De Leidsche Winkelweek 1930.
71ste Jaargang
WOENSDAG 24 SEPTEMBER 1930
No. 21633
Officieele Kennisgevingen.
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
30 Cts. per regel voor advertentiên uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zija Voor alle andere
advertentiên 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiên uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Gts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrechL Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:;
Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week0.18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post f. 2.35 portokosten.
Dit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
VERGADERING
van den
GEMEENTERAAD VAN LEIDEN
op MAANDAG 29 SEPTEMBER 1930,
des namiddags te twee uur,
in het gebouw
„TOT NUT VAN T ALGEMEEN"
(Steenechuur 21). 9285
Alsnog te behandelen:
Begrooting van den Keuringsdienst van
Waren voor het district Leiden, voor het
dienstjaar 1931. (201)
Voorstel:
a. tot het verleenen van medewerking aan
de tusschentijdsche beëindiging van de
overeenkomst met P. J. den Ambtman
in zake de verhuring van de woning aan de
Heerenstraat No. 48;
b. tot verhuring van de sub a genoemde
woning aan C. ten Haken. (202)
Voorstel tot beschikbaarstelling van gelden
len behoeve van de verbetering van de be
strating van het Havenplein en het onmid
dellijk aan de Groote Havenbrug aanslui
tende gedeelte van de Haven, benevens het
doen uitvoeren van eenige daarmede samen
hangende werken. (203)
ONTHEFFING WINKELSLUITING.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter algemeene kennis, dat zij, in
verband met de Leidsche winkelweek, ten
aanzien van alle winkels, voor 24, 25. 26,
29, 30 September en 1 en 2 October a.s., tot
10 uur des avonds, alsmede voor 3 October
a.s. tot middernacht, ontheffing hebben
verleend van het sluitingsuur voor winkels,
onder voorwaarde, dat na 8 uur des na
middags geen personeel in de winkels aan
wezig is en de verkoop uitsluitend ge
schiedt door den winkelier of/en diens echt-
genoote.
AUG. L. REIMERINGER,
Weth. Lo.-Burgemeesier.
VAN STRIJEN, Secretaris
Leiden, 24 September 1930.
9428
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter algemeene kennis, dat door hen
de beslissing op het verzoek van de N.V. De
Leidsche Katoenmaatschappij v.h de Heyder
en Co., om vergunning tot het oprichten van
een weverij op het perceel Looierstraat
No. 1, kadastraal bekend gemeente Leiden.
Sectie A No. 1297 en Sectie C No 1865 en
1605, is verdaagd.
AUG. L. REIMERINGER,
Weth. Lo -Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 24 September 1930.
9429
INAUGUREELE REDE VAN
PROF. Dr. T. DROSTE.
Be eenheid der wiskunde.
Prof. dr. J. Droste.
Dr. J. Droste, benoemd tot hoogleeraar
*an de Leidsche Universiteit als opvolger
•an prof. dr. J C. Kluijver om onderwijs
fe geven in de hoogere stelkunde, de diffe
rentiaal en integraalrekening, de theorie
&r funcüën en de waar9chijnlijkheidsreke-
ting, heeft hedenmiddag in het groot-
-uditorium dezer universiteit zijn ambt aan
vaard met het houden van een rede getiteld:
„De eenheid der wiskunde".
Spreker stelt de vraag, waardoor zich de
wiskunde van de overige wetenschappen
onderscheidt en wat de gemeenschappelijke
grondslag is harer onderdeelen. Het ant
woord op de eerste vraag is, dat de wiskun
dige kennis kan worden verkregen door
denken alleen, zonder waarnemingen. Bij
de meetkunde, waarbij men dit het makke
lijkst zou kunnen betwijfelen, is dit even
goed het geval als bij de rekenkunde De ver
schillende soorten meetkunde, zijn axioma
tische stelsels, de voornaamste eisch, waar
aan zoo'n stelsel heeft te voldoen is. dat
'het vrij is van innerlijke tegenspraak. De
meetkundige overtuigt zich door de meet
kunde op de rekenkunde af te beelden, ter
wijl de wijsgeer in den trant van Kant de
zuivere aanschouwing te hulp roept. De
getallenleer is zoodoende voor de wiskun
dige de grondslag voor de geheele wiskunde.
Bij de verdere ontwikkeling der wiskunde
is in de negentiende eeuw de verzamelin-
genleer op den voorgrond getreden en is de
hoop gewekt, dat het begrip verzameling een
nog eenvoudiger en bevredigender grondslag
voor de geheele wiskunde zou blijken. Maar
de omstreeks 1900 bekend geworden anti
nomieën hebben die verwachting den bodem
ingeslagen. Tegenwoordig zijn er drie opvat
tingen over de fundeering der wiskunde De
intuitionisten stellen de oerintuitie van het"
tellen op den voorgrond en verwerpen de
stelling van het uitgesloten derde, de logica
gaat niet aan de wiskunde vooraf, maar
heeft deze noodig. De logicisten staan juist
op het tegengestelde standpunt. De derde
richting is de aniomatische. die de geheele
wiskunde aniomatisch wil opbouwen: om
zeker van een niet strijdig stelsel te zijn.
behoeft zjj een zoogenaamde bewijstheoriQ.
waardoor toch eigenlijk het tellen weer als
grondslag binnengehaald wordt. Van het
inluitionisme verschilt zij zoodoende min
der m het punt van uitgang dan in de uit
werking; zij hoopt de onaangename conse
quenties van het intuitionisme echter te
kunnen vermijden.
Al is er dus verschil van meenin? over
de grondslagen der wiskunde en verwerpen
de intuitionisten vele uitkomsten van ande
ren zinloos, de wiskundigen zijn het noch
tans in zooverre met elkaar eens, dat zij
nooit verschillende antwoorden geven op
vragen, waarvan zij allen den zin erkennen.
Spreker besloot zijn rede met de gebrui
kelijke toespraken
ZAKEN-TUBILEUM.
Morgen zal het 40 jaar geleden zijn, dat
de heer W. Th. A. Bergers in het perceel
Haarlemmerstraat 180 een slagerij oprichtte.
Reeds het volgende jaar werd de zaak ver
plaatst naar Haarlemmerstraat 18, waar zij
zich zoo snel uitbreidde, dat reeds spoedig
het belendende perceel moest worden bij-
gc-kocht.
Hierdoor kreeg de heer Bergers niet alleen
de beschikking over een flinke winkelruimte
maar was hij tevens in de gelegenheid om
een werkplaats, een zouter ij en een slacht
plaats in te richten Twee jaar geleden trok
de heer Bergers zich uit het zakenleven
terug en werd opgevolgd door zijn zoon, den
heer A. Bergers, wien wij toewenschen, dat
onder zijn leiding de bloei waarin de zaak
zich gedurende de afgeloopen 40 jaar heeft
mogen verheugen zal worden voortgezet
De officieele opening.
VOORDRACHT
Dr W. O. N. v. d. SLBEN.
Maandagavond 29 Sept. komt dr. v. d.
Slecn in liet Leidsche Volkshuis vertellen
van ztjn tocht per vliegtuig van Batavia
naar Palembang.
Deze groote natunrvorscher is ook voor
onze stadsgenooten geen on'o. kende en velen
zullen zich een gang naar de Apjthekersdrjk
gaarne getroosten, om hem nog eens ie
hooren voor hij opnieuw naar Indië ver
trekt. (Voor toegang zie advertentie).
ESPERANTO-RADIO.
De Wereldhulptaal Esperanto wurdt
steeds meer gebezigd. De jaarlijksche
Schriftelijke cursus van Nijmegen telde liet
vorige jaar niet minder dan 5700 inteeko-
naren. Toch ontbrak er iets aanOp de
examens bleek, dat de candidaten wèl de
grammatica goed kenden, maar bij het
spreken schoten zij dikwijls tekort Dit
gebrek wordt dit jaar ondervangen. De
wekelijksche schriftelijke lessen zullen dit
jaar mondeling per radio worden toegelicht
door den Esperanto-kenner en paedagnog,
den heev P Heilker, hoofd der school te
Hoofddorp, schrijver van Esperanto leer
boeken en president der examen-com
missie.
De lessen vangen aan op 1 October.
Hier ter stede zijn inlichtingen te be
komen bij de heeren P. J Hoope. Hooi
gracht 74 en B. J. H. Hengeveld. Oude-
Varkenmarkt 16.
Ei- zullen 26 lessen gegeven worden, zoo
dat de cursus een half jaar zal duren.
In tegenwoordigheid van een groot aantal
genoodigden, w.o. de loeo-burgemee9ter, de
heer Aug. L. Reimeringer, eenige weihou
ders, de onder-voorz en secretaris der
Kamer van Koophandel, de heeren Molken-
boer en mr P G. Knibbe, vertegen
woordigers der middenstandsorganisaties en
vele winkeliers is hedenmiddag in den
Foyer der Stadsgehoorzaal de Winkelweek
1930, welke tol 5 October zal duren, offi
cieel geopend.
De voorzitter der Winkelweek-commissie,
de heer J M. Meyers hield de openingsrede,
waaraan het volgende is ontleend.
Rede van den Voorzitter.
Na een woord van welkom tot alle aan
wezigen, in hel bijzonder lot den loco-bur
gemeester. den heer Aug L Reimeringer,
dankte spr hem voor zijn tegenwoordigheid,
waarin hij meent het bewijs te mogen zien,
dal ons streven om door samenwerking het
hoofd te bieden aan de groote moeilijkheden
waarvoor ook het winkelbedrijf zich in deze
overganstijd geplaatst ziet. door U en Uw
geacht College wordt gewaardeerd en waar
mogelijk gesteund.
Groot genoegen doet ons ook de aanwe
zigheid van den heer Ten Cate Brouwer.- als
Voorzitter der Kamer van Koophandel voor
Rijnland alsook van den Secretaris, Mr.
Knibbe, en ik neem deze gelegenheid gaarne
te baal om U te zeggen dat het zeer vele
werk. door U en Uw Secretaris voor dit
District in het algemeen en voor Leiden in
't bijzonder gepresteerd, door den Leidschen
Winkelstand steeds beter wordt begrepen en
gewaardeerd.
Waaarover zou mën hij een Winkelweek
andere spreken dan over winkels, Winkelen
en Winkeliers.
Het ligt geenzins in mijn bedoeling U over
dit alles met een gedctaillerde verhandeling
te vermoeien maar wel wilt U mij veroor
loven slechts een kort en naar ik hoop dui
delijk beeld te geven van de veranderingen
en rneoilijkheden in het winkelbedrijf, welke
wij willen overwinnen door een krachtig
streven om de taak waarvoor wij geplaatst
zijn correct en tot ieders tevredenheid uit
te voeren.
Een der voornaamste voorwaarden om
onze di9tributie-taak in dezen tijd naar be-
I hooren te vervullen lijkt mij hpt beschikken
j over een groot aanpassingsvermogen en een
groote soepelheid tot de juiste grens.
De laatste zestien jaar vanaf 1914 lot
heden is één groote overgangsperiode ge
weest waarvan het eind er nog niet is Niet
geleidelijk doch met geweldige schokken is
i alles ml zijn oude voegen geslagen, en dan
j is altijd nog het beste midden gebleken.
I „Zoo snel mogelijk aanpassen en opbou-
j wen op de nieuwe voorwaaiden"
Ook de handel en niet het minst de detail
handel zach zich daarbij voor problemen
van allerlei aard geplaatst De voornaam
ste daarvan wil ik even uiteenzetten
Het eerste en moeilijkste was wel het
groote risico van het zaken doen tijdens en
na den oorlog. Van dezen tijd. welke door
velen als zoo buitengewoon voordeelig werd
aangezien, staat dit nu wel vast: dat er
in de meeste zaken zeer veel koopmans-
beleid is noodig geweest om de schijnwin
sten dier jaren niet in groote verliezen te
doen veranderen.
Een tweede ook niet gemakkelijke vraag
was. hoe te vorzien in de toenemende kapi
taal-behoefte. welke mede ontstond in ver
band met de veel grootere sorteering goede
ren, in zoo een snel tempo door de Industrie
voortgebracht.
En als derde punt wil ik nog de aandacht
vestigen op de groote aanval door Coöpera
tie en Kapitaal-organisatie op het particulier
Middenstandsbedrijf gedaan
Laat ik hiervan alleen het volgende zeg
gen
De eerste heeft wel ervaren dat goed
winkelier zijn nog zoo eenvoudig niet is.
De Kapitaal-organisaties wélke wij van
daag onder meerdere belichaamd zien in
de Warenhuizen blijken ondanks hun luxe
en weelderige inrichtingen (of misschien
juist daardoor een vortdurende en kostbare
reclame-campagne te moeten voeren om den
verkoop, dien zij noodig hebben naar zich
toe te trekken.
En als beste bewijs dat het publiek des
ondanks niet blind is voor de voordeelen
van allerlei aard welke bun door de Midden
standszaken worden geboden mogen gelden
de cijfers, welke voor enkele maanden wer
den gegeven in een Duitsch handelstijd
schrift en waaruit blijkt dat in Duitschland
waar het "Warenhuiswezen veel sterker is
ontwikkeld dan hier te lande deze waren
huizen van de totaal verkoop in het Duit-
sche rijk nog geen 7 pCt. konden boeken en
dus nog ruim 93 pCt. van den omzet voor
rekening der Middenstandsbedrijven bleef.
Maar laat de Middenstand goed begrijpen
dat het oude spreekwoord „Eendracht maakt
macht" nog niet verouderd is. Wij vertrou
wen dat deze Winkelweek dit weer overtui
gend zal bewijzen,
i Wij staan nu voor de opening der Leid-
selie Winkelweek 1930.
De groote inzet voor deze winkelweek is
het winnen der publieke belangstelling voor
onze eigen zaken in het bijzonder, maar ook
voor Leiden als de koopstad van Rijnland in
het algemeen.
Wij hopen dit te bereiken door elk goed
nieuw artikel, dat wordt uitgebracht, zoo
snel en voordeelig mogelijk onder het be
reik van het publiek te brengen.
Om door een correcte en aangename be
diening te toonen, dat ook Leiden het woord
„service' begrijpt.
En tenslotte onze etalages steeds zoo te
verzorgen dat zij een doorloopende attraclie
voor het' publiek zijn en hun aandacht ten
volle waard.
Wanneer U dan ook dezer dagen door Lei
den's winkelstraten wandelt, zult U onge-
twijefld tot de conclusie komen dat ten
opzichte van het laatste door de winkeliers
veel is gedaan en zonder het uitzicht op een
prijs of onderscheiding blijk geven te be
grijpen dat, de inzet dezer winkelweek daar
ver bovenuit gaat
Maar wanneer nu door de winkelstand
alles is gedaan, dan mogen wij deze zoo
buitengewoon gunstige gelegenheid, nu wij
de hoogste bestuursleden onzer Gemeente in
ons midden hebben, niet voorbij laten gaan
oin ook hun medewerking te vragen.
Niet voor dezé, doch voor de komende
winkelweek, welke wij ons zeker binnen
twee jaar voorstellen te houden, zouden wij
Uw medewerking willen; niet voor onze
etalages maar voor iets dat minstens even
belangrijk is. namelijk een betere bestraling
der binnenstad.
Spr. besloot met de hoop uit te spreken,
dat de Winkelweek 1930 in alle opzichten
moge slagen.
Daarna gaf spr. het woord aan den loco-
burgemeester, den heer Aug. L. Reimeringer,
die als volgt sprak:
Rede van den heer Reimeringer.
Dames en Heeren Mijnheer de Voorzitter
der Leidsche Winkelweek van dit jaar, ik
dank U als loco-Burgemeester namens het
Bestuur der Gemeente voor-de vriendelijke
woorden, die U wel aan ons heeft willen
wijden. Ik kan U de verzekering geven dat
het Gemeentebestuur Uwe actie zeer waar
deert en ik U gaarne hulde breng, dat go
in deze tijden van economische depressie U
niet laat neerslaan door den nood der tij
den, maar (link en energiek aanpakt; ik zal
daar straks nog even op terug komen.
Mijnheer de Voorzitter, U is begonnen met
het Gemeentebestuur en daarmede ook ge
ëindigd, ik zou zeggen met een cri de coeur
„geef ons betere straten"ik hoop dal die
kreet weerklank zal mogen vinden in het
hart van mijn ge-achten collega van Fabri
cage den heer Splinter en hoop als er we
der een winkelweek wordt gehouden de
wandelende heeren en dames die Uwe Eta
lages bekijken niet meer van onder tot
boven besmeurd raken met de modder der
straten.
Mijnheer de Voorzitter, U heeft eenige
grepen uit het economische leven gedaan en
gewezen op de groote veranderingen, die
hebben plaats gehad, ik zal U niet in den
breerte daarop volgen dat zou te lang duren
en is ook hier de plaats niet, alleen wil ik
toch eene zaak naar voren brengen, toen
na den oorlog het er bijna op leek of de
middenstand zou verdwijnen, toen is aller-
wege de energie ontwaakt, men heeft leeren
aanpakken en aanpassen en op dit oogen-
blik inogen wij aanschouwen een flinken ge-
organiseerden winkelstand; de middenstnnd
is de ruggegraat van het economisch leven,
heeft eenmaal een beroemd Engelsch staat
huishoudkundige gezegd.
Veel is ook hier verbeterd, de jongelui die
in den handel, in den winkel een eerlijk
stuk brood willen verdienen worden nu
jdaarvoor bekwaam gemaakt Men maakt
veel meer werk van etalages, de winkels
worden tot showrooms omgebouwd, be
kwame etaleurs geven hunne beste krach
ten de zaken smaakvol aan het publiek te
toonen en wij mogen met trots zeggen, dat
Holland hierin vooraanstaat en zeker Lei
den een voorname plaats inneemt, maar
toch, wil men slagen, komt op de persoon
het meeste neer vlug. eerlijk, attent, zich
interesseerend voor hetgeen de cliënt
wenscht; dat zijn eigenschappen, die ten
slotte nog den doorslag geven.
Leiden, te midden eener welvarende om
geving, het rijke Rijnland, de mooie bollen
streek, do badplaatsen, bevatten juist die
BINNENLAND.
Inangnreele rede van den Leidschen hocg-
leeraar prof. dr. J. Droste. (Stadsnieuws, le
Blad).
Officieele opening van de Leidsche Win
kelweek. (Stadsnieuws, le Blad).
Zonderlinge radio-censum; de leden der
controle-commissie hebben een weekdienst
ingevoerd. (Binnenland, 2e Blad).
De nienwe regeling van de pacht. (Laud
en Tuinbouw, 2e Blad).
Vergissing van een examencommissie;
negen onderwijzers zijn alsnog geslaagd
verklaard voor het examen hoofdacte. (Kerk
en School, 2e Blad).
Drama in een voorstad van Londen. (Ge
mengd, 2e Blad).
BUITENLAND.
Rondom'den Volkenbond. (Buitenl. en Tel.
le Blad).
De Dnitsche nationaal-socialistische lei
ders Hitier en Göbbels worden vervolgd.
(Tel. le Blad).
De pogingen in China tot herstel van den
vrede. (Buitenl. en Tel. le Blad).
Weer een ernstig vliegongeval in Frank
rijk. (Tel. le Blad).
omliggende dorpen vele vermogende bewo
ners. Uw streven is hen hierheen te krijgen
en hen te laten zien, wat in Leiden te kust
en te keur te verkrijgen is; ook goede ver-
bin lingen met Leiden kunnen daartoe mede
werken, en de Kamer van Koophandel toont,
dat zij daarvoor een geopend oog heeft en
zal in dat streven zeker door het gemeente
bestuur krachtig gesteund worden.
Mijnheer de Voorzitter ge hebt het woord:
„Service" aangehaald en daarin getoond dat
ge het juiste begrip hebt van dé verhoudin
gen-, hij, die in de eerste plaats het algemeen
dient, die dient ook zich zelf het best, niet
pietluttig uitrekenen wat kost mij dat en
de paar dubbeltjes angstig wegen; neen,
wat gij heeren nu hebt gedaan, aanpakken,
1 en daarin zit de grootste verdienste van uw
poging ook behalve dat wij hopen dat het
u toch ook profijt moge geven, de moreel©
zijde- door uw frisch, jeugdig optimisme
steunt ge hen die bij de pakken nederzitten.
Uw voorbeeld geeft hen weder moed, hoop
op beter tijden, ge doet als in donkere nacht
een vriendelijke zonnestraal lichten en dat
is voor mij het schoonste van uw werk
Moge ai zoo deze Leidsche Winkelweek
medewerken tot meerderen bloei der ge
meente in het algemeen en voor uw zaken
j in het bijzonder. En hiermede open ik de
Leidsche winkelweek. Ik heb gezegd
I Hierna voerden nog eenige heeren het
woord. Op deze verdere plechtigheid komen
wij morgen terug.
KAAS-CONTROLESTATION
ZUID-HOLLAND
VOOR VOLVETTE KAAS.
Vergadering afd. Leiden.
Hedenmorgen is in een der zalen van
„Den Burcht" een vergadering gehouden
van de afdeeling Leiden van het Kaas-con-
trole-station „Zuid-Holland" voor volvette
kaas, ter bespreking van de agenda van de
Algem. Vergadering die op Woensdag 15
Oct. 1930 te Rotterdam zal worden gehou
den.
De bijeenkomst stond onder leiding van
den heer Bakker, van Oegstgeest. die een
kort openingswoord sprak, waarin hij allen
welkom heette, waarna de notulen van de
vorige vergadering werden gelezen en goed
gekeurd.
Het voornaamste punt van de agenda be
trof de wijziging van de Statuten Wegens
wijziging der Rijksvoorschriften Ned. Stcrt.
17 April-1930 No. 76. De Voorzitter van het
Hoofdbestuur de heer J. van der Koogh
lichtte dit punt nader toe aan de hand van
correspondentie die over deze zaak met het
ministerie van Binnenlandsche Zaken is
gevoerd. De wijziging betreft hoofdzakelijk
art. 8. waar de verkiezing van het bestuur
wordt geregeld. Bij Koninklijk Besluit is
daarin een ingrijpende wijziging gekomen.
Tot nog toe was het zoo, dat alle be
stuursleden werden gekozen door de verga
deringen van de afdeelingen met dien ver
stande, dat cte aangeslotenen niet de meer-
