Naaimachine JONGEN KENNIS IS MACHT Firma B. DE KLER Flinke Kruideniersbedienden WISBRUN LIFFMANN AANK. BEDIENDE UIT DE RIJNSTREEK. BEL'RSOVER^HT. NAGEKOMEN BERICHTEN. STADSNIEUWS. BUITENLAND. DEPÓTHOUDERS SANGUINOSE wlve Vleesch en Vet produceert Levertraan CHR1ST1AANSE - Drogist - Haarl.straat 6 LEIDSCHE BEGRAFENIS-ONDERNEMING SCHOOL- EN STUDIEBOEKEN VLUGGE LEVERING DOOR NIEUWE RIJN 45. Bloemencorso 3 October a.s. VRAAGT U EENS BIJ ONS AAN! Haarlemmerstraat 116 120 hel pun ten stelsel worden hierop door voorzitter benoemd de heeren C van feest H van Linschooten en A F. van ten. perder wordt besloten een oproep te doen j het aanmelden van leerlingen voor een Jibonden kleine cursus voot beginnelingen. I Aangezien er op 6 October een prijsvraag j zijnvoor ontwerpen tuinteekeningen, :d( na eenige discussie besloten het b?- |rjr de leiding hiervan in handen ie Hierna geeft de voorzitter het woord aan eheer Jansse om zijne lezing te houden |i eerst opgemprkt te hebben dat de heer $se een vogelvriend is en veel in de vrije fctuur de vogels bestudeert en bestudeerd J De heer Jansse houdt hierop zijne interes- en onderhoudende lezing, hij brengt nop Texel, de broedplaats hij uitnemend- dvan honderdduizenden vogels in diverse |»r(en: hij laat ons de Kluit zien, die a!- d op Texel zijn broedplaats heeft, haar eieren, en jongen, diverse soorten «uwen. scholeksters, sterns, zeezwalu- ook gaan wij in gedachten naar 'net nrdermeer alwaar de kemphanen hun -blijf houden. kortom hij gpefl :n pe lezing een duidelijk beeld van de na- J-jr en dp vogels, haar gewoonten en ge kken zoowel van de nuttige als de schada- tte soorlpn. teveel om ze allen te vermel- I Deze lezing werd dan ook tot het einde met vollen aandacht gevolgd. [De voorzitter bracht hierop dank aan den [•-: Jansse voor zijn boeiende en duidelijke ping en het wil hem voorkomen dat het rite gekost zal hebben om een dergelijke [gebreide verzameling foto's en platen bij- te brengen. Hierop kreeg de heer fesse dan ook een welverdiend applaus. iDe heer Sjouke. penningmeester deelt J-rop mede. dat de collecte voor de projec- lintaarn tijdens de pauze gehouden een jnrag heeft opgebracht van f.8 93 (Aangezien de jury nog niet gereed is wordt t de agenda afgewerkt |H:erop doet de jury bij monde van den rvan Linschooten verslag van de gehou- d keuring. IVoor de prijsvraag: De beste collectie f-enten werd aan den heer Anderson een Kien prijs toegekend. |Voor het puntenstelsel kwamen verschil- "den met groote series punten uit den n.l de heeren C. Filius (planten en amen). Heijselaar. P. Zegwaard C. Vis- J. Gips en N van den Heuvel en voer fe vruchten; ingezonden was een keureol- Jclie appels en peeTen: de heeren D. da bov. Schipper en P. Midavaine |Pe voorzitter brengt hierop dank aan de voor haar moeilijke taak waarna de ;?.dering wordt gesloten. BODEGRAVEN. OPENING VAN DE HISTORISCHE TENTOONSTELLING. Een plechtige avond! Geschied kundige beschouwingen. IDe paar honderd gelukkige Bodegravers, in de gelegenheid geweest zijn de ope- rs-avond van de Historische Tenloon- in het nu zoo knusse Luthersche Ije bij te wonen, hebben een prachtavond Igemaakt. Op het podium hadden behalve ■leden van het comité, plaats genomen, lm W van Bodegraven en de kerkeraads. pn van de Ev. Lulh. Gemeente met hun '?enooten en de predikante ds. Haumer- De voorzitter van het comité, de heer Breekland, opende de samenkomst m<n ple woorden van welkom. Hij is dank- p voor de groote belangstelling, die er pr het streven van de commissie bestaat. Ate voorts de Ev. Luth. Gemeente voor I bereidwillig afslaan van haar kerkge- het gemeentebestuur van Bodegraven de royale medewerking aan al het [Ader commissie, de medewerkenden aan po avond en spreekt tenslotte den wensch [Idat deze avond propaganda moge schen- i voor de tentoonstelling. Gezamenlijk wordt gezongen: „Uren, da- maanden jaren." \h zacht vioolspel van den heer R. Smits en zang van een kwartet van „Zanglust" bestaande uit de dames Van Duuren en Van Ingen en de heeren Beijen en Boosman. dat ..Eendracht maakt macht" zong. zou vol gens hel programma het woord gevoerd wor den door den heer P. M. Smit. Deze was echter door onverwachtp omstandigheden nog niet aanwezig, waarom de rede van den heer I Hoogendoorn vooraf ging. De heer Hoogendoorn zeide. zich te hebben willen aansluiten aan het betoog van den heer Smit. Enkple woorden wijdt hij dan ook allereerst aan het rampjaar 1672 en wijst in verband daarmede op een boekje ..Stichtelijke over denkingen Bodesraven en Zwammerdam in vlammen" van den toenmaligen predikant van Aarlanderveen. dat op de tentoonstelling aanwezig is en waaraan verbonden i? 'n brief van een inwoner van Bodegraven aan iemand uil Utrecht. Daarin wordt deze vree slijke gebeurtenis uitvoerig verhaald. Over de periode voor 1672 zal spr. niet veel zeggen Wij weten enkele dingen over het graafschap Bodelograave. dat grensde aan het graafschap Holland waaraan nog enkel namen herinneren De oorsprong van ds plaatsnaam I5» onbekend Dat er een bode zou begraven zijn. is wat onwaarschijnlijk Over de latere jaren wordt eenig licht ver spreid door een historisch werk. waaruit spr. verschillende gebeurtenissen voorleest Na 1700 blijkt Bodegraven reeds een welvaren de plaats te zijn geweest. De kerk bezat mooie geschilderde ramen, waarvan ver schillende tafpreelen herinnerden aan de Fransche wreedheden In 1784 toen weer oorlog met Frankrijk was uitgebroken wil den de Bodegraver5- den haan (een embleem van het Fransehp wapen") ntet meer op hun toren zien en plaatsten er den Nederland- schen leeuw met een pijlenbundel op. In 1722 kochten de schout en de ambachts bewaarders de. toen ten verkoop aangeboden ambachtsheerlijkheid, waarvoor met de kos ten -f. 22000 werd betaald. Zij meenden dat voor rekening van het ambacht te hebben gedaan, doch de burgers heslïsfen het tegen deel. zoodat de heerlijkheid in 15 stukken werd verdeeld waarvan ieder der koopers een deel beheerde. Tn 1747 werden de dee- len weer stuk voor stuk verkocht aan Cor nelia Schipper, die toen dp ambach^heor van Bodegraven werd De Wierickerschans werd in 1673 gebouwd Voor het garnizoen werd te Bodegraven eenmaal per jaar ker mis gehouden, die aanving den eersten Maandag na den laatsten Zondag in Augus tus Toen er na 1722 moeilijkheden ontston den over de salarieering van schout schepenen greep de Staten van Holland in. Ter tentoonstelling is nng een oud regee- rings-reglement. dateerende uit den Fran- schen tijd. Het bestuur der gemeente bestond toen uit 7 leden, die samen de municipali- teit vormden. Veel macht haddon dezen echter niet. want ze mochten geen nieuw werk uitvoeren of een oud doen repareeren, wanneer de kosten boven f. 200 gingen zonder daar eerst de gemeenlenaren in ge kend te hebben. Enkele herinneringen aan het oude Bode graven haalt spr. op. Zoo was er 's Zondags middags op den Overtocht koophandel op de daar dan geplaatste uitstallingen in de open lucht. Spr. herinnert aan den verdwe nen klepperman, wiens klep nog bewaard wordt en tentoongesteld zal worden De laat ste functionaris was Mei ten de Wit. Vervol gens herinnert hij aan de Nieuw jaarswen- schen van het gemeentepersoneel. Dienders reikten voor die gelegenheid een almanak uil. De brug was vroeger veel hoogur en de sluis bevalte maar één stel deuren. Bij Oud-Bodegraven was een overhaal over den straatweg naar de watering. In 1795 heeft ook op de Markt in Bode graven de vrijheidsboom gestaan en hebben de burgers gejuicht ter eere van de Fran- schen In 1S13 waren zij echter verheugd, dat dezen door de Meije aftrokken Spr.'s grootvader was toen een jongen en werd gedwongen als gids mede te gaan. Later wist hij gelukkig te ontsnappen. Xa herinnerd te hebben aan dc overne ming van de Gasfabriek aan de gemeente in 1862. komt spr. aan het jaar 1870. het jaar van den grooten brand. Het was het jaar van den grooten oorlog fcusschen Frank rijk en Duitschland Bodegraven, dat aan den groolen heirweg lag (ook de Oranjevor sten. die van Den Haag naar Het Lotf trok ken, passeerden hier en overnachtten mees tal in hotel Blom), kreeg vcel inkwartiering van doortrekkende soldaten Spr. schildert de toenmalige kleine kom der gemeente, die ongeveer 3000 inwoners telde. Aan den Zuidelijken Rijnoever niet veel huizen Al leen Noordelijk van de Wilhelminastraat, zuidelijk daarvan niets, in de Brugstraat een R -K Jongenspensionaat. Een Raadhuis bestond niet, we! een secretariegebouw. ter wijl de vergaderingen werden gehouden in hotel Blom Spr verhaalt nu de bekende geschiedenis van den brand, het uitbreken bij bakker Mol, overslaan naar de andere zijde van den weg. overslaan over den Rijn, om vervolgens in vernielende vaart alles te verwoesten. Vrijwel alle officieele gebouwen, de se cretarie. het weeshuis, het ontvangerskan- tcor. de spaarbank, de woning van den burgemeester, van den notaris enz. ver brandden en 40 gezinnen raakten door den brand broodeloos. terwijl 40 andere behoef tige gezinnen hun eenig bezit zagen ver dwijnen. Het archief van de gemeente ver brandde, evenals de boeken en bescheiden van den notaris Twee menschen werden ge dood en de schade werd geschat op 1 mil- lioen Tusschen de uitgestrekte puinhoopen stonden ten slotte nog maar enkele huizen overeind, 't Lijkt een aard hearing. Na inzamelingen en giften werd de op bouw stevig ter hand genomen en na enkele jaren was het dorp herrezen. Vervolgens herinnert spr aan den aanleg van den Rijn spoorweg. aan de uitbreiding der kom. waar door Bodegraven nu een der mooiste ge meenten van de Rijnstreek is. Veel is te danken aan de Kaasmarkt. Verder herin nert spr. aan de paardentram, aan het droogleggen en verbeteren van de sluizen in 1898, waarbij de wapenrusting van een ruiter werd gevonden. Voorts aan een een drachtig Oranjefeest in 1898. waarbij de Wilhelm-inalinde werd geplant, die nu weg is. Waarheen weet niemand, alles is weg en de dader heeft zich nog niet aangemeld. Voor het eerst werd toen een historische optocht gehouden en een spel. voorstellende de gezantschappen, die Willem ni in zijn hoofdkwartier te Bodegraven bezochten Met velerlei interessante dingen over dit feest eindigt spr. zijn mooie lezing, die onder ademlooze stilte werd aangehoord. Een kwartet van „Halleluja", bestaande uit de dames Uithol, Opdien, Veerman. Zwaneveld, Hoogendoorn en De Jongli zong nu „Gelukkig Vaderland", waarna de heer J. M. Ivouwenhoven op meesterlijke wijze op hel orgel de „Slag bij Waterloo" uit voerde, daarbij gesteund door de heeren Jongeneel en Arends. De dames van „Halle luja" zongen nu „Dankgebed" en „Mei liedje", waarna de heer P. M. Smit. die in middels was gearriveerd, naar voren trad. Deze typeerde het jaar 1672 als dat van de regeering radeloos het volk redeloos, hel land reddeloos. De politiek van Jan de Witt had tot een oorlog van Frankrijk, Engeland. Munster en Keulen geleid- Ren leger van 120,000 man. onder beste 'veld heeren van hun lijd. uit de school van Frederik Hendrik dreigde ons land te verpletteren. Het volk was verslagen. Gelderland, Overijsel en Drenthe, alles viel. Het land was half ver overd en slond half onder water. Allen voor spelden den ondergang Lodewijk XIV trok zelf mee om de glorie le zien! Ons leger was slecht bewapend en onbe- trouwbaar. De Arasterdamsche kooplieden leverden zelfs aan den vijand. Aan het hoofd van dat leger stond een 22-jarige jongeling, zonder ervaring, échter met een vasten wil. De IJssellinie viel. de Grebn- linie volgde. Toen nam de jonge helden vorst een besluit dat nooit eerder eD nooit later genomen is, n.l. tot het ondcr-wnter- zetten van de Hollandsche Waterlinie. Dat was een meesterlijk stukje vaD krijgsmans- kunst. Lodewijk vertrok naar Frankrijk, woedend op den jongeman van 22 jaar die den grootsten koning van dien tijd den voet dwars had gezet. De Prins vestigde zijn hoofdkwartier te Bodegraven. Hier werden de vredesonderhandelingen ge voerd. Hie-* werden ook Tromp en De Ruy- ter verzoend. Intusschen begon de geest der moede loosheid te verdwijnen en nam de Prins een besluit, dat eenig is in de geschiedenis. Hij besloot de verbindingslijn der vijande lijke trocpCD te verbreken en overmeester - I de Charlerois. De invallende vorst stolde de wateren van de waterlinie en deed Luxemburg zinnen op een plan om Holland binnen te rukken Niettegenstaande dooi werd het toch gewaagd en daar de Wie- ricke te zwak was, werd de tocht onder nomen via Zegveld. Slechts 3500 man kon den mee Na tegenstand bij de brug te Zwammerdam. werd eindelijk Zwamnici- dam vermeesterd en verbrand en tenslotte ook Bodegraven Spr wil de wreedheden niet beschrijven, doch haalt aan wat Luxem burg naar Frankrijk schreef: „Wij hebben Bodegraven en Zwammerdam verbrand en de boeren geroosterd." 600 menschen vluchtten naar Gouda, waarvan 300 van koude omkwamen. Verschrikkelijke toonee len hebben zich afgespeeld. Door de laf hartigheid van Pain et Vin. de kolonel vau de schans te Nieuwerbrug. konden de woestelingen rustig aftrekken. Was deze man op zijn post geweest dan zou het heel anders geloopen zijn. 1 Januari 1673 be zocht de Prins Bodegraven. Allerlei maat regelen tot de bouw werden genomen, doch het duurde nog jaren eer de oude welvaart terugkeerde Nu willen we de geschiedenis van Bodegraven herdenken, bedenkende dat in het „Verleden het heden ligt. en in het- Nu wat worden zal"' Spr. dankt tenslotte het comité namens de ingezetenen van Bodegraven voor zijn omvangrijken arbeid. Wij begeeren de his. torie van onze plaats te kennen, zegt spr en hopen dat de tentoonstelling dan oor niet tijdelijk zal zijn, maar dat een oud heidkamer zal worden ingericht, die blij. vend zal herinneren aan het werk der com missie. Hij eindigt met wenschen voor den bloei van Bodegraven. Gezongen wordt, door het gezelschap van „Crescendo" nog het prachtige vers „Vrede", waarna de heer R. Smits een enkel nummer op de viool speelde en de aanwezigen gezamenlijk twee coupletten van het Wilhelmus zongen. Daarmee werd deze mooie avond gesloten AMSTERDAM, 18 Sept. Beurs onge animeerd. Suikerwaarden gedrukt. Rub bers en Tabakken prijshoudend. Indu- strieele fondsen lager. Koninklijke kalm. Alg. Exploraties flauw.Sohecpva-art Unies lager. Amerik. Fondsen stil. Do flauwe houding van H.V.A.'s, die op de ochtend- beurs een 7-tal procenten verloren, werd later verklaard door het bericht, dat de V.I.S.P, de verkoopfilimieten heeft ver laagd, z'oodat de prijzen op een nog groo- ter verliesgevend niveau zijn aangeland. H.V.A.'s opendeD op285, doch konden ten gevolge van dekkingsaankoopen enk->« procenten aantrekken, waarna een nieuwe daling intrad. De minder courante soorten stelden zich bijna zonder uitzondering lager De handel in Rubbers was nagenoeg tot- stilstand gekomen en de aandeelen werden zoo goed als over de geheele linie op het vorige niveau genoteerd. Tabakken hadden een 'beperkte markt en waren in doorsnee onveranderd. Oude Deli's bewogen zich in tegenovergestelde richting als wsteien, maar in doorsnee was het verschil zeer miniem. Van de affaire in Koninklijke was niet veel overgebleven: de noteering was een kleinigheid beneden de vorige slot prijzen. Industrieele fondsen moesten zich zonder uitzondering eon verlies getroosten. Margarine Unies en dc Accóustieken ver loren 1 h. 2 procent. Philipswaarden open den ongeveer 5 pOt. lager, maar haalden een belangrijk gedeelte van het verlies weer in. Mijnen kalmer. Algem Explora ties moesten het gisteren behaalde avance afstaan Boetons herstelden zich vrij eroed Scheepvaart Unies enkele procenten lager Amerik Fondsen waren verlaten. Prolongaties 1 3/4 pCt. JONGETJE GERED. Vanmorgen om 11 uur viel een jongetje in de Waardgracht. De broodbezorger C. bedacht zich geen oogenblik. sprong te water en haalde het ventje, dal reed? ge zonken was. er uit. Een mooie daad! WISSELKOERSEN Engeland 12.06 3/8; Duitschland 59.13 1/2; Frankrijk 9.75; België 34.60 1/2; Zwitser land 48.16: Oftslen|jjk 35 05; Denemarken 66.42 1/2; Zweden 66 42 1/2; Noorwegen 66.70: New York 2 48 3/16. COMMUNISTEN UITGEWEZEN. NEW VORK, 18 Sept. (V.D.1 Uit Havanna wordt gemeld, dat de Cubaansche regeering de uitwijzing heeft bevolen van een aantal communisten en andere ongewenschte vreemdelingen. Onder de uitgewezenen be vindt zich ook de Spaansche communisten- leider Citente Toren. o DE TOESTAND io ARGENTINIË BUENOS AIRES. 18 Sept (V. D Een neef van den vroegeren president Irigoyen, die met bijzondere toestemming den afgetre den president bezocht aan boord van den pantserkruiser „Belgrado", heeft, naar „La Prensa' meldt, medegedeeld, dat zijn oom tengevolge van de zeelucht goed vooruit gaat en dat hij op weg is naar volledig herstek De voorloopige regeering i? begonnen de schulden te betalen, die de vorige regeering bij buitenlandsche banken heeft laten oploo- pen. Vijftig duizend pond sterling is uitge trokken voor den aankoop van wapens. Groote moeilijkheden veroorzaakt de kwes tie wat moei geschieden met de duizenden beambten, die de vorige regeering onnoodig heeft aangesteld. Uriburu en de chef van den Marinedienat hebben zich verplicht geen hooger salaris te ontvangen, dan zij in militairen dienst had den. De overige ministers hebben geheel van salaris afgezien. UIT PALESTINA. JERUZALEM, 17 Sept. (Reuter). De plaatsvervangende districtscommissaris heeft, krachtens de verordening inzake het voorkomen van misdaden, dep leider der Arabische executieve schuldig ver klaard aan pogingen tot het verspreiden eener opruiende proclamatie tijdens de Arabische algemeene staking van 23 Augus tus en hem veroordeeld tot het stellen eener cautie van -100 p.st. als waarborg voor zijn goed gedrag in de toekomst. Boven dien mag: hij gedurende een jaar Safed niet verlaten, waar hij onder scherp poli tietoezicht zal staan. VERKIEZINGEN TE BOMBAY. BOMBAY, 10 Sept. (Reuter). De ver kiezingen in Bombay zijn vanochtend in gezet met de arrestatie in het district Zuid-Bombay van 25 vrouwen, die nabij de stemlokalen postten. Vijfhonderd andeae vrouwen stonden gereed om, namens het Congres, de opengevallen plaatsen in te nemen. Een twintigtal met stokken gewa pende politieagenten zijn ter plaatse waa- de Indiërs samen stroomen. DE DUITSCHE KOLONIëN IN RUSLAND. KOWNO, 18 September. (V.D.) Naar uit Moskou gemeld wordt, wordt van offi cieele zijde medegedeeld, dat de autoriteiten in de Duitsche Wolga-republiek een samen zwering op het spoor zijn gekomen. In een slaats-landbouwbedrijf aan de Wolga. weni een hulparts gearresteerd, onder beschuldi ging den onder-direcleur v. de onderneming gewond te hebben. Hij zou hem inplaals van een onschuldige hoofdpijnpoeder een sterke dosis tergif hebben voorgeschreven. Bij het onderzoek van dit geval heeft men ontdekt, dat het geheele bedrijf zich in handen bevond van de Duitsche boeren. In verband hiermede is de directeur van de onderneming Schneider afgezet en zal hi) moeten terechtstaan. Daarnaast zal een re geling moeten plaats hebben. Men ver wacht in verband met de scherpe toon van de Sovjet-autoriteiten verschillende dood straffen. Iste klas Brood- en Banketbakkerij van buiten, met veel goede reputatiën vraaot psen zij die een broodwijk. of eenige omzet in koekjes banket hebben komen in aanmerking. Brieven fcreau van dit Blad onder No. 8905. ZUIVER PLANTAARDIG TONICUM. 'n een ongeëvenaarde bron van kracht en energie voor ieder, dip geestesarbeid te verrichten heeft, onverschillig van telken aard. De SANGUINOSE verhoogt de werkkracht van den [gezonden mensch en geeft aan alle oververmoeiden en Qitgeputten de verloren zenuwkracht terug. 8885 SANGUINOSE kost: per flesch f. 2.—, de 6 fl. f. 11.-, 12 fl. f. 21.- Verkrijgbaar bij Apothekers en Drogisten. VAN DAM Co Riemerslraal 2c/4 Den Haag 11 zeregeld gebruik ook de noodige stoffen voor den opbouw Ións beenderenstelsel. Daarom is het gebruik van levertraan I/3 best. voor kinderen. Prima traan levert U gaarne Telefoon 788 (bij do Prinsessoktde). 8881 Gevraagd: een nelte voor loop- en winkelweke, leeftijd pl.m. 14 jaar. 8938 W. F. KORS ZN. Haarlemmerstraat 241243. IN BOEKHANDEL kan ge plaatst worden een hoofdzakelijk voor adroin. Kennis van boekhouden en machineschrijven slrekl tot aanbeveling. Eigenhandig ge schreven brieven met opgave van vorige betrekking en ver langd salaris Bur van dil Blad onder No 8941 Wie wil mijn 1ste klas nieuwe Inlaadtrapnaaimachine van loterij gewonnen, overne men? Kan gesloten en voor theetafel worden gebruikt. Prachtstuk Eikenhout onder stel. Winkelprijs f 220.nu voor de helft f. 110. Brieven Bur. van dit Blad onder No. 9177a. \9 H M/l |8To 111 priizeT1- kwaliteit. Uil U W K Sigarenwinkeliers tegen fabrieksprijs, inil fIvlt V steenstraat 43. Tel. 1845. Voorradig: Aida. Abonné, Texas, V. Hugo. Anist. Bank. Braziliaantjes, Ritmeester, Due George, Mille Fleurs, Ned. Munt, Horma. enz. 1820 Begrafenissen - Crematies - Transporten Opgericlit^ 1871. - Tel. 861. - Aalmarkt 16. Opgericl$1871. - Tel. 861. H. P. H. KEEREWEER. LEIDEN. 4769 Oude- en Nieuwe Schoolboekhandel 8767 P. DE GRUYTER ZOON N.V. vraagt eenige om opgeleid te worden tot verkooper in de buitenwijken. Persoonlijke aanmelding a.s. Vrijdagavond 19 Sept. tusschen 5 en 7 uur in den Winkel Maarsmanssteeg Leiden. «082 Voor versiering van voertuigen enz., hebben wij grooten voorraad Vlaggedoek - Satinet - Tarlatan- Linten - Koord-, Goud- en Zilvertressen. Wij leveren vlaggen in elke maat, solide afwerking en zeer lage prijzen. *999 Rotterd Fnjrrosmag:. v.b. 3-2

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1930 | | pagina 7