bJ
J x/x R IK*
=^r :&F.
M/mlt
O-
w i
jf éu|^
J
71sle Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 1 November 1930
Derde Blad
No. 21665
D Buitenl. Weekoverzicht.
FAILLISSEMENTEN.
IBSMHEEREN BAAI
TWEE MANIFESTATIES.
PARLEMENTAIR OVERZICHT
L» OU JA JA 1X3^,
4--R RL IKH
X® fcró
JiiOfïL
NUL (9|q^.3e.
/fig R0T.
w/t f 3
Ez-»- urE
v' ii
L -fc
öt.3> TTV (J t
H -"RjkEL-t
pir"'?
V i?*1
«t I R
Ontwapening - Inwendige moeilijkheden.
Het Londensohe vlootverdrag is geratifi
ceerd. Alle drie onderleekenaaTS. dus Enge
land, Japan en dc Vereenigde Staten, heb
ben deze belangrijke gebeurtenis begeleid
door nog eens een lans te breken voor de
ontwapening in algemeenen zin. Hetgeen
wel noodig is>, want wanneer Frankrijk en
Italië blijven volharden in hun afwijzende
houding, dan beteekent deze ratificatie in
de practijk, helaas, een bitter beetje Meer
dan deze woorden, hoe sympathiek ook, zal
misschien vermogen de poging, die Amerika
thans juist bezig is te doen, om door middel
van den gezant te Brussel, Gibson, die
Uncle Sam ook zal vertegenwoordigen op de
deze maand te houden voorbereidende ont
wapeningsconferentie, te trachten, beide ri
valen der Middellandsche Zee tot elkaar te
brengen. Of het za.1 lukkenHet zal in
ieder geval een zeer moeilijke taak zijn!
Speciaal de Italiaansche pariteitseisch is
een niet gemakkelijk te overbruggen ver-
sdhiTkloof. Doch Amerika kan soms. wat
anderen niet kunnen: dank zij de gouden en
zilveren hulpbronnen, waarover het zoo
ruimschoots beschikt
De ontwapening komt trouwens meer en
meer op den voorgrond, omdat in Duilsch-
land, begrijpelijkerwijze, de stemming zich
baanbreekt, dat op de volledig volgens het
vredesverdrag uitgevoerde Duitse he ontwa
pening nu eindelijk ook eens die der vroegere
tegenpartij uit den oorlog moet volgen. Dit
wordt inderdaad langzamerhand tijd na
11 jaren. En ongetwijfeld raak was de zet
van Hitler in zijn overigens nietszeggend
antwoord aan den Franschen voorvechter
der Duitsoh-Fransche toenadering, Hervé,
dat 'het n-iel gaat om Duitschland eenzelfde
bewapening te geven als Frankrijk, docüi
wel om beide landen te brengen tot een
zelfde ontwapening! Ook de commissie voor
buitenl. zaken uit den Duitschen Rijksdag
heeft zich zeer nadrukkelijk in dezen geest
uitgesproken.
Duitschland voelt, hoe toenadering tot
Frankrijk zou be teekenen, althans zooals
van Fransche zijde die wordt opgevat
men herinnere zich de laatste uitlating van
Poincaré een breuk met Rusland en daar
voor voelt het weinig; van oordeel, dat goede
betrekkingen naar alle zijden wcnschenlijk
zijn
Richt zich de algemeene politiek zelfs
niet naar het Oosten? Italië tracht zich al
verder te nestelen op den Balkan en heeft
dit streven bevorderd gezien, door het huwe
lijk van koning Boris van Bulgarije met de
Italiaansche prinses Giovanna. Zuid-Slavië
voelt zich geheel in een afweer-posilie ge
drongen en zoekt toevlucht bij de kleine
Entente, die intusschen in zich zelf verdeeld
geraakt. Tot groote vreugde van Hongarije,
dat naar het oogenblik snakt om de Habs-
bur-gers te herstellen en voor een deel de
ondergane „verdeeling" teniet te doen. Italië
weel het daarbij achter zich. Heeft Musso
lini in zijn jongste redevoering, vol holle
phrases, niet opnieuw zich voorstander ge
toond van wijziging der vredesverdragen?
En Griekenland heeft juist een vriendschaps
verdrag gesloten met Turkije, den geboren
erfvijand! Niemand minder dan Venizelos
in eigen persoon is daarvoor naar Angora
gereisd, waar hij ook Belhlen, de Hongaar-
sche premier, op bezoek vond
Op het groote wereldspeeltooneel was hel
overigens rustig doch niet in diverse landen.
Wel in Duitschland, waar het zelfs merk
waardig stil is. De regeering Brüning spant
zich ten zeerste in om zich zoo krachtig
mogelijk te maken vóór 3 Dec., wanneer de
Rijksdag weer bijeen komt. Deze maand wil
zij zich, begrijpelijkerwijze, zooveel mogelijk
ten nutte maken. Een gunstig verschijnsel
daarbij is ongetwijfeld, dat de Berlijnsche
metaalindustriestaking lot een goed einde is
gebracht, zonder dat de arbitrale uitspraak
bindend behoefde te worden verklaard. Zoo
behoudt Brüning de kans op steun der'socia
listen, die in de huidige omstandigheden,
door den zuren appel heenbijtend, deze re
geering zoo lang mogelijk de hand boven het
hoofd zullen houden. Trouwens, tusschen
Centrum en socialisten is de band weer iets
nauwer, dat bewijst de terugkeer van Seve
ring aan het Pruisische ministerie van bin-
nenlandsche zaken: een maatregel, die doet
zien hoe de republikeinsche partijen zich
opmaken ter afweer van aanslagen op den
huidigen staatsvorm
In Engeland daarentegen verkeert de re
geering Mc. Donald in zorgen, doch ook de
partijen Het Palestina-geval neemt een
vreemde wending. De regeering verzekert,
dat er feitelijk niets verandert. Maar zijn
alle Joodsche en niet-Joodsche protesten dan
dwaas? Het wil ons voorkomen, dat de re
geering gelijk heeft als zij terugkrabbelt.
Doch daarvan is practisch nog niets geble
ken. Woorden zijn rekbaar
Dan blijft er het werkeloosheidsvraagsluk,
de kwestie van vrijhandel of protectie, de
Indische moeilijkheden. Als lichtpunt, ecnig
lichtpunt voor dc Labour-regeering, kan men
wijzen op de waarschijnlijkheid, dat met de
liberalen overeenstemming is verkregen
over wijziging der kieswet, zooals ook de
Troonrede flauw aangaf. Dat zou de steun
der liberalen beleekenen en Labour vooreerst
veilig stellen.
Van zorgen weet evenwel ook Baldwin,
de leider der conservatieven, mede te praten.
Baldwin.
Men weet. hoe hij, goed beschouwd, voor
lord Beaverbrook capituleerde en protectie
aanvaardde, al hield hij nog een slag om
den arm. Beaverbrook vond daarin gereedo
aanleiding om een rechlstreekschen aanval
op zijn persoon als leider te doen. Het moet
voor Baldwin, onkreukbaar eerlijk man als
hij is, een zwaar oogenblik zijn geweest, om
zich aldus te zien bedreigd, doch hij heeft
er zich met voornaamheid doorheen gesla
gen. De partij heeft hem in eere gehouden
tenminste nu nog. Misschien zal de gunst der
kiezers daarin nog verandering brengen.
Beaverbrook zal echter persoonlijk nimmer
triumrator zijn, naar het zich laat aanzien!
Complotteeren zit anders in de lucht. Zie
naar Roemenië, Finland. Spanje, om van
Zuid-Amerika maar te zwijgen
Uitgesproken:
A. Huy, koopman, te Leiden, Haagweg 11
en aldaar handelende onder den naam
Gebrs. Huy. Rechter-comm. mr. A. B.
Bommezijn. Curator mr. E. A. Cosman, te
Leiden.
RECLAME.
|jgfrT~fc ECHTE FRIESCHE
F^3&p!^^^2Q-50ct. per ons
19
646
Het is Zaterdagmiddag. Dag en uur wer
ken prachtig mee voor de enthousiaste ont
vangst, die de Parijsche menigte den heiden
aviateurs, den „helden van den Atlanti-
schen Oceaan", gaat bereiden.
Alleen het weer, een regenachtig echt
herfstweer, bederft de feestelijkheid een
beetje, en stort af en toe een verraderlijke
douche uit over de menschenmassa's, die
opgehoopt staan langs de boulevards, langs
de Champs Elysées en op de place de l'Hötel
de Ville. Doch dan maai wat dichter nog
samengeschoold onder de paraplu's en onder
de luifels en schermen der café's, winkels
en magazijnen.
Eén zelfde gevoel beheerscht al die me
nigten een soort patriotische geestdrift,
die ernaar verlangt zich te kunnen uilen in
juichen, schreeuwen, roepen, applaudi-
seeren.
Ouden en jongen, kinderen, midinettes en
employé's. burgers, die zoo juist hun winkel
of atelier gesloten hebben, staan dicht opeen
gedrongen achter den keten van agenten,
gendarmes en militairen en kijken ongedul
dig den weg af. waar de stoet vandaan zal
komen, of een beetje ongerust naar de lucht,
die maar steeds blijft dreigen, en waaruit
ieder oogenblik weer een nieuwe stortbui
kan losbreken.
In die menigte natuurlijk, zooais gewoon
lijk. een massa straatventers, die cocardes,
medailles, insignes verkoopen. prentbrief
kaarten met de portretten van Costes en Bel-
lonte en foto's van het „Vraagteeken", of
die uitdeeling houden van kleine driekleu
rige vlaggetjes, waarop de een of andere
reclame gedrukt staat.
Kleine kinderen, die met hun ouders mee
gekomen zijn, staan zoet te wachten tot het
oogenblik, dat eindelijk „Zij" verschijnen
zullen, en vader hen op zijn schouder zal
nemen om hun de helden van den dag te
laten zien.
Een klein straatjochie, dat door al die
groote mensehen vóór hem heelemaal niet
op den weg kan kijken, begint resoluut met
zijn ellebogen zich een weg te banen, wringt
en dringt zich iusschen zijn buren door,
vast besloten om zich een plaats op de eer
ste rij te veroveren.
De verontwaardigde slem van een midi-
nelte bromt tegen hem:
Zeg, wat moet dat? Kun je niet op
je plaats blijven! Wou jij óók al voor
Costes en Bellonte gaan spelen?
Een straatventer:
Koop die briefkaart van me. madame!
het is het beste portret van Costes. Madame
Costes zelf vindt geen één portret van haar
man zoo goed als dit!
Een armoedig gekleede man, die een
beetje aangeschoten is, steekt trots zijn ma
gere borst vooruit, waarop een militair
ordeteeken prijkt, en vertelt aan alle buren
die het hooren willen, dat hij ook aviateur
is geweest, en dat het alleen aan eenige
particuliere omstandigheden gelegen heeft,
dat hij die carrière niet heeft kunnen voort
zetten
Plotseling hoort men in de verte een dof
rumoer. Het is of er een schot door de
menigte gaat.
De menschen beginnen te trippelen van
ongeduld; velen gaan op hun teenen staan;
halzen worden gerekt; kelen worden ge
schraapt om de stembanden los te maken.
Leve Costes! Leve Bellonte!
Handen worden in de hoogte gestoken;
hoeden, zakdoeken zwaaien.
Het gejuich zwelt aan, al dichter en dich
terbij. En weldra davert de lucht van het
lawaai van duizenden wild-entihousiasle
stemmen Zelfs de vele vlaggen, die
boven de deuren en vensters uitgestoken
zijn en die, zwaar van den regen, tot nu
toe onbeweeglijk neerhingen, schijnen in
beweging te komen, door den adem van die
uitbundig-geestdriftige menigte.
Voorafgegaan door een peloton van Re
publikeinsche gardes, verschijnt een open
auto. waarin Costes en Bellonte rechtop
staan achter eenige zittende officieele per-
soonlïjkherlen.ze glimlachen tegen de
menigte, danken met gebaren....
Leve Costes»!! Leve Costes!! Leve Bel
lonte!!.
Maar de menigte heeft ternauwernood tijd
ze goed te zien, ze goed waar Ie nemen en
een herinnering over te houden aan het ge
tourmenteerde gezicht en den een beetje bit
teren glimlach van Costes en aan de be
scheiden en eenigszins onhandige en ver
wonderde houding van Bellonte. En daar
zijn ze al weer voorbij.
Het lawaai vermindert om ons heen, ver
wijdert zich verder en verder den weg af.
De agenten, gendarmes en militairen laten
het publiek vrij en dat stormt nu den rij
weg op. gereed om den stoet ra te hol-
ten.. Maar neen.... de auto met de
twee roemrijke aviateurs is reeds in de
verte verdwenen.
Nou maar, zegt een jongeman, als je
van te voren weten kon. dat je slagen zou
zooals die twee daar. dan zou ik misschien
toch ook wel eens zoo iets geprobeerd
hebben.
Dat zou zeker de moeite waard zijn
geweest
De menigte gaat uiteen. De terrassen der
café's loopen vol. Alle gezichten zijn geani
meerd, luid klinken de stemmen op.
"Wij zijn de eersten! roept een jonge
man uit, waarschijnlijk een student, die nog
heelemaal rood ziet van het doorleefde en
thoüsiasme. Er is toch maar geen enkeic-
andere aviateur, die erin geslaagd is. in één
onafgebroken tocht den Atïantischen Oceaan
van Europa naar Amerika over Ie steken.
Die prachtige vlucht van Costes» en De 11 on te
bewijst.
En nog langen tijd. heel den dag door,
lieerscht er op de boulevards, op dc Champs
Elysées en in de omstreken van de place de
l'Hólel de Ville een atmosfeer van feest
vreugde, van voldoening, en men zou zelfs
zeggen van eenige verlichting....
Op een andere plaats, vlak bij do place de
la Concorde cn de Seine wordt dezer dagen
een andere manifestatie van de Franscnc
activiteit gehouden men zou kunnen zeg
gen een geheel tegenovergestelde mam
feslatie.
Want terwijl de vliegtocht van Costes en
Bellonte vooral van belang is voor de moge
lijkheden die ze opent voor een meer of mm
nabije toekomst, heeft de manifestatie der
activiteit van eenige Fransche explorateurs
en oudheidkundigen, die op het oogenblik
gehouden wordt in de Oranjerie van den
tuin der Tuilerieën, vooral ten doel otü door
te dringen in de mysteriën van reeds lang
gestorven beschavingen en die te doen her
leven voor het oog van den modernen
mensch.
In de ruime witte zalen, waar de „Ten
toonstelling van Oostersche Oudheden" ge
organiseerd is. beweegt zich een elegant, be
scheiden en kalm publiek dat met bewonde
rend verrukte oogen, ernstig en aandachtig,
eerbiedig bijna, het eene geëxposeerde voor
werp na het andere beschouwt, waarvan de
„jongste" minstens van eenige eeuwen vóór
onze jaartelling dateeren.
In het midden van een der zalen zijn rug
aan rug twee muren geplaatst van geëmail
leerd baksteen, die versierd zijn met reliefs,
die tien boogschutters van de Perzische kei
zerlijke wacht voorstellen, in vol ornaat,
met hun boog op den schouder en een lans
in de hand.
Die bijna l^vensgroote, prachtig gerestau
reerde boogschutters zijn bewonderenswaar
dig door hun uitdrukking van trots en
kracht en verrukkelijk mooi door de fijnheid
van hun kleuren
Elders zijn fragmenten van andere muren
to zien., met andere reliefs, die gevleugelde
dieren voorstellen en menschengezichten,
die getuigen van een zeldzaam gevoel voor
decoratie.
In talrijke vitrines zijn vazen, bibelots
van marmer, albast en goud samengebracht,
die bizonderheden openbaren over de zeden,
de gewoonten en de kunst van verschillende
Aziatische volken, die 2500 en 3000 jaar
vóór ons ge^efd hebben.
Foto's ook zijn er tentoongesteld, die de
Fransche explorateurs en oudheidkundigen
te zien geven op hun arbeidsveld te midden
van een groep donkerkleurige arbeiders, die
bezig zijn te graven, te delven en te zeven
in de massa's aarde, die duizendtallen jaren
opgehoopt hebben over de plaats, waar oude
keizerlijke paleizen stonden, tot die geheel
daaronder verdwenen waren.
Het is merkwaardig, hoezeer een derge
lijke tentoonstelling hier succes heeft, en
hoe werkelijk genietend al die bezoekers
van de meest verschillende leeftijden door
de zalen wandelen, voor iedere vitrine blij
ven stilstaan, alle tentoongestelde voorwer
pen nummer voor nummer bestudeeren aan
de hand van hun ^catalogus.Men zou
niet zeggen, dat dit hetzelfde publiek is. dat
morgen naar de tentoonstellingen der „Ware-
Onafhankelijkcn" en „Super-Onafhanke-
lijken" zal gaan, die juist hun deuren ge
opend hebben in hel Expositie-park aan de
Porie de Versailles
M. DE ROVAXNO.
Parijs, 26 October 1930.
TWEEDE KAMER.
PACHTWET.
Wij kunnen ditmaal over het behandelde
al bijzonder kort zijn.
Immers:
de hoofdzaak van deze vergadering was
de stemming over een aantal amendemen
ten op dèl artikel van de nieuwe Pachtwet,
dat den kantonrechter bevoegdheid geeft de
pacht (in bepaalde gevallen) tc verlengen,
wanneer partijen het niet eens konden
worden. Het z.g. continuatie-recht.
Op dit artikel waren vele amendementen
voorgesteld, die de Regeering alle ontraadde.
Maar:
toch werden er eenige v,an aangenomen,
en tot de vermelding dèèrvan zullen we ons
bepalen.
Zoo werd met 60 tegen 31 stemmen goed
gekeurd een amendement-Fleskens, waar
door hel mogelijk wordt dat de rechter, wan
neer hij van het continuatie-recht gebruik
maakt, tevens den pachtprijs vaststelt. Even
eens werd (5036) aangenomen een amen-
dement-Rntger8 van Rozenburg, dat de
mogelijkheid opent, om van beslissingen van
den Kantonrechter in beroep te gaan. En
eindelijk werd met zeer groote meerderheid
(853) aanvaard een ameDdement-Benmer,
waardoor kleine pacht-gronden aan hel con-
tinualic-recht worden onttrokken.
Maar:
dit alles is tenslotte slechts voor den
direct-belanghebbende van beteekenis.
Het aldus gewijzigde artikel, dus het
recht van continuatie, werd tenslotte met
61 tegen 28 stemmen aangenomen.
Doch:
de eindstemming over het ontwerp zal
eerst later plaats hebben, evenals over het
ontwerp tot regeling der pacht-commissies,
waarover zoo goed als niet gedebatteerd
werd.
Het zeer bijzondere PachtonlweTp van den
heer De Visser werd met 83 tegen 2 stem
men verworpen. De bolsjewieken stemden
er voor
RADIO-CENSUUR.
De Kamer heeft aan hel begin dezer ver
gadering de motie-Albarda tot afschaffing
van het preventieve toezicht op radio-uitzen
dingen. met 56 tegen 32 stemmen verworpen
Er vóór stemden de socialisten, dc vrijzin
nig-democraten, de communisten en de heer
Floris Vos.
Zoodat:
de preventieve censuur op het algemeen
programma gehandhaafd blijft.
De motie-Boon in zake verbod van poli
tiek in den aether was ingetrokken, doch
komt later terug.
Nu is de Kamer tot 11 November met
vacantie.
HAGENAAR,
o
S)
T? I.P
JRNfEN j^yv J
J'F
h et
het
"T/£^
LIED -P <wi Iesj).
ifiAppn
n IET
één
NIET
jfiweu o p f\ L-u-
NMir a
tpopEJA
c e
se h
l Kvn EAfi
V
(Slot volgt).
