71st® Jaargang ZATERDAG 12 APRIL 1930 No. 21496 Officieele Kennisgevingen. STADSNIEUWS. HET EERSTE LUSTRUM VAN „INTER NOS" Het voornaamste nieuws van heden. MUZIEK. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN: 30 Cts. per regel voor advertentiën uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertentiën 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiên uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT:: Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week Franco per post f. 2.35 portokoeten. ƒ0.18 „0.18 Dit nummer bestaat uit ZES bladen EERSTE BLAD. INENTING TEGEN DIPHTHERIE. Burgemeester en Wethouders van Leiden irengen ter algemeene kennis, dat na heden op het Bureau van den Gemeentelijken Ge neeskundigen en Gezondheidsdienst geen ge legenheid meer bestaat tot inenting tegen diphthorie. A. VAN DE SANDE BAKHUIJZEN, Burgemeester. VAN STRIJEN, Secretaris. Leiden, 12 April 1930. DE EERSTE TAREN VAN DEN TACHTIGTARIGEN OORLOG IN EEN ONZER NOORDELITKE PROVINCIËN. HINDERWET. Burgemeester en Wethouders van Leiden: Gezien bet verzoek van a. K. Louwrier om vergunning tot het uitbreiden van de brood- en banketbakkerij in het perceel Zuidsingel No. 2123, kadastraal bekend jGemeente Leiden, Sectie C. No. 1565. b. Th. P. Beulink om vergunning tot het oprichten van een banketbakkerij in het perceel Hooge Morschweg No. 58 kadastraal bekend Gemeente Leiden, Sectie N. No. 959. Gelet op de artikelen 6 en 7 der Hinderwet Geven kennis aan hei publiek, dat ge noemde verzoeken met de bijlagen op de Secretarie dezer gemeente ter visie gelegd zijn; alsmede dat op Zaterdag den 26e April e.k, des voormiddags te half elf uren in het perceel Breestraat 125 (Bureau van Ge meentewerken) gelegenheid zal worden ge geven om bezwaren tegen deze verzoeken in te brengen, terwijl zij er de aandacht op vestigen, dat niet tot beroep gerechtigd zijn zij, die niet overeenkomstig art. 7 der Hin derwet voor het Gemeentebestuur of een zijneT leden zijn verschenen, ten einde hun bezwaren mondeling toe te lichten. A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN, Burgemeester VAN STRIJEN. Secretaris. Leiden, 12 April 1930. SCHENKING. 'De heer W. Spijer te Amsterdam heeft een paar zeer zeldzame stukken Egyptisch aardewerk, een geglazuurde kop uit den Hellenistischen tijd en een fraai gipsmasker uit de Koptische periode aan den Staat d?r Nederlanden ten geschenke heeft gegeven, ter plaatsing in het Rijksmuseum van Oud heden alhier. Den schenker is de dank der Regeering betuigd. Voordracht vail prof. dr. I. H. Gosses. In de maandelijksche bijeenkomst van de Maatschappij der Nederlandsche Letter kunde te Leiden heeft prof. dr. I. II. Gosses gisteravond gesproken over: „De eerste jaren van den Tach tig jarigen Oorlog in een onzer Noordelijke provinciën." Spreker stelde zioh voor een indruk le geven van den toestand in de provincie Friesland in den eersten lijd van den Tach- tigjarigen oorlog. Meestentijds verkeerde ze in volkomen rust. De inval van Graaf Lo- dewijk in Groningenland in 1568 verwekte een onzekere stemming, maar na den slag bij Jemgum boog men zich weer zonder ver zet onder de regeering. Krijgsgebeurtenis- sen hadden slechts plaats gedurende drie en een halve maand in 1572, maar de stad houder Caspar de Robles kon met een kleine troepenmacht het verzet Wiwingan; de opstand der steden, die in Holland on bedwingbaar bleek, was in Friesland van den beginne af hopeloos, want hier had men slechts kleine stadjes, voor een deal onver- sterkt en waarvan de strategisch belang rijkste door een blokhuis in bedwang wer den gehouden. Het meest hadden geloden de kloosters, zooals vroeger vóór de her vorming in tijden van onrust ook steeds. Maar hun aantal was te groot voor de be volking, zooals de paus zeif "Tkanda, en hun rijkdom niet meer evenredig aan de sterk afgenomen liefde voor de Katholieke kerk. Wil men hier den Tachtig jarigen Oorlog bepaald zoo ongeveer op tijd laten begin nen, dan zou men dien, zooals Abel Eppens doet, in 1566 laten aanvangen. Tot aan dat jaar hadden de talrijke hervormden, als ze geen opzien wekten, van vervolging betrek kelijk weinig last gehad en hadden ze kun nen hopen, dat zich alles voor hen op den duur ten goede zou wenden; na de gebeur tenissen van 1566 echter, die nog blijk gaven van een zekere naïeviteit en van on wetendheid omtrent de gezindheid van de centrale regeering in het verre Brussel, wist men, dat men op het punt van den godsdienst geen verzoeningsgezindheid van de regeering kon verwachten. Doch een periode van bloedige straffen volgde niet: de vonnissen van den Raad van Beroerten troffen bijna uitsluitend personen die reeds uitgeweken en niet meer te vatten waren; de kosten van justitie liepen niet sterk op en daalden zelfs sterk na 1572; het aantal terechtstellingen in Friesland bleef betrekkelijk gering; de achtergebleven ketters maakten zich onzichtbaar en wer den gedekt door degenen, die onverschillig voor het Katholicisme geworden en afkeerig van vervolging waren. Zorg echter verschaften der regeering d? T Geuzen, die meer en meer de zee afsloten en wier strooptochten in het land voorna melijk op de kerkschatten gemunt waren. Zoo goed als nooit gelukte het den substi tuut van den procureur-generaal v-in het Hof eenigen van dezen in handen te krij gen. Ongerustheid, door deze moeilijk grijpbare vijanden gaande gehouden, vrees, dat de opstand, zooals in 1572 van uit .Holland naar hier zou ove^L^an, noopten Stadhouder en Hof evenwel solda^n in dienst te houden en voortdurend had de stadhouder te worstelen met de Staten oin geld voor deze los te krijgen. Een gevoel van malaise was stellig aanwezig, maar voor oproer of zelfs ernstige verstoring der orde behoefde men niet te vreezen. Het leven ging zijn gewonen gang, zooals uit het dagboek van een Frieschen boer uit die dagen blijkt, en zoowel het borstbeeld van Caspar de Robles op den zeedijk bij Har- lingen als de naar hem genoemde waterweg van Friesland naar Groningen de stadhouder nog wel gelegenheid en lust had tot iets meer dan tot handhaving van het gezag. Gevallen is hij ten slotte, door dat zijn eigen soldaten wegens onvoldoende betaling in 1576 begonnen de muiten en hem gevangen namen. Vraagt men, waardoor een herstel van de koninklijke regeering onmogelijk was, ook na 1580, toen er weer een Koninklijk Stad houder in Groningen zetelde, dan Kan ge wezen worden op den weerzin, dis men koesterde tegen de kunstmatig tot 1576 in stand gehouden Katholieke Kerk, op een zekeren nationalen afkeer dien msn ge voelde tegenover een heerschappij van niet met de bevolking vergroeide vreemdelin gen. maar vooral mag daarbij niet e .'goten worden wat spr. nader uiteenzette dat reeds dadelijk, nadat de Friezen zich in 1524 bij tractaat onder 'ie Habsburgsche heeren hadden geplaatst, misverstanden en geschillen waren ontstaan over de rechten, die van weerszijden waren toegestaan. Men had de overtuiging, dat de regeering, die men bij contract had' aanvaard steeds, en in de laatste jaren in toenemende mate contractbreuk had gepleegd. DUITSCHE LEEKENSFELEJRS BEZOEKEN LEIDEN. Op uitnoodiging van den Bond van Volks huizen, van den Vrijzannig Ghristelijken Jongerenbond (V. C. J. B.) en. enkele klei nere vereenigingen op cultureel gebied, brengt Waltlher Blachetta met zijn groep Duitsche leekenspelers deze maand, gelijk reeds gemeld, een bezoek aan ons land om in verschillende plaatsen een demo—tratie te geven van het leekenspel. Waar het leekenspel in ons land nog slechts weinig bekend is, heeft het in Duitschland reecL; een eigen literatuur, en kan daar reeds van zijn geschiedenis, gesproken worden. De Duitsche regeeringsautoriteiten, die reeds eenige jaren gewend zijn baar sym- path ie voor de jeugdherbergen in klinkende munt om te zetten, toonden ook belangstel ling te hebben voor dezen vorm van volks opvoeding, en gaf opdracht aan Blaehrita om met zijn leekenspelgroep een tournée door Duitschland te maken. Het was een goede gedachte van ge noemde organisaties om dezen op den voor grond tredenden spelleider ook in Holland voorstellingen te laten geven. Maandag a s. is Leiden aan de beurt. Opgevoerd zal wor den ,,Das Spiel vom Gottmenschen". door den spelleider zelf vervaardigd. Op zeer kiesche wijze heeft Blachetla dit moeilijke gegeven tooneelmalig opgelost. Het bezwaar der vreemde taal wordt voldoende ondervan gen door het zeer verzorgde gebaar van de spelers. Dit vindt geheel nieuwe mogelijk heden in hel voor ons land nog onbekende bewegingskoor. Bovendien wordt een Hollandsche tekst met bespreking van het stuk verstrekt. Waar het door Leidsohe Jongeren opgevoerde Kerstspel dezen winter zooveel belangstel ling trok, voorspellen wij het Volkshuis Maandag een volle zaal. Voor bijzonderhe den verwijzen wij naar de biljetten en de advertenties. ACADEMISCHE EXAMENS. Geslaagd zijn voor het doctoraal-examen God geleerdheid de heer S. H. Spanjaard (Uirecht); candidnats-examen Indisch recht de heer G. C. Bruin (Den Haag); eco nomisch doctoraal-examen Indologie de beer E. Croes (Den Haag); propaedeutisch examen Godgeleerdheid de heer F. A. Nolle (Dordrecht)doctoraal-examen rechtsge leerdheid mejuffrouw E. F. J. A. Adriaanse (Roermond) en de heer H. P. Linthorst Homan (Assen); doctoraal-examen wis- en natuurkunde hoofdvak Scheikunde de heer J. W. J. Holleman (Voorburg); candidaats- exaimen wis- en natuurkunde letter K de heer J. H. M. van Dokkum (Den Haag). BINNENLAND. Bezoek van de Koningin-Moeder aan Haarlem (Binnenland, 3de Blad). Een adres van den V. P. R. 0. over de verdeeling van den radio-zendtijd (Binnen land, 3de Blad). Hoe moderne walvischvaarders hnn werk doen. (Gemengd, 2de Blad). Dommering verbetert een nationaal record door een gemiddelde van 57,14 te maken. (Sport, 3do Blad). BUITENLAND. De Engelsche lord der Admiraliteit noemt cijfers inzake het bereikte ter Vlootconfe- rentie ('Buitenland, 1ste Blad). De Beiersche Volkspartij bevredigd inzake de bierbelasting (Builenl., 1ste Blad). Labour wint in Znid-Australië (Buiteiïl., lste Blad). KUNSTKRING „VOOR ALLEN." Ubechtsch Sted, Orkest. Willem Andriessen. .hoerpt- te.viere n-Ubv 't imiW^i^tovenste rij directeur Mizée Willem Andriessen. De Leidsche Kunstkring „Voor Allen" heeft met zijn dertigste concert, waarvoor hij het Utrechtseh Stedelijk Orkest en den pianist Willem Andriessen te gast had, zijn eerste lustrum gevierd. Die viering is alles zins gemotiveerd. Toen, vijf jaar geleden, d°> dames Valk, Sibbes en Oudshoorn het initia tief namen tot de oprichting der vereeniging vonden ze allerwege zooveel instemming dat in minder dan geen tijd een bestuur, onder voorzitterschap van den heer P. van der Hoeven, kon woTden gevormd, waar door de constitutie een feit was geworden. De leden stroomden toe en een paar maan den later zette men het eerste vereenigings- jaar in met 1180 leden. Een prachtig begin, een groots voldoening voor de ambitieuse dames. Op het bestuur rustte nu de taak om door oordeelkundige leiding het ledental op peil te houden. Het is daarin in den loop der jaren volkomen geslaagd. Niet door ook maar in eenig opzicht concessie te doen aan den smaak van de muzikaal zwakken onder zijn leden, niet door het invoeren van populaire concerten waar een muzikaal luchtje aan is, doch door de eenige juiste manier om waarlijk leiding te geven, door muziekavonden te» organiseeren, waarop ds kunst gediend wordt, En het heeft die lei ding met zoodanigen tact gegeven, dat ds leden er zich gaarne aan onderwerpen. De „Kunstkring voor Allen" is nu niet alleen gebleven een bloeiende vereeniging met een groot aantal leden doch ze is ook iets ge worden: een vereeniging. die velen een blik hoeft geopend in een gebied, waar ze het be staan niet van vermoedden, die velen tot verdieping en verfijning van hun muzikalcn ^smaak heeft gebracht, die bij velen het ver langen naar muziek tot een geestelijke be hoefte heeft opgevoerd. De „Kunstkring voor Allen" is geworden een vereeniging waar van men mag getuigen dat ze in onze stad een niet onbelangrijk stuk cultureele arbeid heeft verricht Het bestuur mag vrijelijk met voldoening op zijn werk terugzien en er was alle reden om het dertigste concert tot een feestcon- eert te maken. Het U. S. O. op het podium, Willem Andriessen solist, een zaak geheel gevuld met belangstellende leden en. als gasten, een groot aantal buitenlandsche stu denten die hier de Dietsche leergangen vol gen, wat kan men feestelijkere denken? Het programma was uitgegroeid tot een ty pografisch goed verzorgd gedenkboekje van 20 pagina's, waarin een korte staat van dienst en portretten van vele kunstenaars die voor de leden waren opgetreden. In de pauze hield het bstuur in de artistenfoyer, waar veel bloemen stonden en waer een ge zellige drukte heerschte. receptie. Onder de vele aanwezigen merkten we op den rector- ma gn if icus prof. van Wijk. Evert Cornelis heeft voor den feestavond een belangwekkend programma uitgevoerd- Als openingsnummer de pittige Academische Festouverture van Brahms, die met het oog op de aanwezigheid der Belgische stu denten, ook daarom bijzonder in dezen avond paste. Daarna het magistrale 5? pianoconcert in Es van Beethoven, een de** werken van den meester der meesters, die het sterkst zijn grootheid verkondigen. Waar ter wereld vindt men een thematiek van de kracht als die van het eeTste deel? Neem het groszzügige beginlhema. neem het een voudige zangthema over vijf tonen in do allereenvoudigste harmonieval (15). dat is buiten Beethoven nooit bereikt. En hoe is dit zangthema verwerkt! Het adagio is een stukje muziek, dat zoo uit den hemel is neergevallen. Andriessen heeft deze roerend schoone muziek zoo mooi en zoo zuiver ge realiseerd als men maar zelden te hooren krijgt, zonder eenig vertoon van virtuositeit, zich volkomen aansluitend bij de supe- rieuze uitbeelding van de orkestpartij door Evert Cornelis Jammer dat de iets te hoog? stemming van de piano afbreuk deed aan den indruk van het geheel Hinderlijk be paald was de onzuiverheid bij de overgans- maten van II naar III. waarin de lang aan gehouden bes van de hoorns een bedenkelijk conflict schiep met het Es-dur der piano. Ravels noëtische „Ma mère l'Oye" Je ,,cinq pieces enfantines", inderdaad kinder lijk van stemming en factuur maar kinder lijk voor groote menschen. genoot een su blieme vertolking. Wat een rijkdom van klankkleur in deze doorzichtige partituur! Chabriers virtuose rhapsodic „Espana", prachtige verwerking van al die aantrekkp-1 lijke en electriseerende Spaansche rhyth-1 men, is met al de élan. waar deze muziek om vraagt, in gloeiend temperament de zaal in getrompet Ze zotte het auditorium in vuur en vlam. Willem Andriessen. Evert Cornelis en zijn uitmuntend orkest werden luide bejubeld door de toehoorders. De voor zitter der iubileerende vereeniging bood den beiden artisten fraaie kransen aan. De Bechslein-vleugel was uit het maga zijn Mens.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1930 | | pagina 1