Kamer v. Koophandel en Fabrieken voor Rijnland te Leiden NIEUWJAARSREDE VAN DEN VOORZITTER 71ste Jaargang LEIDSCH DAGBLAD, Dinsdag 6 Januari 1931 Derde Biad No. 21718 Overzicht van den toestand van industrie, handel en nijverheid gedurende 1930. I uitgesproken. FEUILLETON. TOM NEILLAN's PROEFTIJD In de hedenmiddag gehouden zitting der I Kamer van Koophandel heeft de voorzitter, I de heer D. ten Cale Brouwer uit Alphen aan Iden Rijn de gebruikelijke Nieuwjaarsrede De heer D. ten Cate Bronwer. Aan zijn zeer uitvoerig overzicht vam den jioestand van industrie, handel en nijverheid gedurende 'hel afgeloopen jaar is hel vol gende ontleend: Algemeene beschouwingen. Helaas versombert een algem. economische crisis welke geen enkelen tak van handel of nijverheid onaangetast zal laten, onze ver- waohtmgen voor 1931. Wij gaan dit jaar in met de overtuiging, dat alleen de grootste voorzichtigheid, een meer dan normale behoedzaamheid, ge paard gaande aan een onze geheele persoon eisvbende activiteit, noodig zullen zijn om de ongunst dor lijden niet zwaarder op ons bedriji le doen drukken dan strikt nood zakelijk is. H l aantal faillissementen, in 1924 nog •1127 bedragend, ging tot en met 1929 steeds achteruit. Van 1 Januari tot en mei 1 Oct. 1929 bedroeg liet aantal faillissementen in .Nederland 2263, in ditzelfde tijdperk in 1930 werden er niet minder dan 2593 uilgespro ken, e> i) toename derhalve van niet minder dan 330 Ock in het district onzer Kamer kwam dit fot uiling, in genoemde tijdvakken bedroege.fi deze aantallen respectievelijk 51 en 62. ,dèn vermeerdering alzoo van 20 pCt. Ooit voor onze Regeering mogen deize tijden een ernstige waarschuwing zijn om den handel en nijverheid niet met aller hande wettelijke maatregelen zwaardeT te heiasten dan onvermijdelijk is, ook opdat wij de concurrentie-mogelij'khe.id met het buitenland zullen behouden Immers het lijdt geen twijfel, dat. gezien de toenam? der bevolking, de toekomst van Nederland ]jgt in een verdere industriali satie. En dit erkennende, dienen de mogelijk heden daartoe le worden opengelaten. Ken dezer voorwaarden is ongetwijfeld er voor le waken, dal de bedrijven niet door een al ie zware belastingheffing of een de bedrijfsvrijheid te sterk aan banden leggende sociale wetgeving in hun ontwikkeling wor den belemmerd. Een andere \oorwaarde daartoe is dal de Regeering bezitten zal een middel om hel grootst mogelijke vrije ruilverkeer tusschen de volken mogelijk (e maken en zich dus wapene met wettelijke middelen legen staten, die door hunne protectionistische po- litiek dit vrije ruilverkeer, dat ons volk slechts ten zegen zijn kan, steeds meer he- peiken. Bepleitte ik in mijn Nieuwjaarsrede van 1930 hel lol stand konven van een foiuni? lussclien Nederland en een or meer landen, opdat althans tusschen twee m economi sche structuur niet teveel met elkander ver schillende landen, een begin van geheel o[ gedeeltelijk vrij ruilverkeer tot sland kon komen, niel zonder voldoening l-an ik thans melding maken van onderhandelingen, welke plaals vinden tusschen Nederland, Denemarken, Noorwegen, Zweden, Ddgié en Luxemburg, en een ontwikkelingsgang in die richting openen. Veel kan worden gefabriceerd wal lol nog loe geïmporteerd wordt, de uitvoer van onz? tegenwoordige producten zal moeten worden bevorderd, de regeering zal in hel leven moeien roepen een tol in de finesses goed geregelde door nauw contact met 't bedrijfs leven uitstekend funclioneerende Economi sche Voorlichtingsdienst, het aantal handels attachés in het buitenland zal moeien wor den uitgebreid, oen scherpere selectie onder hen za! moeien plaals vinden. Bloembollen. ■Ifet jaar 1930 was voor de bloembollen cultuur en handel goed. Het exportbedrijf werd weder grooler en streeft daarbij al zijn voorgangers voorbij. Al is dit een gunstig teeken ,loch moet men in aanmerking nemen dat de uitbrei ding der cultuur in Nederland nog steeds sterker is dan het toenemen van den export Dit steil den handel voor moeilijke proble men. Voor de uilbreiding worden belangrijke parlijen van de markt genomen, wat den prijs verhoogt, terwijl laler wanneer het pro duct gekweekt is, dit weder een sterk aanbod iongevolge heeft. De vraag en aanbod in liet artikel bollen is steeds zeer afwisselend, en wordt daarbij met bovenstaande steeds onze kerder De prijzen der Hyacinthen hadden ze r sterk onder overvloedig aanbod le lijden. Deze waren in het handelsseizoen onder pro ductieprijs en leverden dus voor den kwee- ker verlies op. Later in hel seizoen bleek cchtc-r, dat de geheele voorraad toch ver kocht was, er ontstond daardoor eenige prijs stijging. Dit artikel was de laatsie jaren voor de kweekers zeer winstgevend geweest Tulpen konden zich wel niet op het prijs niveau van vorig jaar handhaven, maar de prijzen waren toch nog hoven den kostprijs, zoodat de kweeker zeer levreden kan zijn. Daar dit het hoofdproduct der bloembollen is. is dit wel van groot belang. Narcissen waren reeds zeer vroeg in het seizoen gevraagd, tengevolge van de „special permits" die in de Vereenigde Slatcn wer den afgegeven Bij den afloop bleken er ech ter genoog le zijn en op het laatst van het seizoen liepen do prijzen iets terug. Crocus- sen gingen vrij vlug van de hand met uit zondering van dc gele en de Irissen hadden slcfk te lijden onder overvloedig aanbod. De export had ut hel algemeen een goe-1 jaar, doch levens een zeer moeilijk jaav De iotale export za! vermoedelijk dit jaar de -45 nnllioen kilogram te boren gaan. tegen pl.m 34 mülioen kilogram in 19291 het ab normale jaar tengevolge van de groole vorstschade) en pl.m. 42 millioen kilogram in 1928 Bloem-kweekerijen eu snijbloemen- handel te Rijnsbnrg. De vraag naar deze producten uil Rijns- burg en omgceyi? was zeer goed. zelfs be langrijk (e noemen. Bovendien was deze vraag zeer stabiel, zooals voorheen niet ge kend. Nochtans kon hel bedrijf geen gunstig resultaat boeken, omdat de inkoopsprijzen der bollen in het seizoen van December 1929 tot April 1930. zeer hoog waren. Het kwantum der geforceerde bollen was niet. zoo grool als het vorige jaar, heigeen ook al (oc te schijven is geweest aan den abnormaal hoogen prijs der bollen. De aanvoer van tulpen-bollen op de vei lingen was dit jaar zeer groot en de kwaliteit best. Overproductie was oorzaak, dat de prijzen welke bedongen konden worden aan den lagen kant waren De trawlvisscherij. 'Het trawlvaarUseizoen 193(1 mag helaas" weder niet gerangschikt worden onder de profijtelijke. Weliswaar was de weersgesteldheid niel ongunstig ie noemen, doch schrale vangsten en desondanks (odh nog lage vischprijzen waren oorzaak, dat van de resultaten gezegd moet worden, dat zij bij lange na niet in staat zijn gewees-t, de onkosten voor dc ree- derijen le dekken. Al met al most helaas geconstateerd wor den, dat de vischrijkdom van de Noordzee over de geheele linie, met uitzondering dan van de haring, zeer sterk achteruil gegaan is. long zoowel als schol, kabeljauw zoowel als schel viec'hzij woTden met ieder seizoen kleiner van stuk en geringer in aantal. Hoofdzakelijk moet dit worden toegcschre- ven aan overbevisacking door de stoom trawlers van Holland zoowel als van andere landen, doch ook in niet geringere mate aan het wegvangen van hei. jonge broed, aan de zoogenaamde „Pufvissc'herij". Aan de traiwlvissdherij werd in 1930 tot en met Juli deelgenomen door: 1 zeillogger, die in 7 reizen besomde f. 2656.—; 60 molorloggers, die in 1183 reizen be somde f. 745.260: 1 stoomtrawler, die in 9 reizen -besomde f. 15.844.— De gemiddelde besomming per moloilogger bedroeg f. 12.421. De haringvissclierij. Wanneer ooi'l de wisselvalligheid van het vissdherij-bedrijf lot uiting kwam. dan is dit wel in het bedrijfsjaar dat achter ons ligt Het jaar 1930 bracht momenten, die de ploutsle verrassingen deden zien. zoowel in den meest ongunstigen als gunstigen zin. De sohejjen begonnen op ongeregelde (ij- den de visscherij uit te oefenen. Er waren er die reeds in AprilMei vertrokken, maar ook die een gunstiger tijdstip daarvoor kozen zooals Juni. nog anderen deden dit Juli en Augustus. De resultaten van de eerste reis waren bedroevend le noemen cn was het verlies op dc exploitatie vrij beduidend. Schepen met een aanbrengst van 30. cn 35 last kon den sledhls een bruio opbrengst maken van circa f. 4000 en minder. Na deze periode had op liet gebied van dc i vangst oen groole reactie plaat? In de I maanden Augustus-September waren dc vangsten miniem, waardoor dan ook weinig schepen binnenvielen. De prijzen liepen dientengevolge sucessievelijk naar boven, zoo zelfs, dat voor volle pekelharing lot f. 29 f. 30 en voor de maatjes-haring circa i 18 per kantje werd betaald Die schepen, die hier het geluk hadden een goede vangst te bemachtigen, en binnen ie brengen, behaalden daarmede een groot succes, daar in een reis een besomming werd veikregen van f. 10.000, zelfs door een logger f. 16.000. De Zuidelijke visCbgronden zooals in dc omgeving van Doggersbank en waar vooral diet afgeloopen jaar werd gevisoht, stelden niet teleur. Door do groole aanbrengsten i iel jn zeer korten tijd dc volle haring van f. 29 op f. 19 en de maatjesharing op f. 14. Wat in enkele dagen voor sommige loggers een groot verschil in opbrengst uitmaakte. De Katwijksche risschersvloot bestond in 1930 u'it 79 sc'hei>en. n.1. 1 sloomdrifter.. 2 stoomschepen, 7 moiorboolen. 68 moioflog gers en nog slochs één zeiilogger. Het begin en het slot van het haring- seizoen waren slechf en ioonen de volgende gegevens aan, dat de uitkomsten beneden die van zijn voorganger blijven: 2 stooniDOoten besomden f. 102.220.ge middeld f. 51.110.— 1 stoomdrifter besomde f, 36.958.— 7 motorbooten besomden f. 278.800.ge middeld f. 39.830.— 1 zeillogger besomde f. 12.450. 68 varende molorloggers besomden f. 2.381.221.gemiddeld f. 35.018.— Totaal opbrengst f. 2.811.649. De haringhandel. Het ni^pwe seizoen mocht men met ver trouwen tegemoet zien, omdat de oude ha ring geruimd was. en derhalve den afzet van de nieuwe aanvoeren geen afbreuk zou doen. Teleurstellingen bleven echter niet uit. De vangst van groote hoeveelheden vroege onbruikbare maatjesharing bad onmiddellijk een fur.esten invloed op prijzen zoowel als op afzet. Toen de betere kwaliteiten beschikbaar kwamen, werkte deze invloed nog voort, waarom de noteeringen gedrukt bleven cn weinig of geen winst-marge boden. In het algemeen heeft ook op den haring- handel de ongunstige wereld-toestand zijn onmiskenbaar stempel gedrukt. Het verkeer droeg tot dusverre een traag karakter, dat door gedrukte prijzen en in de opdrachten van verminderde hoeveeleden sterk geaccentueerd werd. Verduurzaamde Levensmiddelen. Het uitblijven van een winter in den aanvang van 1930 was oorzaak, dat de Handel in Verduurzaamde Levensmiddelen zeer flauw was. Deze toestand werd niet beter toen door door nieuwen oogst groote voorraden verscbe groenten geregeld ter markt kwamen. De niet geringe over-productie, meer en meer een chronisch verschijnsel in de con- serven-industrie, maakte den toestand nog slechter, waardoor enkele fabrikanten dit jaar er toe overgingen om voor den aanvang var. den nieuwer, aanmaak onder neutraal merk hun overschot tot verlies-gevende prij zen op te ruimen. De lage prijzen, welke op de veilingen voor groenten van den nieuwen oogst be dongen werden, waren oorzaak dat andere fabrikanten op hun ouden voorraad niet onbelangrijke verliezen leden. Teneinde deze verliezen zooveel mogelijk te compenseeren, werden enorme hoeveel heden nieuwe groenten door de fabrieken verwerkt. Ondanks dat bleven de prijzen van de nieuwe groenten aan de veilingen echter laag, hoofdzakelijk omdat de vraag voor export gering was. Deze lage prijzen misten hun uitwerking op de verkoopprijzen van de nieuwe pro ducten niet en thans zijn deze prijzen zelfs zoo laag, dat de meeste fabrieken met ver lies wordt gewerkt. Een factor, welke den ongunstigen toe stand in deze bedrijven nog meer ongunstig beïnvloedt, is de import van buitenlandsche producten. Jamfabrieken. De oogst voor deze industrie was in het afgeloopen jaar zeer voldoende en ook de kwaliteit was goed. De prijzen der verschillende soorten wa ren lager dan in 1929. Alleen de oogst van appelen was schaarsch, hetgeen men toe schrijft aan den buitengewoon grooten oogst van het vorig jaar. De lagere prijzen van den grooteren oogst gaven den fabrikanten een verlies op hun voorraad, waardoor de algemeene financieele eind-resultaten over 1930 niet zoo gunstig zijn als anders het geval zon zijn geweest. Voor de vruchtensapfabrieken was het afgeloopen jaar niet gunstig. In de zomer maanden was het weer voor een groot deel van dien aard, dat er allerminst behoefte bestond aan 'n verkoelenden dronk. Daardoor was het gebruik minder dan normaal. Tuinbouw. Wanneer men kennis neemt van de ex- porl-cijfers in het afgeloopen jaar van onze tuinbbuw-proilucten, is af dadelijk daaruit te conciu'tfeeren, ïïat het mét den tuinbouw in ons district af zeer slecht gesteld moet zijn in het afgeloopen jaar. Wanneer men nagaat dat in het jaar 1929 van de producten witte- en savoyekool, roodekool, bloemkool, sla, nien en charlotten, peen, doperwten en snij- en prinsesseboonen geëxporteerd werden circa 34.000 wagons van tien ton met een waarde van circa f. 33.000.000.en men ziet, dat daartegen over staat een uitvoer in 1930 van circa 33.000 wagons van tien ton met een waarde van circa f,22.400.000.dan is het ieder duidelijk, dat de kwantiteiten, welke geëx porteerd konden worden, te gering waren en dat de prijzen, welke bedongen konden worden geen goede financieele resultaten in liet bedrijf mogelijk hebben kannen maken. Het feit dat de kwantiteiten to gering waren, accentueerde dit nog meer. Bedroeg van bovengenoemde tuinbouw- productei; in het jaar 1929 de gemiddelde prijs per ton circa f. 97.25, de gemiddelde prijs van deze producten in 1930 bedroeg slechts f. 67.60 per ton, zoodat per wa gon f. 296.50 minder werd besomd. De uitvoer van komkommers en augur ken nam in het afgeloopen jaar in gewicht iets toe. Voor dc Tuinders-Vereeniging „Een dracht maakt Macht" te Roelofarendsveen was het afgeloopen jaar dan ook verre van rooskleurig. Oorspronkelijke novelle van CORRY DOMMER1NG Nadruk verhoden. Toen, plotseling, bleven zijn oogen rusten top het schrijftafeltje, en zag hij dc leege plaats het portretje, dat hem steeds als een onbekende minnaar had getart, wan neer hij bij Ellen was, was verdwenen. Hoe het kwam, kon hij niet verklaren, maar het was ontegenzeggelijk de eerste keer dat hem niet onverschillig liet wanneer een ander zijn plaats voor hem zou inruilen en hl) begon in le zien dat zijn verovering op Ellen Rowland anders was dan die op an dere vrouwen en meisjes die hij gekend had. Voor het eerst had hij met tegenstand te kampen en het wekte een zekeren eer lied bij hom op voor het meisje, dat anders was dan de vrouwtjes uit zijn wereld, die hem aardig vonden omdat hij rijk was. El len was arm, hoe groot was voor haar de verleiding om hem te veroveren en toch deed zij dat niet. Hij begreep dat, voor de eerste maal, een mededinger gevaarlijk i oor hem was. Er kwam een hartstochte lijk licht in zijn oogen en zijn stem trilde loen hij vroeg- ..Ellen, heb je gekozen? Ben je daarom zoo ernstig? Vergeef me. ik ben een bruut geweest, terwijl mijn meiske zooveel had uit te strijden. Maar ik weet het nu zeker, dat je naar mij verlangde, naar mij alleen is 't niet zoo vrouwtje?" Hij hief haar gezichtje naar hem op on drukte een langen kus op haar oogen. Een paar minuten gingen in stilte voorbij. Toen richtte Ellen zich een weinig op en een vastberaden trek lag om haar mond Ze nam zijn hand en zei „Tom, houdt je zooveel van me, dat je bereid bent, een beproeving le doorstaan? Ook al zou die beproeving heel moeilijk zijn?" Tom Neillan was er de man niet naar om zich uit het veld te laten slaan, hij zou voor geen geld willen bekennen, dat hij er nooit over gedacht had om ter wille van een vrouw iets te doen wat hij niet prettig vond. Hij liet zijn gevoelens nooit zoover komen, dat een vrouw hem op dc een of andere wijze zou kunnen beïnvloeden. Hij kwam lot de ontdekking, dal hij zoo ongemerkt van zijn principes was afgeweken en tot heden niets meer was geweest dan een ledepop, een vrouw zooals Ellen, niel waardig. Hel was een gewetensvraag die hij eerlijk moesl beantwoorden cn de gedachte, dat er geen mogelijkheid was om haar le verliezen, deed hem plotseling beseffen, dal hij haar niet meer missen kon, nooit, al zou de halve w ereld zich legen hem keeren. Ellen zag hem aan en zag de verande ring op zijn gezicht. Ze glimlachte en die glimlach bracht Tom Neillan aan haar voeten hij zag in haar opeens de moe der naast de vrouw, de moeder die ver troosten kon, een geheel verschillend we zen van de vrouw die hij lot dusver ge kend had. Hij knielde voor haar neer en legde zijn hoofd in haar schoot. „Zooals je wilt Ellen, ik zal je er des ie liever om hebben". Ellen streek met haar hand over zijn hoofd; ze voelde zich soms oud vergeleken bij hem en ze was vrouwelijk genoeg om dit niet prettig te vinden het was zoo heerlijk op een man te kunnen steunen en zich te laten vertroetelen als een ver wend kindje. Het plan dat ze uitgedacht had zou hem juist maken zooals ze hem graag hebben wilde. „Tom. die beproeving bestaat hieruit, dat ik je de eerstvolgende vjjf maanden niet wil zien: je moet naar New-York gaan zon der geld en trachten daar je kost te ver dienen. -Je mag niet vragen om geld, noch correspondeeren met mij of een ander. Het is vandaag de zeven en twintigste 1 Mei moet je vertrekken en je mag me niet eer der komen bezoeken dan den eersten Octo ber. Wanneer het je in dien tijd gelukt is zelfstandig te zijn, hoe dan ook, dan stem ik toe in ons huwelijk. Anders niet Tom, hoor je 't goed? Ik ben het niet alleen die je winnen kunt. maar ook je vader; hij d'enfct dat je een doeniet bent en nu kun je hem van het tegendeel overtuigen. En wanneer ik in staat ben gebleken om jouw leven naar zijn wensch te veranderen, zal hij ook geen bezwaren meer hebben, mij als zijn schoondochter te erkennen, Tom Neillan stond op en ging voor het raam staan. Er was strijdlust in zijn oogen, de belooning was een avontuur waard. Het was alsof Ellen zijn gedachten had gelezen, want ze stoorde zijn overpeinzing door te zeggen: „Het is geen grapje Tom, geen avontuur of hoe je 't noemen wilt. het is mijD wenscb dat je het leven leert kennen zooals het is in den werkenden en armen stand, opdat je, wanneer wij getrouwd zijn, mijn innerlijk aanvoelen der dingen zult kunnen begrijpen, want ik zal je geld niet verkwisten voor mezelf, er zijn anderen, die het meer noodig hebben". Toen Tom Neillan dien avond afscheid nam. hield hij Ellen heel lang in zjjn armen hjj had haar nog nooit zoo lief gehad als op dit oogenblik. nu hij besefte dat hjj om haar bezit zou moeten vechten. Het was de moeite waard en hij was vastbesloten. HOOFDSTUK II. Het nieuwe leven. De zon maakte Tom Neillan wakker den eersten Mei en hij moest werkelijk eerst even aan de gedachte wennen, dat dit wel de laatste maal zou zpn. want dat er een tijd zou aanbreken waarin hij noodgedwongen vroeg cp zou moeten staan, wist hij wel zeker. Hij had den vorigen dag alles voor z'rjn reis in orde gebracht, een kaartje gekocht voor de reis van Minniapolis naar New-York en met veel moeite zijn koffer gepakt. Peter, de huisknecht, had hem daarbij niet mogen helpen, want er moest anders gepakt worden dan gewoonlijk en er mocht geen achterdocht worden gewekt. Zijn garderobe bestond ditmaal uit niets anders dan twee pakken, wrat ondergoed en de noodige (oilet-artikelen Alleen één ding had hij niet kunnen achterlaten en dat was zijn smoking, een onafscheidelijk deel van hemzelf. Het was een gril geweest en hij wist niet waarom hij het gedaan had. maar toen alles netjes in zijn koffer lag, had hij het deksel maar gesloten om niet. in de ver leiding le komen zijn smoking er weer uit te halen, want het paste heelemaal niet bij de goede voornemens die hij had. Ellen Rowland had hem een briefje ge stuurd, waarin zij tien dollar had ingesloten om zijn nieuwen loopbaan te beginnen, met den wen9ch dat deze tien dollar hem geluk zouden aanbrengen Wat hij met die tien dollar moest beginnen was Tom Neillan een raadsel, want gewoonlijk telde hij zoo'n lut tel bedrag niet. maar hij was vol goeden moed. Wat zou het heerlijk zijn om Ellen weer in zijn armen le sluiten en samen over alles le praten Om tien uur des avonds vertrok de Irein en na een paar slapelooze nachten en een langen dag, die alleen onderbroken werd door de maaltijden in den Pullman-car, waar bijna geen plaatsje was te veroveren, slapie Tom Neillan op een mooien morgen op het breedc perron van het station le New- York. Toen hij naar buiten trad had hij bijna een taxi aangeroepen, als hij zich niet juist bedacht had dat hij slechts tien dollar bezat en deze luxe dus was uitgesloten. De elevator-car vloog door de lucht het was vreemd maar alle dingen, die hem anders niet opvielen, trokken nu zijn aan dacht. Er was iets aanmoedigends, iets op wekkends in die bovengrondsche trams, die in vliegende vaart boven de straten van de stad raasden en Tom kreeg lust om zijn eerste vijf dollarcenten te besteden aan een tramrit in plaats van een autotocht te maken Hij nam een kaartje aan den ingang van het daarvoor bestemde station en nam plaats in de (ram. die met groole snelheid zich voortbewmog in de richting van Long Island. (Wordt vervolgd),

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1931 | | pagina 9