7l«te Jaargang LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 10 Mei 1930 Tweede Blad No, 21518
KUNST EN LETTEREN.
OVERZICHT KAASMARKTEN.
UIT HET PARLEMENT.
naamsche Begrooling en wat er nog verder
aan de orde mocht komen.
Nadat vanmorgen de lieer Janssen a's
woordvoerder der Katholieke fractie een
welwillend woord in verband met de be-
grooting had gesproken, kwam de heer Fock
aan het woord.
Deze leider der liberalen moge hoog wan
jaren zijn en een veelbewogen leven achter
den rug hebben, men zou hem onrecht aan
doen zoo men hem oud heette. Met jeugdige
kracht heeft hij een strafrede gehouden te
gen den heer Mendels, die in de vergadering
van Donderdag den staf had gebroken over
wat hij noemde het régime-De Graaff-Fock,
den lijd dat de heer Fock Gouverneur-
Generaal van Ned. Indië wa9, terwijl de heer
De Graaff het ambt van minister vervulde.
Voorop stellende, dat in die dagen Minister
en Gouverneur-Generaal steeds in gemeen
overleg hebben gehandeld, heeft de heer
Fock er nadruk op gelegd, dat die tijd heil
zaam voor Indië was geweest. In de eerste
plaats heeft hij de financiën van Indië in
orde moeten brengen, aan de vlottende
schuld een einde gemaakt, de begrooting
weer sluitende gemaakt, belastingverhoo-
ging doorgevoerd zonder de belangen der in-
landsc.he bevolking te schaden, onnoodige
openbare werken verhinderd, overbodig per
soneel afgedankt en intusschen zooveel mo
gelijk de cultureele belangen der bevolking
behartigd, voor het onderwijs ,ook het hoo-
gere onderwijs, gezorgd en niets in den weg
gelegd aan de vrije uiting der gedachten.
Zonder een lofrede op zich zeiven te hou
den heeft hij geprotesteerd tegen de legende,
dat het régime, dat we zooeven aanduidden,
een ramp voor Indië zou zijn geweest en de
feiten welke hij noemde waren zoo duidelijk,
dat het den heer Mendels moeielijk zal val
len er met succes tegen op te komen. Ds
raad, dien de heer Fock hem ten slotte gaf
om niet zonder degelijk onderzoek met der
gelijke beweringen aan te komen, was niet
vriendelijk, maar gerechtvaardigd.
Nadat de heer Anema (A. R. een pleidooi
had gehouden voor bevordering van de Zon
dagsrust. in de eerste plaats bij de cultures,
hebben we een zeer geleerde maar mis
schien hier niet al te zeer ter zake doende
rede van den Leidschen hoogleeraar Kra
nenburg CV. D.) over het rechtsbeginsel
waarop ons bestuur over Indië berust, mo
gen aanhooren. Daarop kwam de minister
van Koloniën aan het wooid. Deze heeft het
goed recht van ons bewind over Indië ver
dedigd met een verwijzing naar de historie
en een erkenning van c.en feilelijken toe
stand van heden, terwijl hij als zijn doel
stelling beschouwde zijn taak om te zorgen
voor het cultureel en materieel belang van
de bevolking, waarbij hij zelfs niet aan een
mogelijke scheiding van Indië van Neder
land mocht of wilde denken.
Aan wat hij verder zeide hij was op de
perstribune niet altijd goed te volgen
ontlcenen wij vooreerst, dat het bezoek, dat
de koning van Siam en andere hoofden van
naburige staten aan onzen Gouverneur-
Generaal brengen van alle politieke betec-
kenis ontbloot zijn en de heer Mendels daar
ten onrechte wat achter zocht, dat het op
treden der Indische regeering tegen de F.
N. I. zijn volkomen instemming heeft,
dat hij ernstig voortwerkt aan een reorgani
satie van het binnehlandsch bestuur, dat
hij blijft aansturen cp een organisatie
van een provincie Sumatra, dat hij gaarne
met de leiders der Indische cultuur onderne
mingen tot eon compromis wil komen in
zake de poenale sanctie, dat hij niet minder
dan de heer Lehman zich heeft geërgerd
over het optreden van een der gedelegeerden
Ier Geneefsche Arbeidsconferentie, die een
onjuiste voorstelling var. die poenale sanc
tie heeft gegeven dat hij met den hear
Anema overtuigd is van de noodzakelijkheid
van een regeling van ae Zondagsrust vooral
bij de cultures, maar dit een zeer moeielijke
materie is. Met de strafpredicatie van den
heer Fock stemde hij natuurlijk ten volle in,
maar hij voegde er niets aan toe.
Gelijk wij in den aanvang zeiden, zal de
heer Mendels daar Dinsdag op terugkomen.
Dr. TULIUS RÖNTGEN.
Dr. Julius Röntgen heeft gisteren op zijn
75sten verjaardag een groot aantal gelut-
wenschen ontvangen en tal van bloem
stukken. Overigens droeg deze dag een
intiem karakter; de gelegenheid om hem
persoonlijk te complimenteeren zal op 19
dezer worden gegeven, na afloop van een
invitafcieconcert 's avonds in het Concert
gebouw te Amsterdam Een uitgebreid co
mité beeft zich hiertoe gevormd.,
vONS TOONEEL".
Het Mei-nummer van Ons Tooneel, bet
maandblad voor het dilettantentooneel, uit
gegeven door de firma J. Heynis Tszn., te
Zaandijk, is ditmaal geheel' gewijd aan
het costuumstuk.
Frank Luns, de bekende tooneel deskun
dige, houdt een interessante inleiding over
het costuumstuk in het algemeen. Elias v.
Praag schrijft over het verband tusschen
costuum, plastiek en karakter. Louis van
Gasteren, acteur bij het Hofstadttoonee',
leverde een aantal wenken en behartens-
waardige raadgevingen voor het spelen van
costuumstukken. Jo Blauwkuip, costuum-
ontwerpster van het Schouwtooneel, ver
meldt hulpmiddelen bij het vervaardigen
van tooneel-costuums. Requisiteur verklapt
bijzonderheden uit de requisitiekamer. De
grimeur H. Michels verstrekte gegeveD»
over costuums en kapsels in den loop der
tijden. H. J. Cannegieter schrijft over
costuums en kindertooneel. Van den folklo
rist D. J. van der Ven verscheen een be
schouwing over het nationale costuum op
de planken VaD den verderen inhoud noe
men wij nog beschouwingen van H. A.
Ben es en Willem ter Haer.
Het nummer is met vele foto's en pen-
teekeningen alsmede met eenige reproduc
ties van costuum-ontwerpen van Rie Cra
mer, smakelijk geïllustreerd.
WEEKBLADEN.
In „Het Leven" een beschrijving derLon-
densche nachtclubs, foto's van de gevange-
nferamp te Ohio, een uitstapje naar Werder,
do „bloeiende kersen-betuwe" van Berljjn.
Voorts plannen voor 't oprichten van een
Bouwmeester monument.
Een interessante beschouwing over „de
Amerikaansche en Nederlandsche mentali
teit" publiceert H. C. Josephus Jita in „De
Groene Amsterdammer'Dr. Jan Romein
schrijft over „Gandhi, de Utopist". Ten
slotte artikelen over ..Vcorjaarsreizen dooT
Spanje" en „De laatste strijd der Apa:;he-
Indiallen".
Merkwaardige foto's biedt „De Wereld
kroniek" over „Niemands land" van sneeuw
en fis, alsmede interieur-opnamen van de
„Johan van Oldenbarnevelt", foto's van de
Byrd-expeditie.
Een geestige teekening in „De Haogscho
Fost" toont John Buil en Gandhi met het
onderschrift „Van zout morsen komt ruzie".
Tevens een artikel over dr. Julius Röntgen,
onzen bekenden pianist, bij zijn 75sten ver
jaardag en over de beteekenis van het
geld in de sport.
NIEUWE UITGAVEN.
In den stroom van detective-romans, die
tegenwoordig tot ars komt maakt ,,E n
een vrouw verwijnt, door E. D.
Biggers, dat het licht zag bij Andrie-s Blitz
te Amsterdam, een goeden indruk. Het
valt op door zijn groote spanning en
de vlotte verteltrant van den schrijver, die
zijn tempo van begin tot einde op voor
treffelijke wijze weet vol te houden.
De aanvoeren en hoogste noteeringen waren:
Goudsche Leidsche
Wagens gestempelde
lichte lichte zware
(11 (2) (1> f2) (1) (2) (1> (2> (1) f2)
142 106 117 f34 f31 f f39 f39 f41 f f f f f f
379 280 318 f f f 40 f 42 f 41$f 44 f— f— f f f f
452 412 354 f 34 f 33 f 38 f 41 f 42 f 44 f f f f f f
397 458 287 f f f 38 f 44 f 42 f 44 f 45 f f f f f
129 118 116 f 40 f 39 f 46 f f f f f f f 35 f 35 f 48
5 Mei, Oudewater
6 Mei Bodegraven
7 Mei Woerden
9 Mei Gouda
9 Mei Leiden
(1) Zijn de opgaven van de vorige week.
(2) Zijn de opgaven van 610 Mei 1929,
DE LAATSTE HAND WORDT GELEGD AAN DE VOORBEREIDING VOOR HSET GROOT MILITAIR FEEST, hetwelk binnenkort in
Engeland zal plaats hebben. Op vele plaatsen warden oefeningen gehouden. Een bepakte colonne trekt met de zwaar beladen
muilezels over een ijzeren brug, welke bij wijze van proef over den beganen grond is geslagen.
(Van onzen parlementairen medewerker).
Den Haag, 9 Mei 1930.
Nogmaals: de Indische begrooting De
heer Fock over zijn Indischen tijd.
De Eerste Kamer heeft heden de behande
ling van de Indische Begrooting voortgezet
en als de heeren op Vrijdag niet steeds vroeg
naar huis wilden, waren ze ook wel afge-
loopen. Maar toen om half vier minister De
Graaft met zijn antwoord aan de leden ge-
re^d was, wilde de heer Mendels (S. D. A.
P.) repliceeren. En dat zou zooveel tijd in
beslag nemen de heer Mendels is nooit
tort van stof dat de Voorzitter het raad
zaam vond de verdere behandeling tot Dins
dag aan te houden. Dan moet de Kamer toch
bijeen komen tot bespreking van de Sur:-
*r. Fock.
OP INITIATIEF VAN DE K. L. M. brengt een achttal vertegenwoordigers van de
Kopenhaag9che Pers een bezoek aan ons land. De heeren zijn met de Scandinavian
Air Express, den gecomfoinêerden dienst der K. L. M. en de A. B. Aerofcransporl op
Schiphol gearriveerd. De aankomst.
BIJZONDER VEEL OVEREEN
KOMST met de Egyptische archi
tectuur vertoont de bouwtrant de:
dorpen en woningen in Wesl-
Afnka, zooals blijkt uit de stijl,
waarin het paleis der oude opper
hoofden van de stammen Mossi en
Habbe te Bandiagaran is opgetrok
ken. Bovenstaande foto werd door
de bekende Seabrook-expeditie ge
nomen.
EEN UITKOMST VOOR MOTOR- EN WIELRIJDERS
beteekent de thans opgerich te E. N. W. S. (Eerste Ned.
Wielrijders Service) wier motorrijders langs de wogen
de kleine defecten aan rijwiel of motor repareeren. De
weg Amsterdam'Hilversum en AmsterdamBloemen-
daalZandvoort vormt het voorloopig operatielerrein.
F*-
