718Ïe Jaarpang MAANDAG 17 NOVEMBER 1930 No. 21678 ONZE REBUS-PRIJSVRAAG. STADSNIEUWS. Het Voornaamste Nieuws van heden. SCHEEPSVERBINDINGEN. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN 30 Cta. per regel voor advertentien ilit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertentiên 36 Cts. per regel Kleine Adverlentiën uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 60 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens po9trecht Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 6 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week Franco per post f. 2.35 portokosten. 0.18 „0.19 Oit nummer bestaat uit DRIE Bladen EERSTE BLAD. Morgenmiddag 12 uur sluit de termijn van inzending voor onze Bebus-prijsvraag. Den nitslag zullen wij vermelden in ons Blad van Dinsdag 25 dezer. DE DliRECTEE. BEGRAFENIS VAN DEN HEER H. VAN DER VELDEN. Hedenmorgen vond in de Parochiekerk van onze Lieve Vrouwe Hemelvaart de uitvaartdienst plaats voor de zielerust van den heer H. van der Velden, in leven mees terknecht in de dekenfabriek van de firma J. J. Krantz en Zonen, alhier. De overle dene was vele jaren bestuurslid der Leid- sche Burgerwacht en een bekende persoon in 9cherpschutterskringen. Om 10 uur vond onder groote belang stelling op de R.K. Begraafplaats aan de Zijlpoort de teraardebestelling plaats. Onder de aanwezigen merkten wij o.a. op den heer Krantz, den heer Mr P. A. Pijnacker Hordijk, voorzitter der L. B., den heer M. van Mens, commandant, den heer Sillevis, luitenant Steenhauer, instructeur, en vele leden. Acht leden fungeerden als slippendragers. Aan den ingang van het Kerkhof wachtte het Bestuur van de St. Jozefgezellen den stoet op. Nadat de kist in de kapel was geplaatst, werd door Pater Mulder O. F M. een lijk dienst gehouden. Hierna werd de kist door de leden grafwaarts gedragen. De kist wa9 bedekt met vele bloemstukken o.a. van de familie, personeel van de fabriek van de firma J. J. Krantz en Zonen, en van de Leidsche Burgerwacht. Een zoon van den overledene dankte na mens zijn Moeder en verdere familie voor de betoonde belangstelling. UITVOERING EERSTE LEIDSCHE KLUCHT EN REVUE-GEZELSCHAP. Zaterdagavond gaf bovengenoemde ver- eeniging in de concertzaal van .Concordia" haar 29ste Uitvoering met bal in besloten kring. Nadat 'het strijkje ouder leiding van den heer van Zijp de stemming onder de aanwezigen door het geven van vroolijke en goede muziek erin had gebracht, verscheen te ongeveer kwart over acht de voorzitter de heer H. v. Egmond voor het voetlicht en heette in het bij-zonder de geuoodigden der verschillende zusterverenigingen en verder alle aanwezigen hartelijk welkom. Hij sprak den wensch uit dat hetgeen dezen avond gegeven zal worden tot ieders genoegen zal mogen zijn. Daarna was het woord aan den heer Heusden, die op de bekende, succesvolle manier eenige liedjes ten beste gaf waar- nWe hij een hartelijk applaus oogstte. Overigens stonden voor deze uitvoering twee stukjes op het programma, n.l „Pan toffelpijn" blijspel in 3 bedrijven en „De verliefde schoorsteenveger", klucht in één bedrijf. Beide werden door alle medespe lenden naar hun beste kunnen gegeven daarvan zullen alle aanwezigen overtuigd zijn. Maar toch kunnen wij niet nalaten het goede in „Panloffelpijn" van de dames L. Keereweer en C. Holwerda en de heeren C, v. d. Water en C. Groenendijk, even naar voren te brengen. Wat de opvoering van ,,De verliefde schoorsteenveger" betreft pasten alle mede- spelenden zich goed bij elkaar aan; zoo kwam het geheel dan ook goed tot zijn recht Voor beide opvoeringen was, gelet op het «anplaus. het publiek zeer dankbaar. Ook werd het publiek nog verrast door hel optreden van het trio#mej. Keereweer °n de heeren H. v. Egmond en J. Ravensberg die eenige liedjes ten beste gaven, welke met een gul applaus werden beloond. Toen het programma was afgewerkt verscheen het bestuur der vereeniging voor het voetlicht ditmaal om mej. Eikerbout en haar echtge noot. die ook genoodigd waren en heden hun vijftig-jarige echtvereeniging herdenken hulde te brengen voor de vele en goede diensten, welke de heer Eikerbout als souf fleur aan deze vereeniging bewezen heeft. Hem werd bij monde van den heer van Egmond een bloemenmand en een kist siga ren overhandigd, welke dankbaar werden aanvaard. Een gezellig bal bradht het einde van een goed geslaagden avond, waarvan velen ge noten hebben en waarop het gezelschap met genoegen kan terugzien. HET ONGEOORLOOFDE SCHOOLVERZUIM TE LEIDEN. De ontstellende publicaties in het maand- orgaan van de plaatselijke afdeeling van den Bond van Ned. Onderwijzers betreffende het ongeoorloofde schoolverzuim in onze ge meente hebben ook in de kringen van de rechterlijke macht aandacht getrokken. De heer mr. Nord Thomson schrijft nu naar aanleiding van deze kwestie in het ver schenen November-nummer van „In en Om de School" het volgende: In verband met het artikel onder het hoofd „liet ongeoorloofde schoolverzuim te Leiden" geciteerd in het Leidsch Dag blad van 13 October j.l. verzoek ik U op name van de volgende regelen. Als één van de redenen van het groote schoolverzuim wordt opgegeven gemakzucht der moeders; het oudste kind moet behulp zaam zijn in de huishouding, op broetje of zusje passen, boodschappen doen, enz. Het wil mij voorkomen, dat, al zal wei eens bij sommige moeders gemakzucht voor zitten, toch. heel vaak bittere noodzaak moeders er toe zal brengen haar kinderen van school weg te houden. Deze bittere noodzaak zal speciaal in groote gezinnen bestaan waar de vader zijn arbeid heeft en de moeder moet zorgen voor de gehee.e huishouding. Als zij boodschappen moet doen, is er niemand die op de kleine kin deren past en als zij op de kleine kinderen- past, is er niemand die de boodschappen ver richten kan, bovendien moet zij nog vaak elders bijverdiensten zoeken. Het is buitengewoon eenvoudig om hier van gemakzucht van de moeders te spreken, maar ik geloof, dat U dan in belangrijke mate onderschat de moeilijkheden, waarmede een groot arbeidersgezin te kampen heeft. Ik ben van oordeel, dat juist het inzicht in deze moeilijkheden den Kantonrechter of zijn plaatsvervanger er vaak toe brengt boeten op te leggen die U te laag acht. De Rechter toch heeft rekening te houden met alle omstandigheden en kan zelfs, indien hij van oordeel is, dat geen straf moet worden toegepast, schuldig verklaren zonder meen De Rechter zou zijn taak verwaarloozen, indien hij met deze omstandigheden geen rekening hield. Een andere toepassing van de Leerplichtwet zou leiden tot summum jus summa injuria, hetgeen nimmer de be doeling van den wetgever kan zijn geweest. Het wil mij dan ook voorkomen, dat de Commissie tot wering van schoolverzuim door het bosch de hoornen te weinig ziet. Hoogachtend, Nord Thomson. De redactie van „In en Om de Schooi" schrijft hierbij: Dit ingezonden stukje van Mr. Nord Thomson verheugt ons zeer. Er blijkt uit, dat onze artikelen over de slechte naleving van de leerplichtwet de aandacht getrokken hebben ook in die kringen, waar wij zulks juist zoo gaarne hadden weshalve wij het dan ook graag een plaatsje geven. Uit de oorzaken van het schoolverzuim die de Commissie tot w. v. sch. verz. opgaf en die wij overgenomen hebben, neemt de Hr. Nord Thomson er één, waarmee hij het niet eens is en waarop hij zijn „ingezonden" bouwt. Mogen wij daaruit concludeeren, dat hij de andere oorzaken, die opgegeven werden, wel als juist erkent, zooals daar bij zijn: te lage boeten, een te lange tijd lus- schen overtreding en eventueele veroordee ling enz Dan hopen wij, dat de I-Ir. Noixl Thomson het zijne er toe zal willen bijdra gen, om die oorzaken al vast weg te nemen. Mocht ons dat gelukken, er zou een wel daad vooral aan het arbeidskind bewezen zijn. Blijft dus over: gemakzucht der moeders-, oudste kind behulpzaam in huishouding, op broertje of zusje passen, boodschappen doen enz. Vreemd toch, dat de boodschappen in sommige gezinnen zoo vaak onder school tijd gebeuren moeten. Is daarvoor vóór negen en na vier- uur dan geen gelegenheid? Vindt inzender het met ons niet vreemd, dat h.v. een jasje, een paar schoenen, gekocht moeten worden oj? Zaterdagmorgen, terwii1 de Zaterdagmiddag vrij is. De Hr. Nord Thomson zijn de duizend en één uitvluchten die opgegeven worden, om een kind maar thuis te kunnen houden, blijkbaar onbekend. En deze uitvluchten worden des te gemakkelijker opgegeven, daar men zoo langzamerhand weet, dat er toch geen boete Volgt of bijna niet. Pas in den aller- laatsten tijd schijnt hierin eenige verbetering te komen. Hoe zou h?t anders b.v. kunnen, dat in een stad als Haarlem het schoolver zuim lang en lang zoo groot niet is als hier. Dat de Hr Nord Thomson een poging doet, om de slapheid en halfslachtigheid bij veel leerplichtwetovertreders goed te praten, betreuren wij. Ook wij weten natuur lijk wel de waarheid van het: summum jus summa injuria, wij willen niet het onderste uit de kan Integendeel: het is ons bekend, dat door de hoofden van scholen terdege rekening gehouden wordt met de huiselijke omstandigheden, door sommige zelfs te veel. De gevallen, die de kantonrechter te behandelen krijgt, zijn overgebleven, nadat door het hoofd der school en nadat door de commissie tot wering van schoolverzuim reeds tal van gevallen, als waarop de Hr. Nord Thomson doelt, door de vingers gezien zijn en die dus niet als ongeoorloofd worden doorgegeven. In 1929 werden door de Comissie 1211 gevallen behandeld. Laat ons aannemen, dat de Commissie hiervan 900 .als ongeoorloofd doorzond. Kan de Hr. Nord Thomson nu zeggen, hoe veel veroordeelingen daarop gevolgd zijn? Maar per slot van rekening is de leer plichtwet er toch gekomen voor het kind. En d&t wordt op het oogenblik te veel gedu peerd DdArom schreven wij. En we hopen ook in den Hr. Nord Thomson iemand gevon den te hebben, die met ons voor de belan gen van het kind wil opkomen. VEREENIGING VAN MATHESIANEN. Lezing van den heer Lankester. In *de goed bezette collegezaal van het Natuurkunuig Laboratorium, nield Zaterdag avond de heer P. H. A. Lankester voor bovengenoemde vereeniging een lezing met als onderwerp: „Een kgkje in de Nederlandsche vlieg- tuigenfabriek „Fokker". Te ruim 8 uur heette de voorzitter, de heer G. Groenewegen, alle aanwezigen har telijk welkom, in 't bgzonder den heer Lankester die zich, zooals reeds meerdere malen het geval is geweest, bereid had verklaard een lezing voor deze vereeniging te houden. Alvorens echter het woord aan spreker te geven, bracht de voorzitter dank aan de heeren prof. Keesom, prof. de Haas en dr. Crommelin, voor het wederom belangloos beschikbaar stellen van de collegezaal. Spreker ving zijn lezing aan met de mede- deeling, dat het de bedoeling was, slechts een algemeen overzicht te geven van de methoden welke aan de Fokker-fabrieken bij den bouw van vliegtuigen worden toe gepast. Bij den bouw van vliegtuigen worden met het oog op de veiligheid, zeer hooge eischen gesteld aan de te gebruiken materialen. Deze materialen zijn o.m. stalen buis, hout, dür alluminium, linnen, enz. Stalen buis con structief bieden vele voordeelen boven die van dür alluminium, daar het laatste metaal zeer moeilijk te lassen is en men dus overal klinkverbanden moet maken, terwijl tevens het metaal na verloop van betrekkelijk korten tijd gaat oxydeeren. Stalen buizen hebben echter het nadeel, het eigengewicht van het vliegtuig bij een gelijke mate'van veiligheid, grooter te maken Dit laatste is echter niet van dien aard, dat het de toepassing ervan zal verhinderen, en we mogen dan ook aannemen, dat na verloop van tijd de stalen buis-constructie algemeen zal worden toegepast. Het hout, bij den bpuw van vliegtuigen van toepassing, is meestal uit Canada af komstig, en moet een druk van 400 K.G. p. cM2 kunnen weerstaan en een trek van 700 K.G. p. cM2. Wanneer we gebruik maken van een houtenbalk van betrekkelijk groote door snede, dan wordt deze niet uit een boom stam gezaagd, doch deze wordt samenge steld uit strooken van de juiste breedte, en plm. 1 cM. dikte, welke dan op elkaar worden gelijmd en na 2 x 24 uur gedroogd te zjjn verder kunnen worden verwerkt-. Dit wordt gedaan om te voorkomen, dat zich in in 't midden van de doorsneden slechte plaatsen bevinden, waardoor dus de sterkte van de balk zeer veel zou vermin deren en de veiligheid bij gebruik van het vliegtuig in gevaar zou komen. E'ti keurige collectie lantaarn-plaatjes, heeft zeer veel tot het welslagen van dezen avond bijgedragen, en toen spr. aan het einde van zijn interessante lezing was ge kt men, beloonde een hartelijk applaus van de aanwezigen hem voor zijn aangename lezing, hetgeen de voorzitter met eenige welgekozen woorden nog onderstreepte. NUT EN VERMAAK. Schouwbnrgvoorstelling „De schaduw van het verleden." Na een serie kluchten en blijspelletjes had „Nut en Vermaak" ditmaal eens iets hooger gegrepen en de keuze bepaald op het tooneelspel „De schaduw van het ver leden" van Ernst Zahn, Of die keuze in alle opzichten even gelukkig is geweest, meenen wij te moeten betwijfelen. Het ge geven is betrekkelijk goedkoop, het eerste bedrijf zeer zwakjes en het stuk, hoewel in jaren nog niet zoo oud, min of meer uit den tijd. Johannes Renner (J. Snel) is al tien jaar gelukkig getrouwd met Maria (mevr. M. de Jong-Völker.) Hun geluk wordt door niets gestoord, totdat plotseling Johannes' broer Franz (J. L. E. Heemann) komt op dagen. Zoo goed als Johannes oppast, zoo slecht doet Franz heit. lederen avond is hij in de dorpsherberg te vinden en doorgaans komt hij beschonken thuis. Tot ieders ge noegen zegt Franz na verloop van tijd, dat hij weer naar Amerika vertrekt. Vooral voor Maria, die vóór ze Johannes kende een liefdesavontuur met Franz heeft gehad en daaraan door deze gedurig wordt herin nerd, is dit een blijde tijding. Dan vermin derd de kans, dat Johannes ooit iets van haar verleden te weten zal komen. Maria's angst en liefde voor Johannes worden door Franz uitgebuit. Zeker, hij wil zwijgen, mits Maria hem nog één keer ren- dex-vous wil verleenen in de hut in de bergen. Maria, doodsbang, dat haar man achter de waarheid zal komen, belooft en gaatOnbewust van het drama, dat zich daarboven afspeelt, wacht Johannes met stijgend ongeduld haar terugkomst af-, eindelijk komt zij, juist wanneer Johannes er op uit i9 getogen om haar te zoeken Met horten en stooten vertelt zij den dorps pastoor van haar tweestrijd; van haar le vensgeluk, dat dreigde te worden verwoest; van haar -belofte om in de hut te ko menEn hoe zij haar belager in een plotseling opwelling in den afgrond heeft gestortJohannes komt thuis Maria kan hem nog juist bedanken voor alles, wat hij haar aan levensgeluk geschonken heeft ensterft in zijn armen. Wanneer dit stuk niet sterk wordt ge speeld, valt het onherroepelijk. De 9tap „du sublime au ridicule" is in dit geval be nauwend klein. Mevrouw de Jong en de heer Snel vooral laatstgenoemde was prachtig op dreef hebben dit stuk te zamen gedragen met hun uitstekend en doorleefd spel. De heer Heemann bleef bij dit tweetal ten achter, tooneelspelen is nu eenmaal méér dan uitsluitend een rol rcciteei^n. Aan dat zelfde euvel ging ook de heer Waasdorp mank. Van de bijrolle tjes dient met lof vermeld de oude me vrouw Renner (mevr. van der Blij-Alers) en de dorpspastoor van den heer J. W. Boom De overigen sloten zich goed aan zonder 't zij in gun9tigen, hetzij in ongun- stigen zin uit den toon te vallen. De volle Schouwburg heeft na elk be drijf door hartelijk applaus uiting gege ven aan zijn ingenomenheid met het ge- bodene. De dames werden in de bloeme tjes gezet. Morgenavond geeft „Nut en Vermaak" een reprise, waarvoor nog slechts enkele kaarten beschikbaar zijn. Men haaste zich dus NEDERL. ONDERWIJZERS GENOOTSCHAP. Lezing over „Esperanto". Zaterdag j.l. hield de afdeeling Leiden van het Nederlandsch Onderwijzers Genoot schap haar laatste goed bezette ledenverga dering van dit jaar. In zijn opening releveerde de voorzitter, dat, sedert de vorige vergadering, weer zes nieuwe leden waren toegetreden. Tot de ingekomen stukken behoorde een schrijven van B. en W., om advies uit te brengen over het adres van den Bond van Nederlandsche Onderwijzers, betreffende vacantieregeling. In de plaats van den heer P. M. v. Ser- mondt werd mej. R. Oostveen tot 2e secre taresse benoemd. Mej. A. v. Parreeren neemt de plaats in van den heer J. Jurjaanz in het Comité van Actie. Vervolgens hield de heer H. van Slooten Jr., directeur der Gem. Kweekschool voor Onderwijzers en Onderwijzeressen- een cau serie over Esperanto. Met aandacht werd deze causerie over de hulptaal, de kunsttaal, de wereldtaal, waar bij spr. vooral op het makkelijke, doch ook op het mooie van deze taal de aandacht vestigde gevolgd. Naar spr.'s meening is zij nog niet geschikt voor de lagere school, doch bij het voortgezet onderwijs zou zij zeker in het leerplan moeten worden opgenomen. Spr. eindigde met een ieder, vooral on derwijzend personeel, op te wekken tot het leeren van deze wereldtaal, die de volkeren nader t^t elkaar zal brengen. Reeds nu prijkt op deurposten in den ver9ten uithoek van de wereld la verda stello, welke een Espe rantist aanwijst, laat echter het aantal be oefenaars. vooral onder de onderwijzers, steeds toenemen, want zij hebben het hooge ideaal in handen. Laat de Esperanto-vlag van alle daken wapperen! Enkele leden stelden naar aanleiding van het gesprokene eenige vragen. De voorzitter dankte den heer van Slooten hartelijk voor het gesprokene en hoopte voor hem, dat het Esperanto steeds een grootere vluchl mocht nemen. Bij de rondvraag gaf de heer Van Ser- mondt den heer Van Rijswijk «mkele gege vens. waar de niet meer leerplichtige jeugd zich toch verder kan ontwikkelen. Hierna sloot de voorz. dezer zeer geani meerde vergadering. BINNENLAND. Het Kon. Ned. Landbouw-Comité dankt d» regeering voor de plannen inzake het maal- gebod (Land- en Tuinbouw, 3de Blad). De regeeringsplannen tot steun aan den landbouw (Land- en Tuinbouw, 3de Blad). Bij een brand te Rotterdam is een gezin van twee ouders met zes kinderen slechts met moeite gered (Gemengd, 2de Blad). Ernstige brand te Rotterdam (Gemengd, 2de Blad). BUITENLAND. De tweede Enropeesche economische con ferentie te Genève bijeen (Tel., 1ste Blad). Een brief van den Belgischen koning over de crisis. (Buitenland, 1ste Blad). Mijn-moeilijkheden in Engeland (Buiteml., late Blad). Overwinning der regeeringspartijen bij de Poolsche verkiezingen (Buifcenl. en Tel., 1ste Blad). De opening van het Roemeensche parle ment (Buitenland, 1ste Blad). De situatie in Spanje verergert (Buiteril. en Tel.. 1ste Blad). HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Nieuwe inschrijving. Drukkerij deArbeid, Langegracht 206, Leiden. Eigenaar: A. Langezaal, Leiden. Wijziging: Firma P. Fontein Pzn., Havenkade 21—- 23, Leiden, houthandel. Nieuwe Eigenaar: J. Fontein, Leiden. Ter gelegenheid van het 40-jarig too- neeljubileum van den heer Piet Kohier zal Donderdag a.s. in het Concertgebouw Con cordia alhier, worden opgevoerd het too neelspel „De Voddenraper van Parijs" in welk tooneelspel de heer Kohier de rol van Vader Jean, de Voddenraper, vertolkt. Het stuk wordt geheel in den ouden stijl opge voerd met zang en dans, décors en cos tumes anno 1830. Naar on9 werd medegedeeld worden, hier ter stede pogingen aangewend om te komen tot oprichting van een afdeeling van den Zuid-Hollandsehe IJsbond. Omstreek? 19 afdeelingen uit deze omge ving vormen thans te zamen het „Meren- district". Men zie de advertentie van hedenavond en kome Woensdagavond in „de Turk" ter vergadering. In de Stedelijke Werkinrichting waren opgenomen. Volwassen Datum Dagen pers. Kinderen Tot. 10 Nov. Maandag 35 35 11 Nov. Dinsdag 43 1 44 12 Nov. Woensdag 41 1 42 13 Nov. Donderdag 43 1 44 14 Nov. Vrijdag 39 1 40 15 'Nov. Zaterdag 38 1 39 De navolgende passagiersschepen zjjn Dinsdag 18 Nov. in radio-tel ©grafische ver binding met de daarnaast vermelde kust- stations en via die stations rechtstreeks te bereiken. Medegedeeld door de N.T.M. Radio- Holland. Alphacca Rugby Radio Alwaki idem Baloeran Scheven. Radio Chr. Huygens idem Crjjnssen Rugby Rad. Flandria Scheven. Rad. J. P. Coen idem Kon. d. Nederl. idem Maasdam Rugby Radio Meliskerk Cadiz Radio Nw. Amsterdam Scheven. Radio Patria idem P. C. Hooft idem Pr. d. Nederl. idem Van Rensselaer Rugby Radio Rotterdam Scheven. Radio Sibajak idem Stuyve- sant Rugby Radio Tjerimai Scheven. Radio Volendam idem Zeelandia idem Zosma Karachi Radio.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1930 | | pagina 1