PHILIPS^
"ultrasQl'
A
HET GESTOLEN LUCHTBALLONNETJE of DE GESCHIEDENIS VAN TWEE DEUGNIE# -
fcooke/-, (yw keel'
SPREEKCEL
bouwde woningen weer op een meer draag
lijk peil worden bepaald, hoewel ook deze
huurprijzen, in verhouding tot de kwaliteit
van het woningtype, nog te hoog waren.
De 6 pet. voorschotten betreffen de vol
gende bouwplannen:
3e plan (afbouw) de Eendracht, 9 wonin
gen (f G 32);
5e plan de Eendracht, 60 woningen
Cf 4.99);
3e plan Ons Belang, 136 woningen
(f.5 13):
3e plan (afbouw) Eensgezin Iheid 22
woningen (f- 540); (Vereenigd met de 36
woningen (eerste gedeelte van het plan.
5 pet. voorschotten) (f. 5.88).
■Ie plan Eensgezindheid, 92 woningen
(f. 5.77);
3e plan Ons Doel, 78 woningen (f. 5.21);
•ie plan Ons Doel, 62 woningen (f. 472).
Hieruit blijkt, dat de plannen, die wegens
de hoogte der horen de meeste zorg baren,
werden gefinancierd met voorschotten 5
5 pet, en dat de 6 pet. voorschotten, welke
voor aflossing in aanmerking kwamen, juist
betreffen de bouwplannen, wier huurprij
zen, in absoluten zin, aanmerkelijk lager
waren.
Deze toestand treft men natuurlijk niel
enkel lo Leiden aan; wij hebben hier te
doen met een verschijnsel, dat zich
overal elders in hel land, waar vóór, in en
na den oorlog werd gebouwd, voordoet. Ver
schillende andere kwesties hangen hiermede
samen, zooals b.v. de liquidatie van het
bijdragen-systeem, zoodat ten slotte een
uiterst moeilijk, veelomvattend vraagstuk is
ontstaan.
Het heeft inlusschen niet ontbroken aan
pogingen om in deze tot een goede oplossing
te komen. Thans is nog op dit gebied werk
zaam de CommissieVliegen, ingesteld
door de Ministers van Financiën en van
Arbeid. Handel en Nijverheid bij beschik
king van 11/17 December 1928.
Deze Commissie heeft haar arbeid nog
niet beëindigd, zoodat haar advies nog niet
is verschenen.
Intusschen behoeft de aan deze Commis
sie gegeven opdracht tot bestudeering van
het vraagstuk voor het geheelc rijk, geen
beletsel te vormen, om plaatselijk do grooto
verschillen in huurprijzen Ie verminderen,
indien 'daartoe, zooals i. c. door verlaging
van den rentelast, mogelijkheid bestaat.
De verschillen tusschen de huren van de
onderscheidene plannen zijn zoo groot, dat
met hel bedrag van f. 17.628.slechts de
allerhoogste toppen kunnen worden wegge- j
nomen; er blijven ook dan nog groote. niet
door de hoedanigheid van de woningen ge
wettigde verschillen beslaan en daarom
valte het College het plan op van een huur-
•nivclleering over de geheele linie; alle huur
prijzen. zoowel de hooge als de lage, op het
peil van 100 pet. der huurwaarde te bren
gen, was het doel, dat zooveel mogelijk
moest worden benaderd. Dit zou een af-
doendo en h i. tevens billijko oplossing zijn
geweest, want alle of nagenoeg alle onge
lijkheden zouden dan zijn verdwenen. Een
dergelijke maatregel was practisch ook
mogelijk, aangezien de opbrengst van de
verhooging van de lage huren en de rente-
winst tezamen ruim voldoende waren voor
do verlaging van de hooge huren. Uiteraard
was in {loze de medewerking van de be
trokken bouwvereenigingen vereischt.
Het lag in het voornemen van B. en W.
Ier voorbereiding van een en ander de huur
waarde van alle met steun van do overheid
gebouwde woningen opnieuw to doen schat
ten, thans door twee deskundigen, waarvan
een aan te wijzen door de gemeente en een
door de Federatie van te Leiden en Omstre
ken gevestigde bouwvereenigingen.
De Federatie echter bleek zells niet be
reid om door benoeming harerzijds van een
schatter, aan de laxalie van de huurwaarde
der woningen mede te werken, zulks niet
tegenstaande haar uitdrukkelijk was ver
zekerd, dat zij door die aanwijzing zich in
niets ten aanzien van de voornemens der
gemeente zou binden. Ook stond B. en W.
niet voor oogen opvoering in eens van de
lage huren, maar een geleidelijke verhoo
ging, waarvan het eindbedrag nog beneden
de huurwaarde zou blijven.
Het plan van een algemeenc huurnivcl-
leering moest, nu niel op de medewerking
van do desbetreffende vereenigingen viel te
rekenen, althans voorloopig worden losge
laten Toen bovendien bleek, dat omtrent
een zoodanige uitgebreide huurnivellecring
nog nader overleg met de Regeenng noodig
zou zijn, in hel bijzonder wat betreft de
bijdrage genietende plannen, die voor ver
hooging van huurprijzen in aanmerking
kwamen, besloten B. en W. allereerst de
huurnivelleering in engeren zin, met behulp
altpen van do rentewinst derhalve, voort
gang te doen hebben, om na afdoening
daarvan de mogelijkheid van een algemeene
huurnivelleering nader onder oogen te
zien.
Volledigheidshalve moeten B en W. 'hier
nog vermelden, dat de vereeniging de
Goede Woning eenigen tijd tevoren reeds
was overgegaan tot de verhooging van de
huren van het in 1915 gestichte le complex-,
mede voor nivelleering op eigen terrein, i.e.
voor vermindering van de huren van het
2e plan.
Aanvankelijk stond het College een ver
deeling van de rentewinsl over de plannen
met de absoluut hoogste huren voor oogen,
aangezien deze huren het meest de betaal-
kracht van de bewoners te boven gaan;
hier wordt in het algemeen het meesle huur-
verlies geleden en de woningen van deze
plannen zijn derhalve het moeilijkst ver
huurbaar.
Volgens deze, in overeenstemming met
hot gevoelen van de Commissie van Fabri
cage opgemaakte vordeeling, zou de vol
gende verlaging van huren kunnen plaats
vinden
Eensgezindheid 2e plan van f 648 tot
f. 6.24 (taxatie f. 6.09).
De Goede Wosing 2e plan van f. 6 69 tot
f.6 18 (taxatie f. 5.92).
Ons Doel le plan van f. 6.95 tol f. G.59
(laxatie 1.6.59).
Tuinsladwijk le plan van f. 7.96 tot
f. 6.98 (taxatie f 6.98),
B. en W. wijzen dan op het adres van
17 Januari 1930 van de Federatie. Zij was
van oordeel, dat de rentewinst uitsluitend
tem goede moest komen aan de bouwplan
nen, met de 6 pet. voorschotten gebouwd en
verzocht daartoe de rente voor die bouw
plannen nader te bepalen op 42/3 pet. en
(en behoeve van de verlaging van de huren
van de duurste woningen uit de gemeente
kas gelden beschikbaar le stellen.
Een onjuist uitgangspunt ligt aan het
adres ten grondslag.
Toch bevat het één argument, dat een
kern van juistheid beval. De Federatie
wijst n.l. op het feit, dat tengevolge van de
beperkende bepalingen van het Rijk het
type der huizen, gebouwd met 6 pet. voor
schotten, achterstaat bij dat van de duur
dere plannen, die B. en W. voor huurverla-
ging in aanmerking hadden willen brengen.
Terwijl o.a. de huren van het 2e plan
van Eensgezindheid, het 2e plan van de
Goede Woning, het le plan van Ons Doel
en het le plan van Tuinsladwijb resp. 6
pct„ 13 pet., 5 pet en 14 pet. boven de ge
taxeerde huurwaarde uitgaan (huurprijzen
resp. f. 6.48, f. 6.69, f. G 95 en f. 7.96), ge
ven latere plannen een ander beeld; dit
percentage is b.v. 21 en 25 voor het 3e en
4e plan van Eensgezindheid (huurprijzen
f. 5.88 en f. 5.77) en 15 voor plan fVa en
Vla de Eendracht (huurprijs f. 5,64).
Bij nader inzien leek het B. en W. daar
om beier de hoedanigheid van het woning
type meer van invloed te doen zijn, dan hij
een verdeeling van de rentewinst naar de
absolute verhouding van de huurprijzen het
geval zou zijn. B. en W. ontwierpen nu een
huurnivelleering, waarbij allereerst de re
latief hoogste huren werden verlaagd tot
pl m 108 pet. van de geschatte huur
waarde. Dit vorderde een bedrag van
van f. 17.130. Vermits de huurverlaging
eerst kan ingaan op 1 Januari 1931 moet
aan het tot dien datum gereserveerde be
drag ad f 41 142 mede een bestemming
worden gegeven. Dit bedrag zouden B en
W. wenschen aan te wenden tot verdere
verlaging van de huurprijzen, die in abso
luten zin het hoogst zijn: aldus wordt ook
nog in de richting van hun aanvankelijk
denkbeeld gehandeld, hetgeen gewenschl is
met het oog op de omstandigheid, dat op
de duurste woningen hel meesle huurver-
lies wordl geleden en deze mitsdien het
moeilijkst verhuurbaar zijn. Do absolute
verhouding mag h. i. dan ook niet geheel
uit het oog worden verloren Op annuiteits-
basis is, bij verbruik van het kapitaal ad
f. 41.142 in 40 jaren, jaarlijks een bedrag
van f. 2.235 voor dat doel beschikbaar,
waarbij nog kan worden gevoegd hel over
schot van de rentewinst ad f. 17 628
f. 17.130 f. 498. Hel le plan van Tuin-
sladwrjk en hel le plan van Ons Doel (gel
dende huurprijzen resp. f. 7 96 en f, 6 96)
kunnen daarmede worden gebracht op
resp. 105 pel, en 102 pet. van de ge
schatte huurwaarde.
Met inachtneming van een en ander werd
het volgend plan van huurverlaging opge
maakt:
•o.a
bo-r 03 o «o Ci oi O "V
d^COMOCOtsCONlCO
Q> CO
~:=?I>.OO^OICT>oocooo
>2 u sji O C2 "{i d
O 2
O
O
O
T3 Z
Tl 3
"3
eacqqqacq
020)0020020)020
;o tO W SU ÖO U M M 60
2 .2 .2 .2 .2 .2 .2 .2 .2
"2 '3 '2 '2 '2 '2 '2 '2 '2
ooooooooo
5 S 12 a
j Cd o o o
23 33
2 'O 5 g
"2 rt N N tl
7* i <D O O
ro t0 5? 2
r-J K m rh
C C
O o O O o
"d Cd W "d
O 13
Q
Vï
w .2
3 O
O tr*
c q c c a
cj ri d rt
o. cj a a a a o, a a
02 00000002
o
Een kleine wijziging zou wellicht nog in
deze bedragen kunnen komen, indien en
voor zoover van de rentewinst een gedeelte
ten bate van de bijdragen moet komen; dat
gedeelte is slechts een zoodanige percentage
als do bijdrage van de exploitatiekosten
vormt.
De renlewinst uitsluitend, als stelsel, ten
goede te doen komen aan de plannen, die
met G pet. voorschotten werden gebouwd,
gelijk de Federatie wenschl, zou de meest
willekeurige bevoorrechting van een be
paalde groep huurders zijn.
Wat voorts betreft het verzoek der Fede
ratie, om uit het Fonds voor Stadsverbete
ring on Sociale Doeleinden voor do verla
ging van de duurste woningen, in afwach
ting van het verschijnen van het rapport
der Commissie-Vliegen, gelden te putten,
herinneren B. en W, er aan. dat dit Fonds
uitgeput is. Doch al ware zulks niet het
geval geweest en zou ook overigens de fi-
nancieele toestand der gemeente de be
schikbaarstelling van zulke aanzienhjse
sommen als voor dit doel noodig zijn, ver
oorloofd hebben, dan nog moest hiertegen
ernstige bedenking worden gemaakt, zoo
wel met het oog op de onzekerheid omtrent
het tijdstip en de wijze van oplossing van
het algemeene huren vraagstuk door het
Rijk, als in verband roet de consequenties,
die het betreden van een dergelijken weg
voor de gemeente kunnen meebrengen.
147. Toen de man naderbij was gekomen,
Herkende Wim hem al heel gauw.
Hij was de koopman, door hem besloten-,
Die hem natuurlijk pakken wou.
Wtm zag het gevaar nader komen.
Tol zijn allergrootsten schrik.
Hij riep: „zeg als jij mij kunt pakken,
Loop jij harder nog dan ik."
'48. „De wind wil een spelletje spelen,"
Zei Piro met een diepen zucht.
„En daarom word ik voortgedreven,
Heen en weder door do lucht.
Kwam mi weer over het mooie Brugge,
Zag de „Griffie" eeuwen-oud.
Zag daarop vele mooie beelden,
't ïfuis versierd met Iheel veel goud.
RECLAME.
Is zonlicht gezond? U
voelt het zelf het best,
wanneer U vacantie
heeft gehad, 't Zijn
de ultraviolette stra*
len uit het zonlicht
die U dat gevoel van
kracht en levenslust
geven.
Dezelfde werking
heeft het Ultraviolet
licht van de „Ultra-
sol", Philips' hoogte-
zon voor huisgebruik.
Koopt 'n „Ultrasol" en
U heeft een zonnetje
voor eigen gebruik.
VRAAGT INLICHTINGEN
EN DEMONSTRATIES
7410
STRAATVERLICHTING.
Een abonné vestigt de aandacht op den
toestand der straatverlichting in de Van
Bachemstvaat en Haverzaklaan. Het is
daar 's avonds zoo donker dat men slechts
met moeite zijn eigen huis kan vinden.
DE TOEKOMST VAN HET
LUCHSTCHIP.
Weinig practisch nut in de
eerstvolgende jaren.
Tevoren vastgestelde routes voorloopig
onbestaanbaar.
De bekende vliegtuigbouwer, de heer
A. Fokker, heeft aan hel Handelsblad zijn
meening geschreven omtrent de toekomst
van het luchtschip Hij schreef hel volgende:
Niettegenstaande men diep respect moet
hebben voor de wijze, waarop de technici
van Friedriehshafen hun luchtschepen tot
een verwonderlijken graad van volkomen
heid hebben gebracht, oioeten wij toch da
ontwikkeling van het luchtschip als ver
keersmiddel, op het oogenblik nog met eenig
voorbehoud bekijken. Die ontwikkeling ver
keert nog in een beginstadium en er is nog
niet9, dal er op wijst, dat met de lucht
schepen, zooals die op het oogenblik ge
bouwd worden, binnen eenige jaren prac
tisch uitvoering kan worden gegeven aan
plannen tot verbinding van werelddeelen
met den mogelijkheidsfactor van behoorlijk
rendement.
Daarvoor zijn de huidige luchtschepen
nog te klein en daardoor nog niet in staat
tot het vervoeren van een voldoenden nut
tigen last.
Het feit. dal luchtschepen zich zoolang
drijvende kunnen houden maakt hen natuur
lijk geschikt voor het ageeren over groote
afstanden Maar de grootste mogelijkheids
factor treedt eerst op bij het gebruiken van
een dergelijke ballon over afstanden van ten
minste 4000 mijlen, zooals wij straks nader
zullen toelichten.
Voor kleinere afstanden heeft het lucht
schip geen werkelijke practische waarde,
want de taak van hel bestuurbare luchtschip
moei beginnen daar. waar de taak van het
gewone vliegtuig van het typo zwaarder-
dan-lucht eindigt Daarom zal de bestuur
bare ballon nooit een concurrent van het
vliegtuig worden, maar zelfs reeds in de
naasle toekomst de coöperator.
In zeer nauw verband met de ontwikke
ling van luchtschepen slaat de ontwikkeling
lol de kennis der atmosferische toestanden
overal in onzen dampkring en, wat nog
voornamer is. de ontwikkeling van de snel
heid van berichtgeving daaromtrent. De
kennis van de atmosferische vooral baro
metrische veranderingen is een zeer
voornaam onderdeel van de sludie van den
luchtvaarder Maar belangrijker nog is de
wijze, waarop de toestand over een heel
lang traject en dan over zeer groote breedte,
le zijner kennisse wordt gebracht. Het moet
wel zoo worden, dal de commandant van
een luchtschip bij zijn vertrek naar een
ander halfrond een volledig schema v66r
zich kan hebben van de temperaturen en
barometerstanden, in één woord van de gan-
sche atmosferische gesteldheid over onge
veer den halven aardbol. Zoodal hij zelf m
een oogwenk kan berekenen hoe de „hoo-
gen" en „lagen" zich zullen ontwikkelen
gedurende de komende vlieguren en hij
daarnaar zijn route kan bepalen. En de toe
stand moet zoo worden, dal hij feitelijk van
uur tot uur die atmosferische verandering
als een kaleidoscoop voor zich heen ziet
gaan. zoodal hij met zijn luchtschip gebruik
kan maken van de beste deelen van de
route, die voor hem ligt. Daarom moet zijn
beslemming ook niet zijn een bepaald punt
maar een geheel land, of zelfs een wereld
deel. zoodal hij vrij blijft om langs den gun-
stigsten weg naar de gunstigste landings
plaats te vliegen.
De toestand zal in de toekomst zoo zijn,
dat een luchtschip dat van Buenos Aires
naar Europa gaal ook inderdaad naar
Europa gaal en niet naar een bepaalde
tevoren vastgestelde plaals in dat deel van
de wereld En derhalve zich richt op grond
van de telkens ontvangen radiografische ge
gevens. daarheen, waar hel weer op da'
momenl hel hesle is.
Hel vliegtuig moet dan laler, na aan
komst van hel luchtschip, de vervocrlaak
overnemen, waardoor een zoo gering moge
lijk verlies aan tijd ontstaat.
Op die wijze zal het 't luchtschip dan
steeds mogelijk zijn de minder goed;
te vermijden, omdat hel niet tenslcal
verplichting heelt een of andere zeerJ
zóne te moeten passeeren, omdat bftj
doel te veel in een bepaald punt gefixe;
Het gevolg is dan ook, da! het luci:
dat steeds de best mogelijke weerstc
dagheden zooken kan de betrekkeir l|
ringe kruissnelheid van laat ons
60 mijlen per uur, regelmatig kan
haven, waardoor ondanks sommige om
loch maar een gering .tijdsverlies hel;
zal zijn. Op die wijze zaJ de besli:
ballon dan het eenige vervoermiddt
dat zich volkomen onafhankelijk
weersomstandigheden door de lue'
kunnen bewegen en wanneer
eindpunl ongeveer een halven aan
elkaar liggen ontstaat de gunstigs!:
stand, omdat het luchtschip dan zijn
naar twee kanten kan kiezen en it
stigste volgen en geen slechl weer
le nemen zooals het komt. Dit was op
heden uitgevoerde groole tochten derlf £ei
lins nog onvermijdbaar tengevolge vatf „ia
aan een werkelijk volledigen weerbet™ ku
dienst.
Het is mijn opinio over luchlsca en
zooais ik ze door veelvuldige discussie de
bekende luchtschipmannen govormi
dal luchtschepen alleen zullen kunne:
den gebruikt over zeer lange afslank
feitelijk alleen practisch bruikbaar.',;
de beide aardehelften met elkandeiV
binden.
Want de bestuurbare ballon zal zich
groote gebogen lijnen rondom de aarde
wegen in verband met de almoslis
"U Wam.
invloeden en b.v. nu eens via de No»D
Zuidpool, dan weer langs den Equator
gen. Maar steeds over afstanden ras.
zenden mijlen lengte, een werkin?^
waarvoor deze luchtschepen door hut;
hun bouw, hun vulling en hun grool'i
geschapen zijn.
Daaruit volgt dan tevens, dat Inch's; i
routes en etappes van 500 tot 1000
langs een vast, van te voren bepaalde/):
beeldige lijn voorloopig onbestaanbaar;
Wat de nieuwe techniek zal breng:
daarbij natuurlijk niet te voorzien.
Waarmede dan tevens dadelijk al 1'"-
vervallen de gedachte aan een spoedig'
danige luchtverbinding van NederbnT
Indië, wanneer die langs een dergelijk;
paste vaart-roule zou zijn geprojecleei:
zij
the
tie
lai
m
in
ol
Maar vóór alles zullen de Iuchtsc'14 i
grooter, machtiger moeten worden en dilf
nog millioenen en millioenen kosten-
knappe ingenieurs van de Zeppelinwerb
Friedriehshafen hebben dat wel zeer f j
ingezien en elk nieuw product, dal des I
daar verlaat is weer grooter van od
dan het vorige. Er is inderdaad een toefc
voor de luchtschepen, in den zin, zooi)
dat hierboven beschreef. Alleen de IS
nog niel rijp om zulke concepties te vcJ
zenlijken. Er zullen zeker nog ecni;;'-
tallen jaren voorbij moeten gaan, c
omdat de kennis van de atmosferisch j
vloeden en de snelheid van bericht?'
daarover geen gelijken tred gehouden z
en dat ook onmogelijk kan houden
den ontwikkelingsgang van den luchlsi I
bouw en de vliegluigconstruclie. En I
de uiteindelijke verwezenlijking vu
luchtscheepvaart-verbindings-plannen jj
nauw verband houdt met en zoo volle
afhankelijk is van die kennis en vu I
snelle verspreiding daarvan, daar me I
wij er rekening mede houden dat er nor7
jaren zullen verloopen, aleer dergelijk;j
bindingen dus niel als experiment J
vluchten, dogh als regelmatige diens!»
tol hel gebied der moeilijkheden zullen 5
behooren.
RECLAME.
Pas op f Neem Wybcrt. T«f^
scherming der slijrovlicït^
ter zuivering van den adem
rookt U veilig en aangeou3
7#j
