718te Jaargang MAANDAG 24 NOVEMBER 1930 No. 21684 Oit nummer bestaat uit DRIE Bladen EERSTE BLAD. Officieele Kennisgevingen. STADSNIEUWS. Het Voornaamste Nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN 30 Cts. per regel voor advertentiSn uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertentiSn 35 Cts. per regel. Kleine AdvertentiSn uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 60 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecht Voor eventueels opzending van brieven 10 Cis. porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT:: Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week Franco per post f. 2.35 portokosten. 'f 0.18 „0.1* Burgemeester en Wethouders van Leiden (brengen ter algemeene kennis, dat zij, uit sluitend ten aanzien van de door de Ver eeniging ,,De Leidsche Padvinders", afd. Leeuwkengroepop 26, 27 en 2S November a.s. in haar groephuis aan den Stille Rijn No. 4, alhier, te houden fancy-fair, onthef fing hebben verleend van het Sluitingsuur voor winkels. 3946 A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN, Burgemeester. VAN STRIJEN, Secretaris. Leiden, 24 November 1930. HINDERWET. Burgemeester en Wethouders van Leiden brengen ter algemeene kennis, dat door hen de beslissing op het verzoek van J. Hane- graafif om vergunning tot het oprichten van een modelmakerij in het perceel Korte Onanjegracht No. 6. kadastraal bekend Ge meente Leiden, Sectie C. No. 1909, is ver daagd. 394 A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN, Burgemeester. VAN STRIJEN, Secretaris. Leiden, 24 November 1930. COLLECTE „NEDERL. REDDINGWEZEN". Ten bate van een Monument voor de „Helden der Zee". Op Donderdag, 27 November a.s., des voormiddags te 10 uur, zal een groot aantal dames en heeren, dat zich daartoe welwil lend bereid verklaard heeft, bij de ingeze-< tenen rondgaan om gelden in te zamelen ten behoeve van de oprichting van een Mo nument teT eere van het Nederlandsche Reddingwezen. Dit monument zal in Den Helder, de plaats waar Dorus Rijkers is geboren en gestorven, worden opgericht. Het bedoelt te zijn een treffend getuige nis van de groote dankbaarheid van heel het Nederlandsche Volk jegens zooveel moedige mannen, die de grootste gevaren trotseerende, zonder aarzelen hun leven wagen om anderen hulp te bieden, om nel leven van anderen te redden. Het Monument, flink en forsch van bouw, wil landgenoot en vreemdeling er op wijzen dat Nederland trotsch is op deze brave, zelfopofferende mannen, die niet prat gaan op hun moedige daden, maar die hun werk zwijgend en met vertrouwen verrichten. Voor het welslagen van het plan is veel geld noodig, doch het Comité voor Leiden en omgeving is er van overtuigd, dat de opbrengst deT Collecte zóó groot zal zijn, dat bovendien een flinke som kan worden afgedragen aan de Noord-Zuid-Hollandsche 'en de Zuid-Hollajidsche Redding-Maat schappij ter ondersteuning van behoeftige redders en tot verbetering of aanschaffing van reddingmateriaal. Behoeft deze collecte nog verdere aanbe veling 1 Immers neenLeiden's ingezetenen voe len dat hier een ccreschuld moet worden afgedaan aan dit dappere volk, ,,de Helden der Zee!" Op den dag der collecte zullen onge twijfeld gTOote en kleine bijdragen voor dit bij uitstek mooie doel in ruime mate toe vloeien Het Plaatselijk Comité voor Leiden en omceving bestaat uit de heeren: Mr. A. van de Sande Bakhuyzen, voor zitter; J. W. Hennv, vice-voorzitterF. G. Rosier, secretaris; E. W. Wichers Rollan- det. penningmeester; P. D. Beversluis. P. Blussé van Oud-Alblas, C. L. van Buuren, W. F. van Ingen Schenau, dr. C. J A. van Iterson, W. Koops, dr. J. A Schreuder. dr. J C. M. Timmermans, K Brug. burge meester van Leiderdorp; A T. van Oerre- vink. burgemeester van Oegstgeest: P. C. A. M. Wap, burgemeester van Zoeterwoude. WAARSCHUWING. Alvorens in relatie te treden met Willem van Rooyen, geboren te Hazerswoude, 4 Mei 1887, kaashandelaar, wonende Aloëlaan 2, alhier, geeft de Commissaris van Politie te dezer stede in overweging, eerst inlichtin gen in te winnen aan het politiebureeu (Afdeeling Recherche.). WONINGBOUWVEREENIGING „DE TUINSTADWIJK". Kort overzicht der totstandkoming. Het a.s. jnbilenm. De woningbouwvereniging „De Tuïn- stadwijk" zal op Zaterdag 29 November a.s. haaf 15-jarig bestaan eenigszins feeste lijk herdenken. Deze vereeniging, opgericht 30 October 1915. had aanvankelijk het oog gericht op een terrein nabij de Haarlemmertrekvaart en wel op de gronden achter de Bakker Korff- en Lucas van Leijdenstraat, om al daar onder leiding en architectuur van den heer P Kuiper Jr. te Heemstede, een tuin stad te bouwen bestaande uit 266 één-ge zinswoningen met een huurprijs variee- .rende van f. 2.25 tot f. 5 per week. Het principe tninstadwijk was in dat plan consequent toegepast. Het ontstaan van dat plan was voor een deel te danken aan de destijds gehouden prijsvraag voor het ontwerpen van een tuinstadwijk uitgeschreven door de Sociaal- Technische Vereeniging van Democratische Ingenieurs en Architecten. Het terrein aan de Haarlemmertrekvaarb bleek na onderzoek zeer moerassig te zijn en werd op grond daarvan afgekeurd. Er moest dus naar een ander geschikt terrein worden rondgezien. Het oog viel toen op een terrein langs de Heerenstraat, het land met de „barak ken". Leidenaars. die zich de oorlogsjaren met al hun ellende in het geheugen terug roepen zullen zich die „barakken" wel herinneren. Het waren onooglijke houten hulpgebouwen ter linkerzijde van de Hee renstraat. ingericht voor het tijdelijk onderdak-brengen van militairen. Toen de vrede geteekend was en de sol daten naar huis konden gaan, kreeg de woningbouwvereenjging „De Tuinstadwijk" beschikking over dit terrein en toestem ming voor den bouw van 208 één-gezins woningen met een badhuis. De 208 wonin gen werden gebouwd en kwamen in 1923 gereed. Naar het hadhuis wordt nog steeds verlangend uitgezien. In 1924 werd overgegaan tot den 'houw van 71 boven- en benedenwoningen. Het denkbeeld alleen één-gezinswoningen te bouwen moest worden losgelaten, daar anders op medewerking van Rijk en Ge meente niet gerekend behoefde te worden Deze 142 woningen kwamen in 1925 gereed. Enkele maanden geleden hechtte de Raad goedkeuring aan het derde bouwplan dat 10 boven- en benedenhuizen en 27 één-gezinswoningen omvat. De aanbest0- dincr zal plaats hebben op 3 Dec. a.s. Het is voor de vereeniging te hnpen, dat de bouw van deze woningen wat vlotter zal verloopen. dan zulk® hel geval is ge weest met de twee vorige plannen. De 350 woningen die thans in ^exploita- tie zijn worden gobd onderhouden Voor dit onderhoud besloot de vereeni ging in 1928 een vasten timmerman in dienst te nemen Deze timmerman ver richt nagenoeg alle reparaties en het resul taat i? geweest, dat over het eerste jaar reeds een voordeel behaald is geworden van bijna f. 1200. Deze vereeniging heeft dus volkomen haar taak begrepen en met de reeds ge stichte woningen een prachtic stuk werk geleverd. Dit is een feit van groote sociale betee- kei'c van moreel, zoowel als van paeda- gogiseh standpunt h^zion. vm onschatbare waarde voor de volksgezondheid. Over het algemeen woont men graag in De Tuinstadwiik". alleen de huren van het 1ste plan ziin veel te hoog Dit heeft dikwijls tengevolgp. dat meerdere wonin gen soms langen tijd leeg staan. Het be stuur hoopt daarom van harte, dat R en W. piodpliik eens het besluit zullen nemon om tof verjaring van de huren over te ra an overwonl-omstig de toezegging van Deoember 1929 Het zou ongetwijfeld de feestvreugde op 29 November verhoogen. Dp feestavond zal worden gehouden in den Foyer van de Stadsgehoorzaal. De regeling van het feest is opgedragen aan een uit de leden samengestelde com missie. Deze commissie heeft een aardig programma weten vast te stellen, waar door den leden on genoodigden een gezel- ligen avond wacht. HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Wijziging. Firma J. van Eyk, v. Mandersloostraat 2, Alphen a.d Rijn. Landbouwartikelen. huish. art. en kinderspeelgoederen. Wijziging han delsnaam thans: Rijnlandsche Bazar Gebr. Raaphorst. WAT MET TEEKENEN OP DE LAGERE SCHOOL BEREIKT KAN WORDEN. Een interessante tentoonstelling. Voor de afdeeling Leiden en Omstreken der Ned. Ver. Schoonheid in Onderwijs en Opvoeding hield de heer Leenders Ek. 1.1. Zaterdagavond een voordracht over „Wat met teekenen te bereiken is op de Lagere Sc looi". Spreker begon met te vertellen hoe in den Haag op alle lagere gemeentescholen het teekenonderwijs door vakleeraren gegeven wordt in de 5e en 6e klasse. Aan de plm. 150 openbare lagere scholen zijn dertig teekenleeraren werkzaam met 24 lesuren terwijl een zestal nog ambulant is met minder uren. Om het zoover te krijgen heb ben deze onderwijzers hard moeten werken, daar het plan eenige jaren geleden bestond alle vakonderwijzers, zoowel voor teekenen als voor handwerken en gymnastiek af te schaffen. Dank zij den heer van Sandick, die hun voorvechter was in den raad, werd zijn voorstel tot handhaving van de bestaande orde, met groote meerderheid van stemmen aangenomen. Spr. ging nu het verschil na tusschen de oude en de nieuwe teekenmethoden. Was da vroegere dor, droog en saai en werd het in de teekenles vaak onordelijk, nu is bet lesgeven een dankbare, prettige taak en de omgang met de kinderen gezellig en opgewekt. Vroeger had men op de lagere school de stip- en streepmethode, het copi- eeren van het gedrukte voorbeeld in schrif ten. daarna de wandplaten en handleidingen voor natuurteekenem De algemeene klacht was, dat de leerlingen weinig ambitie toon den in het vak. In Amerika, Engeland en Duitschland ontstond de Reformbeweging, die ook naar ons land oversloeg; het was de strijd tegen de copïeermethode en tegen meetkunstige witte teekenmodellen en vóór het teekenen naar de natuur van voor werpen uit de dagelijksche omgeving. Tegen woordig zrin we overal weer teruggegaan tot de series wandplaten waarvan er wel acht verschillende bestaan; dat beduidt dus do copïeermethode. Deze figuren hebben geen beteekenis voor het kind, evenmin als het nateekenen uit cahiers met voorbeelden; die mr-tbode houdt de belans-stelling niet gaande. Wij moeten ons afvragen welke waarde het toekeren heeft voor het latere leven van het kind Men moet den aangeboren kunst zin leiden, den weg wijzen en de eigen scheppingskracht gelegenheid geven zich te uiten. Met de oude methode wordt een slag toegebracht aan de eerste en de laatste wordt zelfs gedood. Nu komen de kinderen op elke teekenles met on(werpjes thuis gemaakt, vragend deze te mogen uitwerken. Men geeft geen ver betering in hun werk. slechts vriendelijk^ raadgeving en aanmoediging; zij weten zelf wel te vertellen wat er aan mankeert. Het blijft natuurlijk kinderwerk; op netheid van uitvoering wordt zeer gelet. In de eerste plaats gaat het op de lagere school niet om de teekening, doch om het teekenen. De L. S. is geen vakschool. Op tentoonstellingen ziet men meestal paradeslukken. waar wel eens vier maanden aan gezwoegd is en dan werkt de leeraar er op het eind nog aan. „Is teekenen wel voor meisjes noodig?" wordt wel eens gevraagd. Zeer zeker, doch men houde rekening met de kenmerkende vrouwelijke eigenschappen die in de voorliefde tot het versierend teeke- n*n tot uiting komen. Er is wel degelijk onderscheid tusschen het werk van jongens en meisjes. Het doel van het teekenonder wijs is kunstzin onder ons volk te brengen. Op de L. S. moet hiervoor de grondslag ge legd worden door het teekenen van onder werpen uit de natuur en uit de omgeving van het kind. In de nieuwe methode wil men juist orde scheppen en met teekenen beginnen in den tijd dat de scheppingskracht aanwezig is en deze in de eerste plaats ont wikkelen. Het kind weet zeer goed dat zijn werk verschilt van dat der groote menschen. Teekenonderwijs moet de wegwijzer zijn tot de zelfstandige ontwikkeling der geestelijke uitspraak; copieeren is een mechanische handeling; de leerling meent dan dat het eigen werk is. Op het laatste Teekencongres dit jaar is er met nadruk gezegd, dat er aan sluiting behoort te zijn bij L. S. en H. B. S. Mevr Leliman Bosch zeide in haar voor dracht, dat teekenen als steunvak noodig is in de praktijk; het is het vastleggen van een gedachte, terwijl het mooie teekenen is als het mooie schrijven; het smaakgevoel moet wakker worden geroepen, het artistieke ge voel is zeldzaam, doch op het leeren zien moet aangestuurd worden. Tegenwoordig is de mentaliteit der jeugd niet meer roman tisch, doch fel, frisch en natuurlijk. De leeraar bij het Kunstnijverheidonderwijs. de heer Ellens zegt: „Op de L S moet welbe wust gericht worden op het latere leven, de fantasie en het initiatief moeten worden ontwikkeld". Noodig is ook de samenwerking van de teekenonderwijzers met de handwerkonder- wijzeressen. Hiervan getuigen op de tentoon stelling de werkstukken met de naald uitge voerd naar eigen ontwerp. Spreker eindigt met den wensch, dat ook buiten Den Haag de vakonderwijzers teekenen zullen geven op de lagere school. Na deze door de aanwezigen zeer gewaar deerde lezing werden het teekenwerk aan den wand en de mooie handwerken op de tafels bekeken, terwijl de heer Ek het leer- lingenwerk der U. L. O. school en de heeren Schipper en Van Heel dat van hun lagere scholen toelichtten De eerste gaf nog vanaf het podium een schets van zijn methode, waarin hij den nadruk legde op de indivi- dueele behandeling van de leerlingen, zoo dat elk kind tot zijn recht komt. Deze tentoonstelling, waartoe met toestem ming van B en W. van 's-Gravenhage de werkstukken der leerlingen zijn afgestaan, is daarom zoo belangrijk, omdat hier een methode van teekenonderwijs wordt gede monstreerd op de lagere school, die geheel nieuw is. Van de dertig leeraren bij het L O. te 's-Gravenhage, zijn op een paar na, allen deze richting toegedaan. Men zal echter toch nog verschil zien door de individueele vrij heid, die de leeraar zich voorbehoudt zonder de groote lijn, die de richting aangeeft, te verlaten. Mogen vele onderwijzers en ook ouders .van kinderen op de L. S. en M L. S. hun belangstelling toonen door een bezoek aan deze tentoonstelling, die deze week geopend blijft, eiken middag van 25 uur en Dins dag- en Vrijdagavond van 710 uur Pieters kerkgracht 9, bovenzaal van Ars Aemula. UITVOERING „HET NIEUWE TOONEEL" jen goed geslaagde avond. Zaterdagavond gaf bovengenoemde too- neelvereeniging in de Concertzaal van „Concordia" haar groote winteruitvoering. Nadat het bekende muziekgezelschap „Aufgepast" onder leiding van den heer Gerritsen de stemming onder de aanwezi gen door het geven van goede en vroolijke muziek er in had weten te brengen, ver scheen te ongeveer half negen de voorzitter, P. van Egmond op het podium en heette de aanwezigen, in het bijzonder de afgevaar digden der verschillende zusterverenigin gen. hartelijk welkom. Spr. hoopte dat hetgeen men op dezen avond zou ouvoeren, en waaraan alle zorg en moeite besteed was in ieders smaak zou mogen vallen. Zooals het programma vermeldde werd dezen avond opgevoerd „Een. die niet geteld wordt" tooneelspel in drie bedrijven door Joh. van Eekelen en Jan Grosefeld, regie Nard Boer. Wij geven hier in 't kort den inhoud weer Arnold Hermsen, fabrikant, treedt na de dood van zijn vrouw ten tweede male in 't huwelijk. Hij heeft een zoontje, waaraan hij belooft dat zijn tweede moeder vol liefde voor hem zal zijn. Na het huwelijk blijkt dit al direct niet waar te zijn; zij begrijpt het kind niet en schiet zoodoende tegenover hem tekort. Hij verlaat op ge verderden leeftijd het huis om daarin weer terug te keeren als een man. wiens talent gerijpt is. Hij is n.l. kunstschilder maar blijkt naar lichaam en geest gebroken en noode moest hij scheiden van een meisje dat hij tijdens zijn verblijf in het buitenland had lief gekregen. Na zijn vertrek verbindt zij zich als verpleegster aan een ziekenhuis. Daar zijn ziekte steeds toeneemt vraagt hij haar bij hem te komen. Na een verzoening met zijn moeder sterft hij in haar armen Voor de opvoering van dit tooneelstuk komt alle medespelenden veel lof toe. In het bijzonder de dames, die goed en zeker spel te zien gaven. Hierbij mag niet ver geten worden de heer Nord Boer, die als „Een die niet geteld wordt" de aanwezigen wist te boeien tot het laatste oogenblik toe. De bloemen die hem aan het einde werden aangeboden, waren dan ook zeker verdiend. Het daverend applaus leverde het bewijs dat het gebodene ieders goedkeuring wegdroeg. Na de pauze werd nog een klucht met zang, n.l. „Villabewoners." opgevoerd. Een gezellig bal onder leiding van den heer Bink bracht het einde van een goed geslaagden avond, waarvan velen genoten hebben. „Het Nieuwe Tooneel" kan op deze vertooning met voldoening terugzien. BINNENLAND. Ernstige gevolgen van den storm; dijken doorgebroken of beschadigd; vele hnizen staan rondom in het water. (3e Blad en Laatste Ber., Ie Blad). De radio op St.-Nicolaas-avond; Avro en Vara elk de helft van den zendtijd. (Binnen- land, 2e Blad). Ontploffing aan boord van een motorboot te Dordrecht; de kapitein gedood; de machi- nist gewond. (Gemengd, 2e Blad). Geen dunr brood door het maalgebod? (Land- en Tuinbouw, 2e Blad). Ernstig ante-ongeluk bij Mniden; één doode en vier gewonden. (Laatste Berichten, le Blad). BUITENLAND. Ernstige schade tengevolge van storm en hoog water in diverse landen. (3e Blad en Tel., le Blad). Nadere berichten uit Rnsland. Geen onrast! (Buitenl.. le Blad). Litwinof is plotseling naar Moskou teruggekeerd. (Tel., lc Blad.) HET INSTITUUT VOOR PRAEVENTIEVE GENEESKUNDE. H.B.S.-VEREENIGING „DE TREKVOGELS." Bovengenoemde vereeniging hield Zater dagavond in Zomerzorg haar derde winter- bijeenkomst. Het programma voot dezen avond bevatte een tooneelstuk, getiteld: „Het mysterie van Highstreet No. 13" Dit spel viel zeer in den smaak. De schrijver en regisseur, de heer J. E. Stol. kan dan ook van zijn succes verzekerd zijn. Na dp opvoering werd nog een uurtje gedanst. De muziek hiervoor werd geleverd door een gramofoon-versterker van de Fa. Van Luyken, die uitstekend voldeed. Om ongeveer half twaalf sloot de voor zitter dezen goed geslaagden avond. Bepaling van aard en plannen. Voor de tweede maal is de algemeene raad van het Instituut voor praeventieve geneeskunde bijeen geweest. De eerste samenkomst, in Februari van dit jaar, be zegelde de oprichting; de nu gehouden tweede vergadering, die evenals de eerste geleid werd door onzen burgemeester mr. A. van de Sande Bakhuyzen, en president- curator der Leidsche Universiteit, bracht een vastere omlijning van den aard en van de plannen van dit instituut, waarvan de Koningin de hooge beschermvrouwe is. Wat den aard betreft, door enkele wij zigingen in de redactie van de statuten is de oorspronkelijke bedoeling, een organisa tie voor het geheelc land te zijn (en niet een plaatselijke) duidelijker naar voren ge bracht. Tevens zijn de rechten van den algemeene raad vastgesteld, waardoor de noodige waarborgen zijn verkregen voor een juiste besteding van de gelden en voor de belangrijkste benoemingen (zooals die van de leden van het bestuur en van den directeur). De algemeene raad heeft onmiddellijk van deze bevoegdheid gebruik gemaakt door een bestuur van twaalf leden te kie zen, waartoe uitgenoodigd werden: de di recteur-generaal van de volksgezondheid mr. M. Lietaert Peerbolte (den Haag); de directeur-generaal van den arbeid, mr. J. Zaalberg (den Ha&g); de voorzitter van den gezondheidsraad dr. N. M. .Tosephus Jitta (den Haag); vertegenwoordigers van alle universiteiten met een volledige genees kundige faculteit, van het Roode, van het Groene en van het Witte Kruis, en verder mr. W. P. J. Cort van der Linden, secreta ris van het Verbond van Nederl. Werkge vers en mr. Niemeyer, den Haag, terwijl van het tot nu toe gefungeerd hebbende bestuur gecontinueerd werden de heeren prof. dr. Gorter on prof. dr. S. T. Bok (secretaris) beiden alhier, de plaats waar het instituut gevestigd is.- Het doel van het instituut ,de bevorde ring van de praeventieve geneeskunde (d. w. z. van die onderdeelen van de ge neeskunde, die het voorkomen van ziekten ten doel hebben) is in dit eerste jaar van zijn bestaan in hoofdzaak nagestreefd door het zoeken van organisatorisch contact met vele van de reeds bestaande lichamen wel ker werkzaamheden geheel of gedeeltelijk op het terrein vap de praeventieve genees kunde liggen. Zulks om te trachten van het instituut in de toekomst een centrale in stelling voor de praeventieve geneeskunde te maken, waar alle uiteenloopende vormen van dit omvangrijke gebied der medische activiteit onderling contact kunnen vinden en samen kunnen worden overzien. Deze pogingen tot het vprkrijgen van organisatorische contacten hebben over het algemeen een zeer gunstig resultaat ge had. Met het Roode Kruis is na inleidende besprekingen met het hoofdbestuur waarbij de- wensch van het Roode Kruis naar samenwerking met het instituut on der behoud van wederzijdsche zelfstandig heid duidelijk naar voren kwam door een gemengde commissie van bestuursle den van het Roode Kruis en het instituut een aleemeen plan voor samenwerking opgesteld. Met het Groene Kruis is een soortgelijke samenwerking verkregen en ook hierbij heeft een gemengde commissie de organisatie ter hand geqomen. In over*

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1930 | | pagina 1