NIEUWE ORANJE-PENNINGEN.
BINNENLAND.
DE ZENDTIJDVERDEELING.
71ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 7 Juni 1930 Tweede Blad No. 21541
1
Een belangwekkende historische tentoonstelling.
Op een dezer dagen gehouden persconfe
rentie ten huize „Berbice" te Voorschoten
heeft de directeur van de Koninklijke Zil-
verfabriek Jhr. Ir. von Weiier ons het een
en ander medegedeeld betreffende de door
hem georganiseerde tentoonstelling van ge
schiedkundige Oranje-penningen, die in ge
tale van 24 stuks ter gelegenheid van den
oOsten verjaardag van H.M. de Koningin
vrorden uitgegeven.
De verjaardag van Koningin Wilhelmina
valt tezamen met het feit, dat 50 jaar gele
den Anthonie Begeer te Utrecht den grond
slag legde van den nieuwen opbloei der pen-
ringkunst in Nederland na de periode van
verval, waarin de eertijds zoo bloeiende
penningkunst in de 18e en de eerste helft
der 19e eeuw was geraakt.
Deze omstandigheden bracht de directie
er toe tot deze merkwaardige, artistiek zoo
wel als historisch belangwekkende uitgave,
welker voorbereiding drie jaren duurde, te
besluiten. Een schat van gegevens ligt
hieraan ten grondslag, tallooze besprekingen
van Jhr. von Weiier met vooraanstaande
heraldici gingen er aan vooraf, zoodat wij
dan ook met groot vertrouwen kunnen ver-
blaren, dat deze uitgave tot in de kleinste
détails voortreffelijk verzorgd is.
Doel hiervan is, in de eerste plaats de j
liefde voor ons vorstenhuis aan te kwee-
ben en de kennis omtrent de geschiedenis
van ons Vorstenhuis in breede kringen van
bet huis Oranje-Nassau op te wekken en te
bevorderen.
Mede vond de directie de firma Holkema
"b Warendorf te Amsterdam bereid, hun
b°ek Oranje Boven" uit te geven over de
geschiedenis van 't Huis van Oranje, dat op
Pakkende en enthousiaste wijze geschre
ven werd door den heer E. Molt. Op de ten
toonstelling was een z.g. dummie of reis-
exemplaar aanwezig: tevens zal er een
goedkoope schooleditie van verschijnen.
Den minister van O., K. en W. is ver
zocht, te willen bevorderen, dat op de
scholen voordrachten gehouden worden
over de geschiedenis van ons Vorstenhuis,
evenals dit ter gelegenheid van de Unie van
Utrecht geschiedde.
De fraaie penningen in zilver en brons,
zijn ontworpen door den bekenden portret-
medailleur Jac. J. van Goor te Utrecht en
toonen aan de voorzijde de beeltenissen der
vorsten en vorstinnen uit het Oranjehuis,
vanaf Prins Willem I van Oranje, omgeven
door een naamrandschrift. terwijl op de
keerzijde het wapen is afgebeeld met een
kernspreuk, waaraan mede bijzondere aan
dacht werd gewijd, tot randschrift.
Wij zagen voorts de beeltenissen van
Louise de Coligny, Maurits, Frederik Hen
drik, Amalia van Solms, Willem II, Maria
Sluart, Willem III, Maria II Stuart, Johan
Willem Friso, Maria Louise van Hensen
Gassel, Willem IV, Anna van Groot Brittan-
nië, Willem V, Fred. Sophia Wilh. van
Pruisen, Kon. Willem I, Fred. Louise Wilh.
van Pruisen, Koning Willem II, Anna Pau-
lowna van Rusland, Koning Willem III, Em
ma van Waldeck Pyrmont, H. M. Koningin
Wilhelmina, Z. K. H. Prins Hendrik en Prin
ses Juliana.
Men ziet het: hier is een prachtige ge-
i legenheid Uw historische kennis eens op te
frisschen, mede met behulp van het ->ek
van den heer Molt, dat tal van interressante
bijzonderheden op objectieve en origineele
wijze schenkt
De penningen, uitgegeven in serie's van
24, 15 en 9 stuks en vervat in sierlijke
etui's, zijn echter ook per stuk verkrijgbaar,
teneinde in het bijzonder de jeugd in de
gelegenheid te stellen op den duur deze
waarlijk unieke verzameling te comple-
tecren.
Tevens is de mogelijkheid opengesteld
zich een fraai paneel aan te schaffen (zie
foto in ons blad), waarop in z.£. intarsia,
in verschillende houtsoorten geincrusteerd
de stamboom van het buis Oranje Nassau
is afgebeeld, terwijl de penningen op de
daarvoor aangewezen pflaats zijn aange
bracht. Het ontwerp, van de hand van den
sierkunstenaar C. J. van der Hoef, stelt
voor het silhouet van het stamslot der Oran.
je'sj de Dillenburg, waaruit de Hollandsche
en de Friesche stam oprijzen. Aan den voet
van beide stammen is het dubbelwapen
aangebracht van de Stamouders Willem de
Rijke en Juliana van Stolberg. Dit paneel,
een waardig sieraad voor gezantschaps- of
directiegebouwen, voor officieele en open
bare gebouwen van Rijk-, Provincie en Ge
meente, universiteiten, sociëteiten etc. werd
vervaardigd door de firma Mutters te *9-Gra
ven hage.
Wij wenschen de directie van de Kon.
Begeer geluk met het genomen initiatief en
met de vervaardiging van deze waarlijk
schitterende collectie penningen, die in zulk
een kostelijke uitvoering vervaardigd werd!
In het bijzonder Jhr. Ir. Von Weiier, die zich
met de leiding van een en ander belastte.
De nauwgezetheid daarvan uit zich o.a. in
de juiste keuze der kernspreuken, die dik
wijls veel hoofdbrekens veroorzaakte. Im
mers, het was moeilijik voor een ieder de
treffendste woorden te vinden. Zoo staat
b.v. op de achterzijde van de beeltenis van
Maria Stuart: „Sic vir mulieris caput ut ec
clesiae Christus, d.w.z. „de man is het hoofd
van de vrouw en Ohristus het hoofd van de
gemeente". Deze woorden werden door Ma
ria Sfuart gesproken toen Haar. door den
uit Engeland uitgeweken Engelschen dominé
Burnet werd medegedeeld, dat Zij alléén
bij haar Vaders dood (Jacobus ID volgens de
Engelsche wet Koningin van Engeland kon
worden, maar haar echtgenoot (Willem in)
niet. Deze woorden teekenen de karakter-
grootheid van deze nobele vorstin immers
zij beduidden tegenover haar echtgenoot:
óf beiden Koning en Koningin, of niet.
Willem TTT wa« door deze woorden ten diep-
st*1 getroffen en rindsdien zoo heet het.
kwam er een geheele ommekeer in hef aan
vankelijk minder gelukkige huwelijk Zoo
werd als spreuk voor Prins Willem T geko
zen: „Saevis tranquillis in undis",
„Kalm temidden der onstuimige baren".
voor Koning Willem UI: „Oranje kan nooit,
ja nooit genoeg voor Nederland doen", woor
den door Z.M. gesproken in 1863 bij de
grondlegging van het gedenkteeken 1813
in Den Haag.
Bij de beeltenis van Koningin Emma
zien wij. „Mijn land zij groot in alles, waar-
ook een klein land groot kan zijn", bij H.M.
de Koningin „Je Maintiendrai", Z.K.H. Pr.
Hendrik toont: „Per Aspera ad Astra",
„Door het moeilijke naar de sterren" (wa
pendevies van het familiewapen van den
Prins). Voor Prinses Juliana „last not least"
werd gevonden „L'orange fleurira", ont
leend aan het opschrift op den oudst be
kenden Oranjepenning, die gevonden werd
bij Maartensdijk.
Deze nieuwe verzameling penningen zal
niet nalaten in breede kringen de aandacht
te trekken. Het enthousiasme voor ons Vor
stenhuis, dat in veler harten onverwoest
baar door de eeuwen heen blijft voortle
ven, zal er zeker nog meer dan vooriieen
door aangewakkerd worden.
De inwerkingtreding van het besluit
op 29 Juni a.s.
Zooals bekend is, bevat de beschikking
ran den Minister van Waterstaat inzake de
verdeeling van den zendtijd de bepaling,
dat de in die beschikking getroffen regeling
in werking treedt op een nader vast te stel
len datum, welke in geen geval later zal
worden gestc'.d dan 1 Juli 1930.
Ten einde dezen datum te doen samenval
len met den d&g, waarop de radio-program
ma's voor pen bepaalde week aanvangen,
n.l. den Zondag, heeft de minister beslist,
dat de zendtijdregeling werking treedt
op Zondag 29 Juni 1930.
De verzorging van het algemeen program
ma op Maandag 30 Juni a.s. zal voor den
eersten keer geschieden door de VARA; het
algemeen programma op Vrijdag 4 Juli a.s.
zal voor dfc eerste maal worden verzorgd
door den KRO.
DE BEVOLKING VAN
NEDERLAND IN 1929.
Wederom mei ruim 100.600 toegenomen.
Dezer dagen is verschenen de jaargang
1929 der Jaarcijfers voor Nederland", door
het Centraal Bureau voor de Statistiek be
werkt en bij de Algemeene Landsdrukkerij
verkrijgbaar gesteld.
Blijkens deze publicatie vermeerderde de
bevolking van ons land in 1929 wederom
met ruim 100.000 inwoners, waardoor op 31
December j.l. het totaal van 7.832.911 werd
bereikt, dit is ongeveer het drievoudige
van een eeuw geleden. Deze toeneming is
natuurlijk niet in alle provincies dezelfde.
De toeneming in de provincies met de
groote steden komt belangrijk boven die
van het Rijk uit; Limburg vertoont gedu
rende de laatst© 30 jaren sterken vooruit
gang.
Wat huwelijken, geboorte en sterfte be
treft, zien we de cijfers der gesloten hu
welijken vrij constant blijven (tusschen 7
en 8 per 1000 der bevolking), de geboorte
cijfers regelmatig dalen (in 1929 22.8 per
1000 inwoners) en de sterftecijfers in de
laatste jaren op en neer gaan. In 1928 werd
het laagste cijfer (9.6 per 1000 der bevol
king) bereikt, waarna 1929, door groote
sterfte in het bijzonder koude eerste kwar
taal, een stijging vertoont (10.7).
GOUVERNEUR VAN SURINAME
Aan den heer dr. A. A. L. Rutgers, Gou
verneur van Suriname is, met ingang van
den dag in de maand Juli a.s. waarop hij
Suriname zal verlaten in 's Lands belang
vier maanden verlof naar Europa verleend.
Als waarnemend gouverneur zal na het
vertrek van den heer Rutgers optreden de
heer mr dr. L. J van Haaren. ondervoor
zitter van den Raad van Bestuur.
DE „SOUTHERN CROSS"
met kapitein Kingsford Smith
en piloot Van Dijk is deze
week op het Baldonel-vfiegveld
nabij Dublin gearriveerd om
voorbereidingen te maken voor
de vlucht over den Oceaan. Een
welgemoed groepje. Van 1 n.
r.capt- SaulKingsford Smith
Van Dijk en Stannage, rac&o-
tnlegrafisL
BIJEN IN DE ROTTERDAMSCHE DIERGAARDE. De firma Hans Matthes te Breu-
kelen heelt aan den Rotterdamschen Dieren tuin een bijenstand met lerende bijen ge
schonken, voor welke nienwe aanwinst veel belangstelling bestaat. Ben zwerm is bezig
zich te nestelen.
Hel imposante paneel met 24 zilveren penningen, dat ter gelegenheid van den 50slen j BAElRENDS hoofdinstructeur bij de in-
verjaardag van H M. de Koningin werd uitgegeven door de Koninklijke Zilverfabriek -fanterie te Nijmegen in den ouderdom
Begeer te Voorschoten. De prachtig geslaagde kleurschakeenngen kunnen helaas op van j^. overleden,
onz» foto niet tot uitdrukking bomen. (Zie het artikel hieronder.)
DE COMMANDANT R. W. RLACKLOK van het Engelsche onderzee
booten-eskader dat een bezoek aan de hoofdstad brengt, vond bet
interessant te TJmuiden vanaf de grootste sltrisdeur der wereld zijn
eskader te fotograleeren.
