Bond van Nederlandsche Onderwijzers 71ste Jaargang DINSDAG 30 DECEMBER 1930 No. 21713 0FFICIEELE KENNISGEVING STADSNIEUWS. LEIDSCHE SCHOUWBURG. Het Voornaamste Nieuws 1 van heden. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN: 30 Gts. per regel voor advertentiën uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertentiën 35 Gts. per regel. Kleine Advertentiën uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT:] Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week'f 0.1% Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week 0.13 Franco per post 2.35 H". portokosten. Dit nummer bestaat uit VIER Bladen EERSTE BLAD. HINDERWET. Burgemeester en Wethouders van Leiden brengen ter algemeene kennis, dat door hen de beslissing op het verzoek van: a. The Texas Company om vergunning tot het op richten van een ondergrondsche bewaar plaats voor benzine op het perceel kadastraal bekend Gemeente Leiden, Sectie P. No. 1187, gelegen aan de van Oldenbamevelt- straat; b. P. J. Jansen om vergunning tot het oprichten van een smederij in het per ceel Langegracht No. 113, kadastraal bekend Gemeente Leiden, Sectie B. No. 1778; c. J. M. Jansen om vergunning tot het oprichten van een boekbinderij in het perceel Oude Rijn No. 90, kadastraal bekend Gemeente Leiden, Sectie H. No 3422d. A. de Ru om vergunning tot het oprichten van een wa genmakerij in het perceel Haven No. 17, kadastraal bekend 'Gemeente Leiden. Sectie C. No. 96, is verdaagd. A. VAN DE SANDE BAKHUIJZEN, Burgemeester, VAN STRIJEN, Secretaris. Leiden, 30 December 1930. 6429 DE LEIDSCHE REDDINGS BRIGADE. Verbetering van het materiaal. De reddin-gsmaterialen, door boven genoemde instelling langs onze grachlen en singels geplaatst, hebben weer eens een goede beurt gehad. Alle kastjes, waarin de reddingslijnen zijn nagezien en hersteld. Waar noodig, zijn de oude lijnen vervangen door nieuwe en de wijze van het ophangen der lijnen is zóó veranderd, dat deze, na .het stukslaan van het ruitje, vlug en zonder haperen uit het kaslje gehaald kunnen worden. Langs de singelkanlen zijn de meeste kastjes iels hooger geplaatst, om te voor komen dat de redder zelf drenkeling zou worden, voordat hij de lijn er uit had ge haald. Het reddingskastje bij de trapjesbrug J. v. Goyenkade is verplaatst naar Woulerbrug, terwijl in de kastjes aan de Haarlemmertrek vaart (bij v. d. Loo), aan de Rijn- en Schie- kade, aan de Waag en bij Wouterbrug bijlen zijn geplaatst, om gebruikt te worden bij onverhoopte auto-ongelukken. Ook do reddingshaken zijn nagezien, ter wijl er een enkele werd bij geplaatst o.a. aan de St. Nicolaasbrug (Mare) en aan de brug Jan v. Gyoenkade. terwijl herplaatst werd de haak op het Galgewater bij Weddesteeg. Ook aan de nieuwe Havenbrug zal weer een haak komen. Nog_ volgt te vermelden dat ook de ge meente redöingsmateriaai geplaatst heeft, n.m. moderne hoefijzervormige reddings boeien aan verschillende brugwachters huisjes. De drukkerij Eduard I.Tdo, uitgeefster van het adresboek, was wederom zoo vriendelijk, om in de binnenkort verschijnende nieuwe uitgave een bijgewerkte en verbeterde lijst van het geplaatste materiaal op te nemen. Mocht iemand bemerken, dat ergens het reddingsmateriaal in ongereede is of ver dwenen, dan is het zaak direct de politie te waarschuwen of den heer v. Ingen Schenau (telef 421) op te bellen. Ten slotte willen wij er nogmaals op wij zen, dat het reddingsmateriaal de zorg en de bescherming behoeft van alle bewoners van onze stad. ARBEIDSKAARTEN VOOR GEHUWDE VROUWEN. De Directeur van den Gem. Dienst voor Sociale Zaken vestigt er de aandacht op, dat krachtens het 5e lid van artikel 67 der Arbeidswet 1919, de arbeidskaart voor een gehuwde vrouw slechts geldig is gedurende bet kalenderjaar, waarin de kaart is af gegeven. Gehuwde vrouwen, die voor 1931 een arbeidskaart behoeven, moeten derhalve t n spoedigste er een op de Afd. Sociale Zaken, Levendaal hoek Garenmarkt, aanvragen. o HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Nieuwe inschrijving: Gebrs Verdegaal, Rijksstraatweg 54, Sas senheim. Bloembollenkweekerij en Export. Yennooten: S. Verdegaal, Sassenheim en A. Verdegaal, Sassenheim. In Engeland drijft de vennootschap zaken onder den naam: Verdegaal Bros. Wijziging: „Van Ouds de Klok", Hoogewoerd 129, Leiden. Café en tapperij. Uittredend ge volmachtigde: L. Zandvliet, Leiden. AFSCHEID VAN DEN HEER T. C. GAYKEMA Sr. Van de Leidsche Sterrewacht. Gistermiddag te vier uur nam de heer J. C. Gaykema Sr., na een onafgebroken werkzaamheid van 41 jaar, afscheid van de Leidsche SterreAvacht, waar hij als reke naar 1ste klasse de trouwe en toegewijde verzorger was der talrijke klokken. Binnengeleid in de met planten opgevroo- lijkle leeskamer der Sterrewacht door den directeur Prof. de Sitter, vond hij aldaar vereenigd het voltallige, niet door Kerstver- loven verhinderde personeel. In een van groote waardeering getuigende toespraak memoreerde Prof. de Sitter zijn ongeveer 53- jarigen dienst bij het Rijk der Nederlanden, oorspronkelijk bij de Marine, (in herinnering zij gebracht, dat vóór drie jaar beril hier voor de zilveren medaille der Oranje-Nassau Orde gewerd) en zijn meer dan 40-jarigen diensttijd bij de Sterrewacht. Er is een lijd van komen en een tijd van gaan, de. wette lijke bepalingen zijn soms hard, vooral voor hem, die frisch en gezond niets lieirer doet dan werken in den werkkring die hem lief is, maar men moet er beiderzijds in berus ten. Ook zij, die den betreffende nog jaren de zorgen over het hem toevertrouwde zou den willen opdragen, moeten dankbaar zijn voor het vele dat door hem verricht is. De wereldvermaarde Hohwü 17 klok zal in volgende maanden misschien verwonderd de goede zorgen missen, die de vertrekkende altijd aan haar heeft besteed. Trouwens- de geheele tijdsdienst, zoo \reel omvangrijker geworden door de groote uitbreiding van het instituut, zou nog dikwijls het weg zijn van de geroutineerde werkzaamheid van Gay kema voelen. Maar naast deze materieele dingen stond nog het feit, dat ook weg zou zijn het arbeid zame voorbeeld van hem, die steeds voor het gestelde aanvangsuur kwam. steeds na het vertrekuur wegging. Onder aanbieding van een huishoudelijk geschenk namens het wetenschappelijk personeel beval prof de Sitter zichzelf, het personeel an de Sterre wacht zelf aan in het aandenken van den vertrekkende. Namens het technisch en rekenpersoneel sprak de heer Zunderman, chef-instrument maker woorden \ran waardeering voor de aangename samenwerking gedurende vele jaren. De heer Gaykema dankte zeer onder den indruk van het afscheid voor de vriende lijke Avoorden. Ook al zag hij op tegen het nietsdoen, hij hield niet van met de han den over elkaar te zitten, noch behoorde hij lot degenen die „liever lui dan moe" zijn, hij moest zich neerleggen bij het omrer- mijdelijke. Onder het gebruik van enkele Arerver9chin- gen b'leAren allen nog eenigen tijd bijeen, awarbij nog vele oude herinneringen A'an den heer Gaykema werden opgehaald uit den lijd, dat de meeste der aanwezigen nog niet het levenslicht hadden aanschouwd, al thans nog geen begrip hadden, van wat een Sterrewacht is! o CREMATIE VAN WITLIJ DEN HEER T. G. F. KRIENS. Te Westerveld had hedenmorgen de cre matie plaats van het stoffelijk overschot van den heer ,J. G. F. Kriens, vroeger boek houder aan de Lichtfabrieken alhier. Vele bloemstukken dekten de baar, w.o. een krans van de Directie dezer fabrieken. Onder de aanwezigen zagen wij o.a. den adj.-directeur de heer Fchmers, de heer Erkelens en kantoorpersoneel. Namens de ge-meente en de directie werd het woord gevoerd door den heer Fehmers en voorts sprak als vriend de heer F. G. Rosier. De oudste zoon dankte voor do betoonde belangstelling. ÏUBILEUM VAN DEN HEER H. ZUNDERMAN. 25 jaar bij de Leidsche Sterrewacht. Donderdag 1 Januari zal het 25 jaar geleden zijn dat de heer H. Zunderman als Instrumentmaker aan de Leidsche Sterre wacht in dienst trad. Sedert enkele jaren staat^ hij als Chef Instrumentmaker aan het hoofd der instrumentmakers werkplaats en onde: z\jn leiding zrjri verscheidene nieuAve instrumenten gemaakt, die zoowel op de Leidsche SterreAvacht als daarbuiten gebruikt worden. Wft vestigen de aandacht op twee in de laatste jaren gemaakte instrumenten n.I. jic Thermo-Zuil-Mikrophotoracter en de Viervoudige Sterecomparator. Beide instru menten munten door doelmatige constructie uit, evenals alle andere grootere en kleinere werktuigen, die door hem gebouwd zijn. Daar de Leidsche SterreA\racht door tal van Vereenigingen en belangstellenden be zocht. is, zullen velen, die in de Astrophy- sische afdeeling een bezoek hebben gebracht zich vc-rwonderd hebben over het feit dat dergelijke instrumenten op de Leidsche SterreAvacht vervaardigd kunnen worden. Wij wenschen den heer Zunderman geluk, zoowel met zijn jubileum als met zr,n be haald succes I MILITAIRIA. Bij Kon. besluit zijn met ingang van 1 Januari 1931 benoerdd bij het reserveperso- neel der landmacht: bij het 4de regiment infanterie de vaan drigs G. J. Bder, M. W. J. Bosöh, J. J. van der Burg, A. van Dop, H. Haagsma, W. Ha- Arerman, O. Houwen, D. de Jong, J. P. Aran Kats, C. Roggen, W. D. J. Scheepens, G. Verberg, J. van Wijk, allen Aran het korps; bij het 6de regiment veldartillerie de kor netten H. J W, Westenberg, A. van Hoff, E. J. U'hlenbeck, W. van Dijk, B J. Maars- sen. H. A. D. van den Wall Bake, W. Muller, F. S. van Nierop. allen van het korps. He dienstplichtigen der Lichting- 1931, aan- geAvezen voor de officiersopleiding bij het 4de reg. infanterie, die bij het vooroefenings- msfcifjuut in den rang van sergeant-titulair aangesteld, aan het examen voor vaandrig voldaan, doch nog niet m dien rang zijn aangesteld, komen 6 Juli bij het korps, waanmor zij bestemd zijn, ter verdere op leiding onder de wapenen en vertrekken 5 September d.a.v. met groot veriof. De Avethouders, de heeren A. L. Rei- meringer, mr. A. F. L. M. Tepe en T. S. Goslinga, zijn verhinderd morgen spreek uur te houden. De heer Victor Bloomikoper, in plaats van wijlen den heer LI. I. Cohen benoemd tot leeraar-secretaris der Ned. Isr. Gemeente alhier, zal 1 Februari zijn functie aan vaarden. Geslaagd Aroor het examen in Boek houden en. a. v.. afgenomen Ar-anwege de Ver- eeniging Aran Leer. in het Boekhouden, de heeren G. LI. Dolle, J. A. Duffels en P. J. Hoope, leerlingen van de handelsavond school „Ken-nis is Macht", alhier. Geslaagd voor het examen boekhouden Vereeniging van Leéraren de heer J. Hot- lem alhier, leerling van den heer J. A. W. Aran Kluyve. Geslaagd Aroor Nederla.ndsche Handels correspondentie zijn: mej. M. L. S. II. Hie- ronimus, G. M. E. Hieronimus, M. A. Vorst, A. Ververs, A, M. V, Leyen, A. M. J. van Noort, (H. A. C. van der Drift, Th. Branden burg; Aroor machinesdhrij\ren: mej. M. L. S. H. Hieronimus; voor boekhouden: mej. J. M. Streefland, opgeleid door de Zusters Maria- schoo'l, II aarl emime rs braa.t Geslaagd voor het examen boekhouden enz. „Ver. van Leeraren" de heeren A. Lens, Katwijk-aan-Zee; B. Nop en A. v. d. •Nadort. allen leerlingen van den heer J. A. Jansen, alhier. Door den heer Hennipman, aannemer te Leiderdorp is opgedragen het maken van de Gewapend betonwerken voor de drie te bouAven landhuizen met garages aan den Rünsburgerweg alhier aan de Firma de Jong en v. Ham te Leiden en Den Haag. N.V. „HET SCHOUWTOONEEL". „Het Geheimzinnige Pension", vr&olijk griezelstuk in 3 be drijven va-n Frank Vosper. Kunnen eenvoudige pensiongasten, die overigens een staalkaart van karakters toonen, benut worden voor een spannend tooneelweric Liet is een moeilijke kwestie wanneer een schrijver, om de liefde van zijn dulcinea te veroveren, ter oplossing daar van wordt gesteld. Liefde doet echter alles overwinnen, dat is bekend en zoo zou ook Fran'k Bromilow ongetwijfeld in zijn taak zijn geslaagd zoo hij, bekend tooneel- auteur, schrijvend onder pseudoniem, de op gaaf al niet had vervuld! 't Is een van de aardige trouvailles van dit griezelstuk. dat eenigszins aan de „Zeven Sleutels van Baldipaté" denken doet. Het verschil is ech ter daarin gelegen, dat in de Sleuteis.van Baldpalé pas aan het slot blijkt, dat men een „roman" heeft beleefd, geen werkelijk heid. terwijl dit in „Het Geheimzinnige Pension" direct op den voorgrond wordt gesteld. Men beleeft al het griezelige in deze wetenschap en het is misschien wel de mooiste vondst van het geheel ingenieus uit gedachte geval, om alle deelnemers aan dit spel tenslotte Aveer als gewone mensdhen te zien optreden. Wat de auteur Aran de pensiongasten, die alle een rol spelen in zijn moordromance een moord en zelfmoord en alles wat daarbij behoort aan ingrediënten van een dergelijk griezelstuk! heeft gemaakt, zullen wij niet A'erklappen, trots de sneer van den schrijver, dat een criticus zich in zoo'n geval „er makkelijk vanaf maakt". Deden wij het wel, dan zouden wij de spanning wegnemen \roor latere liefhebbers voor dit tooneelwerk. De uitwerking is geestig en men amuseert zich kostelijk in de spanning, die zoo'n vroolijk einde neemt. De auteur is er n.I. in geslaagd om de hoorders werkelijk een oogenlblilk te doen vergeten, dat men een „roman" ziet vertoonen, geen rauwe reali teit, zooals dat immers heet. Bovendien geeft het Schouwtooneel onder regie van A. van der Horst een keurige vertolking van dit „toonecl tril-beeld". Ko Arnoldi speelt met de hem eigen levendig heid den schrij\Ter, terwijl Dogi Rugani de dulcinea uitbeeldt op een Avijze, die aanne melijk kan maken, dat een beroemd auteur trouwt met zoo'n eemmudig dochtertje van een pension-houdster (Lena Kley) hij wie de man (Hein Harms) niet veel te koop heeft. En dan het keurige type Aran Ezerman, het echt-sl uipendo, Indische van Jacques Snoek en last not least Esther de BoerVan Rijk als oude vrijster, die zij raaik uit beeldde. Feitelijk zouden we het geheele program moeten overschrijven, doch Aml- staan we met vast te leggen, dat we hebben genoten van een uitnemend verzorgde Aroor- stelling van een aardig en welgeslaagd specimen van griezel- en riltooneel. Ook het decor Ariel te loven. En met ons een prachtig bezette schouAvburg, die met lang aanhou dend applaus zijn waaideering toonde. BINNENLAND. Voortzetting van de 57ste algemeene ver gadering van den Bond van Ned. Onder wijzers (Stadsnieuws 1ste Blad1). Overzicht der Noordzeevisscherij in 1930 (Binnenland, 2de Blad). Nenytohal te Rotterdam ingestort; een arbeider gedood (Gemengd. 2de Blad). Overleden is de heer Nicolaas Molenaar, de bonwer van vele katholieke kerken in ons land. (Laatste Berichten, le Blad). Delftsche studenten in hooger beroep tot één week gevangenisstraf veroordeeld. (Rechtzaken, le Blad). BUITENLAND. De toestand van maarschalk Joffre (Bui tenland en Tel., lsbe Blad). Lord CecÜ nogmaals over ontwapening. (Buitenland, 1ste Blad). De opstanden in Bnrma, Britsch-Indië en Turkije (Buitenland en TCL, lste Blad). Voortzetting der 57ste Algemeene Vergadering. Het voorstel tot invoering van een verplichte Neutrale Staatsschool met groote meerderheid verworpen. De middagvergadering. In de gistermiddag voortgezette algemeene vergadering van den Bond van Ned. Onder wijzers is het jaarverslag van den secreta ris goedgekeurd. Daarop werd het beleid van het Hoofd bestuur besproken. De heer De Vries (Amsterdam) bracht allereerst hulde aan het H.B. en A.C.O.P. voor de kranige wijze, waarop zij in het al gemeen de salarisactie hebben gevoerd, doch oefende critiek uit op enkele onderdeelen dier actie. Zoo klaagde hij over onvoldoende voorbereiding der September-vergaderingen; onvoldoende propaganda in het orgaan; te late verschijning van het pacificatierapport, onvoldoende inwendige organisatie in het H.B. met als gevolg vertraging in de afdoe ning der zaken, enz. Spr. had van het H.B. meer activiteit verwacht teneinde een wet telijke regeling voor het schippersonderwijs tot stand te brengen; hij verzocht maatrege len ter beteugeling van de uitbreiding van het aantal z.g.n. neutrale volksscholen (Zuid-Limburg) en verbetering van den in houd van het orgaan „De Bode", dat on voldoende inlicht OA'-er alles, wat er in bin nen- en buitenland op onderwijsgebied te doen is. Bovendien is de toon in het orgaan meermalen van een onnoodige scherpte, het geen spr. vooral tegenover de eigen leden onge.Avenscht acht. De heer De R e g t (Den Haag) vroeg hoe het vereenigbaar is, dat terwijl de aanstel ling van een derden gesalariëerden bestuur der noodig werd geacht, een van die drie, de heer Thijssen gedurende een maand gemist kan worden teneinde hem in staat te stellen cursussen te geven in het Troelstra-oord. Voorts vroeg spr. waarom het H.B. de door de I-Iaagsche afdeeling gevoerde neutrali- leits-actie niet heeft verdedigd, ja daaraan alle medewerking heeft geweigerd. De heer De Zeeuw (Rotterdam) bracht hulde aan het II.B. inzonderheid ten aan zien van de Arerbeterde verhouding tusschen ambtenaren en onderwijzers. De heer De Groot (Den Haag) infor meerde naar de verdere plannen Aran het H.B. t. o. v. de salarisactie en bepleitte krassere strijdmiddelen in samenwerking met het A.C.O.P., desnoods in revolutionai ren geest. De heer Meyers (Dordrecht) besprak uitvoerig de positie van de bondsleden, niet- leden der S.D.A.P.V en de houding van het H.B. tegenover deze groep. Z. i. wordt het accent te veel gelegd op de S.D.A.P. met A'olkomen negatie van de andere linksche partijen. De heer Hagen (LeeuAvarderadeel) vroeg waarom het H.B. nooit in de „Bode" heeft geschreven over de hoofdakte-misère. De heer T j a 1 s m a (Leiden) vroeg of het H.B. nooit pogingen heeft aangewend om te bewerkstelligen, dat onderwijzers bij het openbaar onderwijs benoembaar worden ge steld als lid van den gemeenteraad. Voorts informeerde hij naar enkele in vorige alg. vergaderingen aan het H.B. verstrekte op drachten, welke z. 1'. niet zijn uitgevoerd, o.a. ten opzichte van de propaganda der A'ereenvoudigde spelling, welke werd toege zegd. Daarna was het woord aan den Voor zitter ter verdediging van het bestuurs beleid. Het verwijt, dat er niet revolutionair wordt opgetreden, past niet aan de afdeeling Den Haag, waar men herhaaldelijk heeft blijk gegeven, niet het minste organisato risch besef te bezitten. De grief over de late verschijning der pacificatie-brochure moest spr. op de afdeelingen afschuiven, die zeer lang noodig hadden om de bestelkaarten in te zenden. En eerder kon toch moeilijk met het drukken worden begonnen 1 De critiek op de wijze van redactie van de „Bode" is gebaseerd op individueele eischen en ver langens. Het tijdelijke verblijf van den heer. Thijssen in het Troelstra-oord houdt abso luut niet in, dat hij aan zijn gewonen werk kring wordt onttrokken, zoodat hiertegen geen bezwaren kunnen bestaan. In antwoord op de vraag Aran den heer Meyers zeide de voorzitter, dat het bij de redactie van de „Bode" nooit heeft voorge zeten om andere linksche partijen bij de S.D.A.P. ten achter te stellen. De houding van het H.B. tegenover de niet s.-d.-leden zal zijn als tegenover spr., die ook geen lid der S.D.A.P. is en toch de belangen \ran den Bond steeds naar beste weten heeft gediend. De kwestie van de verkiesbaarheid van onderwijzers tot gemeenteraadsleden is wel degelijk ter sprake gekomen. Was er aan vankelijk sprake van, dat de Gemeentewet zou worden gewijzigd in dien zin, dat alleen onderwijzers bij het bijzonder onderwijs tot die functie zouden worden toegelaten, bij het afdeelingsonderzoek in de Kamer is het onbillijke van deze wijziging tegenover de onderwijzers bij het openbaar onderwijs in gezien en heeft men de geheele wijziging geschrapt. De heer Posthumus deelde daarna nog het een en ander mede over het schippers onderwijs. Dat in dit opzicht nog weinig is bereikt, is te wijten aan de regeering, welke geen gelden voor dit doel wil voteeren. De Bond blijft evenwel diligent. De heer Thijssen beantwoordde ten slotte de vraag over de door de Haagsche afdeeling gevoerde neutraliteitsactie. Spr. noemde deze actie een opgeschroefd relletje. Er was voor den Bond geen aanleiding om zijn standpunt nogmaals in de „Bode"-tot uiting te brengen; men mocht dit voldoende be kend achten. De stichting van twee nieuwe neutrale Amlksscholen in Zuid-Limburg was door den Bond niet tegen te houden. De inhoud van de „Bode" zal worden uitge breid behoudens goedkeuring der A. V. Hierop te halfzes werd de vergade ring geschorst tot 8 uur. De avondvergadering. Na heropening kreeg allereerst mej. Petit (Den Haag) gelegenheid de urgentie toe te lichten van een tweetal moties inzake de door Den Haag gevoerde neutralileits-actie. Met groote meerderheid werd besloten geen urgentie te varleenen. De «voorzitter stelde daarna aan de orde de behandeling van de eerste 14 Aroorstellen der agenda inzake hoofdakte en opleiding. Dit onderwerp werd ingeleid door den heer Thijssen, die wees op de funeste be- teekenis van de studie voor de hoofdakte voor de jonge onderwijzers. Deze studie is, ronduit gezegd, een ellende voor de jonge lui. In de eerste plaats omdat het een ge-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1930 | | pagina 1