Hoe is de publieke opinie over het Stadhuis-plan
van den Heer Ir. Dudok
71sïe Jaarfan w
WOENSDAG 15 OCTOBER 1930
No. 21650
STADSNIEUWS.
;10M
Het voornaamste nienws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
30 Cts per regel toot advertentiêo uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd lijn. Voor alle andeTe
advertentiën 35 Cts. per regeL Kleine Adrertentiën uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueels opzending van brieven
10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week 0.18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn. per week0.18
Franco peT post I. 2.35 portokosten.
Dit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
INAUGUREELE REDE VAN
PROF. Mr. H. G. P. DUYFJES.
De greep der rechtswetenschap.
Prof. Duyfjes.
In tegenwoordigheid van curatoren, pro
fessoren, lectoren, privaat-docenten en stu
denten heeft hedenmiddag in het groot-
auditorium der Universiteit, prof. mr. H. G.
P. Duyfjes, benoemd tot hoogleeraar in het
Nederlandsck-Indisch recht, dit ambt aan
vaard met het uitspieken van een rede, ge
titeld „De greep der rechtswetenschap".
In het begin van zijn rede stelde spr. de
vraag: wat is rechtsordening anders dan
zelf-ordening der werkelijkheid? Wij ver-
keeren zoo vertrouwelijk met de schimmige
gestalten van wet en recht, wetgever en
rechter en justitiabele. Onwerkelijke ab
stracties, die het levend substraat dreigen te
overwoekeren. Maar de rechtsordening in
gestadige zelf-verkeering en zelf-bewerking
spot met alle pogingen van wetgever en
rechter om haar te vangen in het net eener
formuleering, wier starre letter haar levende
wisseling nimmer achterhaalt. Een inzicht,
Heden hebben wij aan alle gezinnen te Leiden een dubbele briefkaart (antwoord
betaald) per post toegezonden, ieder gezin ontvangt du? een dubbele briefkaart,
waarop wij de vraag gesteld hebben of men vóór of leger, het pian Dudok is voor
den bouw van het stadhuis, zooals dit sedert Augustus ter publicatie is afgegeven
Wij vragen met te meer klem de antwoord-briefkaart per keerende post te willen
terugzenden, daar toch in de Raadszitting van 7 Juli j.i duidelijk naai voren is ge
komen, dat ook Burgemeester en Wethouders er prii« op stellen het oordeel van de
burgerij over het nieuwe plan te kennen.
Door zijn meening kenbaar te maken, vervult men een daad in het belang onzer
gemeente. De antwoord-briefkaart kan zonder postzegel gepost worden.
Ten overvloede hebben wij hieronder nogmaals een drietal leekeningen van het
door den heer Ir. Dudok ingediende plan afgedrukt Het aantal der binnengekomen
antwoorden en dat vder vóór- en tegenstemmers zullen wij in ons Blad bekend maken
Hej; Nieuwe Pront aan de Visch markt, recht er voot staande.
dat hel uitzicht opent op de wijde zee, waar
de geest in zijn vrijheid zich uitdrukt en uit-
wischt in de wisselende verhoudingen vau
menschelijke samenleving.
Doch hoe zelden wordt dit uitzicht waar
lijk bereikt. Zooals de natuur doorvorscht en
hare krachten ten dienste der menschen be
dwongen en geleid worden zonder dat het
wezen van al dit dagelijks vertrouwde onbe
kende gepeild wordt, zoo leeft de jurist in
zijn „tweede natuur", naar Hegel's woord.
Maar daarbij kan het hem een enkele maal
gebeuren, dat hij plotseling opziet van zijn
werk; allengs aandachtiger blijft opzien,
omdat het geestelijk element in die stof zoo
duidelijk gaat spreken.
Bovenzinnelijk is zij ongetwijfeld. Het
rechte en kromme moge aan voorwerpen be
tast en aanschouwd kunnen worden, in
den zin onzer wetenschap leeft het enkel
in den geest, het is metterdaad de levende
geest, die zich afteekent in het onzienlijk
schouwspel van eindelooze schakeering, dat
de rechtsontwikkeling in haar verwerkelij
king biedt. De levende geest, die zich zelf
de wet stelt, in eigen banden vrij is. Reeds
het dagelijksch leven ontplooit zich besten
dig als rechtsleven. In iedere persoonlijkheid
ligt het uitgangspunt, vanwaar, hier en nu,
de draden zich laten vervolgen dier eeuwige
in- en ontwikkeling.
De vraag laat zich stellen, of dit besef
van samenvattende eenheid in de rechts
geleerdheid .leeft en werkt als de zuurdeesem
die de gansche leer doortrekt Nergens wel
licht is meer aanleiding om zichzelf en
anderen te leeren zeggen, dat het geslotene
buiten- en in-sluit in éénendat de scherpst
getrokken grenzen verbinden wat ze schei
den en dat het onredelijk is de muren om
't eigen erf steeds hooger op te trekken zon
der ooit binnen en buiten van één te kun
nen houden.
In dit verband wijst spr. op ïndië en op
de dringende noodzaak om het recht, dat
zich daar doet gelden, te beoefenen in den
verruimenden geest, die alle tegenstellingen
opheft.
Welk een bont gewemel wordt hier, in
rust en orde, bijeen gehoudén door het Ne-
derlandsch staatsbeleid Maar dit onmisbaar
moment van eenheid werd van buiten af
opgelegd en wie niet blind voor de feilen is,
beseft dat hier de zwakke steê ligt. die de
meest beleidvolle verzorging eischt.
Na een uitvoerige opsomming van de vele
moeilijkheden, wijdde spr. in den breede
uit over het rechtsbegrip van den grooten
Duitschen wijsgeer Hegel. wiens levenswerk
in het teeken staat van de opheffing der te
genstellingen en komt dan tot de volgende
conclusie:
Het recht verhoudt zich .naar Hegel's in
zicht, a>ls de objectieve buitenzijde tot het
innerlijke begrip, dat zich daarin als vrije
wil, als vrijheid verwerkelijkt. Zijn rechts-
philosophie toont die volkomen doordrin
ging der beide zijden, waarin dé vrijheid
overeenkomstig haar eigen wezen zich uil.
Maar deze werkelijkheid des rechts is even
min te vereenzelvigen met het positieve
recht in zijn historische ontwikkeling al? de
werkelijkheid in Hegelische terminologie
met gebrekkig geslaagd en onwaar bestaan
Toch houdt ook het geldend recht, in zijn on
volmaaktheid, slechts stand, in zooverre de
verbinding tusschen innerlijk en uiterlijk,
hoe onvolkomen ook, zich nog te handhaven
weet Wordt de draad geheel doorgesneden,
dan verkeert het recht zich in onrecht: de
vrijheid wordt niel te-recht als slaaf tal
zaak gemaakt.
Maar welke beteekenis komt dan naast
het positieve recht aan deze Hegelische
„werkelijkheid" des rechts toe? Zij is, in
aanleg, de stuwkracht, die zich door de gan
sche ontwikkeling van kiem tol vrucht baan
breekt. Een eigen „bestaan" heeft zij niet.'
Maar haar spoor is geprent in iedere rechts
ordening en haaT geest ademt in iedere
nieuwe ontvouwing van het geldend recht.
Maar nog in ander opzicht heeft zij be
teekenis. De greep der rechtswetenschap
reikt ver en de man der praktijk, die te mid
den der „slechte" werkelijkheid staat, ge
voelt hem en maakt hem voelbaar, dag aan
dag. Hoe menigmaal herhaalt zich voor hem
het eentonig refrein van zeifzuchi en mis
daad, misdaad en zelfzucht. En zijn hand
grijpt in en tracht recht te doen, maar als
hij haaT even laat rusten van het werk en
terugziet op zijn dag, kan hem de twijfel
bekruipen, of al dit gewende en gewone, dat
haast mechanisch verloopt, inderdaad is
zooals het behoort te zijn. en of er geen
aanleiding is het zij in diepen ernst ge
zegd God's zegen te vragen op den greep,
dien hij dagelijks doet, doen moet, in het
ongelooflijk ingewikkeld raderwerk, dat
iederen druk tot ver voorbij zijn gezichts
kring voortplant. Dan stijgt uit de dicht be
schreven bundels, die iederen dag door zijn
handen gaan, een kreet van menschelijke
BINNENLAND.
Inaugmeele oratie van den Leidschen
hoogleeraar mr. H. G. P. Duyfjes. (Stads
nieuws. Ie Blad).
Ons parlementair overzicht. (3e Blad).
Spoedige opheffing van de storing op de
298 M. radio-golf? (Binnenland, 3e Blad).
Sensationeel© jacht op een auto-dief.
(Gemengd, 2e Blad).
De heer Van Tijen met zijn Pandervliep-
tuïg naar Indië vertrokken. (Laatste Ber.,
Ie Blad).
BUITENLAND.
Een nota inzake de voorbereidende ont
wapeningsconferentie. (Buitenl., Ie Blad).
De politieke verwarring in Dnitschland.
(Buitenl. 2e Blad).
Stndentencnlnsten te Barcelona in Spanje.
(Buitenl. 2e Blad).
Amerika's president houdt besprekingen
met benrsleiders. (Tel. Ie Blad).
Nieuwe arrestaties in Britsch-Indiê.
(Tel. Ie Blad).
ellende, waardoor hij zich niet mag laten
bewegen, omdat het recht zijn loop moet
hebben en maar in enkele gevallen voor ge
nade plaats is. Of wel om ten slotte het
zwaarste te noemen hij stelt zich weder
voor oogen de onder zijn verantwoordelijk-
beid voltrokken doodstraf, die hij uitsprak,
omdat gewetensvolle toepassing der wet
hem daartoe dwong.
Wie zich niet in den sleur wil laten mede-
nemen, doet goed op deze wijze de werke
lijkheid oog in oog te zien. Men geve zich
rekenschap van de ingrijpende beteekenis
van rechtsvorming en rechtsbedeeling. Wie
deze in den geest doorschouwt, kan geen
vrede hebben met de slechte werkelijkheid
des rechts, waarvan Mephisto het beeld
beeft geteekend. Hij moet de hand aan den
ploeg slaan. En hier kan de stuwkracht te
stade komen, die van Hegel's woord en geest
uitgaat. Want in de gedachte, dat het rechte
zich ondanks alles verwerkelijkt, omdat de
macht van het begrip zich in de werkelijk
heid dezer wereld als de vrije geest open
baart. leeft de bezieling der goede verwach
ting, waarvan reeds Plato gewaagde.
Spr. besloot met de gebruikelijke toe
spraken.
inter
Gezicht op het nieuwe front aan de Vischmarkt, vanaf de zijde der Koorntirug.
Gezicht op het Binnenplein.
