UW BOEKHOUDING IN ORDE
71ste Jaargang
LE1DSCH DAGBLAD, Zaterdag 7 Juni 1930
Derde Blad
No. 21541
EEN WANDELING DOOR
IDEN LEIDSCHEN HORTUS.
Buitenl. Weekoverzicht.
DE PARIJSCHE JAARBEURS
ANECDOTA LEIDENS1A.
Onder de bekoring van een stukje Wild-
gardening, zooals ons de natuur, die na
jaren pas geven kan, wordt onze aandacht
onwillekeurig op de omlijsting van dit ge
heel overgebracht.
Een keur van bloesem en den-heesters en
.boomen in borders en vakken gegroepeerd,
de lucht met hun heerlijke geuren vervul
lend, geeft dit tuingedeelte wel iets bijzon,
der aantrekkelijks.
Een groote witte Meidoorn en een dub-
belwitbloeiende kastanje staan achter ons,
terwijl op den voorgrond, onderbroken door
een zeldzaam exemplaar van den Adams
gouden regen, den boom met zijn tot over
de helft met gele, daarna tot aan den uiter
sten top met rose bloesems overladen tak
ken, een bruine eschdoorn, een zwaar
lijvige linde en een niet minder indruk
wekkende waringinachtige treurbeuk dit ge
deelte van den tuin afsluiten.
Wij komen in de omgeving der kroonkas,
het zomerhuis der Victoria Regia, een
sieraad op het gebied van kassenbouw.
Naast de daarin reeds uitgeplante rijst,
in diverse caladiumvariëteiten, welke laat
ste door hun zeer fijn getinte bladeren
onze aandacht trekken is ook de Vic
toria Regia reeds uitgeplant. Een plant
merkwaardig om haar bladeren van onge
kende grootte en draagkracht alsmede om
haar bloeiwijze die een ieder in verruk
king brengt.
Deze kas en haar omgeving, het ven, de
omringende borders de hooger gelegen
rotstuin met zijn rijke varenflora en an
dere plantengroepeeringen, zijn zeker een
van de mooiste gedeelten van den Hortus
Wij zoudeD den Hortus wel een border-
tuin kunnen noemen; waar wij gaan, overal
zijn het de borders die als randen langs
perken en gazons, of geheel vrij staande,
onze belangstelling door hun plantenrijk-
dom opwekken.
Er is mij geen tuin bekend, waar de
border-aanleg zoo overstelpend is als in den
Leidschen Hortus. Wij treffen ze in alle
erscheidenheden a-anbeplant met een
jarige kruiden, overblijvende gewassen, of
vaste planten en heesters, tot struik- en
boomgewassen toe, alles gegroepeerd, met
een achtergrond die zich bij het geheele
milieu aansluit tot een groot en zeer har
monisch geheel.
De bloemenpracht volgt zich in deze bor
ders snel achter elkaar op.Een sohoone col
lectie tulpen in bun frisch geel en roode
tinten gaven met de vele teer getinte en
mooi gevormde bloemen der Aquilegia's,
met op den achtergrond een enkel exem
plaar van den Amandelboom vol rose bloe-
semweelde en het donker groenend struik
gewas der vele rozen soorten een fleurige
kleurentinteling.
Wij naderen het oude stadsbolwerk. nu
slechts een zacht glooiende breede heu
velrug.
Daar, waar onze weg zich verbreedt,
staan eenige zware boomen, de een een
vleugelnoot, de andere een. linde. De bloe-
menaren der vleugelnoot, welke boom al
merkwaardig is door de op ongeveer twee
Meter van den grond af ontwikkelde lucht
wortelbundels, hangen iD rijke overdaad
als zware franje naar beneden.
Wij hebben het achterste deel van den
tuin betreden. Links van ons groote vak
ken met Malus eD Crataegus (Appel en
Meidoorn)-soortenvan deze laatste zijn
wel plm. 25 soorten vertegenwoordigd. Een
Pyrussinayca verdient wel een nadere be
schouwing; hoewel het vruchtvleeseh onge
nietbaar is, is het vruchtsap zeer smake
lijk en suikerhoudend.
De groote groep berken met hun zilve
ren stammen, brengt onze gedachten naaF
de woudrijke streken van ons land.
Ook hier weer lang gerekte borders waar
in de Aiquilegia-hybriden in hun verschei
den kleurnuances van rose, rose rood, rood
Indigoblauw, blauw, crème-wit en wit wel
de meeste sier geven. De schitterende
bloeiende spiraeahaag aan de overzijde
vormt de grenslijn van Hortus en Sterre
nacht.
Rechts van' ons een groot gazon met
zwaar hoogopschietend geboomte. De drie
groote liisterbesboomen, een schitterende
roode Meidoorn een Aria succica, een Ze-
kowa verschaffeltü en nog vele anderen
vormen met een groep zware wilgen aan
den singelkant een waardige afsluiting van
t Hortusgeheel. Langs den singelkant tref
fen wij enkele mooie heestervakken aan;
wij noemen slechts de met schitterende
rose en roode bloemen overladen takken
dtr Diervilla's. Een groepje Salin Uraien
sis en Spiraea-malata, flankeeren de wa-
terzijde langs onzen weg.
De singelgracht met haar aan de over
zijde ietwat dichte beplanting van kastan
jes, past zoo bij het Hortusgeheel, dat al
leen het drukke verkeer een onaangename
storing geeft aan deze anders zoo ydilli-
sclje waterpartij. Een groepje agaven, hier
en daar ter weerszijden van onzen weg op
gesteld, geeft een aangename onderbre
king. Waren het tot nu toe heesterborders
met een enkele boomgroep aan den water
kant, hier krijgen wii weer de bloembor-
ders van kruidachtige gewassen. Centau
rea m on tan a L. alba, en andere alsook ver
scheidene Chrysanthemum, Anchusa, Papa
ver, Cnicus, Lupine en Doronicum-soorten
zijn wel diegene welke heden in bloei staan
of zeer spoedig in bloei komen. Een Fagus
sylvatica, een Populus yunnaensis en een
iets ter zijde staande gouden regen be-
heerschen den ingang tot den z.g. „zaad-
tuin", het biologisch en pharmaceutische
gedeelte van den Hortus.
Ook hier treffen wij vele om hun groei
ën bloei als anderszins merkwaardige plan
ten aan.
Het merkwaardigste is wel wat aaD het
eind van dit tuingedeelte in de cactuskas
te zien is.... een grasje dwars door de
cactee heen gegroeid, zooals bijgaande af
beelding Iaat zien.
J. H. FABER.
Pclitieke onrust door de vlooikwestie Van
ontwapening naer bewapening?
Schober's ontwapeningswet De
burgeroorlog in China.
Een sfeer van politieke onrust is gescha
pen door het le Londen behandelde vloor-
traclaat, dat in hoogste instantie nog de
goedkeuring behoeft van de parlementen der
deelnemende landen! Een motie der con
servatie-ven lot het benoemen van een com
missie, die tot taak zou hebben de portee
van het verdrag nog eens nader le toetsen,
is door het Britsche Lagerhuis verworpen,
zoodat op ratificatie van Engeland bereids
mag worden gerekend, doch anders is het
in Japan en de Vereenigde Staten, waar een
felle oppositie wordt gevoerd tegen een over
eenkomst. die volgens liet oordeel der Ja-
pansc'he en Amerikaansche marine-staven
hun landen veel onthoudt van datgene,
waarop zij rechl meenen te hebben 1 De
drang, in Amerika uitgeoefend, op presi
dent Hoover om het verdrag voorloopig niet
aan de orde te stellen en dus de zaak op de
lange baan te schuiven tot de gelegenheid
zich zou voordoen er zich geheel van af te
maken, heeft geen succes gehad, doch dil
beteekent allerminst dat daarmede der op
positie de wind uit de zeilen is genomen.
Feller is misschien nog het verzet in het
land van de rijzende zon, waar admiraal
Ifiato zich met alle leden van den marine
staf tegen ratificatie heeft verklaard en
waar ook admiraal Takarabe. de minister
van marine, ontevreden heet te vn over de
gesloten overeenkomst
Geruchten over een kabinetscrisis, die
hieruit zou voortvloeien, mede doordat het
volledige ministerie achter Takarabe zou
staan, werden tot dusver echter niet beves
tigd. Op het bereiken van overeenstemming
in het belang van den wereldvrede lijkt
het voorloopig in ieder geval nog maar
heel weinig, zóó weinig, dat een Fransch
blad dezer dagen niet zonder reden heeft
opgemerkt, dat men gevaar loopt dat de
eindelooze pogingen tot ontwapening ten
slotte ontaarden in een wedloop in bewa-
pening...! Snorkende redevoeringen, als die
j van Mussolini en zijn trouwen discipel
I Grandi, zijn er om te bewijzen dat het
I inderdaad in deze richting gaat, indien
j men er niet spoedig in slaagt tot een duur
zaam vergelijk te komen. En helaas is de
i kans op dit laatste niet heel groot! Ook
de kwestie der pariteit tusschen Italië en
Frankrijk vormt op dezen weg een barri-
cade, welke niet zonder veel moeite geno-
I men zal kunnen worden. Frankrijk is een
groote koloniale mogendheid en wil dit
blijven. Italië wil het worden en voelt zich
door den uitslag van den wereldoorlog in
dezen drang gesterkt. Het gevolg is een
wrijving tusschen de twee concurrenten van
de Middellandsche zee, die zioh telkens
weer uit, en ook aan den dag is gekomen
bij de besprekingen ter vlootoonferentie.
Grandi heeft in zijn overigens weinig be
dachtzame redevoering nu het voorstel ge
daan om het op stapel zetten van schepen
voor 1930 te schorsen en op die manier
een rustige atmosfeer te scheppen, waarin
dan een oplossing kan worden gezocht voor
de moeilijkheden, die de verstandhouding
tusschen beide landen al zoo lang ver
storen.
Of hef zal worden aangenomen door
Frankrijk is echter een vraag, die waar
schijnlijk ontkennend moet worden beant
woord. En wel om verschillende redenen!
Ten eerste omdat het stopzetten van den
nieuwen aanbouw de Fransche vloot tegen
over de andere landen automatisch in een
slechtere positie zou brengen; ten tweede
omdat men twijfelt aan den ernst van Mus
solini's, door Grandi overgebrachte voorstel,
en ten derde omdat men afwijzend staat
tegenover den eisch lot uitvoering van het
verdrag van Londen van 1915. waarbij aan
Italië voordeelen werden toegezegd, wan
neer het in den ooTlog kwam. Een meer ver
zoenende houding van den duce schijnt eer
ste voorwaarde voor het scheppen van een
voor onderhandelingen geschikte sfeer!
Onrust over de vlootkwestieonrust
over de binnenlandsche bewapening in Oos
tenrijk en de pogingen om haar te bestrij
den. Dr. Schober, de bondskanselier, heeft
getracht in het buitenland een leening ge
plaatst te krijgen voor zijn land, doch hij is
9teeds weer afgestooten op de vrees voor den
hewapeningswedijver tusschen de fascisti
sche Heimwehren en de links-georienteerde
Selbst-schützverbande, die onafwijsgaar lei
den moet tot een botsing van ernstigen
aard, indien niet tijdig ingegrepen wordt.
Bevreesd dat de builenlandsche mogendhe
den tusschenbeide zullen komen heeft dr
Schober zelf #de kat den bel aangebonden
en zijn bekende ontwapeningswet ontwor
pen, die (hans door de juridische commissie
van den Nationalen Raad in behandeling is
genomen en stellig op grooten tegenstand
za! stuiten. Wordt deze wet aanvaard dan
zijn daarmede de linksch zoowel als de
reehtsche organisaties van hun gevaarlijke
strijdmiddelen beroofd en het spreekt van
zelf dat heel de politieke machine in actie
wordt gebracht door de bedreigde groepen
om dit voor hen dreigende ..gevaar" te
voorkomen. Van veel belang is daarbij de
houding der christelijk-socialen, wier af-
of goedkeuring voor het ontwerp van wet
beslissend zal zijn.
Benijdenswaardig is hun positie in dit
opzicht niet: steunen zij de regeering dan
vinden zij voortaan in de Heimwehr-organi-
saties van thans felle tegenstanders, geven
zij gehoor aan den dezerzijds op hen uitge-
oefenden drang om verwerkelijking der plan
nen te voorkomen dan zijn zij de oorzaak
van het heengaan van dr Schober, hetgeen
eeti overwinning voor de sociaal-democra
ten zou beleekenen. Het is te voorzien dat
dit laatste bij de christelijk-socialen ten
slotte het zwaarste zal wegen, waardoor de
ontwapeningswet wordt goedgekeurd en
een haard van voortdurende onrust uit het
hartije van Europa wordt weggenomen!
Onrust, blijvende onrust, ook in Ohina,
waar de heer Tsjang Kai Sjek, als president
der Xanking-regeering niet bij machte
schijnt te zijn de orde te hand-haven. Op
standige generaals Feng en Jen, dringen
met vrij groote snelheid naar het Zuiden
onverschillig schijnbaar voor de beroemde
zilverlingen, die Tsjang Kai Sjek's voor
naamste wapenen zijn! en zelfs tegen
spraken uit het andere kamp zijn voorloo
pig niet meer in staat twijfel te doen rijzen
aan hun overigens heel slecht te contro-
leern successen. Te moeilijker wordt de
situatie voor de Nanking-regeering. waar in
het Zuiden de zoogenaamde ijzeren divisie,
d. i. het roode leger, tot den aanval is over
gegaan en ook al aan de winnende hand
blijkt te zijn.
Tot een beslissing is het nog niet gekomen
maar dat de toestand voor Tsjang en zjjn
aanhang ongunstig is mag worden geconclu
deerd uit het feit, dat Japan voorloopig heeft
afgezien van de overeenkomst met de regee
ring om Japansche officieren als instruc
teurs te zenden naar de militaire school te
Nanking. Intusschen wil dit alles nog niet
zeggen dat het weldra gedaan zal zgn met
Tsjang Kai Sjek's heerschappij Chineesche
soldaten vechten voor den broode, maar ajj
maken er ook gaarne een opstandje voor
en het is al meer. gebleken in ernstige om
standigheden dat de tegenstand rs van Tsiang
maar al te gaarne bereid waren naar hem
over te loopen. indien zij het slechts eens
kenden worden over den koopprijs
De bedoeling van de Parijsche Jaarbeurs
is volstrekt niet alleen om ééns per jaar ge
durende twee weken een tentoonstelling te
houden van al wat de Fransche industrie
9inds het vorige jaar aan nieuws heeft
voortgebracht.
Ze is meer een soort parade, een revue,
die een algemeen overzicht wil geven van
de geheele activiteit der Fransche industrie
en van de verschillende producten, die ze
voortbrengt ter voorziening in alle behoeften
van het moderne beschaafde leven, zóó als
zich dat tot nu toe ontwikkeld heeft.
En men moet erkennen, dat het werke
lijk indrukwekkend is, wat de organisatoren
hebben weten bijeen te brengen op de -42
hectaren grond, waarover ze te beschikken
hadden.
Men is zelfs verwonderd, dat die enorme
verzameling van halls, paviljoens, tenten,
stands en open toonbanken, waar bijna
alles te vinden i9 wat de iheele beschaafde
men9ch'heid geproduceerd heeft (en men
kan hier heusch wel spreken van de heeie
men9chheid. daar er 31 buitenland9che
nationaliteiten met 707 exposanten aan
deelnemen) van reusachtige motoren tot
grafsleenen toe daar slechts voor den zoo
korten tijd van twee weken is- bijeenge
bracht. Te meer wanneer men in aanmer
king neemt, dat de Jaarbeurs in totaal
74S5 exposanten telt, waaronder er ver
scheiden zijn, die hónderden artikelen ten
toonstellen!
Wat de bezoekers-menigte betreft, die
dagelijks toestroomt naar dat wonder-stadje,
dat ieder jaar weer voor korten tijd aan de
porte de Versailles herrijst dit jaar was
de drukte er nog veel grooler dan de vorige
jaren. Er waren dagen, dat de orde-dienst
der politie er bijna het hoofd bij kwijt raakte
en de heele tentoonstelling als één enorm
mierennest was, waar de menschen in
dichte massa's dooreenkrioelden, en dat niet
alleen in de overdekte halls, maar even
goed op de open breede wegen.
Voor sommige stands, vooral voor die der
voedingsmiddelen en voor de Wijn-stands
(Wijn met een groote W omdat wijn een
der belangrijkste nationale producten i9,
waar heel wat Franschen veel trotscher op
zijn dan op hun vliegtuig- of auto-motoren)
waar kleine proefjes voedingsmiddelen
en héél kleine glaasjes met niet meer dan
één of twee vingerhoedjes wijn of cider
erin den bezoekers gratis aangeboden wer
den, daar stonden steeds lange, lange, dicht-
ineengedrongen rijen menschen, die soms
uren lang geduldig wachtten om eindelijk
ook aan de beurt te komen voor het proeven
van.... het vingerhoedje kleurig, heerlijk
vocht.
Voor andere stands, waar Ier meerdere
aantrekking en verduidelijking het een of
ander werk uitgevoerd wordt, waar bij
voorbeeld een motor in werking gesteld is,
of zooals voor die, waar een enorme zagerij
geïnstalleerd is, waar kolossale boomstam
men voor het oog der toeschouwers in een
minimum van tijd tot dunne plankjes her
leid worden dAAr staan de beroemde
Parijsche „badauds" (nieuwsgierige slen
teraars) uren en uren voor als vastgenageld.
Voldaan en genietend kijken ze naar de ge
baren der werklui, het gedraai der wielen
en drijfriemen, luisteren ze naar het lawaai
der motoren, het knarsende gesuis van de
zaag en vergeten de heele rest.
Tegen die menigte, die alles zien wil, en
lang en goed zien.wil, in elk geval dAt. waar
ze zich op het oogenblik vóór bevindt, en
die soms uren lang in stomme of geamu
seerde bewondering een zelfde tent in be
slag neemt, en zoo de echte cliënten, de van
heinde en ver toegestroomde zakenlui, ver
hindert om op hun beurt een kijkje le nemen
en misschien een bestelling le doeD van de
tentoongestelde producten tegen die
menigte heeft men ten slotte 9trenge maat
regelen moeten nemen. Goed iD 't zicht is
voor verscheiden tenten en paviljoens een
bord opgehangen met de waarschuwing, dat
alleen maar zulke bezoekers zullen worden
toegelaten, die een bewijs van eventueel
kooper kunnen overleggen, en dat de toe-
ga ne voor alle anderen streng verboden is.
Dit jaar is er iels nieuws gekomen in do
organisatie van de Parijsche Jaarbeurs. Men
ziet er geen of bijna geen groepen meer van
stands befhoorende tot eenzelfde nationali
teit, waar alles wat zoon nationaliteit heeft
willen tentoonstellen tot een ensemble ver-
eenigd i3. De buitenlandsche exposanten zijn
dit jaar verspreid over de verschillende
halls, volgens den aard hunner producten.
Sommigen is deze vernieuwing zeer naar
den zin. maar anderen beklagen zich erover
dat ze op deze manier in de massa verloren
gaan, en lang niet zooveel zaken afsluiten
als vroeger.
En ons inziens verliest de Jaarbeurs zelf
door deze vernieuwing een zekere pitto-
reskheid, een speciale aantrekking. Inder
daad, zou het niet veel interessanter zijn om
alles wat bij voorbeeld Italië voortbrengt in
zijn gefheel, bij elkaar, tentoongesteld le
zien, in plaats van, zooals nu. Italië te moe
ten gaan zoeken eerst in een hoekje van de
hall der voedingsmiddelen, dan in die van
het ameublement, dan in die van de me
chaniek, enz.
Karakteristiek voor de Parijsche Jaarbeurs
1*9 zijn lawaai. Lieve hemel, wat een
lawaai!
Reeds dadelijk bij uw binnenkomen krijgt
ge een onverwachten, hevigen schrik-schok
door een geluid dat vanuit de lucht over u
neer komt donderen. Een reusachtige luid
spreker, geplaatst op een meters-hooge
kolom ontvangt u met bulderende stem om
u het eene of andere bizonder interessante
product, of de eene of andere bizondere
interessante stand aan te kondigen.
Van verderaf klinkt u het gefluit, gestamp
en geraas van motoren toe. En zoo uw
nieuwsgierigheid u verleidt om de zaal der
schrijfmachines binnen te gaan, die der
radio-apparaten, of wat nóg erger is, die der
gramofoons wee uw arme ooren!
Stel u voor duizend gramofoons (waar
schijnlijk zijn het er nog meer) waarvan
verscheiden nog voorzien zijn van machtige
geluid-versterkers die allemaal tegelijk
in een goed overdekte en betrekkelijk ge
sloten zaal aan het werk zijn, en probeeren
elkaar in lawaai te overtreffen, zich boven
de andere uit te doen hooren.
En de bezoekers-menigte zelf spreekt ook
niet fluisterend 1 Het is een volks-menigte,
die met luide stemmen praat, en soms, wan
neer een gramofoon 'n mode-liedje uitschall.
het laatste succes-nummer van een geliefd
Chansonnier, onfstaat er ineens een koortje,
dat den onzichtbaren. maar door zijn ver
sterkte stem méér dan in werkelijkheid
aanwezigen kunstenaar begeleidt.
Uit al dat lawaai vandaan te komen, en
een wandelingetje te gaan maken door het
dorp der huizenbouwers, is bijna een rust.
De ondernemers van knusse nestjes", van
villa'tjes „Mon Repos" of „Mon T)ésir" wed
ijveren er met elkaar in ingenieusheid, ia
sierlijke aanvalligheid en in lage prijzen.
Maar ongelukkig voor hen wordt de lief
hebberij voor de „lotissementen" hoe langer
hoe minder, en zóóveel „nestjes" en villa
tjes veranderden tijdens regenachtige jarea
in regenbakken en rheumatiekkweekerijen,
dat de belangstelling voor 't bouwdorp der
Jaarbeurs niet ook maar half zoo geani
meerd meer is als vroeger. Het is waar#
daarbij komt ook. dat 9inds de frank ge
stabiliseerd is, het publiek minder zoekt zijn-
geld te beleggen in terreinen en huizen met
een zeer problematische toekomst.
Maar van alle afdeelingen is de aantrek
kelijkste, de vroolijkste, de meest geva
rieerde, de rijkste in kleuren en vormen, en
zelfs in kunstwerken, wel de meubel-
afdeeling.
De hall van het ameublement alléén be
slaat bijna 2 1/2 hectare. En de Fransche
meubel-kunst, zelfs waar het serie-meube
len betreft, komt hier voor den dag met een
bewonderenswaardige combinatie van mo
dernen geest en superieuren smaak.
Het is opmerkelijk met welk een aanpas
singsvermogen de Fransche meubel-fabri
kanten zich open gesteld hebben voor en
Leidsche Bokalen.
Schout, Schepenen en Griffier van Lei
den plachten oudtijds bij hun wekelijksch
samenzijn, een pittigen dronk te nuttigen
en benutten voor het bewaren der vier bo
kalen een sierlijk kistje De eeMe bokaal
v/as gewijd aan de Edel Grootmogende Hee-
ren Slaton van Holland en West-Friesland:
d- tweede beker aan het Doorluchtig1 Huis
van Oranje Nassau; de derde bokaal aan
de Gerechtigheid en de vierde aar. de Vriend
schap. Op alle vier was een gedicht ver
vaardigd en zelfs „het kasjé, daar de vier
Bekaaien in bewaard worden" was bezon
gen, Dc dichter of dichters? is (zijn)
ietwat breedsprakig in hun poëtische ont
boezemingen. zoodat wij ons tot citaten
moeten bepalen, wat dit ter geruststelling
van den nvuwsbegeerigen lezer aan het
kunstgenot intusschen geen 9chade berok
kent. „Op het eerste glas" barstten de be
zielde snaren van d^en Leidschen poëet
aldus los
j.Wie zou eed'ler dronk begeeren,
't Geldl hier Hollands Overheid;
|t Geldt haar Magt. haar Majesteit;
't Geldl hier Leydens Burgerheeren,
Die 't Sieraad van 't Glas vermeeren"
Het slot couplet op het eerste glas luidt:
Leeft, o wettige Overheen.
Onder Gods bescherming, veilig!
Uw regeeringsvorm blijv' heilig!
Leeft bemind en aangebeen!
Leeft tot zegen van 't Gemeen!
Het tweede glas. „den Doorluchtigen Hui
ze van Oranje-Xassau gewijd" werd als
volgt bezongen
Laat ons 't Prinslijk Huis van Oranje,
Door een reine Huwlijksvlam,
Naauw vermaagschapt aan Brittanje;
Laat ons Nassaus grijze Stam,
Wijd vermaard door dappre Helden,
Die voor 't heil van 't Vaderland,
Zich. met hun gevreesde hand
Moedig in de bre9se stelden;
Laat ons Neerlands Oogelijn
Met dit Glas gedachtig zijn".
Het derde glas der Gerechtigheid ge
wijd gaf den dichter aanleiding tot een
uitstapje op het gebied der wijsbegeerte:
„Nu eens ten boorde vol geschonken,
En 't Glas. met eerbied, leeg gedronkenl
GerechtigheidI gij Hemelspruit.
Lokt onzen wensch ten boezem uit
U, u. o zuil van Troonen. Staaten.
O. Scherm en Schut der Onderzaaten.
U, wier alwijze en dierb're wet.
De Boosheid straft, haar paaien zet,
En Weeuw en Wees en Deugd beveiligt
U zij onze aandacht toegeheiligdl
Het vierde glas heeft, wijl het den vriend
schap toegedacht was. een weer meer luch
tige cadans-
Heische Tweedragt berst van spijt
Als zij ons dit Glas ziet leegen
't Welk, der Vriendschap toegewijd,
Ook heeft Eendragts naam verkreegen."
Na een drietal tusschen-coupletten ein
digt deze rijmelarij-
Vriendschap' Eendragt! laat uw' geest
Staêg door dit Gezelschap zweevenl
Eeuwig zij 't een Vreugdefeest!
Vriendschap is het zout van 't leeven."
Het kistje, waarin de vier bokalen be
waard werden, komt er dichterlijk nog 't
meest bekaaid af Slechts vier regels worden
„aan het Kasje" gewijd-
„Berg, vrolijk in uw ingewanden.
Een viertal onwaardeerbre Panden I
Draag zorg er voor! hun konstrijke Eer,
O, Pronkstuk! is. als Glas. zo teêr."
Leidsche Industrie-pionieren?
In 1575 den 20en Maart van dat jaar
diende een Gorinchem's industrieel, Cor.
nelis Jonsz Houbraecken bij de Leidsche
regeering een verzoek in om zijn ..fabriek
en handel" (de maD was speldenfabrikant
en had te Gorinchem 300 personen aan het
werk) naar Leiden te mogen overbrengen,
waarmede deze stad zeer gebaat zoude wor- I
den. Hij stelde echter de volgende voor
waarden:
le De 9lad zou hem f. 1200.zonder
interest, voor den tijd van 5 jaren leenen.
2e Vrijdom van accijns en huishuur voor
hem en zijn familie.
3e Verzekering voor 2 jaren, dat hij in
de fabriek mocht plaatsen 50 jongens en
15 meisjes bovep de 9 jaren oud; na die
2 jaren zoude hij hen loon geven, ten min
ste f. 10.voor het eerste jaar, en meer al
naar gelang van hunne bekwaamheden.
4e. Indien er jongens boven de ,15 jaren
waren, zou hij ze binnen den tijd van 3 ja
ren (behalve de verdiensten van 12, 13 en
14 gld die zij in het 3e jaar zouden heb
ben") bekwaam maken om in het 4e jaar,
6. 7 of 8 stuivers daags te verdienen
Op dit request werd aan Houbraecken
geantwoord, dat hij zich wel te Leiden
mocht vestigen, waar men hem alle moge
lijke „adres9e" zou doen doch dat men
hem de f. 1200en den vrijdom van ac
cijnzen niet kon geven; de re9t van zijn
voorwaarden werd hem toegestaan
Twee jaren later 1577 verzochten
de gebroeders Pieter en Jasper de Morimont,
die eertijds te Antwerpen „allerlei suiker
geraffineerd' hadden en evenals de vorige
requestrant bij de komst van Alva naar
Engeland vertrokken waren, eveneens aan
de Leidsche stedelijke regeering om zich te
Leiden le mogen vestigen en er „allerlei sui
ker" te raffineeren „welke nering volgens
hun zeggen nooit in deze stad hun9 we
tens. gebruikt is geweest, hopende zoo veel
suiker en siroop te bezorgen, dat het gan-
sche land van Holland en omliggende lan«
den daarmede genoeg zullen gediend ziin,
en lot zulken redelijken prijs al9 men den
suiker en sieroop lot Antwerpen zoude kun
nen koopen." Deze requestranten verzoch
ten tevens vrijdom van bier- en wijn-accijns
j en, omdat zij ongeveer 60 jaren oud waren,
vrijstelling van de schutterij en inkwartie
ring. De Leidsche overheid schonk hen het
poorterschap en vrijstelling van scbullerij
en inkwartiering, terwijl de vrijdom van ac
cijnzen opgeschort werd in afwachting van
wat zij zouden fabriceeren.
Van beide gevallen is het niet bekend of
vestiging te Leiden inderdaad heeft plaats
gehad.
RECLAME.
VANAF f.5— PEB MAAND
Brieven Bur. van dit Blad onder No. 9334.
