DE ZWENDEL 1N DEN NAAIMACHINE-HANDEL.
71sle Jaargang
ZATERDAG 13 DECEMBER 1930
No. 21701
Officieele Kennisgevingen.
TER OVERPEINZING.
STADSNIEUWS.
Het Voornaamste Nieuws
van heden.
DE NIEUWE SOCIËTEIT „AMICITIA"
- tl
Het officiëele rapport der commissie.
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
30 Cts. per regel voor advertentiên uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertentiên 36 Cts per regel Kleine Advertentiên uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 60 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueels opzending van brieven
10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 6 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:;
Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week5f0.18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week0.18
Franco per poet f. 2.35 portokosten.
Dit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter algemeene kennis, dat door hen
vergunning is verleend aan a. A. P. Blok
en rechtverkrijgenden tot het oprichten van
een smederij, constructiewerkplaats en her
stelplaats in het perceel Mnredijk No. 25a.
Sectie L. No. 1422; b. J Hanegrnaff en
rechtverkrijgenden tot het oprichten van een
modelmakerij in het perceel Korte Oranje
gracht No. 6. kadastraal bekend Gemeente
Leiden. Sectie C. No. 1902.
A. VANtDE SANDE BAKHUIJZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN. Secretaris.
Leiden, 13 December 1930.
5430
VOLKSTELLING.
Met het oog op de te houden elfde alge
meene tienjaariïjksehe volkstelling worden
de ingezetenen herinnerd aan de bepalingen
van hel Koninklijk Besluit van 27 Juli 1887
(Staatsblad 141) regelende de verplichting
tol het doen van aangifte voor het bevol
kingsregister .bij vestiging in. of bij vertrek
uit rie gemeente en aan de artikelen 1 en 2
der Verordening van 2 Mei 1912 rege'ende
de verplichting der ingezetenen ingeval van
verhuizing binnen de gemeente, waarvan
schrift el ijk of mondeling aangifte moet wor
den gedaan aan het Gemeentebestuur, ten
bureele van het bevolkingsregister.
Burgemeester en Wethouder? van Leiden,
A VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester
VAN STRTJEN. Secretaris.
Leiden. 13 December 1930. 3219
Hebt uwe vijanden lief.
Dat kan immer9 niet!
Maar het staat er toch. in de bergrede,
in het vijfde hoofdstuk van Matheus, in
hei vier-en-veertig9te ver9.
Niemand kan dat woord er meer uit
«schrappen, uit onzen bijbel en het gtaat
er nu al bijna tweeduizend jaar, en de
heele Christenheid erkent het als een
woord van Christus, en ook buiten de
Christenheid, in Boeddhistische en Moham-
medaansche landen, is dit woord in hooge
eere
En toch kan hel immers niet.
De houding van de heele menschbeid nu
al zooveel eeuwen, van de Christelijke zoo
wel als van de andere helft der mensch-
heid, is daarvoor het bewijs.
Ja, maar heeft Christus het wel zoo be
doeld als het daar staat?
Van knappe dominees, ja zelfs van ge
leerde professoren heb ik wel hooren be
weren. dat hier door Jezus de wet gegeven
werd voor een toekomstwereld en niet voor
de huidige. Als hel Koningknjk der hemelen
op aarde gekomen is, dan zullen de men-
"schen zoo handelen, zoo wijlen handelen,
zoo moeten handelen.
Dan zullen ze het niet kunnen laten. En
in dat verband wijst men er dan op, dat
de bergrede, waaruit dit woord genomen
werd, gesproken is, niet tot de schare, maar
tot de zijnen. Het is dus een wet voor hun
wereld, voor hun toekomstwereld, die er nog
niet is. Maar die eenmaal komt.
Dat is alles goed en wel. maar niemand
maakt mij wijs, dat Christus daarom be
doelen zou begin jullie er dus voorloopig
ook maar niet aan. Wacht nog maar eens
een tweeduizend jaar. Later komt dit alles
we! terecht.
Neen voor ieder die lezen kan is het hel
der als glas: Christus wil het van de zijnen,
nu vandaag
En toch kan het niet.
Logisch kan het niet
Misschien kan het ook wel niet volgens
dp hiologische wet. die de zucht tot zelfbe
houd, dus lot zelfverdediging, tol afweer
van kwaad, eigenschap acht van elk levend
wezen, dus ook van den mensch. En wel
licht evenmin volgen? een sociale wet. die
leert: ,,homo homini lupus", dal wil zeggen:
'n mensch is een wolf voor zijn evenmensch
De strijd om het bestaan, het recht van den
slprkste. het zijn immers dagelijks voor
komende verschijnselen in onze samenleving
Doch in elk geval kan het logisch niet.
Want als iemand uw vijand is, dan be-
teekent dat. dat gij hem vijandig gezind
zijl, dat gij hem haat En als ge hem haat,
hoe kunt ge hem dan liefhebben?
Is hiermede het woord van Christus niet
verwezen, naar een rijk van misschien wel
liefelijken en ^hoonen maar toch onwer-
kelijken schijn?
Uil den mond der kinderen hoort men
soms! de waarheid.
Dat kan toch eigenlijk niet, zei een
meiske tot me. Want als ge hem liefhebt,
dan is hij toch je vijand niet meer.
Daar gaat een licht op.
Ook een logisch bezwaar, zeker. Zoo kan
het evenmin. Maar hier wordt aangevoeld
wat Jezus wil.
Jullie spreekt van vijanden, zoo wil hij
hier tot ons zeggen, jullie spreekt van je
vijanden, en daarmee bedoel je menschen,
van wie je door een klove gescheiden bent.
Een veele is er, en die is venijnig en bit
ter Een afgrond gaapt er, groot en diep.
Maar is dat eigenlijk wel zoo geweldig? Het
woord „vijanden" zet Christus al9 tusschen
aanhalingsteekens. „Vijanden", naar je
meent. Maar is het waarlijk zóó erg? Tweè
menschen op deze aarde, in dezen korten
levenstijd. Wat blijft er van die vijandschap
over, na den dood?
Zeker, misschien zint de ander op kwaad
tegen u. Hij belastert u. Hij benadeelt u.
Hij bestrijdt u met minderwaardige wapens.
En nu gij daartegen in? Even gemeen?
Even laag? Vijandig van den weeromstuit?
Ach, wat een armzalig leven dunkt dit
Jezus!
Hij luisterde vermoedelijk met meer wel
gevallen naar wat Albert Schweitzer in
het Afrikaansche oerwoud onlangs aan
zijn wilden vertelde, aan de verpleegde
negers en hun begeleiders in het ziekenhuis
te Lambarene. Hij moest daar vertellen over
het niet zevenmaal, maar zeventig maal
zevenmaal kunnen vergeven. En toen zei hij
„Als je het zevenmaal wilt doen, dan is
het al heel wat. Je staat 's morgens op en
komt buiten je hut: daar is 'n slecht mensch
en beleedigt je. Je zwijgt en maakt eT geen
ruzie over Uw buurmans geit vreet de ba
nanen op. die je voor je middagmaal be
stemd had. Ge vraagt aan hem of hij ze
niet vergoeden wil. Maar als hij bij .hoog
en laag zweert, dal hel zijn geit niel was.
gaat ge maar stil heen. bedenkende, dat de
goede God zooveel bananen voor u laat
groeien in uw aanplanting, dat ge daarover
geen twist behoeft gaan maken"....
En zoo gaat Albert Schweitzer genoege-
lijk door. en komt dan tot de grootsche
slotsom dat Jezus na. zeven malen zegt:
Niet zevenmaal. Maar zevenlig maal ze
venmaal.
Logisch kan het niet. Want als je iemand
lieflhebt. dan is het je vijand niet meer.
Maar in de grootsche werkelijkheid van bet
Goddelijke Leven kan het wel. Want even
eens in het evangelie staat, bij Lucas in het
drie-en-lwintigste hoofdstuk, vers vier-en-
dertig:
„En toen zij kwamen op de plaats, ge
naamd Hoofdschedelplaats, kruisigden zij
hem aldaar.
En Jezus zeide: „Vader, vergeef het hun,
want zij weten niet wat zij doen."
Hierin zit stof genoeg tot overpeinzing,
ook voor ons.
ERNST.
AMSTERDAMSCHE
UNIVERSITEIT.
Prijsvraag door Leidsck student gewonnen.
De secretaris van den Senaat van de uni
versiteit van Amsterdam brengt ter kennis,
dat hij. na verkregen mac'hitiging tot opening
van het naambriefje heeft vastgesteld, dat
de schrijver van 't onder het motto- Alles
GesCheile ist schon gedacht worden, man
muss nur versuchen. es noch einmal zu
den'ken. Goethe (Sprüohe") ingekomen ant
woord op een door den Senaat uitgeschreven
prijsvraag uit het Fonds-Reich, is de heer
H. van de Waal, student in de letteren aan
de Rijksuniversiteit ad'hier.
Aan den 'heer Van de Waail zal in de plech
tige zitting van den senaat ter gelegenheid
van den dies natalis van de universiteit bet
bewijs van de hem toegekende eervolle ver
melding worden uitgereikt
BINNENLAND.
Het wetsontwerp tot verhooginn der
accijns op gedistilleerd is door de t weede
Kamer aangenomen. (Parlementair Over
zicht. 3e« Blad).
Failiissementsstatistiek over 1929 en voor-
loopige cijfers over 1930. (Binnenland 2e BI.)
Zoowel bij Zwolle als bij Usqnert is beden
een auto te water gereden; 4 personen zijn
verdronken. (Laatste Berichten, le Blad).
BUITENLAND.
De Duitsche Rijksdag tot Februari op
reces. (Buitenl. le Blad).
Militaire opstand in Spanje. (Buitenl. en.
Tel. le Blad).
In Frankrijk aanvaardt Steeg de kabinets
opdracht en slaagt. (Buitenl. en Tel. le BI.)'
cTCCILTCïT .AMJCnru' TC LriöLri
PT Djc/pi cnrr.
'4 y; V '-Ivóti
-!.v v'Vw
.WV. Jf
-
v -■*>»
Een ontwerp-sdhels van de nieuw le bouwen Sociëteit „Amicitia" op de Steenstraat op de plaats van de Buitensociëteit. Dit ont
werp van onzen stadgenoot, den architect Bern. Buurman, werd gisterenavond door de Algemeene Ledenvergadering der Sociëteit
Amicitia aangenomen en tot den bouw zal overgegaan worden, zoodra vaststaat, dat het te bebouwen terrein, niet behoeft ge
bruikt te worden voor den bouw van een nieuw Raadhuis.
Verkoop nooit in huurkoop ontvangen artikelen!
machines opkoopen zonder naar de herkomst'
daarvan behoorlijk navraag te doen.
De Commissie kan aantoonen dat aan
verschillende personen meerdere machines
binnen korten tijd in huurkoop zijn gege
ven, terwijl de verkooper wist dat een of
meerdere machines reeds waren verduisterd
en dat in bepaalde gevallen naar de gegoed
heid van den huurkooper geen enkel onder-,
zoek is ingesteld. Hieruit kan worden afge
leid dat de werkgever van de gewraakte*
praktijken afwist.
Het behoeft geen uitgebreid betoog dat
door dergelijke praktijken delicten in de
hand worden gewerkt en dat menig fatsoen
lijke werkelooze hierdoor tot onverantwoor
delijke daden is gekomen.
Wij 'kunnen gelukkig hieraan toevoegen
dat de rechter rekening houdt met de eigen
aardige en bijzondere wijze waarop men
tracht op afbetaling te verkoopen. Wie onze
strafzittingen geregeld volgt en bijwoont er
vaart meer en meer, dat ook de rechterlijke
macht hierover verontwaardigd is. Wij kun
nen het dan ook niet anders dan toejuichen
dat de Haagsche Politierechter bij zijn von
nis van 28 November j.l. in een ten ver
zoeke van de aanklaagster, de N.V. Husq-
varna Hollandsche Handel Maatschappij,
welke ook hier ter stede een filiaal houdt,
aanhangig gemaakte strafzaak wegens ver
duistering van een naaimachine den ver
dachte een voorwaardelijke straf, zonder
bijzondere voorwaarden, heeft opgelegd.
Deze uitspraak, waarbij ook de Officier van
Justitie zich neerlegde, leert ons dat de
Strafrechter er zich niet voor leent om ten
behoeve van een termijnzaak voor „boe
man" te spelen en dat hij de reclasseering
niet tot „incasseersleT" wil degradeeren.
Wij veronderstellen echter dat ondanks
dit duidelijk vonnis vele stakkers, die zich
hebben laten verleiden de in huurkoop ont
vangen machine van de hand te doen, van
hun armoede wekelijks toch nog iets aan
den huurverkooper afstaan, alleen uit
vrees voor de gevangenis en het is ons be
kend dat zelfs steungelden daarvoor aan
gewend worden.
Ondanks dit alles kan de verduistering
echter niet goed gepraat worden; deze moet
onder alle omstandigheden scherp worden
afgekeurd. Zij, die reeds een in huurkoop
ontvangen voorwerp verduisterden, zullen
verstandig handelen door zich niet voor een
tweede keer aan een strafbaar feit schuldig
te maken.
Het ergerlijke van de gesignaleerde prak
tijken is dat arme drommels, die in huur
koop ontvangen machines verkochten, in
den regel niet meer dan f. 40 of f. 60 voor
het verduisterde van den opkooper ontvin
gen en dat zij voor die machines in ter
mijnen zelf prijzen varieerende van f. 120
lot f.240 moeten betalen.
Het is nog steeds een open vraag waar
de verduisterde machines, via de(n) aan de
Commissie bekende(n) opkooper(s). blijven.
Uiteraard zal de oplossing van deze vraag
t.z.t. moeten worden overgelaten aan de
Politie, van wie de Commissie reeds in
vele opzichten medewerking ontving.
Het is te voorzien dat wanneer de ver
zamelde gegevens ter kennis van de Justitie
worden gebracht, strafvervolgingen wegens
heling en uitlokking van een misdrijf niet
zullen uitblijven. Met de belangen van ver
duisteraars dient echter rekening te worden
gehouden.
Degenen, die alsnog klachten wenschen
in te dienen, kunnen zich daartoe aanmelden
bij een van de commissie-leden of schriftelijk
hun naam en adres opgeven aan het corres
pondentie-adres: Cobetstraat 70 te Leiden.
Rr zullen thans maatregelen genomen wor
den om aan dp gesignaleerde zwendel-prak-
tijken onmiddellijk een einde te maken. Wij
hopen hierop t.z.t te kunnen terugkomen.
In het algemeen belang herhalen wij nog
maals de waarschuwing: Verkoop nooit in
huurkoop ontvangen artikelen. Koop niet
lichtvaardig goederen op afbetaling!
Wij ontvingen het volgende excerpt uit
de notulen van de Commissie, welke 25
November. 2 en 9 December j.l. in het Ge
bouw van den Gemeentelijken Dienst voor
Sociale Zaken te Leiden, dat daartoe door
het Gemeentebestuur welwillend ter beschik-
i king was gesteld, zitting hield.
Uit die verslagen, waarin de verklaringen
van alle bezoekers nauwkeurig zijn genotu
leerd, blijkt dat het inderdaad dringend nood
zakelijk is dat tegen de uitwassen van het
afbetalingssysteera in den naaimachine
handel, zoowel ter bescherming van het
publiek als van den bona-fide handel, krach
tig wordt opgetreden.
De aan het daglicht gekomen feiten wij
zen er ernstig op dat in het bijzonder lieden
uit de volksklasse door onoirbare hande
lingen zijn gedupeerd. De praktijken, welke
men woeker van 't slechtste soort zou kun
nen noemen, wettigen het vermoeden dat in
vele opzichten is geparisiteerd op de ar
moede, waarin menig door werkeloosheid ge
teisterd gezin verkeert.
In Leiden's sloppen en stegen woonach
tige personen hebben verklaard dat zij naai
machines, ter waarde van f. 120 tot f. 240 in
huurkoop hebben ontvangen. Een simpel
onderzoek zou in vele gevallen niet alleen
reeds dadelijk hebben aangetoond dat aan
dergelijke dure luxe naaimachines geen be
hoefte bestond, doch ook dat de huurkoopers
in alle opzichten oncredietwaardig waren.
Men kan dus veilig aannemen, dat men op
een absoluut onverantwoordelijke wijze aan
het minder gegoede publiek te zware ver
plichtingen heeft opgedrongen.
Degenen, die op een te laken lichtvaar
dige wijze, contracten teekenden, waarvan
zij zelfs bij benadering den inhoud en de
strekking niet begrepen, kunnen echter ten
deze ook niet geheel vrij uitgaan, daar zij
van te voren hadden kunnen weten, dat
prompte nakoming van de op zich genomen
verplichtingen zoo goed als uitgesloten was.
Opgemerkt is dat de voorwaarden, waar
op reizigers doorgaans worden aangesteld,
wel tot ongewenschte toestanden moeten lei
den. Hoewel daarom niet ontkend mag wor
den dat colporteurs ed., wier broodwinning
grootendeels of geheel van den verkoop af
hankelijk is. zich misschien door dezen
moeilijken economischen tijd hebben laten
verleiden te trachten aan minder solide
adressen te leveren, is dit provisie-systeem
niet de eenige oorzaak van de gewraakte
praktijken, aangezien de werkgever ten slotte
de eindbeslissing heeft omtrent het al of niet
in huurkoop toevertrouwen en deze verant
woordelijk is voor het leveren van luxe ma
chines aan arme gezinnen.
De hoofdoorzaak moet gezocht worden bij
den credietgever, die ten koste van al'les
tracht een zoo groot mogelijk aantal naai
machines te p'aatsen en wiens verkoops
organisatie in vele opzichten niet deugt.
Volgens de afgelegde verklaringen, welke
aan de hand van de afbetalingsboekjes en
aan de hand van gegevens van de Arbeids
beurs zijn gecontroleerd, heeft men zich niet
ontzien om aan in achterbuurten wonende
werkeloozen dure naaimachines in huur
koop te geven. Het ligt voor de hand dat
velen, die voor een groot gezin hebben le
zorgen, in de hoop op hetere lijden en door
armoede gedwongen, die artikelen*, welke
het eerst uit het gezin kunnen worden ge
mist, hebben beleend of verkocht
Niet alleen is medegedeeld dat men ge
tracht heeft naaimachines, bij menschen,
die niets te verliezen hadden, tegen hun wil
in huis te plaatsen, doch ook dat men aan
een achterlijken jongeman en aan een oude
vrouw, die geen naaimachine kan hantee-
ren, machines op afbetaling heeft opge-
drongen.
Van alle zijden heeft men de Commissie
verzekerd dat reizigers, colporteurs, sub-
agenten enz. huurkoopers zelf in den mond
hebben gegeven de machine te verduisteren
en dat zij aan laatstgenoemden adressen
hebben verstrekt van kooplieden, die naai-