Het Leidsche Stadhuis. 71ste Jaargang MAANDAG 30 JUNI 1930 No. 21559 STADSNIEUWS. Het voornaamste nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN: 30 Cis. per regel voor advertentiên uit Leiden en plaatsen waar agentschappen ran ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertentiên 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiên uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens poslrecht Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 6 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week Franco per post f. 2.35 portokoeten. ƒ0.18 „0.18 Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen EERSTE BLAD. GOUDEN DOCTORATEN. Op 2 Juli a.s. zal het 50 jaar geleden zijn, dat mr. J. A. A. Bo9ch, vice president van den Hoogen Raad aan de Universiteit alhier promoveerde tot doctor in de rechtsgeleerd heid. Promotor prof. van Boneval Saure. Mr. H. Zillesen oud-griffier van de Tweede Kamer te 's-Gravenhage promoveerde op 5 Juli tot doctor in de rechtsgeleerdheid. Pro motor prof. Buys. Op denzelfden datum promoveerde dr. A. Pekelharing te Hilver sum tot doctor in de staatswetenschappen. Promotor prof. Buys. DE ZENDTIJDVERDEELING. Aan den Minister van Waterstaat, te Den (Haag, is het volgend telegram verzonden: Nu door besluit 15 Mei met ingang van beden Avro uit onze huiskamer werd ver bannen en inplaats van dat ons dierbaar geworden bezit een geprononceerd éénzij dige radiofonische uitzending tegen onzm zin aan ons wordt opgedrongen, protestee ren de tweeduizend Leidsche Avroleden met klem tegen doorvoering van dit besluit dat 'door ieder onbevangen Nederlander wordt en steeds zal worden verfoeid, als zijnde ingrepen in lijnrechten strgd met Holland- schen vrijheidszin. Zij verzoeken nogmaals dringend Avro vergunning te verleenen tot bouwen van eigen zender, waardoor de honderdduizenden vrienden van Nederlands grootste on alge meene omroep-vereeniging nog zooveel doen lijk zonden worden gebaat Namens de Leidèche Avroleden, Schreuder, voorzitter. VEREEN. VOOR CHR. MULO. Zaterdag jl werd in „Den Burcht" de vergadering gehouden van de afd. Leiden van de Vereeniging voor Chr. Mulo. De voorzitter de heer W. G. Aldershoff opende de vergadering met gebed en las een ge deelte van 1 Petrus 3. Door vertrek van den Secretaris, den heer Sj. Boorsma naar Utrecht, werd in diens plaats gekozen de heer H. Hoedemaker te Boskoop. Over het schriftelijk examen Mulo ontspon zich een geanimeerde bespreking. Besloten werd, naar aanleiding hiervan eenige opmerkin gen aan het Hoofdbestuur te zenden. De vergadering werd door den heer H. A. van 't Laar met dankgebed gesloten. HARMONIE-GEZELSCHAP „DE POST". In den tuin van „Zomerzorg" heeft bo vengenoemd harmoniegezelschap gister avond onder de bekwame leiding van den directeur, den heer M. Bolderdijk, zijn eerste openluchtconcert gegeven. Het programma, dat o.a. werken van Johann Strauss, Bach en Mozart bevatte werd op de bekende, vlotte wijze uitge voerd Hinderlijk was evenwel achter in den tuin de muziek uit het café zelf. AUTOTOCHT OUDEN VAN DAGEN. Donderdag 3 Juli zal de groote dag zijn, eD wij steller aan de Leidsche burgerij de vraag, of zij het vul toelaten, dat meer dan tachtig oude menschen het genot van een prettiger dag buiten zullen moeten missen. Men zal hieruit begrijpen, dat wij auto's te kort komen. Méér behoeven wij niet te zeggen. Wie den wenk verstaat, wijzen wij op de telefoonnummers 1472 en 2605. GEVAAR BIJ VUURWERK. Dat het afsteken van een vuurwerk nog niet altijd zonder gevaar i9, bleek wel op Zaterdagavond, toen een der bezoeksters op het terrein getroffen werd door een met kracht neervallende vuurpijl. De stok drong door de mantel van mevr. v. B. heen, wier kleeren vlam vatten Een bloeduitstorting ontstond in de heup van de getroffene, wier feestelijke uitgang door dit noodlottig onge val wel zeer bedorven werd. De handen van een achter haar staande dame werden eveneens verwond. Gelukkig kon een en ander spoedig gebluscht worden zoodat dit incident betrekkelijk nog goed afliep I Voorstel van B. en W. Advies van den heer Dudok. Voorstel van de Commissie van Fabricage met minderheidsnota van den heer Schüller. Voorstel van B. en W. In de raadsvergadering van 16 December 1929 werd besloten: a. den heer W. M. Dudok, gemeente-ar chitect te Hilversum, opdracht te verleenen tot het maken van plannen voor een nieuw Raadhuis, welke plannen, op den gebruike- lijken voet zouden worden gehonoreerd, met dien verstande, dat twee plannen zouden worden gemaakt, een met en een zonder behoud van den ouden gevel, b. voor het maken van het plan met be houd van den ouden gevel als bouwterrein in aLgemeenen zin aan te wijzen het ter rein van het oude Raadhuis; c. den heer Dudok op te dragen, voor het maken van het plan zonder behoud van den ouden gevel een nadere aanwijzing van het bouwterrein door den Raad af te wach ten, doch inmiddels den Raad zoo spoedig mogelijk mei belrekking tot die aanwijzing van advies te dienen; een en ander onder voorbehoud van 's Raads vrije beoordeeling en keuze, of en zoo ja welke der ingezonden plannen tot uitvoering zal worden gebracht. Het onder c bedoelde advies van den heer Dudok mei de daarbij behoorende situatie tekeningen. alsmede een gemaakte raming van de kosten, welke aan de verkrijging van de verschillende terreinen zullen zijn verbonden, leggen B. en W. nu over. Bij de ramingen heeft, gelet op de kadastrale grootte, het uitwendig aanzien, de bestem ming en den stand van de verschillende perceelen, overigen? als uitgangspunt ge diend het'vermoedelijk te besleden bedrag voor aankoop van een overeenkomstig pand op vrijwel gelijken stand, terwijl tevens in aanmerking zijn gebracht de vermoedelijke* kosten voor overbrenging van het bedrijf of verhuizing, bedrijfsschade, verlies van cliönlèle, verbouwing of inrichting van nieuwe perceelen e.d., welke maatstaf in den regel ook bij gerechtelijke onteigenin gen wordt gevolgd. Gemeente-eigendommen, welke binnen de voor de verschillende plannen aangegeven terreingrenzen vallen, zijn geschat op de daarvoor bij aankoop bestede bedragen. Behalve het advies van den heer Dudok hebben B. en W., waar het hier betrefteen zaak, die van zoo uitzonderlijk belang is voor de gemeente, ook het rapport van de Commissie van Fabricage, alsmede een minderheidsnota van het lid dier Commis sie, den heer Schüller, doen afdrukken. Blijkens het advies van den heer Dudok en het gevoelen van de Commissie van Fa bricage komen, wanneer men in de eers-te plaats let op een goede ligging in het stads plan, voor een nieuw Stadhuis zonder be houd van den ouden gevel praktisch slechts drie terreinen in aanmerking. Deze terreinen zijn lo. hel terrein tusschen Brecstraat, Koornbrugsleeg, Vischmarkt en Maars manssleeg; 2o. het terrein tusschen Beestenmarkt, Steenslraat, Rijnsburgersingelgracht, le Binnenvestgracht en Nieuwe Beestenmarkt; 3o. het terrein tusschen Lammermarkt, Korte Scheistraat en Rijnsburgersingel gracht. De kosten, aan de verkrijging van de verschillende terreinen verbonden, zullen bedragen: Voor het terrein sub 1: f. 1.827.900. Voor het terrein sub 2: f. 1.513.388. Voor het terrein sub 3: f. 104.278. Hel terrein sub 3, aanbevolen in de min derheidsnota van den heer Schüller, kan bezwaarlijk in aanmerking komen, aange zien het nieuwe stadhuis dan voor een deel zou moeten worden gebouwd op de plaats van de voormalige algemeene begraafplaats aan de Rijnsburgersingelgracht. Weliswaar is deze begraafplaats omstreeks het jaar 1905 gesloten verklaard, doch ingevolge art. 25 der wet van 10 April 1869 S. 65. tot vaststelling van bepalingen betrekkelijk het begraven van lijken, de begraafplaatsen en de begrafenisrechten, is uitgraving van grond, deel uitmakende van een gesloten begraafplaats, ter meerdere diepte dan 50 c M. binnen dertig jaren na de sluiting niet dan met vergunning van Gedeputeerde Sla- ten geoorloofd. Bovendien was een gedeelte van de algemeene begraafplaats bestemd voor Tsraêlielische begraafplaats en zou het niet onaangetast laten van dit gedeelte in strijd komen met de godsdienstige opvatting van de Israëlieten, volgens welkpn pen Is rael ietische begraafplaat? ten eeuwigen dage onaangeroerd moet worden gelaten. Afgezien van de bezwaren, door den heer Dudok en de Commissie van Fabricage te gen dit terrein met het oog op den minder gunstigen vorm en de omgeving geopperd, dient dus al om de zooeven geschetste re denen het plan Lammermarkt verder bui ten beschouwing le blijven. De kosten ter verkrijging van de terreinen sub 1 en 2 zijn dermate hoog, dat B. en W. zich verplicht achten den Raad thans ook reeds in te lichten omtrent de kosten ter verkrijging van het terrein, benoodigd voor de uitvoering van het plan mei behoud van den ouden gevel. De kosten worden, op gelijke wijze bere kend, dezerzijds geschat op f. 563.700. Voor een juiste vergelijking van de kosten, verbonden aan den bouw van een nieuw Stadhuis op een van de 3 terreinen, moeten echter de kosten ten opzichte van het ter rein sub 2 (Sleenstraal), verminderd wor den met f. 150.000 wegens geschatte op brengst van den verkoop van het terrein van hei oude Raadhuis, doch moeten de' kosten voor de terreinen sub 2 (Steenstr.) en sub 1 (plan Breestraat nieuwe gevel) naar globale schatting elk met f 300.0Ö0 worden verhoogd, wegens meerdere kosten bij den bouw op een vrijstaand terrein, uit gaven voor wegenaanleg enz. enz De vergelijkingscijfers worden dan: terrein sub 1 (Breestraal nieuwe gevel): f. 2.127.900 -f- bouwkosten, terrein sub 2 (Steenstraat): f 1.663.388 -f* bouwkosten, behoud oude gevel: f. 563.700 bouw kosten. Met deze aanzienlijke verschillen voor oogen gelooven B. en W.. dat het aanbeve ling verdient tevens mede te deelen, in welk stadium het plan, dal de heer Dudok met behoud van den ouden gevel moest ont werpen. verkeert. Dit plan nu is inmiddels nagenoeg ge reed gekomen en kan door den architect met een daarbij behoorende nr.ta binnen z<v~ korten tiid worden overgelegd. Waar nu de architect er h. i in geslaagd is een plan te ontwerpen, waarbij eener- zijds de oude gevel bewaard blijft en an derzijds een geheel logisch daaraan aan passend absoluut modern stadhuis wordt geschapen met een front aan de ruime Vischmarkt en zoodoende de grondslag ge legd wordt voor een vernieuwd stadsbeeld op dit centrum van de stad, daar hebben B. en W. zich afgevraagd, of het niet ge- wenscht zou zijn, indien ook de Raad het plan thans reeds in oogenschouw nam en naging, of het niet op gelukkige wijze vol doet aan de zeer uiteenloopcnde wenschen van de Leidsche burgerij. En mocht de Raad van gevoelen zijn, dat zulks inderdaad het geval zal zijn. dan zou hel maken van het tweede plan achter wege kunnen blijven en daardoor groot tijdverlies en het maken van de kosten, aan het onlwerpeen van dat tweede plan verbonden, kunnen worden voorkomen De beste onlossing zou dus naar meening van B. een W. zijn, dat de Raad thans nog geen besluit neemt omtrent de aanwijzing van het terrein voor het plan zonder,be houd van den ouden gevel, doch in af wachting daarvan den heer Dudok uitnoo- diet het don** hem on'worpen plan mei be houd van don ouden gevel zoo spoedig mogelijk in te dienen en B. en W mach tigt het plan na indiening publiek te ma ken, opdat een ieder in de gelegenheid zij daarvan kennis te nemen en er desge- wenscht ziine beschouwingen over ten beste le geven. Daarna kan door den Raad eene definitieve beslissing worden genomen. Advies van den heer Dudok. De heer Dudok schrijft aan 13 en W.: Zijn in het algemeen aan dp keuze van een geschikt raadhuisterrein groote moei lijkheden verbonden voor Leiden geldt dit in hooge male. Uw Gemeente vertoont nl. door allerlei omstandigheden al zeer sterk de karakteristieke eigenschappen van een oude vestingstad: uiterst compacte bebou wing langs een gering aantal cn dan nog veel te smalle Verkeerswegen. Een ruim goed begrensd, centraal marktplein, dikwij's aangewezen als raadhuisplein, ontbreekt, oude vestingwallen, in menige gemeente tot fraaie si ngelpla nisoenen getransfor meerd, zijn bijna overal aan dichte bebou wing geofferd en bieden voor ons doel ook geen perspectieven. Waar de Breestraat zonder twijfel de be langrijkste centrale verkeersweg is, kan niet worden ontkend dat dr historische raad- huisplaat® logisch in het «fadsplan past. Ook al draagl d°zc straal voor onze begrippe™ niet meer met eere. immers een breede straat is zij zeker niet; stedebouwkundig is de historische situatie aan deze straat nog altijd verantwoord. Beschouwt men deze bouwplaats evenwel builen verband met den ouden gevel, die zoo typisch op het architecturale effect aan deze lichtelijk ge bogen, smalle straat is berekend, dan blijkt de zeer geringe diepte van het bouwterrein een bezwaar; immers het zal dan noodig zijn het gebouw achteruit le plaatsen en de vraag rijst of er dan voor een goede oplos sing nog voldoende Uouwdiepte overblijft. Hoewel deze vraag eerst door een nadere studie kan worden opgelost .ben ik geneigd haar bevestigend te beantwoorden; in elk geval zal het noodzakelijk zijn het geheeie bouwblok tusschen Maarsmanssleeg en Ko- renbrugsteeg, met inbegrip van het aan de Vischmarkt vooruitschietende winkelblokje, zuidelijk van de Maarsmanssleeg voor den herbouw beschikbaar te stellen. Bij behoud van den ouden gevel kan deze eisch uiter aard worden beperkt, zooals l.z.t. bij de in diening van het betreffende project nader zal worden toegelicht. Laat men de historische bouwplaats va ren, dan is het natuurlijk practisch overal mogelijk door aankoop of onteigening vol doende ruimte voor de stichting van het ge meentehuis vrij te maken en het zal in Lei den. zoo min als in eenige andere gemeente in soortgelijke omstandigheden, tot dit doel wel niet aan suggesties ontbreken. Maar de vraag is niet alleen rn zelfs niet in de eer ste plaats. e°n vraas naar ruimte, maar naar een waardige situatie in het stadsplan. De groeikracht van de stad is niet zoodanig, dat buiten de oude- kern, d.w.z. in het nieuwe uitbreidingsgebied, een plaats voor het Raadhuis gezocht mag worden, ook al heeft men hel daar in de hand de geheeie omge ving harmonisch aan het te stichten bouw werk te doen aansluiten. Men is aangewe zen op de oude vestingstad en waar de ruimte daar overal ontbreekt zal men nood zakelijkerwijs lol amoveering moeien over gaan. Terloops merk ik op, dat aan een plaatsing in het van der Werffpark niet ge dacht mag worden; afgescheiden nog van de eigendomskwes'ie behoort pr met alle kracht voor te worden gewaakt dal dit toch reeds veel te bescheiden recreatieterrein onbe bouwd blijft. Welbegrepen economie ook opgeval in aesthetischpn zin verbiedt ons voorts een bouwplaats le kiezen die thans reeds aan hooge architecturale eischen vol doet; in dit verband wijs ik er op dat het Rapenburg veel beter in den tegenwoordigen slaat bewaard kan blijvendaarbij komt nog dat dit niet vor een tamelijk druk Taadhuis- verkeer geschikt is. Hel ligt veel meer voor de hand te zoeken naar een ligging aan nieuwe verkeerswegen welke in de oude stad ten behoeve van, of allhans in verband met het uitbreidingsplan zullen worden aange leid Immers dit waarborgt een min of meer belangrijke ligging in hpt vergroot gedachte stadsplan, terwijl het, :n verband met toch reeds voor den wegenaanleg noodige ont eigening, mogelijk za! zijn meestal nog eenigen invloed ten goede op de raadhuis omgeving uit te oefenen Weliswaar moet men op dergelijke plaatsen eveneens beginnen met te ver nietigen maar men beperkt dit lot gebouwen die aan het moderne verkeer in den weg slaan Wanneer men het vraagstuk door deze, m.i. logische overwegingen, nader heeft be paald, dan blijkt het aantal mogelijke op lossingen reeds tel enkele te zijn beperkt, waarvoor ik hieronder nader uw aandacht mege vragen. a. De best*1 oplossing is m.i. te verkrijgen door amoveering van de bouwblokken tus schen Sleenstraat, Beestenmarkt, Nieuwe Beestenmarkt en Rijnsburgersingel. Daar door wordt een hoogst belangrijke verkeers- verbetering gediend: dc veel te nauwe Steenstraat kan de noodige verbreeding on dergaan en de ook voor het uitbreidingsplan vereischle nieuwe Noord-Zuid en Oost-West verkeerswegen (nieuwe Beestenmarkt en Lammermarkt) zouden op dit belangrijke kruispunt beter tot stand gebracht kunnen worden. Door verbreeding en omlegging van de Oude Vest speelt een typisch Leidsch element: het water, in deze situatie een be langrijke rol. Hier zon het Raadhuis een meer domineerende ligging kunnen verkrij gen dan overal elders in de gemeente. b. Zeker ook meer dan op de tweede bouwplaats, die in aanmerking zou kunnen komen, nl. het terrein tusschen Lammer markt en Rijnsburgersingel. ten Oosten van den Molen. Deze situatie heeft met de vorige gemeen dat het Raadhuis aan een kruispunt van in de toekomst zeer belangrijke ver keerswegen zou komen te liggen, maar ove rigens staat zij in alle opzichten in geschikt heid bij het eerst genoemde terrein ten ach ter Een blik op dp kaart is voldoende om te erkennen dal het Raadhuis hier als het ware steeds op het tweede plan zou blij ven en de tegenwoordige omgeving is hoogst ongunstig, zelfs deprimeerend en men mag alleen maar hopen dat deze omgeving zich niet in te verre toekomst moge ver beteren. Ongetwijfeld zou een raadhuisbouw daartoe slimuleerend werken, maar in wel ke periode die transformatie zich in een nie! snel zich ontwikkelende stad zou vol trekken is met geen mogelijkheid te voor zien. De beide hierboven geschetste oplossingen hebben dit groote voordeel gemeen, dat het Raadhuis bij de verdere ontwikkeling der BINNENLAND. Voorstellen van B. en W. van Leiden, van de Commissie van Fabricage, en van den heer Schüller inzake den Leidschen Stad huisbouw, gehoord het advies van den architect Dudok (1ste Blad). Memorie van Antwoord der regeering in zake het Snikerwetje (3de Blad). Regeling van het openbaar goederenver" voer per vrachtauto (3de Blad). Te Wassenaar is onthuld de Bnrgemeester Storm van 's-Gravesandebank (3de Blad). Verschillende vereenigingen kwamen in jaarvergadering bijeen (Binnenland, 2e Blad) Ernstig motorongeval te Vught (Gem. Nieuws, 2de Blad). In den cricketwedstrijd AjaxV.R.A, II scoorde Ajax 287 voor 5 wickets, waarvan Dozy 101 not out (Sport, 3de Blad). BUITENLAND. De Internationale Arbeidsconferentie is gesloten (Buitenland, 1ste Blad). Italië trekt 500 millioen meer uit voor dc landsverdediging (Buitenland, 1ste Blad). Dnitschland neemt de ratificatie der in- en uitvoerverboden-overeenkomst terug. (Buitenland, 1ste Blad). De opstandelingen baas in Bolivia (Bui tenland en Tel., lste Blad). stad een steeds meer centrale ligging zou verkrijgen, aangezien de voornaamste uit breiding naar het Noord-Oosten is gericht. c. het bouwklok, begrensd door Korevaar- straat, Garenmarkt, Raamsleeg en Jan van Houtkade, en d. het terrein ten Zuiden van den Zoeter- woudsche Singel en ten Oosten van den Lammenschanschweg. beide situaties langs den nieuwen ver keersweg den Haag-Voorburg, Leiden, waar deze de oude stad binnentreedt. Eerstbe doeld terrein is niet ruim genoeg, om langs den drukken verkeersweg een behoorlijk voorterrein te kunnen reserveeren, terwijl de bebouwing der overzijde van de Kore- vaarstraat weinig bevredigend is. Laatst bedoeld terrein aan de buitenzijde van den singel is weliswaar ruimer, en kan zeker wel een Raadhuis, zelfs met eenigen tuin aanleg bevatten, maar de vorm is toch. tamelijk willekeurig en de plaats in het stadsplan is niet van voldoende beteekenis; bij verdere ontwikkeling der stad is de lig ging volgens beide situaties wel zéér excen trisch. Ik acht 't niet nuttig hier nog meer terreinen in bespreking te brengen, omdat zij hoogst waarschijnlijk alle toch nog minder kwa liteiten voor het beoogde doel zullen bezit ten. Wel vestig ik er, waarschijnlijk ten overvloede, Uw aandacht op dat mijn be schouwing zich beperkt tot de geschiktheid van de bouwplaats in stedebouwkundigen zin Ik wil daarmee geenszins zeggen dat de eco nomische zijde van weinig waarde zou zijn al meen ik dal deze bij de oplossing van een zeer belangrijk gemeentelijk vraagstuk, dat thans misschien voor eeuwen zal worden opgelost, niet sterker op den voorgrond mag worden gebracht dan de financiëele draag kracht nu eenmaal vereischt. Maar ik meen deze financiëele beschou wingen veel beter te kunnen overlaten aan don Directeur van Gemeentewerken, die U zeker meer betrouwbare gegevens kan ver schaffen. Een volledig inzicht zullen deze gegevens intusschen in dit stadium niet kunnen schenken, al ware het slechts om dat eerst bij de uitwerking van het plan kan blijken in hoeverre er op een bepaalde bouwplaats nog gelegenheid bestaat tot het opnemen van een rendabele nevenbebou wing in of nabij het raadhuisproject. Resumeerende acht ik de historische bouwplaats stedebouwkundig ook (hans nog van bijzondere waarde Beschouwt men de ze situatie onafhankelijk van den ouden ge vel, dan zal een nadere studie móeten uit maken of er eene fraaie oplossing is te be reiken. hetgeen waarschijnlijk is. Stelt men het historisch argument terzijde, dan acht ik geen enkele situatie van zoodanige be teekenis, als die welke hierboven sub a. werd omschreven. Rapport der C. v. F. De Commissie van Fabricage zegt in haar rapport Van de drie genoemde terreilft) achfren wij het plan Beestenmarkt doóT haar al genoemd, het. meest geëigend voor den bouw van het Stadhuis zonder den ouden «revel. De regelmatiee vorm van het terrein toch is zeer geschikt voor den bouw van een monumentaal gebouw terwijl de ligging aan twee in het uitbreidingsplan ontworpen ver keerswegen, n.l die in de richting Noord Zuid (TurfmarktNieuwe Beestenmarkt)'

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1930 | | pagina 1