71rte Jaargang
DINSDAG 27 MEI 1930
No. 21532
STADSNIEUWS.
BINNENLAND.
Ket voornaamste nieuws
van heden.
BUITENLAND.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
30 Cts per reget toot adyertentiên uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen ran ons Blad gevestigd rijn Voor alle andere
advertentiën 35 Cts per regel Kleine Ad-rertentiën uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woordeD van 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week
Franco per post t. 2.35 portokosten.
ƒ0.18
0.18
Dit nummer traslaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijziging: Wed. S. Bennink, Hooge Rijn
dijk 278, Leiden, handel in bouwmaterialen.
Nieuwe eigenares: Wed. J. BenninkTij».
Leiden. Handelsnaam thans: Bouwmateria
len S. Bennink.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd zijn voor het doctoraal examen
geneeskunde de heeren S. Wytema (Haar
lem), H. van Hees (Delft) en J. A. M. Ram
berg (Hendrik-Ido-Ambacht).
Gisteren slaagden voor 'het examen ter
verkrijging van het diploma voor make-
leardij in onroerende goederen en assuran
tiën, gehouden te Amsterdam, onze slad-
genooten de heeren: H. D. van Weizen Sr.
en H. D. van Weizen Jr.
Het nieuwe, door dg. Groot Enzerink
onthulde Vaandel van de Ghr. Zang-Vereen.
„Halleluja" is de geheele week tentoonge
steld in de etalage van de fa. Pander, Bree-
straat 146.
Gisteren is afgekondigd het Staatsblad
No. 167. Wet van den 14den Mei 1930, hou
dende maatregelen met het oog op het ver
loren en verminkt zijn van registers van den
burgerlijken stand alhier als gevolg van den
stadhuisbrand.
De minister van onderwijs, kunsten
en wetenschappen heelt benoemd als lid
der examencommissie voor handteekenen
mej. A. B. W. Jonquière, onderwijzeres aan
de gemeentelijke u. 1. o.-school voor meisjes
alhier en tot plaatsvervangend lid de heer
W. J. Lompe, leeraar aan de 5-jarige H. B. S.
te Voorschoten.
De minister van onderwijs, kunsten
en wetenschappen heeft benoemd tot lid
van de vaste technische commissie, be
doeld in artikel 2 van het verdrag betref
fende intelleclueele toenadering tusschen
België en Nederland prof. dr. J. A. J. Barge
alhier.
De Wethouder van Financiën, de
heer T. S. Goslinga, zal morgen zijn spreek
uur houden te 3Va uur, in plaats van te
2Vj uur.
Wij vestigen de aandacht van belang
hebbende ouders en voogden op de in dit
nummer voorkomende advertentie van de
Vereeniging voor Ohr. Onderwijs alhier,
waarin wordt' aangekondigd het openstaan
van de gelegenheid tot het inschrijven van
nieuwe leerlingen in alle klassen.
—De firma Jac. Gilein, lederhandel te
Haarlem heeft hier ter stede in bet perceel
Haarlemmerstraat 234 een filiaal opgericht.
Zoowel in den winkel als in de beide ruime
étalages ligt een uitgebreide sorteering leder-
Waren, zooais koffers, tasscJhen, portefeuilles,
portemonnaies e.d. uitgestald, grootendeels
op eigen werkplaats vervaardigd. Aan den
winkel, die een fraaien indruk maakt, is
tevens een reparatie-inrichting verbonden.
Gisteravond te kwart over zeven is een
16-jarig meisje A. G. door onoplettendheid
op den hoek van Breestraat en Rapenburg
aangereden door een haar achteroprijdende
auto. Binnengedragen bij dr. Timmermans,
bleek zij slechts lichte verwondingen te
bebben bekomen, zoodat zij per particuliere
auto naar haar woning kon worden ver
voerd.
In den afge'loopen nacht is inge
broken in een kiosk, staande aan de Oude-
Heerengracht. De dieven wisten zich door
verbreking van het hangslot toegang te ver
schaffen en ontvreemdden voor een waarde
van enkele guldens aan sigaretten, koek en
chocolade.
Gisteravond te ruim 6 uur is de 16-
jarige W. D. op het Rapenburg, doordat een
tasch, welke aan het stuur van zijn fiets
hing, bekneld raakte, omgevallen, juist voor
een paard en wagen. Het schrandere dier
stapte evenwel over den jongen heen zonder
hem aan te raken, zoodat hij alleen lichte
?ntvellingen door den val bekwam. Per auto
is hij naar zijn huis overgebracht.
HET INTERNATIONALE
LUCHTVERKEER.
Wetsontwerp tot nadere bevordering
ingediend.
Ingediend is een wetsontwerp ter zake
nadere bevordering tot het onderhouden
van luchtdiensten tusschen Nederland
eenerzijds en Nederi andscih-Indië en het
buitenland anderzijds, door de K.L.M.
Aan de overeenkomst tusschen het Rijk
en de K.L.M. in 1927 gesloten, lag ten
grondslag de verwachting, dat in de jaren
1927 tot en met 1934 de exploitatie van de
maatschappij zou kunnen worden uitge
breid door opvoering van het te presteeren
aantal Ion-kilometers naar een bepaalde
schaal, tot een minimum van 4 millioert in
1934 en volgende jaren, terwijl daaraan ge
paard zou gaan een vermindering van de
exploitatie-verliezen, eveneens naar een
bepaalde schaal, waardoor na 1933 geen
subsidie meer noodig zou zijn.
De ervaring heeft geleerd, dat deze ver
wachting gedurende de eerste twee jaren,
1927'28 wel uitkwam, doch over 1929
geenszins en ook de thans gemaakte raming
over 1930 wijst een belangrijk verschil uit
met het in de overeenkomst opgenomen
program.
Een en ander leidt tot de erkenning,
dat de grondslagen van de overeenkomst
1927 niet geheel juist zijn geweest, en dat
de ontwikkeling van het luchtverkeer, in
tegenstelling met hetgeen toen werd aan
genomen, nog niet zoo ver is gevorderd dat
jaren tevoren kan worden vastgelegd welk
aantal ton-kilometers moet worden ge
presteerd, noch welke de financieele resul
taten in een bepaald jaar zullen zijn.
De minister van Waterstaat is van oor
deel, dat voortzetting van de exploitatie,
die zonder verderen financieelen steun
niet mogelijk zou zijn, noodig is.
In de eerste plaats met het oog op de
voorbereiding en uitvoering van de lucht-
verhinding NederlandNederiandsch Indië
en verder in verband met de wenschelijk-
heid om de positie van ons land in het
Europeesche luchtverkeer te handhaven.
Daartoe dient van jaar tot jaar te worden
bepaald, welk program zal worden uitge
voerd, en welk bedrag aan steun aan de
K.L.M. zal moeten worden verstrekt.
Dit wordt door het ingediende ontwerp
beoogd.
HET NEDERL. PAVILJOEN
TE LUIK.
Bij de opening van bet Nederi. paviljoen
te Luik, heeft nog het woord gevoerd de
Belgische minister van Caeneghem, die mi
nister Baals verving, die ongesteld was. De
plechtigheid werd besloten met een thé.
Gisteravond gaf het orkest van het Con
certgebouw onder leiding van Willem Men
gelberg een concert, waarop een souper
volgde.
CENTRALE NEDERLANDSCHE
AMBTEN AARSBOND.
De Centrale Ned. Ambtenaarsbond is te
Amsterdam zijn zesde algemeene vergade
ring begonnen onder leiding van den heer
F. Noordhof.
De openingszitting werd ook bijgewoond
door de heeren Van Braambeek en v. d.
Houven als vertegenwoordigers dei sociaal
democratische Kamerfractie, en de heer Ed
Polak als vertegenwoordiger van de Noord-
Hollandsche soc.-dem. Statenfractie. Ook
waren er afgevaardigden van den Amsterd.
Bestuurdersbond en het Nederi Verbond
van V akvereenigingen.
In zijn openingswoord stelde de voorzitter
met ingenomenheid vast, dat het ledental
van ruim 10.000 in 1928 in 1929 gegroeid is
tot ruim 11.600. De financieele toestand
van den Bond is zeer gunstig, de inwendige
toestand der organisatie laat niets te wen-
schen. De acties, in de afgeloopen twee
jaren door de vakgroepen gevoerd, zijn zoo
verloopen, dat zij over het algemeen niet
aanleiding geven om te klagen over het
contact tusschen autoriteiten en den bond.
Alleen voor de gestie van de afdeeling
Onderwijs van het departement onderwijs,
kunsten en wetenschappen kan spr. in dit
opzicht minder bewondering hebben. Over
de samenwerking, met de Alg. Centrale
van Overheidspersoneel kan men zeer te-
vTeden ziin. eveneens over die met de bij
het N.V.V. aangesloten en de internatio
nale organisaties.
Aan de orde kwa/men daarna de verslagen
"en een aantal punten betreffende de in
wendige organisatie»
DE REIS der NEDERLANDSCHE
INDUSTRIEEXEN NAAR
AMERIKA,
De speoialisatie in de Amerikaansche
textielindustrie.
Het gezelschap textiel-industrieelen, dat
in April met de „Statendam" naar de Ver-
eenigde Staten vertrok om het textielbe
drijf te bestudeeren, is met de „Nieuw-
Amsterdam" te Rotterdam teruggekeerd,
gelijk gemeld.
Aan deze reis bebben deelgenomenUit
Enschedé de heeren A. Ledeboer, H. E.
Jannink, G. Jannink Jt., N. van Heek, G.
J. van Heek Jr., B. ter Kuile Jr., Fr. ter
Kuile, A. Menko, J. Scholten Jzn. en E.
van Heek. Uit Almelo H. ten Cate, E.
GoTter en F. Scholten. En verder T. An
kersmit uit Diepenveen, J. E. Stork O.zn.,
H. T. Koning uit Hengelo, H. C. Willink
uit Winterswijk, H. W. Jordaan en J. Jor-
daan uit Haaksbergen, W. van Wulfften
Palthe uit Leiden en G. H. W. Geesink uit
Eibergen.
10 April van Rotterdam vertrokken a
het gezelschap 19 April te New-York aan
gekomen. Vervolgens zijn Boston, Provi
dence Albany, Buffalo, Detroit, Pittsburgh,
Washington en een aantal andere plaatseD
bezocht.
Een der leden van het gezelschap zeide,
dat het een mooie reis is geweest, waairop
de industrieelen veel gezien hebben, ooK
buiten het zakelijke deel van het pro
gramma.
Het gezelschap is in de Ver. Staten in
drie groepen gesplitst: van de eene maakte
deel uit de witwevers, van de andere ere
bont we ver s en van de derde de „finishers",
leiders van bedrijven dus waar het product
zijn afwerking ondergaat. Meestal werden
per dag door iedere groep twee fabrieken
bezocht.
De ontvangst was bijna overal welwillend,
Hier en daar was men wat schuw uit vrees
voor Japan, dat, naar de Amerikanen mee-
nen, hen in hun bedrijven de kunst heeft
willen afkijken. Die vrees had een enkele
weigering ten gevolge, maar het overgroote
deel der bedrijven liet zijn inrichtingen
zonder den minsten schroom zien. De wijze
waarop de Amerikaaaische weverijen haar
bedrijven hebben geautomatiseerd en
mate waarin zij de menschelijke arbeids
kracht door de machine hebben vervangen
was voor de Nederlanders bijna ongeloo-
felijk.
De spinnerijen staan ongeveer op de
zelfde hoogte als bij ons. Zij verwerken
evenwel een bet-ere kwaliteit katoen en zor
gen dat bij de verdere bewerking drarfd-
breuk tot een minimum beperkt blijft. De
afwerking van het product, bet appretee-
ren, enz. geschiedt ook mechanisch. Men
heeft daarvoor heel dure machines, waar
van het gebruik echter bij den hoogen Amc.
rikaanschen loonstandaard wel loonend ia.
De specialisatie is in de Amerikaansche
textielindustrie reeds ver doorgedrongen.
Volgens de autoriteiten op dit gebied ech
ter nog lang niet ver genoeg. Men bereidt
nog verdere specialisatie voor. die ook tot
verdere concentratie van bedrijven zal lei
den. Krijgen die plannen hun beslag, dan
zal waarschijnlijk ook Twente in grootere
mate de Amerikaansche mededinging ge
voelen dan tot nu toe.
ALG. R.-K. AMBTENAREN-
VEREENIGIN G.
Jaarlijksch Congres te Haarlem.
Gisteren heeft het jaarlijksch congres van
de A.R.K.A. te Haarlem een aanvang ge
nomen.
Na enkele discussies werden de notulen,
bet jaarverslag van den penningmeester,
het verslag van de eontróle-commissie en de
rekemng 1929 vastgesteld, zegt de ,,Msb."
Hierna voerden verschillende sprekers
het woord over het beleid der redactie van
het orgaan. Als resultaat van de overwegin
gen van het hoofdbestuur ten aanzien van
de verdere reorganisatie van het orgaan
bleek verder, dat het hoofdbestuur van mee
ning is. dat de redactie als volgt moet wor
den samengesteld: Een redacteur-secretaris
met een jaarlijksche vergoeding van f. 800,
Een redacteur voor de diverse kleineie
groepen met een vergoeding van f. 600. Een
redacteur voor groep VI en voor groep X met
resp. f. 1200 en f. 400. Verder dient voor bij
zondere inzendingen een bedrag van f. 200
te worden gereserveerd.
Nadat er door verscheidene sprekers wen-
schen en verlangens aangaande deze ver
deeling van redactie-gelden naar voren wa
ren gebracht, voerde de hoofdredacteur van
het orgaan, de heer H. A. van Velzen, het
woord, waarna een voorstel van Den Haag
in stemming kwam. om de verdeeling van
de toegestane gelden over te laten aan het
hoofdbestuur.
Dit voorstel werd met groote meerderheid
van stemmen aangenomen.
Na schorsing der vergadering vond een
officieele ontvangst plaats ten stadhuize.
DE VRITE LUISTERVINK.
Een beroep op den minister-president.
Het bestuur van de vereeniging „DeVrjje
Luistervink" heeft aan den minister-pres.,
minister van BinnenL Zaken, het volgende
telegram gezonden:
Ondergeteekenden, bestuursleden vereeni
ging „Vrjje Luistervink", veroorloven rich
bemiddeling van Uwe Excellentie in te roe
pen, ten einde omtrent het door hun vereeni
ging bij Tweede Kamér Staten-Generaal in
gediend request inzake zendtijdverdeeiing
radic-omroep in particuliere audiëntie door
minister Waterstaat te worden gehoord. Hun
aanvankelijk toegestaan verzoek is door de
zen minister naderhand afgewezen wegens
protestvergadering A.V.R.O. Utrecht, die
echter niet door vereeniging van ondergetee
kenden is georganiseerd, zoodat zij daarvoor
verantwoordelijkheid moeten afwijzen. Daar
na heeft minister Waterstaat toelichtiug na
kennisneming request overbodig geoordeeld,
welke meening ondergeteekenden voorbarig
toeschijnt, zoolang aanhooren dezer toelich
ting door den minister wordt geweigerd.
Waar levensbelangen hunner vereeniging op
het spel staan, vertrouwen ondergeteeken
den gaarne, dat zij op de geneigdheid t-ot
bemiddeling Uwer Excellentie niet tever
geefs een beroep doen.
Eestuur Ver. Vrjje Luistervink
VAN DOORNE.
JUDA.
WESTERLING.
VERSPREIDE BERICHTEN.
In den ouderdom van 75 jaar is te
's-Gravenhage overleden ir. C. L. M. Lam-
brechtsen van Ritthem, directeur der Dordt-
sche Petroleum Industrie Mij. De overledene
was ridder in de orde van den Nederland-
schen Leeuw.
In den ouderdom van 67 jaren is te
Alkmaar overleden de heer Th. v. d. Kleij.
president van den Bijzonderen Raad der St
Vmcentius-vereeniging aldaar en lid van den
Hoofdraad der St. Vincentiusvereenigingen
in Nederland.
Vandaag herdenkt dr. J. Th. de Vis
ser te Den Haag het feit, dat hij vóór 50
jaar bevorderd werd (cum laude) tot doc
tor in de godgeleerdheid.
De gewone audiëntie van den Minister
van Koloniën zal op Vrijdagen 30 Mei en
6 Juni niet plaats hebben.
De gewone audiëntie van den Minister
van Justitie zal Vrijdag 30 Mei a.s. niet
plaats hebben.
PREDIKBEURT
BODEGRAVEN.
Ohr. Geref. Evangelisatie (Willemstraatj:
Nam. 7 uur, de heer G. B. Epker van Rot
terdam.
NED. HERV. KERK.
Beroepen: Te Goingarijp: N. van 't Hooft,
te Koog en Waal op Texel.
Te Krimpen aan de Lek: A. J. Westra
Hoekzema, te Zegveld.
Te Nieuwpoort drs. B. van Ginkel, cand.
te Zeist.
Aangenomen: Naar Midwolde: J. F. Ho-
man te Spanbroek.
Bedankt: Voor Schalkwijk, Dr. G.Tjalma,
ie Veen. Voor Linschoten, T. Lekkerker-
ker, te Delft.
GEREF. KERK.
Bedankt: Voor Kollum: S. Neerken, te
Ulrum.
Voor Zuid Beijerland: E. Douma te Oost-
kapelle.
CHR. GEREF KERK.
Aangenomen naar Rotterdam (West) door
ds. K. GToen te Nieuwpoort.
EVANG LUTHERSCHE KERK.
Drietal: Te Monnikendam-De Rijp: N. J.
Jaanus, prop. te Bussum; K. H. Wallien te
Weesp en H. C. Zwahler te 's-Gravenhage.
EEN VRAAG.
Wil de politie strengere maatregelen
nemen tegen het z.g. voetballen aan de
Oude Varkenmarkt, om ongelukken te
voorkomen.:
BINNENLAND.
Huldiging van dr. J. Th. de Visser (Laatste
Berichten, 1ste Blad).
De „Vrije Luistervink" heeft de bemidde
ling van den minister-president ingeroepen.
(Binnenland, le Blad.).
De vergadering van den Centr. Nederi.
Ambtenaarsbond. (Binnenland, le Blad.).
De loting voor de roeiwedstrijden van
Hollandia. (Sport, 3e Blad.).
BUITENLAND.
Ernstige botsingen in Britsch Indië.
(Buitenland, le Blad.).
Nadere gegevens inzake de Dnssel-
dorische moorden. (Buitenland9ch Ge
mengd, 2e Blad en Telegrammen, le Blad).
DUITSCHLAND.
Het incident aan de Poolsche grens.
Over dit, gisteren onder de telegrammen
vermelde incident houden zoowel de Duit
se hers als de Polen hun lezing vol.
De gewonde Poolsche onderofficier is in-
tussohen aan de verwondingen bezweken.
Van Duitsche zijde is reeds aangekondigd,
dat de regeering alles zal doen om het geval
op te helderen.
De Poolsche gezant heeft voorgesteld,
om, gezien de uiteenloopende leringen der
beide partijen over het incident, een on
derzoek ter plaatse op te dragen aan een
speciale Duitsoh-Poolsche commissie-
FRANKRIJK.
Onruststokers aangehouden.
De politie heeft te Erzeroem de ledea
aangehouden van een vereeniging, die on-
lusten trachtte uit te lokken in de provin
cies van Koerdistan. De leider der vereeni-*
ging Sala Eddin en zes medeplichtigen zijn
naar Angora gebracht, waar zij voor de
■rechtbank zullen verschijnen.
ENGELAND.
De toestand in Indië - De Kamer van
Koophandel bijeen.
In Britsch-Indië is het gisteren in ver
scheidene steden wederom tot ernstige
botsingen gekomen, waarbij volgens de tot
dusverre ontvangen berichten 16 personen
gedood en ongeveer 300 gewond werden. Te
Rangoon hadden urenlange straatgevechten
plaats tusschen stakende havenarbeiders en
stakingsbrekers, die uit andere streken ge-
requireerd waren. Bereden politie, die de'
menigte trachtte uiteen te drijven, werd
met steenen bekogeld, waardoor er ver
scheidene gewond werden. Het verkeer
moest worden gestremd. Allo winkels wer
den gesloten. Vele omnibussen werden dooi;
de menigte beschadigd en huizen met stee
nen bekogeld. Volgens opgave zijn er té
Rangoon 26 dooden en 276 gewonden. Mili
taire versterking is reeds ontboden, terwijl
men rekening houdt met de mogelijkheid
van het afkondigen van den staat van be
leg. Men schrijft de staking, welke ontstaan
is uit looneischen, thans in de tweede plaata
ook toe aan politiek© oorzaken.
Bij een botsing te Gujergarhi is een poli
tiebeambte gedood. Te Badala hebben P3
vrijwilligers heden opnieuw een aanval op
het zoutdepot ondernomen. Een 53-tal hun
ner werd gearresteerd. In de nabijheid van
Ahmedabad is een menigte vrijwilligers op
hun terugkeeT van een aanval op hot zout
depot aldaar door bereden politie aange
houden, die teruggave van het buitge
maakte zout eischte. Tijdens het daarop
ontstan© gevecht werden 100 personen ge
wond, waarvan 4 ernstig. Te Bombay is de
toestand zoo ernstig, dat er over gedacht
wordt den staat van beleg af te kondigen.
De Minister voor Indië Wedge wood Ben a
deelde in antwoord op een vraag, door
Conservatieven in het Lagerhuis gesteld,
mede, dat het onderhoud van Gandhi met
een Engelsch journalist aan een vergissing
is te wijten, hetgeen niet meer zal voor
komen. Overigens wordt Gandhi thans ce-
vangen gehouden op grond van bepalingen,
die ni#»t vergeleken kunnen worde met die
voor buitengewone vergrijpen. Verder be
vestigde de Minister, dat de plaatsvervan
gende chef van de Britsch e politietroeped
aan de Indische Noord-Westelijke gren»
