71ste Jaarcaiw VRIJDAG 7 NOVEMBER 1930 No. 21670 STADSNIEUWS. VISSOHERIJBERICHTEN. Het voornaamste nieuws van heden. BINNENLAND. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN: 30 Cts. per regel voor advertentiên uit Leiden en plaatsen waar agentschappen Tan ons Blad gevestigd rijn. Voor alle andere advertentiên 35 Cts per regel. Kleine Advertentiên uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 60 Cts. bij een maximum aantal woorden van 80. Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT:] Voor Leiden per 3 maanden ƒ2.35, per week Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week Franco per post f. 2.35 -F portokosten. 0.18 «0.18 Dit nummer bestaat uit VIER Bladen EERSTE BLAD. INDISCHE WEEK AAN DE LEIDSCHE UNIVERSITEIT Hel programma. ■Het programma van de Indische week. d;e Dinsdag. 18. Woensdag 19 en Vrijdag 21 No vember as., aan de Leidsche Universiteit ge houden wordt, luidt als volgt: Dinsdag 18 November: mr. F. G. Schalkwijk, oud-rech ter iri^West-Indië spreekt over: West-Indi sche arbeidsvelden voor Oost-Indische amb tenaren. Deze voordracht wordt in het groot- auditorium gehouden. Woensdag 19 November: ir. D. de Jongh, directeur van gouvernements-bedrijven in Ned.-Indië met verlof spreekt in het Bota nisch laboratorium over: het verkeer in Ne- derlandsch-Indië. Vrijdag 21 November spTeekt prof. dr. B. C. Esscher in het Bota nisch laboratorium over: Nederlandsch- Indische vulkanen en de bestrijding van vulkaanrampen. Op Donderdag 20 November wordt in het bioscoopgebouw Trianon een film vertoond over: tropisch toerisme. Ter gelegenheid van de Indische Week zullen van 17 tot en m^t 21 November de volgende tentoonstellingen worden gehou den: in het museum van natuurlijke historie van. eenige karakteristieke vertegenwoordi gers van de fauna van Nederlandsch-Indië; in het Ethnographisch museum van: een verzameling maskers en voorouderbeelden van eenge Indonesische volken; in het In stituut voor tropische geneeskunde een ten toonstelling op het gebied van tropische ge neeskunde en tropische hygiëne. Bovendien wordt op Woensdag 29 Novem ber in het groot-auditorium van het acade miegebouw 's avonds te 8 uur de 5de reeks Indische voordrachten gehouden door prof. dr. N J. Krom over: de oude geschiedenis en do archaeologie van Indië. HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Wijziging: Fabriek van verduurzaamde levensmid delen vh L E. Nieuwenhuizen. Leiden. Overleden Commissaris J Groot. 's-Gra- venhage, dd. 22 October 1930. SCHOONHEID EN OPVOEDING. De afdecling Leiden van de Xederlandsche Vereeniging „Schoonheid in Opvoeding en Onderwijs" hield gisteravond in een der za len van h»»W Den Burcht onder voorzitter schap van den heer J. van Dijk een leden vergadering, waarvoor uitgebreide gelegen heid tot introductie was verleend. De heer van Luyken alhier, de vertegenwoordiger van „Hls Masters Voice", had op verzoek der vereeniging de serie gramofoonplaten ter beschikking gesteld, die onlang? door den Berlijnschen conservatorium-prcfessor Curt Sachs is sanengesteld onder den titel: „2000 Jahr Musik auf der Schallplatte". In 24 opnamen is daarin een overzicht gegeven van de oudste muziekgeschiedenis, begin nende bij de Grieken en de Joden tot en met Bach Elkp belangrijke penode is door een opname gekenschetst. Op een fraaie ma chine zijn dp platen afgedraaid. Het zijn bij zonder geslaagde opnemingen, historisch interessant steeds en niet minder een ge; not voor 't oor al zal menigeen onze tegen woordige muziek hebben geprefereerd boven veel van wat vroeger was De heer Hanni- voort gaf er een inieiding bij en een toe lichting. BRAND. Heden morgen te ongeveer 8 uur 20 is tengevolge van het slaan van de vlam in een slang van een gascomfoor 'brand ont staan in dp achterkamer der eerste verdie ping van perceel Oegstgeesterlaan 11 be woond door mevr de wed M. E. S *ieb. A Het vuur deelde zich snel mede aan het behangselpapier en een houlen wand. zoodal de brand zich na korten tijd reeds ernstig liet aanzien. Het bleek echter nogal mee te vallen want toen eerst de politie en vervolgens de brandweer het blus- schingswerk ter hand nam, wa? het gevaar spoedig geweken. Om ruim 9 uur kon de brandweer inrukken Het vuur had noga! eenige schade aangericht doch de water schade was, ook in de ondergelegen ver trekken. nog belangrijker. De schade wordt grootendeels door verzekering gedekt. LEIDSCHE CHRISTELIJKE BESTURENBOND. Ter inzet van de win tere aimpagne bad de Leidsche Chr. Besturenbond gisteravond in het gebouw „Prediker" een openbare propa ganda-vergadering belegd, waarvoor vrij veel belangstelling bestond en waaraan de heeren Amelink, secretaris van het C'hr. Nationaal Vakverbond en Vunderinik, secre taris van den Chr. Textiel-arbeidersbond „Unilas" en de Chr. gemengde zangvereeni- ging „Hallelujah" hun medewerking ver leenden. Nadat .de voorzitter van den L. C. B de heer J. Schoneveld, de bijeenkomst op de gebruikelijke wijze had geopend, heette hij in zijn kort openingwoord de beide sprekers en de zangvereeniging „Hallelujah" onder leiding van mej. Tilly Leening in het bij zonder hartelijk welkom. Nadat de bekende Leidsche zangvereeniging eenige liederen had- ten gehoore gebracht, hield de heer Aimelink een propaganda-rede, gewijd aan 'het Chr beginsel in de vakbeweging, welk onderwerp door den heer Vunderink meer van de practische zijde belicht werd. Beide sprekers wekten echter op tot een kracht dadige deelname aan de wintereampagne. Tusschen de beide sprekers door en aan het einde het mej. Leening nog eenige zang nummers uitvoeren. Na eèn kort woord van dank sloot de heer Schoneveld met gebed de vergadering. NEDERL. VEREENIGING VAN HUISVROUWEN. Afd- Leiden. De eerste groote theemiddag in het eigen clublokaal! Hoevele jaren is een eigen ver- eenigingslokaal niet de hartewensch der Leidsche Huisvrouwen geweest. Eindelijk is deze wensch in vervulling gegaan en warempel de eerste theemiddag welke er gehouden werd, bleek dit lokaal al te klein te zijn, wegens de groote toeloop van da mes (de eenige heer die aanwezig was, heeft heusch de volheid niet aangebracht!, die allen kwamen luisteren naar hetgeen mevr. Ellen Forest (voorwaar geen onbe kende voor de Leidsche afdeeling) zou gaan vertellen over haar laatste reis door Zuid- Afrika. Nadat om 3 uur de vergadering geopend was door de presidente mevr. J. Romijn Sjollema en de spreekster van dezen mid dag welkom geheeten was (de vroegere Eng. cursisten van mevr. Pierson hadden voor een mooie tuil roode anjers gezorgd), begon mevr. Ellen Forest met erop te wij zen dat de toehoorderessen niet een weten schappelijke voordracht van haar moesten verwachten; zij had altijd gereisd als een „dilettant". De groote reis in het lokaal aan de Bree- straat begon in Carthago, de stad. waar de oude Grieksche sagen zich ontrolden Men had haar verteld dat van het eigenlijke oude Carthago niets meer over wa9. doch dit was spr. nog des te liever geweest, want het is veel mooier eigen fantasie te kun nen laten werken, dan deze beperkt te zien door enkele nagelaten brokstukken van vroeger groots Vervolgens verlamde mevr. Forest eerst iels over de Arabische vrouw, die door Mohammed ongeveer 700 j. n. Chr. zooge naamd „vrij" gemaakt was. Men moest evenwel niet denken dat dit een Europee- sche vrijheid was. De vrouw wordt op haar veertiende jaar uitgehuwd; de man be taalt een bepaalde som geld voor haar. Zij is dan het absolute eigendom van den manbij ontrouw wordt ze eenvoudig door haar vader en broers gesteenigd. De man kan haar evenwel wel wegzenden, maar ze is dan ook door de geheele familie ver- slooten. Die verstooten schepsels in de woestijn te zien, moet een vreeselijk iets zijn. De Arabier zelf werkt niet, hij gaal hier op zelfs trots Zijn grootste vreugde is het opium schuiven, hij doet dit niet als de westerling die hierin een soort dronken schap zoekt om zijn leed te vergeten; hij zoek', hierin naar zijn idealen. Dan voerde spr. de aanwezigen op fascineerende wijze mee de onherbergzame woestijnen in, overal prachtige herinnerin gen ophalende over beleefde gebeurtenissen, zooals een bezoek aan een heilige mara bout, waar spr. zoowaar een portret van onze Koningin met de Prinses aan de wand vond, hem geschonken door mr Loudon. Wij hebben den indruk dat toen spr. aan het einde van hare causerie gekomen was, voor vele toehoorderessen dit einde veel te vroeg kwam. Al waren zij ook zelf nooit in Afrika geweest, zij zagen immers nu alles zoo prachtig in hun gedachten voor zich Mevr Romijn was ongetwijfeld dan ook de tolk van allen, toen zij de spr. hartelijk dankzegde voor dezen mooien middag. Mevr. Forest dankte met den fascistischen groet. ACADEMISCHE EXAMENS. Doctoraal examen Wis- en Natuurkunde, hoofdvak Pharmacie, mej. N. van der Plas (Dordrecht). Bevorderd zijn tot arts mej. A. NL G. Cramer (Den Haag) en de heer H. J-. M. Croughs (Stevensweert). Arstexamen le deel de dames. L. Gold berg (Leiden) en J. A. van Haaften (Den Haag) en de heer C. M. Verhaegh (Maas tricht). TENTOONSTELLING VAN FRIESCHE LITTERATUUR EN ETSEN. Een interessante expositie. Ter inleiding van de door het Selskip „Frysl&n" georganiseerde tentoonstelling van Friesche litteratuur en van etsen van Tj. *Bottema en Ido Wiersma werd gister avond in de aangrenzende groole zaal een Friesche kunstavond gehouden. De voorzit ter, de heer W. J. Nijholt begroette in zijn openingswoord in het bijzonder het hoofdbe stuurslid van den „Bnun fen Fryske selskippen büten Fryslütn" en verder allen, die hun medewerking hadden willen toezeg gen om dezen avond te doen slagen. De officieele opening. Na zijn vreugde le hebben uitgesproken over de groote opkomst, waaruit spr. con cludeerde, dat de liefde voor Friesland nog leeft in veler hart, schetste hij in het kort de wordingsgeschiedenis dezer tentoonstel ling en bracht in dit verband hulde aan den heer K. Terpstra, die het initiatief er toe nam en zich met een zeer groot deel der voorbereidende werkzaamheden belastte. De heer Nijholt eindigde met den wensch, dat deze avond en deze tentoonstelling er toe zullen medewerken om de minderwaardig heidsidee. welke bij helaas nog vele Friezen ten aanzien van de eigen taal- en letter kunde bestaat, weg te némen en tenslotte allen zullen instemmen met een enthousiast „Frysian boppe" (boven) en „Frysian um- heag" (omhoog). Namens het hoofdbestuur van den voor noemden bond sprak de heer Ringma zijn bewondering uit over hetgeen hier tot stand is gebracht en huldtgde in het bijzonder de heeren Terpstra en Plantinga. den leider van den „Centralen Boekverkoop", die te zamen het leeuwenaandeel in de samen stelling wegdroegen. Hij besloot met den wensch. dat deze aclie, welke de volle sym pathie van het H. B. heeft, geheel aan haar opzet. verbreiding van de kennis der Friesche taal moge beantwoorden Vervolgens besprak de bekende Friesche schrijver, de heer R. W Canne uit Amster dam de nieuwe Friesche litteratuur, er daarbij op wijzende, dat de tijd voor een eenigszins behoorlijk overzicht hem ten eenenmale ontbrak Velen verkeeren in de meening, dat de beste Friesche schrijvers moeten worden gezocht onder de jongere generatie. Spr is het daarmede niet eens: in wezen is er niet zooveel verschil tus schen beide categorieën; de jonge generatie is alleen zoo verstandig geweest te breken met de zgn. volksschrijverij en heeft boven dien het voordeel, dat er thans uitgevers be staan. die haar geestesproducten gehundeid wil uitgeven, terwijl de andere garde slecht* aangewezen was op publicatie in tijdschrif ten. losse boekjes, enz. Friesland heeft tot dusverre behalve misschien Gijsbert Japicx evenwel geen schrijver voortge bracht die Wereldlitteratuur schiep, d. w. z. ïitteratur. die op den duur klassiek wordt. De oorzaak daarvan is geenszins te zoeken in de richt ng der beschuldiging, dat de Friesche taal niet rijk genoeg zou zijn om alle phasen in het gemoedsleven uit te beelden. Integendeel- het Friesch is zóó rijk, dat het volkomen in staat is alle stadia in het gemoedsleven van het hoogste tot het laagste uit (e drukken en om elke andere taal naar volle waarde te kunnen weerge ven. Spr. staafde zijn beweringen met een citaat uit Shakespeare's „Hamlet" naar de Friesche vertaling van Holtrop en waaruit de groote zeggingskracht van het Friesch bleek. Spr meende veeleer, dat de oorzaak ge zocht moet worden in de omstandigheid, dat nog te weinig Friezen behoefte hebben aan eigen litteratuur Hoewel de belangstelling, ook onder de intellectueelen voor de Frie sche beweging toeneemt, zal deze toch tot den ondergang gedoemd zijn, wanneer die interesse niet in meerdere mate tot uiting komt in de behoefte naar litteratuur van het eigen land. Hel feit. dat óp vele scholen in Friesland onderwijs wordt gegeven in deze taal. is een uiterst gunstig symptoom. Met een opwekking tot aansluiting als lid bij de liga welke zich bevordering van de kennis van het Friesch ten doel stelt en een korte bespreking van de expositie, besloot do heer Canne zijn luide toegejuichte rede. Het verdere gedeelte van den avond werd gevuld met zang van het Rotterdamsche „sjongkoar" en mej. van Tuinen en decla maties in de Friesche taal van mevrouw A. Quarles van UffordBuma. De prestaties waren van dien aard, dat de aanwezigen het aan het einde van den avond unaniem eens waren: ,,'t wier 'n tige moaije joum wést!" De tentoonstelling. welke naast de groote zaal is ingericht en tot morgenavond geopend blijft, geeft een goed overzicht van hetgeen de Friesche litte ratuur, vooral na 1915 heeft opgeleverd. Zij is in verschillende afdeelingen gesplitst nl. 2ang (Pieter Jelles Troelstra), romans en no vellen (R. Brolsma en mej. Kloosterman), jaargangen van week- en maandbladen, stichtelijke lectuur (ds. G. A. Wamkes), tooneel (Holtrop), de moderne beweging (I). Kalma. en O. Postma) en tal van disser taties. Ido Wiersma en Tjeerd Bottema expo- seeren er verder tal van fraaie etsen en teekeningen. We twijfelen niet of deze tentoonstelling zal in breeden kring belangstelling trekken en bevelen een bezoek van harte aan. De le luitenant ,T. van Waning van het Gde R. V. A. keert morgen van zijn deta cheering bij de artillerie-inrichtingen aan de Hembrug naar zijn korps terug. Aan het Station H S. M. alhier is een speciale instructiewagen geplaatst waarin aan de dienstdoende stationschefs en andere ambtenaren met den buitendienst belast, onder leiding van den ingenieur van tractie en toezicht van den controleur van beweging een aanschouwelijke voorstelling wordt ge geven in de behandeling en werking van de nieuwe Kunze Knorr-rem. Blijkens het Voorloopig Verslag der be- grootir.g van justitie werd gevraagd of de minister mededeelingen kan doen inzake de uitvoering en de toepassing der psycho- pathenwetten, alsmede de verhouding tus schen het aantal verpleegden en het aantal verplegenden in het Rijkspsychophaten- asyl alhier. Sommige leden waren teleur gesteld, wijl de kosten voor de reclasseering niet zijn verhoogd. Sommige leden stelden de vraag, hoe de minister staat tegenover het vraagstuk der reclasseering van drankzuchtigen en van psychopathen. Gistermiddag is op den Hooge-Rijn- dijk te Zoeterwoude de heer Jac. W., aan nemer alhier bij het keeren met zijn auto, achteruit tegenover de R.-K. kerk in een diepe sloot gereden. De heer W., die even eens te water ging, werd spoedig op 't droge gebracht en kwam er met den schrik en een nat pak af. De auto is later met een kraan wagen op den wal gebracht. Ten nadeele van den winkelier H T. aan de Hoogewoerd is in den afgeloopen nacht een etalagekastje inhoudende eenige heerenmode-artikelen ontvreemd. Het vervoer op de N. Z. H. T. M - lijnen Scheveningen Leiden Katwijk Noordwijk (inclusief stadslijn Leiden) en Leiden Heemstede heeft in de afgeloopen maand opgebracht respectievelijk f. 124 145 en f 9.G08. In haar vergadering van den 5den No vember j.l. heeft de Commissie tot versie ring van het Rapenburg tijdens de Lustrum feesten 1930. de rekening en verantwoor ding van haren penningmeester nagezien en goedgekeurd. De penningmeester, de heer G. Gerlings, is vervolgens gedechargeerd. IJMUIDEN, 7 November 1930. VISCHPRITZEN. Tarbot per kilo f. 1.301.25, Tongen per kilo f. 2.652.30, Kleine Schol per kist van 50 kilo f.28—17. Bot f. 17.50—10.50, Schar f 6.503.50, Vleeten per stuk f. 1.38, Pie terman en Poontjes per kist van 50 kilo f. 15.5010.50. Kleinmiddel Schelv. f. 38. Kleine Schelvisch f. 2414. Gullen f. 32 23. Lengen per stuk f. 2.601.35, Wijting p. kist van 50 kilo f. 10.505.50, Koolvisch p. stuk f 20.40. Makreel per kist van 50 kilo f. 18—17. Aangevoerd 1393 kisten versche haring. Prijs f. 11f. 7 per kist. Aangekomen de stoomtrawlers: IJM 59 met f 2434, IJM 432 met f 1997 en de En- gelsche boot GH 574 met f. 4860 besomming en de IJM 481 met 35 last pekelharing en dé loggers KW 70 met f. 1821, KW 140 met f. 1541, KW 22 met f 454 en KW 158 met f. 673 besomming en KW 140 met 352 en de KW 135 met 450 kantjes pc-kelharing voor Katwijk. Praairapport Hr. Ms. „Vnlcanus". 5 November. Tusschen 2 gr. 33' en 2 gr. 45' 01. en 52 gr. 45" en 52 gr 50' Nbr. SCH 64, 21 last; SCH 97, 18 last; SCH 99. 12 last, SCH 102, 12 kantjes; SCH 263, 16 last; SCH 274. 19 last; SCH 285. 20 kantjes. SCH 311. 10 last; VL 50. 45 kantjes; VL 785. 25 last; VL 192, 50 kantjes; VL 201. 12 last; VL 216. 15 last; KW 3. 12 last. KW 23. 12 last; KW 31, 10 last; KW 32, 8 last; KW 40 30 kantjes; KW 41, 30 kantjes; KW 69. 21 last; KW 85. 15 last; K W123, 33 last; KW. 149, 20 kantjes; KW 167, 9 last. BINNENLAND. Nederland: „Let op uw saeck". Gevaar* lijke concurrentie cp de Indische markt. - (3e Blad). Op 16 November zal de Belgische grens weer voor vee uit Nederland worden open gesteld. (Land- en Tuinbouw, 4e Blad). De hegrooting van Jnstitie; het voorloopig verslag verschenen. (Binnenland, le Blad). Plannen voor gemeentelijke ziekenhuis- verpleging te Haarlem voor inkomens tot f. 5000. (Binnenland, le Blad). De mcord te Bennekom; opnieuw levens lang geëischt. (Rechtzaken, 4e Blad). Een rondvlucht van de vliegboot Do X boven Amsterdam, de Zuiderzee en Marken. (Laatste Ber. le Blad). BUITENLAND. De bijeenkomst der voorbereidende ont wapeningsconferentie. (Buitenl. en Tel. le Blad). Voortzetting van het debat over de bniten- landsche politiek in de Fransche Kamer; gevecht in do wandelgangen. (Buitenl. le Blad.!. De „dictatuur" der Oostenrijksche Heim- wehren. (Buitenl. le Blad). De moties van wantrouwen tegen den Pruisisch en minister Severing verworpen. (Buitenl. le Blad). NA DEN OVERVAL OP I CURACAO. Op vragen van het Tweede Kamerlid F. Vos: Is de aanklacht tegen kapitein Borren door de regeering gelast? Zoo ja, waarom i9 dan met dezen officier niet levens zijn chef oud-gouverneur Fruy- tier aangeklaagd? Is het juist, dat de heer Fruytier bij het vooronderzoek oorspronkelijk weigerde om op bepaalde vragen te antwoorden, daar hij daarover eerst ruggespraak met de regeering moe9t houden? Was het de regeering bekend, dat deze oud-ambtenaar voornemens was deze hou ding aan te nemen, en had de regeering daaraan haar goedkeuring gehecht? Heeft de minister van koloniën, mede na mens den minister van justitie, geantwoord: Vraag 1. Wordt ontkennend beantwoord* Vraag 2. Behoeft in verband met het voor gaande geen beantwoording. Vragen 3 en 4. Hieromtrent is der regee ring niets bekend; in verband daarmede be hoeft het laatste deel van de vierde vraag geen beantwoording. HUISVESTING VAN GROOTE GEZINNEN. Minister Verschuur heefl op de vragen van den heer Hermans betreffende de voor bereiding van maatregelen voor de huis vesting van groote, hulpbehoevende gezin nen het volgende geantwoord: De voorbereiding van de in de vraag be doelde speciale bijdrageregeling in de wo- ninghuren van groote gezinnen is beëin digd. Deze regeling zal werken naast do bijdrageregeling voor krotopruiming. Zeer spoedig zal aan de gemeentebesturen wor den medegedeeld, dat en onder welke voor waarden dc Regeering bereid is, voor de huisvesting van groote gezinnen bijzonde ren steun te verleenen. De aanschrijving zal, zooals dat ook met vroeuere aanschrijvingen geschied is, ter kennis van de leden der Kamer worden ge bracht. VALSCHERMEN VOOR HET RITK. Naar wij vernemen heeft de Nederland- sche regeering aan de Mij. voor Vliegtuig bouw „Aviolanda N.V." te Papendrecht de opdracht gegeven voor de leverantie van 66 valschermen Deze order zal waarschij'n- lijk in verband staan met de binnenkort te verwachten verplichting voor Nederland- sche militaire vliegers tot het dragen van een valscherm bij hun vluchten. (M6b.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1930 | | pagina 1