fl* Jaargang ZATERDAG 23 AUGUSTUS 193a No. 21606 FICIEELE KENNISGEVING RAADHUIS-PROJECT DUDOK. ONZE VACANTIEPHOTO'S. STADSNIEUWS. Het voornaamste Nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN 30 Cis per regel voor advertentiëD uit Leiden en plaatsen waar jjentschappen ran ons Blad gerestigd gijn Voor alle andere adrertentiën 36 Cts per regel Kleine Adrertentiën uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts bij een maitmum aantal woorden van 30 Incasso rolgens postrecht Voor eventueele opzending ran brieren 10 Cts porto te betalen Bewijsnummer 6 Cts Bureau NoordeincJsplein Telefoonnummers woor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postchèque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden f 2.35. per week Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week Franco per poet f. 2.35 portokosten. ƒ0.18 „0 18 nummer bestaat uit VIER Bladen EERSTE BLAD. HINDERWET. Burgemeester en Wethouders van Leiden; Gezien het verzoek van: I. J. Sloos om vergunning tot het op- ten van een zetterij en drukkerij in d? eelen Rijnsburgerweg, Nis. 171 en 173. traal bekend Gemeente Leiden. Sectie 812 en 811. Gebrs C. J .en P. van der Loo om ver ing tot het oprichten van een wasch- hlmg op het perceel Haarlemmerweg 32. kadastraal bekend Gemeente Leiden, K. No. 32. J. v. d. Reijden om vergunning tot het chten van een wasch- en strijkinrichting perceel Vliet No. 25, kadastraal be id Gemeente Leiden, Sectie F, No. 756. i S. Bakhuyzen'om vergunning tot het ich'tèn van een banketbakkerij in een ge ile van het perceel Oude Rijn No. 44c, astraal bekend Gemeente Leiden, Sectie No. 2180. relet op de artikelen 6 en 7 der Hinder- Geven kennis aan het publiek, dat ge- smde verzoeken met de bijlagen op d? cretarie dezer gemeente ter visie gelegd lismede dat op Zaterdag, den Gen Sep tem dedes vooTmiddags te half elf uren in perceel Breestraat 125 (Bureau van Ge- enlewerken) gelegenheid zal worden ge en om bezwaren tegen deze verzoeken te bTengen, terwijl zij er de aandacht op %en, dat niet tot beroep gerechtigd zijn die niet overeenkomstig art 7 der Hin- -pl voor het gemeentebestuur of een ■er leden zijn verschenen, ten einde hun u.iren mondeling toe te lichten. AUG. L. REIMERTNGER, Weth. lo.-Burgemeester. VAN STRTJEN. Secretaris Leiden, 23 Augustus 1930. 7188 «als wij gisteren mededeelden, hadden ns gewend tot een tot oordeelen be te persoonlijkheid inzake architectuur Ier beoordeeling van het plan Dudok 'behoud van den ouden gevel, n.l. den A. A. Kok, architect en secretaris van smschut*'. Deze schrijft ons nu als volgt: f or een uiterst moeilijk werkstuk zag de bitect Dudok zich gesteld; en voor een agstuk dat zoodanig in de openbare be stelling staat dat om zoo te zeggen ;feen zich ermede bemoeit of er een kei over heeft. Na den brand eerst de alten over de schuldvraag, de verwijten i: de al of niet mogelijkheid den gevel er 'e behouden. Dan de strijdvraag over al of niet mogelijke den gevel te restau- •n met als kalmeerend middel een offi- rapport. Dan de vraag: Waar 't nieuwe adhuis? Op de oude plek of elders. Adres- van vereenigingen, stemmen uit de r?*rij, met als koel-nuchtere prestatie de coodiging van 't Gemeentebestuur aan architect. Bij al dat gestommel waarlijk gunstig verloopl Immers, wil men iets goeds, men ga naar één persoon in wiens kunnen men vertrouwen stelt. Naar ons :nzicht beging men op 't laatste oogenblik een fout, n.l. om dien eenen kunstenaar dien men een opdracht gaf. waarin men dus hoopte wakker te maken de liefde voor het geval, dien ontwerper twee dingen te vragen, een plan op de oude plaats en iels -elders. Dat was verkeerd. Eens kunstenaars liefde voor een werkstuk is alleen verkrijgbaar, geheei en intensief, wanneer de hoop wordt gevoed dat de fantasie werkelijkheid wordt. En wanneer die fantasie wakker is gemaakt, tot 't uiterst opgevoerd, is het niet meer mogelijk een tweede ontwerp te verlangen en verkrijgen dat met dezelfde energie en liefde wordt geschapen. Want wanneer beide ontwerpen met gelijke liefde behandeld waren, den kunstenaar even na aan 't hart lagen, zou de keus voor hem een loterij zijn; en daarvoor is het onderwerp en het ont werp te ernstig. Architect Dudok begon blijkbaar met het plan op de oude plaats en met behoud van den ouden gevel. Het lijkt ons, nu we inzage verkregen van dit ontwerp en van het daarbij behoorend rapport gedateerd 6 Juli 1930 overbodig nog een ontwerp en rapport af te wachten voor een tweede project, een raad huis-ontwerp op een andere plaats. Immers de architect merkt in den aanvang van zijn toelichting op dat „ook thans nog de situatie van het oude raadhuis voor den herbouw bijzondere kwaliteiten biedt en nog steeds een zeer geëigende ligging van het bouw werk in het stadsplan waarborgt" Het nieuwe project komt in de eerste plaats hierop neor dat de architect gepoogd heeft den ouden gevel aan de Breestraat te be houden en daarachter een modern bouw werk Ie maken. De oude toren voor welks behoud vele plannen in werking zijn ge weest is dus niet in het plan opgenomen; als vergoeding voor hen die dezen wensch zoo naar voren brachten is een andere toren ontworpen, waarover echter zoo straks. Het is ondertusschen heel juist dat die oude toren niet als de Phoenix u t de assche herrezen nieuw leven is ingeblazen want hoe schoon, de oude tören was, hij was ver- brand) er was niets van over; herleving zou beteekenen een valsche antiquiteit. Architect Dudok heeft zich dit voorop gezegd eminent door de eigenaardige moeilijkheden heen geslagen. Die moeilijk heden waren drieërlei. Eerst het aanpassen van een goeden monumentalen plattegrond aan den ouden gevel. Dat is heel goed ge slaagd. Een ordelijke verdeeling is verkregen passende op de gevelverdeeling. Achter dien gevel zijn gegroepeerd de vertrekken die meer zijn hel representatieve dan het bureau cratische van het Gemeentebeheer en als zoodanig meer passende hij de deftigheid van den antieken gevel. De bureauvertrek- ken zijn als moderne, met den tijd mede- gaande administration in het nieuwe ge deelte ondergebracht. Dan heeft elke toe gang, elk poortje een functie verkregen. Wat we bijzonder op prijs stellen is de mogelijkheid om de poortjes tot openbaren weg te maken, waardoor de binnenruimte en de galerijen niet tot verlaten plekken met gras-tusschcn-de-steentjes kunnen worden doch integendeel voor stadgenoot een korten weg en voor bezoekers pittoresque doorkijken biedt. De stoep komt in eere als toegang tot de vertrekken van de eerstaanwezenden van 't Gemeentebestuur. De belangrijke gebeur tenissen in den lande zullen weder van „de pui van 't Raadhuis" zoo dit behoort den yolke bericht kunnen worden Ter linker zijde, waar een woonhuisje lot t project be hoort, is dit op goedbegrepen wijze losge- (Voor iedere geplaatste photo wordt f. 2.50 vergoed). Asnrnim sjv.p., want -het is voor het „leedsqh dagblad"1. Ingezonden door G. v. d. Oord, te Leiden» houden van den ouden gevel door het tus- schenliggend deel met ondergeschikte ruim ten terug te houden bij het gevelvlak en de rooilijn. De tweede moeilijkheid was de afmeting van 't bouwterrein Dit was zoo van alge- meëne bekendheid mag heeten te klein. De ontwerper heeft er krachtig 't mes in gezet en het stadsplan aangevat Hij heeft „de willekeurige verbreeding van den Nieuwe Rijn gereduceerd op een normale Leidsche grachlbreedle". Dat is wel even jammer. Want waterloopen als de Rijn doen nu eenmaal aan willekeurigheden en onder scheiden zich door deze eigenaardigheden van gegraven grachten. Loopt daarbij ook de aardige brug en vischhal gevaar? Het rap port spreekt er niet van dus dat zal wel niet zoo zijn. Dan wordt het plein dat Vischmarkt heel nu niet direct bebouwd doch duidelijker gezegd verschoven, waardoor een ferme bouwdiepte ontstaat. Om aan de achterzijde ervan te halen wat mogelijk is. werd een overbouwde galerij ontworpen met geluk kige gedachte een winkelreeks in het ver lengde van de Kapelstraat Daarmede zal bereikt worden dat het gehouw aan de zijne der Vischmarkt hij avond niet als een som- b e onverlichte massa staal in dit stadsdeel. Men kent het verschijnsel van de groote kantoorgebouwen in levendige stadsgedeel ten die dan bij avond geheel buiten de orde vallen. Van die groote bouwdiepte heeft de ontwerper gebruik gemaakt lot het scheppen van een flinken binnenhof, geen sombere binnenplaats doch een ruimte van 25 X 45 M., een ruimte die in vergelijk lot de omringende bouwhoogte vrij ruim moet aan doen en waarvan met beplanting, een ont worpen bassin met fontein iets fraais kan groeien. Een derde moeilijkheid was het niveau verschil. Door den bestaanden gevel liggen de vloerhoogten vast. Dan is een krachtig hoogteverschil van Breestraat en Visch markt, voor ondeskundigen reeds duidelijk merkbaar wanneer men een der dwars straten doorloopt. D:l hoogteverschil, gecom bineerd met goed bekeken ligging van trap penhuizen is vaardig .verwerkt in de reeds gc-r.o'emde reeks winkels. Het gebouw krijgt aan de achterzijde dus een etage meer dan vóór en die verkregen onderverdieping kan door het winkelcachet en avondverlichting een gunstige werking geven. Na deze drie half technische, half aeslhe- tische hoofdpunten komt de architectonische vormgeving. Wie in de architectenwereld eenigermate thuis is weet vooraf wel onge veer wat er komt wanneer de arehiiectskeus beslist :s. Dudok maakt nu eenmaal goede en vrij eenvoudige Hollandsche bouwkunst, iets zwemende naar 't internationalisme doch niel tot de grens die men gemeenlijk als „ncue Sachlichkeit" aanduidt. De architec tuur wordt beheerscht door het tegen elkaar plaatsen van lichamen, de werking van massa tegen massa, onderdeelen die moeilijk uil te leggen zijn of onder woorden te brengen, doch die meer gevoelszaak zijn. In die lichamen, die massa's zijn als noodzaak aangebracht de lichtopeningen en deze nood zakelijkheid verwerkt tot iets dat óf deze lichamen indeelt óf ze verbindt. Het begrip „dak" is niet aanwezig, komt bij een derge lijk ordenen van lichamen die slechts drie vlak-richtingen kennen niet aan de orde. Een belangrijke functie vervullen de gale rijen en andere middelen om schaduw kanten te verwekken, b.v. in 't oog loopend de bovenrand van den achtergevel aan de Vischmarkt. De perspecliefteekeningen die slechts in kale lijnen zijn zonder schaduw vlakken doen dit niet zoo in 't oog loopen. Dit streven van licht cn schaduw is van alle eeuwen. De binnenplaatswanden zijn ten deele krachtig verticaal, ten deele en aan de lange zijde horizontaal gedeeld. Dat gaat wel even te veel naar de Sachlichkeit. Dan is als sterk in 't oog loopend motief, demonstreerende het trappenhuis in den Oosthoek van het complex een toren ont worpen. Een toren? Feitelijk niet; een schacht. .Ta, dat is zoo de moderne toren, een hooge kwadratische schacht met groote volkomen ongebroken platte vlakken en dan bovenaan een schevigheidje om ook daar te breken met de historische horizontale over gangsvormen en dan daarop een geweldige kubus met uurwerk-wijzerplaten. Daar zul len de Leidenaars even aan moeten wennen. Zij zijn al eens uit hun rust gestoord door 't theepakhuis dat kwam in 't oude stads beeld dicht bij de Waag. Dat was Neue Sachlichkeit, cement - glas - ijzer, drie bouw materialen, meer niet, met als bescherm heilige 't naadlooze vlak. Dat wordt 't hier echter niet, late men gerust zijn. Baksteen- vlakken, door kunstenaarsoog gevoelig afge meten en aan de begrenzingen en over gangen op andere bouwelementen door vorm, schaduwwerking, kleur verlevendigd, geven een gansch ander effect. Desalniettemin zul len de Leidenaars eraan moeten wennen. En wel menig gesprek, debat en pennevrucht zal er nog gewijd worden aan deze pla.1 te- vlakten en rechte-lijnen bouwkunst, 't Is echter onze tijd en omdat elke tijd gaf wat de tijd medebracht, daarom is 't goed. Wanneer we willen zoeken naar een aan merking, dan hebben we er een. Het ont werp :s een zeker percentage teveel inter nationaal en komt dat percentage aan speci fiek Hollandsch te kort. Mogelijk is deze uit spraak verwant aan de meerdere of mindere belangstelling voor de historie die in de eene mensch en de eene bouwmeester meer aan wezig is dan in de andere, 't Is een stuk werk van onzen tijd en goed. Hel ontwerp is knap En 't is een schets- plan dat bij uilwerking het werk van Dudok kennende zal winnen. Amsterdam. 22 Augustus 1930. A A. KOK. CHR. ZANGVER. „EX ANIMO" Elfde jaarfeestviering. Donderdag j.l. vierde de Chr. Zangver. „Ex Animo" "haar elfde jaarfeest in „Oud Hortuszicht". De voorzitter de heer T Ouwerkerk opende den feestavond en riep allen een hartelijk wc-lkom toe. in het bijzonder de heeren mu sici en den heer Spaanderman, den wensch uitende dat allen een genoeglijken avond zouden hebben. Nadat het strijkje zich enkele malen had doen hooren en er aldus de stemming in had gebracht, trad de heer Spaander man op voor velen geen onbekende. Hij bracht enkele geestige liedjes ten gehoore, die de lachspieren danig in beweging bracht en dan ook met een welverdiend applaus werd beloond. Hierna zong het koor enkele liederen nl. „Middernacht" voor gemengd dubbelkwar- tet en een aria uit „Der Messias" voor so praansolo welke ook zeer werden gewaar deerd. Andermaal liet het strijkje zich hooren en trad de heer Spaanderman mot veel suc ces nogmaals op. Door de leden zelf werden eenige declamaties en voordrachten ten tooneele gebracht en tot besluit een tableau voorstellende Psalm 119 vrs. 53. Het was reeds middernacht toen de voor zitter een woord van dank bracht aan allen die den avond hadden doen 9lagen. Zoo keerden allen zeer voldaan huiswaarts en behoorde het 11e jaarfeest weer tot het verleden. BINNENLAND. Over het plan Dudok inzake den Stad* i huishouw (le Blad en 3e Blad). De ter-aarde-bestelling van wijlen mr. J. D. Pasteur, in leven president van de Haar- lemsche rechtbank (Binnenland, 2e Blad). Een voor de varkensmesterij belangrijke officieele mestproef (Land- en Tuinbouw, 2e Blad). BUITENLAND. Het lijk van den Poolreiziger Andree, die in 1897 per lnchtballon vertrok, gevonden (Buitenl. Gem., 2e Blad). Ernstig vliegongeluk in Tsjecho-Slowa- kije (Buitenl. Gem., 2e Blad). KAMER VAN KOOPHANDEL EN FABRIEKEN VOOR RIJNLAND. PIETJE BELL KOMT NAAR LEIDEN 'Hei bestuur van de 3 Oclober-Vereeniging ontvangt reeds thans vele brieven van hen, die van plan zijn tijdens de aanslaande 3 Octoberfcesten naar Leiden te komen en een der eersten, die zich met deze heugelijke tijding tot het bestuur wendde was Pietje Bell. Wie en wat Pietje Bell is zullen alle jon gens en meisjes te Leiden en van de om geving u zeker kunnen vertellen, alsook welke leuke kwajongensstreken hij alzoo heeft uitgehaald. Gelezen hebben ze allemaal van Pietje Bell, onze jongens en meisjes, maar gezien hebben ze hem waarschijnlijk nooit. Onze held vond de 3 Octoberfcesten nu een prach tige gelegenheid eens kennis met de Leid sche jeugd te komen maken en om van z'n dolle streken niet alleen zelf een be schrijving te komen geven, maar ook te zamen met zijn kameraadjes eens te laten zien, welke grappen hij wel uit kan halen. Daar Pietje Bell echter bang wa9, dat ei* op den 3den October zelf zooveel duizenden vreemdelingen-in de stad zijn. dat zijn aan wezigheid hier onopgemerkt zou blijven, heeft hij het bestuur gevraagd of hij ook een paar dagen eerder mag komen. Hem is toen direct geantwoord, dat zijn bezoek op Woensdag 1 October a.s. zeer aangenaam zal zijn. De groote zaal van de Stadsge hoorzaal is reeds voor hem afgehuurd en om zooveel mogelijk jongens en meisjes in de gelegenheid te stellen hem te zien en te hooren, zal hij dien dag met zijn kame raden twee voorstellingen geven, namelijk 's middags en 's avonds. Misschien halen dc Leidsche jongelui den held wel in optocht van den trein? Maar daarover, alsmede over de wijze, waarop men in zijn gezelschap kan komen, schrij ven we nog wel eens een volgende keer. Voor heden is het genoeg te weten, dat h ij komt en wij wedden, dat als morgen de Leidsche jongens en meisjes hun vriendjes tegen komen en zij vragen- „weet je wel, wie in Leiden komt?" zij allen zonder dra len zullen antwoorden: „Weet ik al lang, Pietje Bell komt!" PARKCONCERT. Het programma voor het Parkconcert van Dinsdag a.s des avonds te 8 uur luidt als volgt. No 1. Amazone marsch, v. Blon, No 2. Ouverture „Mirella", Gounod; No 3 Luna Wals, Lincke, No. 4. „Les Cloches de Corneville", Fantasie, Planquette-, No 5. „Du Village", Gillet; 6. Potpourri, Rudran; 7. „l'Armee Hollandaise", marsch, Geyp. Adres aan den Spooiwegraad inzake de spoorlijn LeidenUtrecht. De K. van K. alhier heeft aan den Neder- landschen Spoorwegraad een adre9 verzon den, waaraan het volgende is ontleend: Overeenkomstig de toezegging gedaan in de conferentie van 1 Maart 1930, welke de Voorzitter en Secretaris der Kamer ten Uwent mochten hebben met Uwen Voorzit ter en den Rijksingenieur Ir. A. M. van. Heirff, heeft de Kamer uitgezien naar de mogelijkheid om haar verzoek tot verbete ring van den spoorwegdienst op de lijn LeidenUtrecht door meerdere gegevens te ondersteunen. Inzonderheid werd gevraagd of de bewe ring der Kamer, dat er wèl behoefte aan ver keer in en naar de streek Leiden—Utrecht bestaat, maar dat zeer velen zooveel moge lijk deze lijn mijden, kon worden gestaafd. Wat ten eerste de behoefte aan verkeer in genoemde streek betreft, kan worden ge wezen op het autobusverkeer. De autobus- onderneming M. O. D A. te Alphen a. d. Rijn vervoerde o.a. in 1929, tusschen Leiden Alphen niet minder dan 218.330 passagiers. Volgens de cijfers uit het Verslag der Spoorwegen over 1929 waren de cijfers voor Alphen in de richting Leiden, Utrecht en Uithoorn, zonder abonnementskaarten, weekkaarten 3e klasse, vacantiekaarten en rondreisbiljetten, enz. in 1929 totaal: 95.673, idem, aankomst te Alphen 79.191. Het totaal aantal reizigers tusschen Leiden en Alphen loco bedraagt naar schatting vol gens mededeeling der Spoorwegen 200.000 per jaaT, terwijl het totale verkeer op dit baanvak driemaal zoo groot is. Het loco verkeer der autobussen is der halve nog grooter dan dat der Spoorwegen. Uit deze gegevens blijkt, dat er wel dege lijk behoefte is aan goede verkeersmiddelen in de betrokken streek en dat het de vraag is op welke wijze aan deze behoefte, op voor het publiek geriefelijkste wijze, zal worden tegemoetgekomen. Zoowel de bus als de trein hebben ieder hun eigen specifieke voor- deelen. De bus vooral deze, dal op elk punt van het traject op den openharen weg ge stopt wordt tot het in- en uitlaten van rei zigers. De bussen hebben vooral erhier ook nog dit voor, dat zij veelvuldiger rijden dan de treinen. De trein heeft voor, grootere nauwgezet heid wat aankomst en vertrek betreft, gerie felijker reizen en veel sneller vervoer. Van Alphen naar Leiden duurt de reis per spoor 20 minuten en per bus een vpl uur De zeer belangrijke toenerping van het reizigersvervoer op de lijn Amsterdam LeidenDen HaagRotterdam, dank zij de met de electrificatie ingevoerde Uonstrcge- ling, is eveneens daar om in hel groot le bewijzen welk een stimulans een vlug en regelmatig vervoer voor hel personenver keer is. Naar de stellige meening der Kamer zou bij een half-uur dienst LeidenAlphen het personenvervoer buitengewoon toenemen en zouden vele personen in de ongemakken, maar vooral ook in den tijdsduur van het busvervoer, een reden zien om per trein te gaan reizen. Niet alleen echter, dat velen die thans per bus gaan, dan per trein zouden gaan. maar van nog veel meer belang acht de Kamer, dal veel nieuw verkeer zou worden aange trokken. Daartoe is allereerst noodig dubbel spoor, terwij! met veel kleiner eenheden, de Kamer denkt daarbij aan motorlreinen. gereden zou mnelen worden. Wat ten tweede het verkeer op langeren afstand, dat naar LeidenUtrecht betreft, merkt de Kamer op, dat haar tal van indivi- dueele uitingen bereikt hebben, waaruit

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1930 | | pagina 1