Me
HET GESTOLEN LUCHTBALLONNETJE of DE GESCHIEDENIS VAN TWEE DEUGNIETEN
rï
M
r 7-Z
1
J©+
71ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Maandag 3 November 1930
Derde Blad
No. 21666
KUNST EN LETTEREN.
FAILLISSEMENTEN.
SCHEEPSTIJDINGEN.
-H
irR 0 -R Q ThL) ii. Km,
©"•"tftppd
-e
o
I;
L ^=*-TU
Uö Hf
'Pv<m
«/k-*-3*1 H-T
-KbiZl©
11/ -v
tM?r ï£*J
IQ
Je/WWR
v U fJA MriOü A
1
ixr
H
■T-
LE
^T-taiWf h
u zQ=
fiïl
R+
KUNSTAVOND
CORRY DE WEKKER.
Op Dinsdag 18 November a s zal mej.
Corry de Wekker in de Kleine Stadszaal
een intieme kunstavond geven op het ge
bied van dans en zang.
L. RUYS VAN DUGTEREN.
Bij Sala.
Ongeveer anderhalf jaar geleden hebben
we bij Sala voor het eerst kennis gemaakt
met het welk van Ruys van Dugteren. Het
blijkt thans, dat de jonge schilder sinds dien
tijd flink heeft gewerkt. Met meerderen uit
groei zijner persoonlijkheid houdt verband
een streven om meerdere dingen binnen den
kring zijner schilderijjke belangstelling te
trekken.
Hij houdt zich aan het lila en blauwe
palet, dat tegenwoordig in min of meer ge
varieerde nuances door vele jonge schilders
wordt gebezigd. Is de schilder een persoon
lijkheid met eigen uitzicht op en inzicht in
de dingen, dan is er ook geen enkel be
zwaar, jdat hij toepast wat tot op zekere
hoogte mode is.
En Ruys van Dugteren is inderdaad een
persoonlijkheid: zijn werk draagt een eigen
cachet. Er is in zijn werk iets fijns, iets
droomerigs. Hij is een schilder van de
ruimte: ruimte over het water, ruimte over
het wijde land, ruimte in de wijde strekking
van den horizon, ruimte vooral ook in de
lucht.
Eu de ruimte tracht hij te vullen met een
fijne sfeer, waardoor het materieele der din
gen zijn hardheid verliest. Hij trcaht de
dingen geheel op te doen gaan in de sfeer,
wat hem soms minder, doch meerdere malen
heel goed gelukt.
Misschien herinnert men zich nog, dat hij
woonachtig is te Wychen achter Nijmegen.
Wanneer men van de heuveltoppen achter
deze oude keizersstad zijn oog laat weiden
over de velden en de bochtige plassen, merkt
men op hoe de atmosfeer daar gedrenkt kan
zijn van een zachte lila-nevel, doortrild van
zachte goudglanzen, hier en daar overgaand
in zacht rose of fijn groen. Dat is trouwens
overal zoo waar onze groote rivieren ma
jesteitelijk door de lage landen vloeien. Ruys
van Dugteren beijvert zich steeds den toon
van zijn heimat te benaderen, zooals hij die
ziet. De plassen blauw met goudig riet be-
zoomd; de ijle peppels waarvan het dun ge-
bladert goudelt in het zonlicht; de verre
horizon met wazige silhouetten; heel mooie
horizonpartijen in de lucht: strak en tegelijk
mild.
Een gewetensvol schilder blijft in zijn
werk steeds beneden 't ideaal, dat hij zich
zelf stelt. Ruys van Dugteren heeft dit na
tuurlijk gemeen met al zijn kunstbroeders.
De beschouwer, die niet het worstelen met
de materie der verven heeft doorleefd, die
niet de wordings-geschiedenis van het kunst
werk in zijn verschillende fasen zag. staat
er anders tegenover. Hij wordt door den
kunstenaar overtuigd of niet. Bij hem wordt
de volkomen illusie gewekt of er ontbreekt
wat aan. En nu zijn er onder de werken
van Ruys van Dugteren enkele, die wij voor
ons overtuigender zouden wenschen, b.v. het
maanlandschap en het groote stilleven met
een brok muur als achtergrond.
Er is echter in het streven van dezen
jongen kunstenaar te veel dat sympathie
wekt. om in 't bizonder in te gaan, op wat
voor ons gevoel, minder gelukkig schijnt.
Komend tot de beschouwing van enkele
werken zou ik in de eerste plaats No. 2,
„Herfst", willen noemen, dat geheel in een
goudigen toon is gehouden, een lila lucht
gedrenkt met goud. Rechts een boerderij,
waarover de herfstzon speelt. De akkers zijn
dor maar niet levenloos Links in de verte
een buitenhuis. De peppels op den voorgrond
met hun gelend blad zijn mooi getypeerd. De
achtergrond van den horizon is heel ver. Er
zit ruimte in het werk.
In No. 1-i. „Zonnige dag langs de Maas",
treft weer het fijne van den horizon, een
wazig kartelende afsluiting van 't verge
zicht tegen de fraai oplichtende lucht.
Naar een blonden wazigen toon is ge
streefd in No. 10. ..Voorjaar" Over 't water,
over de landen tin lelt vochtige amethyst-
waas van het jonge licht, fn denzelfden toon
is een ander werk ..Illusie" gehouden. No. 15.
een zeegezicht, herinnert in factuur aan
Heines, dien we hier al eens bespraken, maar
't palet van Heines is meer naar den groe
nigen kan! gericht. Ook No. 5, ..Maart", doet
even aan Heines denken.
Boeiend is ook een gezicht op Veerc,
waarvan vooral de kade mei de rood-gedakte
huizen bekoort. De mo.oi belichte toren van
het oude stadhuis teekent zich scherp tegen
de lichtblauwe lucht De waterpartij in dit
werk spreekt ons niet zoo overtuigend aan.
Ruys van Dugteren is een knap leekenaar.
Er is een teekening van een sneeuwgezicht.
koud en strak met twee schuren op den
achtergrond De koele toon is uitnemend ge
troffen. Uit den paal met prikkeldraad ge
heel op den voorgrond blijkt, dat R. v. D.
veel overwogen middelen weet te kiezen voor
de ruimtewerking. Goed ge teekend is ook een
pot met doode zonnebloemen. Eveneens op
carlon, waardoor de fond in hoofdzaak ge
geven was. is de teekening van een Bosch
pad met mooie karakteristiek van de boomen
en struiken. Tk wijs verder nog op „Zee
dennen" een „Duinpan"
E7 zijn len slotte nog enkele vlolte aqua
rellen.
NIEUWE UITGAVEN.
Bij A. J. G. Sfcrengholt, uitgever te Am
sterdam verscheen onder den titel „Aric",
een roman uit den Jordaan, door Joh.
Elsensohn.
J. B. Wolters. Uitgevers-Mij. Groningen-
Den Haag. ,,De aesthetische waardeering
der Latijnsche Letterkunde in de 19de en
20ste eeuw". Rede uitgesproken bij de aan
vaarding van bet hoogleeraarsarabt aan
de Rijks-Universiteit te Groningen den
llden October 1930, door dr. P. J. Enk.
„De rol der persoonlijkheid in de ge
schiedenis der Romeinsche Republiek"
Rede uitgesproken bij de aanvaarding van
het ambt van bijzonder hoogleeraar aan
de Rijks-Universiteit te Leiden op 2? Octo
ber 1930, door dr. J. H. Thiel.
„Uit de voorgeschiedenis van het Libe
ralisme in Nederland". Rede uitgesproken
bij de aanvaarding van het ambt van bui
tengewoon hoogleeraar in de vaderland-
sche geschiedenis aan de Universiteit van
Amsterdam op 27 October 1930 door dr. J.
S. Theissen (bibliothecaris der Universi
teitsbibliotheek).
N.V. A. W. Bruna en Zoon's Uitg.-Mij.
Utrecht:
„De geheimzinnige Mademoiselle", door
Sydney Horier. Geautoriseerde vertaling
uit het Engelsch, van jhr. R. H. G. Nahuys.
„In de klauwen der Gieren", door
Gerard Faulie. Geaut. vert, van L. V.
W. J. Thieme en Cie, Zutphen
„Choses de France", door C. Hache
(schrijver van „Pour mieux connaitre le
francais.
Bij dezelfde Uitgeversraij. verscheen van
V. Zenzinov- „Verwilderde kinderen in
Sovjet Rusland" Dr. Boris Raptschinsky
zorgde voor de vertaling en zegt in ziya
voorwoord tot dit verhaal o.a.„Hij heeft
buitengewoon veel materiaal verza-meld.
Bijna uitsluitend bolsjewistische officieel©
en officjeuse publicaties. Zoo ontstond zijn
boek dat een ontzettend beeld geeft van
het leven der millioenen verschoppelingen.
Zenzinov heeft daarbij zorgvuldig alles ver
meden, wat aan partijdigheid zou doen
denken. Hij voert in dit boek geen strijd
tegen de bolsjewiki, maar wil het buiten
land inlichten omtrent den werkelijken toe
stand, in de hoop dat de Westerlingen zich
27. Pim, die vermoeid was van hel zweven.
Hield den stok werktuigelijk vast.
Ook de honger begon hem te kwellen
En de dorst bezorgde hem last.
Hij droomde: Hij zag een grooten vogel.
Dien hij om wat eten vroeg.
En dat 'n vogel hem naderde,
Die in zijn bek een haring droeg.
28. 't Scheelde weinig of Wim was gevangen,
Maar een draaideur hem redding bood,
Hij dacht: Door die draaideur moet ik vluchten,
Ze is een redster in den nood.
De koopman dacht: „Nu heb ik je, jochie.
Ik pak je nou, het is gewis.
En dan zal ik jou vertellen,
Dal eerlijkheid het beste is.
zullen erbarmen over de ongelukkige ver
waarloosde kinderen en hen te hulp zullen
komen. Niet haat tegen de bolsjewiki leid
de Zenzinov, maar liefde tot de ongeluk
kige verschoppelingen, de onschuldige
slachtoffers van cic zonden der volwas
senen."
De schrijver zelf zegt: „Er is in de Rus
sische samenleving 'wellicht geen enkele
groep aan te wijzen, die zooveel geleden
heeft van de tragische gebeurtenissen van
de laatste tien, twaalf jaar, als de kin
deren. Zoowel de sovjet-regeering als de
sovjet-pers noemen het verschijnsel, dat in
Rusland bekend is onder den naam van
„bezprizornyje" („onverzorgde kinderen")
eenparig „onze vreeselijkste wond".
Zij hebben geen dak boven hun hoofd.
Zij huizen in donkere hokken en aschbel-
ten, in vervallen en onbewoonde huizen, in
verlaten kelders's nachts kruipen zij rn
de nog warme ketels, waarin overdag as
phalt voor de bestrating gekookt wordt.
Er zijn onder hen alcoholisten, morphinis
ten, cocaïnisten, kleine prostituée's, die
van af het achtste jaar dit „vak" beoefe
nen, lijders aan venerische ziekten.
Erven J. Bijleveld, Uitgevers Utrecht:
„Barbara of de vroomheid", roman door
Franz Werfel. Geaut. vertaling van P. van
Schilfgaarde.
Rotterdam, W. L. en J. Brusse's Ui'tg.-
M.ij N.V.
„Twee Broeders", oorspronkelijke roman
door Martin Albers, met frontispice band
en omslagversiering, naar houtsneden van
Fokko Mees.
Bij de Uitg. Comp. „De Branding" te
De Bilt, verscheen een moderne radio
roman, door James Oyland, getiteld.
„Goeden middag Dames en Heeren, hier
is... „De Omroeper" Opgedragen aan de
meest bekende Nederlandsche Omroepen.
Ter gelegenheid van hel 50-jarig beslaan
heeft de N.V. Algemeen Adverlentie-Bur.
A de la Mar Azn te Amsterdam een ge
denkboek uitgegeven, waarin de geschie
denis en de groei van het bureau worden
verhaald Van afdeeling tol afdeeling ook
die der filialen te Rotterdam en Batavia
wordt het ontwikkelingsproces gevolgd Ge-
illustreerd met een groot aantal foto's o.a.
van den heer Abr. de la Mar, den stichter
der firma, van het personeel en belangrijke
reclames maakt het boekje in zijn blauw
met zwart en gouden omslag eeD voorna
men indruk.
TITDSCHRIFTEN.
Het kinderweekblad „Zonneschijn" biedt
weer een keur van kleurige platen en
spannende artikelen die stellig ieder kind
eenige uren van genot zullen schenken.
Het wordt geopend met ,.De Berliner Bol-
lenoorlog" door Freddie Langehr Jan Wa
genaar schreef een avontuurlijk visschers-
verhaal „De Zwerver". A B. van Tienhoven
vervolgt zijn geschiedenis van „De wonder
baarlijke kampeertent", tenslotte avonturen
uit het leven van Flippie Rozenboom door
J. Fabricusr Ant van Dijk componeerde
een liedje: „Moeders verjaardag". Er is
nog veel meer. waarvan de jeugd zal
smullen, als steeds weer een welverzorgd
bundeltje!
STATISTIEK.
In de week van 27 October1 November
zijn in Nederland uitgesproken 62 faillis
sementen.
RECLAME.
j£^iïT> liifipTI door Rheumatiek,
l 1J11 11JUC11 Spit Ischia8> Kou
vatten, Influenza, Jicht, Griep,
Zenuwaandoeningen, zooala Spier-,
Hoofd-, Kies- en js onnoodi^1
Aangezichtspijn 18
Dokt, W D van Renesse. Arts te 's-Gravenhage,
verklaart dat Togal blijkens de praktijk een zeer
waardevol middel is om patiënten van pijn te bevrij
den. Dokter van Renesse noemt Togal een heerlijk
middel tegen tand- en kiespijn, hetwelk bij spier
pijn (spierrheumatisme) spit. aangezichtspijn cn
migraine een weldadige uitwerking heeft. Lijders
aan dergelijke aandoeningen raadt hij aan Togal
te gebruiken Naar zijn meening verdient Togal
vertrouwen, omdat de samenstelling bekend is en
bewezen is. dat het zulke gunstige resultaten op
levert Gebruik volgens de gebruiksaanwijzing
is onschadelijk.
Ook nadat alle andere middelen faalden, hielp
TogaL dat met succes wordt ingenomen ook door
personen met een gevoelige maag, die andere
medicamenten niet kunnen verdragen.
Togal. het onschadelijke geneesmiddel tegen alle
cheumatische aandoeningen en gevolgen van ge
vatte koude, mag in ons klimaat in geen gezin
ontbreken. Meer dan 6000 professoren en doktoren
gaven attesten.
Honderden dankbetuigingen van door Togal ge
nezen Nederlanders liggen bij den importeur ter
Inzage. Als geneesmiddel voor Uw lichaam is
alleen het beste goed genoeg, dusTogal I
Lijdt geen pijn meer I Koopt heden Togal I
Verkrijgbaar bij alle Apoth. en drog.if0.80en f2.«—
HOTT. LLOÏD.
KEDOE, lhui9r, pass. 1 Oct. Kaap del Armi
wordt 3 Nov. te Marseille verw.
INDRAPOERA, 1 Nov. v. R'dam te Batavia.
KOTA PINANG, uitr., pass. 1 Nov. Point
de Galle.
SOEKABOEMI, uitr., 1 Nov. le-Belawan.
PATRIA, thuisr.. 5 Nov. bij Perim verwacht.
HOLLAND—AMERIKA LIJN.
MAASDAM, verlrek i Nov. v. New Orleans
n. R'dam
SPAARNDAM, uitr., 31 Oct. v. Havana.
BILDERDIJK, 31 Oct. v. R'dam te Phila
delphia.
KON. NED. STOOMB. MIJ.
TRAJANUS, 31 Oct. v. Port au Prince naar
Kaap Haitien.
HOLLAND—AUSTRALIË LIJN.
ARBNDSKERK, uitr., 31 Oct. v. Genua.
JAVA—NEW-YORK-LIJN.
BLOMMERSDIJK, 1 Nov. v. Batavia naar
New York.
HOLLAND—AFRIKA LIJN.
SATURNUS, thuisr., 31 Oct. te Takoradi.
DIVERSE STOOMVAARTBERICHTEN.
CELAENO, 31 Oct. v. Nuevitas n. New York.
JAVA ZEE, sleepboot, Montevideo n. R'dam,
31 Oct. v. St. Vincent.
MIRACH, 31 Oct. v. Sulina n. Braila.
MAASHAVEN, Archangel n. Huil, pass. 31
Oct. Lodingen.
PENDRECHT, 31 Oct. v. Port Said te Algiers
STAD ARNHEM, 1 Nov. v. Oran te Brake.
THEMISTO, Rio Janeiro n. Chili, pass. 31
Oct. Magalanes.
TELA, R'dam naar Spezia, pass. 1 Nov.
Gibraltar.
YILDUM, 31 Oct. v. Archangel n. IJmuiden,
ZAAN, 31 Oct. v. Ornskjoldvik n. R'dam,
JONGE ELISABETH, 31 Oct. v. Napels n.
Messina
APOLLJNARIS 4, m.s., Boness n. Nykjo-
bing, 1 Nov. v. Thyboron.
5) SLOT.
a
"VYA
£jb f
"f»/! -t=—rs
i rTf= LLI6
i- JflrueN
ICjX*r:
u
LOT I
zot J qj2
dcnrul Z.©lN|a
