij doen
Marie beloofde het en stapte de deur uit.
't Was niet zoo heel ver naar Groot
moeders huis. Een paar straten door, en
ren singel over, en toen was ze er al.
Grootmoeder stond voor het raam en zag
haar aankomen. Gauw liep ze naar de
deur om het meisje open te doen.
,,Dag Marie", zei ze, terwijl ze zich
hukte en het meisje een kus gaf. ,,Ben je
maar a.lleen vandaag*? Kon moeder niet
meekomen
,,U moet de groeten van Moeder heb
ben, Grootmoe", zei Marie. Moeder heeft
vandaag gordijnen gewasschen. Ze zei dat
ze erg vermoeid was en daarom liever
thuis bleef.
Grootmoeder knikte begrijpend.
,,Zoo", zei ze «toen. ..maar weet je wat
zoo jammer is Marie Ik moet straks even
weg om een boodschap te doen. 't Zal
wel niet zoo heel lang duren'k denk een
half uurtje. Wil jij dan wel een poosje
alleen hier blijven. Of ga je liever naar
huis? Want ik kan je niet meenemen,
weet je."
,,0 nee, Grootmoe, ik kan hier best op
u wachten. Thuis ben ik immers ook wel
eens alleen En als u terugkomt, dan gaat
u toch zeker wel wat vertellen V'
Dat was ook al een vaste gewoonte gé
worden. Als Marie alleen bij Grootmoeder
was, ging de oude dame altijd allerlei din
gen uit haar eigen .jeugd vertellen. En al
was Marie nu biina elf jaar, toch ver-
veëlde het haar nooit die verhalen van
Grootmoeder te hooren.
,,Goed, Mnrie. Als ik terugkom, zal ik
vertellen", beloofde Grootmoe dus. Maar
dan zal ik nu eerst maar gaan. Zooveel te
gauwer ben ik terug."
Zoo gezegd, zoo gedaan.
Grootmoeder ging weg en Marie bleef
alleen. Ze keek eens rond. Wat. zou te
gaan doen. terwijl Grootmoeder weg was?
Wacht, daar lag een boek En nog wei
een met platenDie zou ze alvast, maar
eens gaan bekijken.
Toen Marie dat een poosje gedaaji bad,
keek ze eens op de klok, die op den
schoorsteen stond. Zou het halfuur a-1 haast
öm zijn Wat viel dat tegen. De groote
wijzer op de klok stond pas tien minuten
verder. Was Grootmoe nu pas tien minuten
weg? Ze kon het haast, niet begrijpen
Maar toch was het zoo.
Naast de klok stond eon vaasje. Daar
moest Marie altijd naar kijken, omdat ze
ihet toch zoo prachtig vond. Maar ze
mocht er nooit aankomen en ze wist wel
waarom ook. Grootmoe hield bijzondeT
veel van dat vaasje, omdat ze het nog van
Grootvader had gekregen, die nu allang
dood was. Daarom mocht Marie er nooit
aankomen, want Grootmoe was o zoo bang,
dat. het- breken zou. En toch wilde Marie
het zoo graag eens in de hand nemen. Als
de zon op het vaasje scheen, was het. net
alsof het allerlei prachtige kleuren had.
Goud en geel, en bTuin, en lila, o, zoo
mooi! En nu scheen de zon wel, maar, de
zon scheen niet op het vaasje. Zou ze liet
maar even nemen, en er mee voor het raam
in de zon gaan staan
't Was toch zoo'n prachtig gezicht en
Grootmoe was er nu toch niet. Ja, maar
ijo^erWao rd
O, Beri, foei! wat ben je stout!
Je trekt een vies gezicht.
Is dat omdat er Brusselsch lof
Op 't bordje vóór je ligt?
Een bere-kind, onthoudt dit goed!
Eet alles netjes op.
Wat Moeder voor hem opschept, hoor!
Kijk eens naar Liesje-pop.
Die eet haar bordje keurig leeg.
-Zij is een groote meid
En groeit er van. maar ik weet heusch
Dat jtj hebt later spjjt!
Je kent het vers: Soep-Hein toch wel?
Doe jij nu net als Hein?
Dan word je heel erg mager, hoor!
En blijf je altijd klein!
Kom, wees verstandig, eet nu r H
Ja, Béri, 't moet eerst op.
Voordat je van den pudding krijgt I
Net ah mijn Liesje-pop.
Je Moedertje 't is een geheim!
Houdt ook van lof niet veel
En Oma zegt, dat ik niet eet
En er maar wat mee speel.
Maar ik weet raad, we doen nu a
Wie 't eerste op heeft, Beer!
Ziezoo, dat helpt! Jij wint het nu.
Maar ik een and'ren keer!
O, wat smaakt toch die pudding
Die glijdt vanzelf er in.
'k Geloof, het gaat jou net als rr;> j
'k Heb daarin altijd zin!
Kijk Oma eens, ze knikt ons toe.
Zegt: Zóó wordt jullie groot!
Je weet, hoe 't met Soep-Hein afliep?
Soep-Heintje, die ging dood!
Grootmoe wilde het toch niet hebben 1
Nee, natuurlijk wilde Grootmoe het niet
hebben, maar dat was, omdat Grootmoe
bang was dat ze het zou breken. Maar ze
zou het immers niet brekenwelnee, ze
zou het. maar heel eventjes in de zon
laten schitteren Zoo gedacht, zoo gedaan
Marie liep op den schoorsteen toe en
greep het vaasje. Heel voorzichtig ging ze
er mee voor het. raam staan. Nu schenen
de zonnestralen er op.
O. wat was het toch prachtig- Ze kon
er -maar niet genoeg naar kijken. Maar
nu zou ze het toch maar weer wegzetten,
eer Grootmoe kwam Weer stond ze voor
den schoorsteen. Haar hand, waarin het
vaasje was ging omhoog..., maar... maar,
opeens zei het krak. 't Vaasje rolde op den
schoorsteen, maar de voet van liet vaasje
hield Marie in de hand
Wat schrok het meisje. Hoe kwam dat
nu toch Ze was toch zoo voorzichtig ge
weest. En wat zou Grootmoe wel zeggen,
als ze thuiskwam
O, had ze het vaasje toch maar stil laten
staan, dan was het. ongeluk niet gebeurd.
Of had ze het maar niet gestooten tegen
den schoorsteenmantelWant daarvan
moest het. gekomen zijn. Daar stond
Marietje nu, met de twee stukken van het
vaasje in de hand Wat moest ze beginnen
Ze paste, het vaasje eens op het voetje,
maar daar werd het niet heel van. 't Was
toch zoo jammer. Als je het zoo op elkaar
hield, dan zag je er niets van.
Opeens kwam er een gedachte bij Marie
op: Zou ze... zou ze... het zoo op elkaar
op den schoorsteen zetten Grootmoe zou
het heusch niet zien en dan behoefde ze
er niets van te zeggen. Daar hoorde Marie
een sleutel in het slot van de voordeur
steken. Dat was Grootmoe!
Marie dacht niet langer na, maar zette
een, twee, drie de stukken van het vaasje
op elkaar op den schoorsteen.
Juist stond ze weer bij de tafel, toen
Grootmoe de kamer binnenkwam.
„Ziezoo, daar ben ik weer, Marie. Nu
behoef ik niet meer weg. Wat heb je ge
daan terwijl ik weg was? O, ik zie het al,
daar ligt een boek op tafel. Je hebt zeker
platen gekeken."
„Ja, Grootmoe", zei Marie zacht. Ze
durfde haast, niet op te kijken. 0
Grootmoe het toch maar niet merktt 11
het vaasje 1
Maar Grootmoe merkte niets. 2i.
Marie een kopje thee en een paarl j
jes, en ging toen in haar grootcU-Ai
zitten.
,,Ja," zei ze toen, „nu zal ik miji
lofte maar eens nakomen, he?"
En ze begon een grappig voorval te
tellen uit den tijd toen ze zelf een tv
jarig meisje was.
Marie luisterde wel, maar toch was 'J
net, of Grootmoe's verhaal langs haarb
ging Ze had er tenminste niet half:
veel pleizisr in als anders. Na een p
vroeg ze
Grootmoe, mag ik naar huis gaar
„Nu al zei Grootmoeder verwond;
Opeens vieJ het haar op, dat Marie
stil was vanmiddag. Scheelt er iets i
meisje Of komt het, omdat Mocdei
niet. is?", vroeg ze, terwijl ze Marie 1#
het haar streelde.
't Meisje gaf geen antwoord. Vlug kk
de zij zich aan en zei Grootmoe gr:
dag
't Was avond, Marie lag in haar b
maar... slapen deed ze niet. Toen ze:
beneden was, had moeder haar af en
beangst aangezien. Ze was zoo bijzor:
stil. Er zou haar toch niets schelen!
Wat vroeger dan anders had moeder U
naar bed gestuurd. Als iederen avondT
moeder bij haar gebleven, terwijl ze i
uitkleedde en haar avondgebed bad. T'
had Moeder haar lekker toegestopt
„Scheelt er heusch niets aan. Mar?
neb je geen hoofdpijn
„Nee Moe, heusch niet," had Marie f
zegd, en toen vlug haar hoofd onder i
dekens gestopt, dat Moeder toch maart
zien zou, hoe 7n kleur of ze kreeg.
Maar Moeder kende haar meisje t
Toen ze beneden kwam, had ze ter
Vader gezegd: ,,Of Marie is niet. er?
orde, of ze heeft iets verkeerds gedtf
dat is vast
En nu lag Marie alleen boven,
slapen kon ze niet. Zon Grootmoe hel'
gemerkt hebben van het vaasje
Opeens ging de kamerdeur open f
Moeder kwam binnen.
„Slaap je Marietje vroeg ze.
-Q-
7410
STRAATVERLICHTING.
Een abonné vestigt <ie aandacht op den
toestand der straatverlichting in de Van
Bachemstraat en Haverzaklaan. Het is
daar 's avonds zoo donker dat men slechts
met moeite zijn eigen huis kan vinden.
maar een geheel land, of zelfs een wereld
deel. zoodal hij vrij blijft om langs den gun-
stigsten weg naar de gunstigste landings
plaats te vliegen.
De toestand zal in de toekomst zoo zijn,
dat een luchtschip da! van' Buenos Aires
naar Europa gaal ook inderdaad naar
Europa gaal en niet naar een bepaalde
tevoren vastgestelde plaats in dat deel van
de wereld En derhalve zich richt op grond
van de telken? onlvnngen radiografische ge
gevens. daarheen, waar het weer op dat
monienl hel heste is.
Hel vliegtuig moe' dan laler, na aan
komst van het luchtschip, de vervoerlaak
overnemen, waardoor een zoo gering moge
lijk verlies aan lijd ontstaat.
Op die wijze zal het 't luchtschip dan
RECLAME.
Pas op f Neem Wybert.
scherroing der slijrovlteie'/
ter zuivering van den adem'*
rookt U veilig en aangek
