71*fe Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 29 Maart 1930
Derde Blad
No. 21484
Bulten!. Weekoverzicht.
BRIEVEN UIT BERLIJN.
UIT RUSLAND.
Aan Jonge Moeders
Rondom een reeks crises!
Hetgeen reeds langen tijd dreigde, heeft
plaats gevonden: het Dnitsche kabinet Mül-
ier is afgetreden 1 Sterk was deze regeering
van het begin af aan niet, maar in den loop
der tijden brokkelde haar gezag geregeld
lóeer af en alleen het alles overheerschend
belang van het groote vraagstuk van het
Young-plan heeft er toe geleid, dat een val
totnutoe kon worden voorkomen. Nu even
wel het Youngnplan tot in hoogste ressort is
aanvaard en voor wat Duitschland betreft
wet is geworden, nu waren de dagen voor
het kabinet Müller geteld. Alle aandacht
kon thans door de diverse partijen worden
geconcentreerd op de binnenlandsche aan
gelegenheden en zoodoende was de crisis niet
te vermijden. Het Duitsche rijk heeft zware
lasten te dragen en voor de verschillende
partijen met haar verschillende kiezerscorp
sen is het uit den aard der zaak niet pre
cies gelijk, hoe en op welke wijze deze ge
dragen worden. Dat is de oorzaak geworden
voor dit huidige crisis.
Nauwelijks was het Young-plan aanvaard,
of de aandacht moest zidh concentreeren
op de regeling der finantieele 'kwesties. Uit
den treure is door de regeering9partijen
daarover geconfereerd, doch men kon het
niet eens worden. Al nader en nader kwam
de crisis, wat men ook deed. Toen de nood
op het hoogste was gestegen, leek het een
oogenblik, dat door een compromis-voorstel
van bet Centrum de situatie kon worden
gered, temeer, waar op een na alle soc.-
dem. ministers zich daarmede konden ver
eenigen, doch in de fractie-vergadering won
de afwijzende het pleit: minister Wisselll
Toen was het bot van het kabinet Muller
bezegeld en president Hindenburg aan
vaardde de aanvrage om ontslag. Op het
debet van de heengaande regeering zal al
tijd in de historie blijven staan; dat zij de
ontruiming van het bezette gebied wist te
bewerkstelligen; de Fransche regeering heeft
nog deze week verzekerd, haar beloften te
dezen aanzien te zullen nakomen! Uiterlijk
over vier maanden zal de laatste vreemde
soldaat het Duitsche gebied hebben verlaten
en zal een der zwaarste perioden voor
Duitschland tot het verleden behooren. Als
vaststaand mag men toch aannemen, dat
het Fransche parlement het Young-plan
volgende week zal goedkeuren, al sputteren
de rech'tsche uitersten tegen. Wat het tweede
kabinet Tardieu rechts aan stemmen mocht
verliezen, wordt ruimschoots goed gemaakt
door winst aan de linker partijen; socialis
ten zoowel als radicalen zullen toch in groote
meerderheid voor stemmen.
Maar keeren wij terug tot de Duitsche
crisis. Opdracht tot het vormen van een
nieuwe regeering is gegeven aan den leider
van het Centrum dr. Brüning, die onge
twijfeld een op een burgerlijke meerderheid
steunend kabinet zal nastreven. Dus een
regeering van Centrum, democraten, Beier-
sche Volkspartij en Duitsche Volkspartij met
wellicht eenige hulp van uitgetreden leden
der Duitsch-nationalen en enkele kleine
groepen. Het zal worden een minderheids-
regeering, afhankelijk van de stemmen van
rechts of socialisten! Het slagen van den
Centrum-letder staat dientengevolge lang
niet vast en zoo dit het geval is, dan zal
een zwak kabinet worden opgevolgd door
een nog zwakker. Moeilijke dagen wachten
Duitschland, nu het samenbindend element
der buitenl. politiek vooreerst is uitge
schakeld.
Behalve Duitschland maakt ook Polen
weer een crisis door. De verhouding tus-
sdhen regeering en parlement oftewel Sejm
wordt steeds slechter in plaats van beter
en met alle recht kan opnieuw worden ge
sproken van een „Poolsche Landdag". De
stille dictator, maarschalk Pilsudski be-
heerscht den toestand volkomen en het laat
zich aanzien, dat een door zijn broer ge
vormd kabinet zal trachten door middel van
nieuwe verkiezingen verbetering te brengen
in den chaos, het gevolg van de halfslach
tigheid in het bestuur.
De sovjets doorstaan eveneens moeilijke
uren, val dringt daarvan naar buiten weinig
dbor. Anders zou het roer door hen niet
zoover zijn omgeworpen! In de eerste plaate
zijn de maatregelen tegen de .koelaki" stop
gezet; in de tweede plaats is inzake den
strijd tegen den godsdienst bakzeil gehaald
en in de derde plaats zijn den niet-commu-
nislen meerdere rechten toegezegd. En al
is niet te beooideelen wat deze concessies
in werkelijkheid waard zijn, het komt im
mers op de uitvoering aan, het afkondigen
van deze maatregelen op zichzelf teekent
niettemin de zwakte van Stalin's dictatuur.
Nog verder Oostwaarts gaande, ziet men
China een nieuwen burgers trijd tegemoet
gaan. De z.g. Christen-generaal Feng heeft
met generaal Yen te Peking een aan Nan
king vijandig bewind gevormd en voor de
zooveel9te maal zullen beide partijen tegen
elkaar optrekken; vermoedelijk wel we
derom zonder beslissing, daar immers zil
veren kogels daar den doorslag plegen te j
geven voor korten tijd!
Terugkeerend tot ons werelddeel, zien we,
hoe te Londen nog eens wordt gestreefd om
de Vlootconferentie nieuw leven in te bla
zen. Briand is zelfs naar de miststad terug
gekomenvoor een eerlijke en eervolle
begrafenis, naar wij vreezen.
Hoopvolle verwachtingen werden aan
vankelijk gewekt, toen bekend werd. dat de
Fransche minister opnieuw de reis naar
Londen had aanvaard; men geloofde zoo
gaarne, dat er nog 'hoop was op eenige over
eenstemming, ook al begreep men niet recht
daarop deze hoop was te grondvesten. Dit
optimisme is echber al weer druk bezig te
versmelten als sneeuw voor de zon, want
er blijkt niets te zijn gewijzigdEn hoe zou
bot ook, daar alle deelnemende landen zich
immers op de hoofdpunten hebben uitge
sproken en wel zoodanig, dat er geen terug
voor hen over is gebleven zonder schending
van het prestige. Hoe redden wij ons in
schijn voor de volslagen mislukking, dat is
o.i. het groote vraagstuk geworden en an
ders niet Of men daarvoor een formule zal
Veten te vinden.
I (Van onzen Correspondent).
Berlin, 22 Maart.
Zooeven hebben de Duitsche bladen het
bericht gebracht, dat dezer dagen de beide
groote reederpen „Norddeutseher L!oyd"en
„Hainburg-Amerika Linie" (Hapag) en in
aansluiting eenige kleinere scheep raart-
maatschappijen als b.v. de „Hamburg-Süd",
tot een overeenkomst zullen geraken, die
tot op zekere hoogte het karakter van een
samensmelting zal aannemen. Een overeen
komst, die men in hoofdlijnen met den soort
gelijken, reeds lang bestaanden, tusschen
onze „Maatschappij Nederland" en den
„Rotterdamschen Lloyd" zal kunnen verge
lijken. En die zoover gaat, dat men vipwel
alle concurrentie wil opheffen, passagiers-
en vrachtdienst gemeenschappelijk wil re
gelen en de winsten van het bedrijf over
beide maatschappijen en bij-ondernemingen
gelijkelijk wil verdeelen.
Waar wij Nederlanders in het lot van de
groote zeevaart terecht een zoo levendig
belang stellen, kan dit bericht ons, dunkt
mp, evenmin kond laten. Onze groote vaart
op Nederlandsch-Indië geeft geen reden tot
klagen. „Holland-Amerika-Lijn" en „Kon.
Hoïlandsche Lloyd" echter om deze twee
nationale zeelijnen er nu maar eens uit te
lichten leven, gelijk algemeen bekend is,
niet in die weelde welke men haar zoo
volgaarne zou toewenschen. Het ziet er niet
naar uit, dat de toekomstige politiek der
fcuiterJandsche, vooral ook der Duitsche han
delsvloten, onze verbindingen met Noord
en Zuid-Amerika winstgevender maken zal!
De concurrentie tusschen Bremen en
'Hamburg is altijd bijzonder heftig geweest
en zij is dat eigenlijk, ondanks alle fusie-
onderhandelingen, nog heden. Als typisch
voorbeeld diene, dat de „Hapag" onlangs
voor zijn schepen, die op Noord-Amerika
varen, advertenties in de wereldpers heeft
opgegeven, waarin nadrukkelijk verklaard
wordt ,dat deze schepen (vooral de E.g.
„Ballir.-Klasse"), welke in deze dagen ver.
bouwd zijn om grootere snelheden te be
reiken, ondanks deze snelheid niet vibree-
ren, niert aan de bekende onaangename tril-
Er.g onderhevig zijn. Een wenk aan het
Edres der Eremer directie, die niet ont
kennen kan, dat deze trillingen bijvoorbeeld
op haar verleden jaar in dienst gesteld
prachtschip „Bremen" het verblijf, vooral
in het achterschip, vaak allesbehalve tot
een genoegen maken.
Met zulke venijnigheden hebben Bremen
en Hamburg elkaar door alle jaren heen
in het vaarwater gezeten. Dat zij dezen
strijd in de naaste toekomst zullen opgeven,
is niet aan eigen neigingen te danken! De
groote banken, welke achter deze maat
schappijen staan, hebben weten door te
ïëtten, dat door een gedeeltelijke fusie
zeer groote uitgaven gespaard zullen wor
den. Bankdirecties hebben nimmer voor
keur voor sportieve concurrentie gehad.
Voor haar is geldverdienen de hoofdzaak.
Leenen zij kapitalen, dan iwillen zü de
grootst mogelijke zekerheid hebben, dat dit
geld er op den duur met flinke winst weer
uitkomt. Geld verdienen willen ten slotte
ook Hapag en Lloyd. Maar de mannen,
die aan het hoofd dezer rederijen staan,
hebben bovendien nog een hartstocht, die
geld kost en waarbij het zeer onzeker is,
of de winst daarmee in gezonde verhouding
staat. Dit is de hartstocht: de mooiste en
de snelste schepen te bezitten.
In dezen wedstrijd staat tegenwoordig
Eremen stellig bovenaan.
Woensdagmiddag is de ruim 50.000 ton
groote „Europa" van Bremerhaven uit voor
haar eerste reis naar New-York in zee ge
stoken. Nabjj Southampton kruiste zjj de
ongeveer even groote en in hoofdzaak ge-
lijkwaardige „Bremen", die zich een wereld
naam verworven heeft door het imaginaire
„blauwe Ent der Oceaan" te veroveren, dat
lange jaren in het bezit der Engelschc
„Meuretania" geweest is, die in de afge-
ïocpen maanden ondanks ombouw er niet in
slagen kon het snelheidsrecord der „Bre
men" te verbeteren. Wellicht zal dezen zo
mer, als de periode der winterstormen voor-
bjj is, de „Europa" nog Sneller blijken dan
de „Bremen". Misschien zal de „Europa" er
deze week reeds in slagen, van Cherbourg
tot de vuurschepen van New-York een gfoo.
ter gemiddelde snelheid tot stand te bren
gen. (Zooals men weet, heeft de „Europa''
inderdaad reeds „den blauwen wimpel" veT-
overd. Red. L. D.).
In elk geval bezit de „Lloyd" thans de
twee fraaiste, snelste en meest moderne,
en bovendien op drie of vier uitzonderin
gen (in hoofdzaak geconfisc eerde Duitsche
schepen in Enge'.sch en Amerikaansch bezit)
na, ook grootste schepen van alle han
delsvloten ter wereld.
Schrijver dezes heeft beide schepen
tot welker „Express-klasse" nog de 32.000
ton groote en zeer weelderig ingerichte
„Co'.umbus" behoort, die zich op hetoogen-
bEk op een wereldreis voor toeristen be
vindt kort voor hun eerste uitreizen m>
gen bezichtigen. Ze behooren stellig tot
het allerbeste, wat op dit gebied ooit door
menschenhanden tot stand gebracht is.
Wij Nederlanders, kunnen op onze nieuw
ste schepen terecht trotsch zpjn. Onze „Sta
tendam" moge dan ook al iets kleiner zijn
dan de „Co'.umbus" en dus een baby naast
„Eremen" en „Europa", haar inrichting is
steiiig waard, naast deze reuzenschepen de
aandacht te trekken. En er is zelfs onder
de altijd op snelheid en superlatieven ver
zotte Noord-Amerikanen een groot pereer.
tage reizigers, dat Eever langzaam reist,
er de voorkeur aan geeft twee tot vier da
gen langer op zee te zijn en van de rust
van een zeereis te genieten, in plaats van
met een snelheid van 27 tot 28 zeemijlen
over de golven voort te vhegen. Een snel
heid, die meestal ook een zenuwprikkeiend
concert van vaak nauwelijks draaglijke tril-
Engen met zich brengt.
Schepen van een zoo geraffineerde vol
maaktheid, een zoo rustige en weldadigs
luxe, een zoo imponeerenden omvang als de
ze „Bremen" en deze „Europa" echter heeft
Nederland niet heeft eigenljjk geen enkele
andere zeevarende natie ter wereld,Duitscn-
land heeft naar buiten toe steeds heets
tranen geweend, dat het zjjn oceaanreazen,
zijn trotsche zeebodems van boven de 50.000
ton, die kort vóór den oorlog vooral
door de energie van wijlen BaHin door de
„Hapag" gebouwd waren, aan den vijand
heeft moeten afgeven. Maar voor de inge
wijden waren het krokodillentranen. Want
al is de geramenljjke tonnage der Duitsche
handelsvloot van voor den wereldoorlog nog
altijd niet bereikt, Bremen en Hamburg be
zitten thans tal van schepen, die pas de
laatste drie tot vijf jaren de werven ver
laten hebben en met welke zich de zeekas-
teelen van Engeland, Frankrijk en Ameri
ka, van Italië en Nederland (de „Staten
dam" uitgezonderd) niet meten kannen.
Het publiek, dat thans door Unter-den-
Linden wandelt, waar de groote kantoren
der iiftern. scheepvaartmaatschappijen ge
vestigd zijn, blijft zich uitsluitend voor de
vensters van den „Nord-deutschen Lloyd"
verdringen, waar de modellen van de be
roemd geworden „Bremen" en „Europa" te
zien zijn. En in het drukke zomer- en
herfstseizoen zjjn deze beide schepen straks
voor alle reizen uitverkocht. Voor den
Yankee heeft meestal slechts het allernieuw
ste, het sensationee'.e voldoende aantrek
kingskracht. Is het „record-schip" teveni
een der grootste en weelderigste op aarde,
dan heeft het de grootste kansen, de ge.
weldige sommen, die er in vastgelegd zijn,
nog tjjdig te kunnen amortiseeren. Wat iets
zeggem wil, als men bedenkt, dat één en
kele overtocht van de „Bremen" of de „Eu
ropa" de ronde som van één millioen mark
aan bedrijfskosten verslindt (waartegenover
dan echter l'/a tot 2 millioen mark inkom
sten staan als het schip zeer goed bezet,
dan wel geheel uitverkocht is).
In Duitsche scheopvaartkringen is me?,
het er na den oorlog steeds oneens over
geweest, of zulke geweldige schepen de
meeste toekomst hebben dan wel de klei
nere, waardoor niet zulke enorme kapita
len aan de onderneming onttrokken wor
den .Bremen heeft zeer spoedig groote weel-
deschepen gebouwd, Hamburg echter, dat
vóór 1914 onder Ballin's leiding eveneens
bij Engeland en Amerika niet wilde ach
terblijven en "het recort der allergewel
digste dravende luxe-h^els op zijn naam
had, is na den oorlog, da.nk zjj dr. Cuno,
tot andere inzichten gekomen en is bij de
kleinere schepen gebleven.
De gedeeltelijke fusie zal nu aan dezen
strjjd een einde maken.
Het Duitsche scheep vaartconcern zalovei
schepen van alle afmetingen beschikken»
en zal de winst der reuzen gering blijken,
dan .zal dat door de kleinere vaartuigen
zoo mogelijk weer worden goedgemaakt.
Geheel afgezien echter van zulke tech
nische vraagstukken moet men zijn bewon
dering uitspreken voor wat de Hansa-ree-
ders in Bremen, onder leiding van den dir.-
generaal van den Norddeutschen Lloyd!, Ge-
heimrat Stimming, de laatste jaren tot stand
gebracht hebbenMijn wandelingen dooi
„Bremen" en „Europa" waarbij ik geen
oogenblik rust genomen had, hebben beide
malen niet minder dan drie uren onafge
broken geduurd. De geweldige afstanden in
deze reuzen met negen tot elf verdiepin
gen, die tallooze liften noodig maken, kat
de reiziger, die met schepen van onze
nationale ondernemingen vertrouwd is, zich
nauwelijks voorstellen. Aan vaartuigen
en dat is een bezwaar voor vele overzee-
reizigers, herinneren zulke reuzen eigen
lijk nauwelijks meer. Vooral in de eerste
klasse, die als gewoonlijk in het midden
schip gelegen is, wandelt men thans over
een lengte van eenige honderden meters
door zalen en winkelstraten, die men op
het vasteland slechts in de allergrootste
weeldehotels in zulke afmetingen pleegt
aan te treffen. Het schip is de voortzetting
van het hotel in Berlijn en de overgang
naar het hotel in New-York. Slechts tril
ling en (ook bij zulke reuzen vaak nog
onaangename) deining herinneren er aan,
dat men zich niet meer op het land bevindt.
Maar reizen met zulke schepen is
in de eerste klasse althans nog slechts
het voorrecht van menschen, voor wie het
er niet op aankomt of zij voor vijf tot zes
dagen aan boord duizend gulden meer ol
minder uitgeven. Hutten voor één persoon,
met douche of badkamer, kosten rot 600
dollar per overtocht. In het h-la-carte res
taurant op het allerhoogste dek, waar
die passagiers hun maaltijden gebruiken,
die zich met het vulgus profanum der eer
ste klasse niet „encanailleeren" willein,
moet men prijzen betalen, die de Neder
landers slechts in zijn beroemde „visch-
restaurants" der groote steden pleegt uit
te geven.
Waartegenover dan weer moet toegege
ven worden dat (gelijk trouwens ook op
de „Statendam") in de lagere klassen en
zelfs in de zoogenaamde „touristenklasse"
voor betrekkelijk weinig geld meer ga-
boden wordt, dan men nog kort geleden in
de eerste klasse der internationale handels
vloot verlangen durfde.
De tweede klasse op „Bremen" en „Euro
pa" biedt zalen en hutten, die een kwart
eeuw geledeD bijvoorbeeld op onze nieuw
ste Indische mailbooten in zulk een om
vang en met zooveel verfijnde luxe on
denkbaar waren.
Willen wij thans de concurrentie op de
wereldzeeën tegen zulke geperfectionneeT-
de weeldeschepen volhouden, dan zullen we
geld in onze handelsvloot moeten gaan ste
ker en bij de propaganda ons eindelijk
moeter. gaan herinneren, dat het spreek
woord „de cost gaet voor den baet uit*
op Nederlandschen bodem geboren werd'!
ROLAND.
RECLAME.
MIJNHARDT's
Hoofdpijn-Tabletten 60 ct
Laxeer-Tabletten 60
Zenuw-Tabletten 75*
Staal-Tabletten ÖO
Maag-Tabletten i 76*
Bij Apotheken en Drogisten
6992
(Nadruk verboden).
DE TERUGTOCHT VAN STALIN.
Voor iedereen, behalve natuurlijk de
bobjewistische intelltctueelen in West-Eu
ropa, die zonder eenige kennis van de Rus
sische toestanden, zonder het .minste be
grip van hetgeen zich in Rusland afspeelt,
ue bolsjewiki door dik en dun verheerlij
ken en hartstochtelijke dithyramben over
-elke daad van de tegenwoordige heerschers
van het ongelukkige Rusland schrijven
voor iedereen met een gezond stel hersens
was het duidelijk, dat de „linksche" koers,
welken de dictator na de verplettering pan
Trotsky had ingeslagen, onvermijdelijk tot
een mislukking moest leiden. Wie bovendien
de gebeurtenissen in Rusland volgde em
contact met dat land onderhield1 (ondanks
de vreeselrjke, echt-Aziatische, censuur-maat-
regelen van de bolsjewistische bende en de
middeleeuwsche vervolgingen tegen ieder
een, die betrekkingen onderhoudt met het
buitenland behalve dan de beruch
te WOKS, die overal in het buitenland ver-
eenigingen opricht en onderhoudt, welke
„het buitenland moeten inlichten" be
staat er mogelijkheid langs omwegen, met
voorbijgaan van de bolsjewistische cen
suur, contact met Rusland te onderhouden),
wist, dat de toestand in Rusland kritiek
was, dat de stemming aan die van 1921
deed denken. De heersohers zelf hielden
rekening met de mogelijkheid van een al-
gemeenen boerenopstand, en om dien op
stand te voorkomen, liet Stalin tienduizen
den boeren neerschieten. Evenals de „bloe
dige sultan" Abdul-Hamid, met wien de
tegenwoordige despoot van Rusland, even
eens een Aziaat, veel overeenkomsten ver
toont, dacht Stalin, dat door een flinke ader
lating een opstand te voorkomen was en
evenals die sultan heeft Staün zich vergist.
Zooals bekend, zag Lenin zich in 1921
door de toenemende ontevredenheid der
boeren en het dreigende gevaar van een
algemeenen opstand tegen het stelsel van
het „militaire communisme" genoodzaakt,
dat regime op te geven en de NEP (Nieuwe
Economische Politiek) in te voeren. De boe
ren kregen het recht, na de aflevering
aan den staat van een bepaalde hoeveel
heid graan, hun productie vrijelijk laan
de stedelingen te verkoopen. Deze laat-
sten kregen het recht in het klein handel
te drijven, ambachten te beoefenen enz.
De NEP, ondanks al zijn gebreken, was
toch een vooruitgang in vergelijking mot
het „militaire communisme" en het leidde
dan ook tot een snelle ontwikkeling van
het land. Bijzonder sterk was de opbloei
van den landbouw, die in den loop van
een paar jaren den vooroorlogschen toe
stand bereikte. Er kwam op het platteland
een zekere welstand (zeer betrekkelijk ge
sproken, natuurlijk). Stalin, die na dêndoo^
van Lenin langzamerhand heer en meester
over het uitgestrekte land wist te worden,
schrok voor de gevolgen van dien ^roeien-
den welstand De .boeren wilden niets van
het communisme (of „kommoenieja", zooals
zji zich uitdrukten) weten. De snelle ont
wikkeling van den landbouw deed' dus in
den „communistischen" staat een zuiver ka
pitalistisch element ontstaan. Daar tegelijker
tijd in de steden een nieuwe middenstand (de
z.g. „nepmannen") was ontstaan, la£ het
voor de hand, dat een doorgaan op dien
weg ten slotte tot de volkomen ineenstorting
I van het communistische regime zou moeten
I leiden: de boeren en "de nepmannen zouden
natuurlijk op den duur naar politieke reoV
I ten gaan verlangen en aangezien de boe-
I ren ruim 80 j>ct. van de Russische bevol
king uitmaken, zou dit tot een geweldda
dige of vreedzame verdrijving van de bols
jewiki moeten leiden.
Stalin besloot daarom een einde te maken
aan de NEP. Dn particuliere handel werd
onderdrukt en uitgeroeid, alle particuliere
fabriekjes (behalve die van buitenlanders)
werden gesloten, de nepmannen werden bij
bosjes haar het barre Noorden verbannen,
hun bezittingen in beslag genomen. Daarna
kwamen de boeren aan de beurt. Zij verlo
ren het recht hun graan aan particulieren
te verkoopen. maar moesten alles aan agen
ten van den staat afleveren, waarvoor zij
belachelijke prijzen kregen. De boeren ant
woordden daarop met inkrimping van de be.
zaaide oppervlakte. Het gevolg hiervan was,
dat de Russische graanuitvoer meer en meer
slonk. Het graan dat vroeger een der be
langrijkste objecten van den Russischen
uitvoer is geweest, nam ten slotte de laatste
plaats in dien uitvoer in.
Het kwam zoo ver, dat de steden, het leger
en zelfs de regeerende partij de communis
ten spelen in Sovjet-Rusland de rol van de
regeerende klasse, een soort adel dus) ge
brek aan voedsel hadden en dat in Rusland
een distributie-stelsel moest ingevoerd wor
den. erger dan in Duitschland in de moei
lijkste jaren van den oorlc^.
Stalin besloot toen zich van de afhanke
lijkheid van de boeren te bevrijden. Daar
voor zouden „graan-f abrieken" opgericht
worden, de z.g. „sowchozen" De sovjet
staat stelde groote bedragen beschikbaar, er
werden uitgestrekte landerijen bij de boe
ren ontnomen en aan de communistische
boerderijen afgestaan. De zaak liep echter
op een volkomen mislukking uit. De sow
chozen, ondanks het feit, dat zij over gewel
dige uitgestrektheden besten grond, over de
allerbeste buitenlandsche landbouwmachi
nes, kunstmest, goed zaaizaad enz. beschik
ten, bleven ver ten achter bij de boeren. De
communistische „gxaanfabrieken" leverden
veel verlies op, maar produceerden geen
graan.
Toen bedacht Stalin wat anders. Hij, zou
de boeren dwingen communist te worden en
hun bedrijf te collectiviseeren. De wil van
den sultan is een wet dacht deze onweten
de Oosterling, die door een toevalligen sa
menloop van omstandigheden heerschervan
150 millioen menschen is geworden. De z.g.
koelaki, de welgestelde boeren, werden vo
gelvrij verklaard. Hun bezittingen werden
in beslag genomen, de meest actieven onder
hen werden zonder veel omhaal neergescho
ten (Moskou gaf bevel die menschen onmid
dellijk neer te schieten zonder de overheid te
raadplegen). Wat zich de laatste maanden
in Rusland afspeelde, overtreft alles, wat de
rijkste verbeelding zou kunnen bedenken.
Menschen werden van alles beroofd en uit
hun huizen verdreven. Vele duizenden wer
den 's winters op straat gezet, waarbij velen
van honger en koude omkwamen. De overi
ge boeren werden gedwongen lid van een
„kolchoz" te worden (op communistische ba.
sis beheerd landbouwbedrijf, waarbij de
boeren al hun have aan de gemeenschap
afstonden en als gewone knechts moesten
gaan werken). De boeren moesten zwichten
voor de overmacht en zoo werd in den loop
van een korten tijd de helft van de Russi
sche boeren tot het communisme bekeerd.
De boeren vernielden echter moedwillig hun
werktuigen, slachtten hun vee, zorgden er
voor. dat zij als arme menschen lid van een
kolchoz werden. Het was dus duidelijk, dat
die menschen niet in staat waren wat te
produceeren. Rusland werd opnieuw door
een hongersnood bedreigd.
Een gedeelte van de boeren weigerde zich
echter te schikken naar de bevelen van Sta
ün. Zij werden bij duizenden neergeschoten,
naar het barre Noorden verbannen, in de
gevangenis geworpen. Dat kon echter het
verzet niet breken. Dat verzet nam integen
deel met den dag gevaarlijker vormen aan.
De anti-godsdienstige politiek van de sovjet-
regeering maakte de verbittering nog ster
ker. De toestand werd ten slotte zoo drei
gend. het gevaar van een algemeenen op
stand zóó groot, dat de leden van de golow-
ka (de regeerende groep bolsjewiki) pressie
op den dictator uitoefenden en hem dwon
gen de boeren tegemoet te komen. Staün
publiceerde toen een stuk in alle sovjet-bla
den, waarin hij verklaarde, dat alles de
schuld van de ambtenaren was, die zijn de
creten verkeerd hadden uitgelegd, dat hij te
gen gedwongen collectivisatie was, dat hij
integendeel wil, dat alleen zij lid van een
kolchoz worden, die het uit vrijen wil ver
kiezen enz. Tegelijkertijd kondigde hij be
paalde tegemoetkomingen op godsdienstig
gebied aan. Alle sovjet-bladen (andere dan
bolsjewistische bladen mogen in Rusland
niet verschijnen) plaatsten het leugenachti
ge en onbeschaamde stuk van Staün in ex-
tenso. Hetzelfde stuk werd in vele milüoe-
nen exemplaren in geheel Rusland ver
spreid.
De hoop. dat die verklaringen van SlaÜn
de gemoederen zouden kalmeeren, bleek
echter ijdel te zijn. De ontevredenheid der
boeren nam met den dag toe. Tegelijkertijd
werd het gevaar van een nieuwen hongers
nood met den dag dreigender. De boeren,
zoowel zij die lid zijn van een kolchoz als
de „kapitalistische boeren", die tot ivu toe
hadden geweigerd zich bij een kolchoz aan
te sluiten, ploegen niet of doen het althans
in zeer geringe mate. Er moet dus evenals
in 1921 overijld gehandeld worden.
Het centraal comité van de Russische
communistische partij heeft toen eep oproep
gepubliceerd, waarin een soort „boeren-nep"
afgekondigd werd. Het wordt ten strengste
verboden iemand te dwingen üd van een
kolchoz te worden. De bolsjewiki hadden de
laatste maanden de markten verboden. Nu
worden de markten opnieuw geopend. De
boeren kregen opnieuw het recht hun le
vensmiddelen te verkoopen aan wie zij1
willen. Kerken mogen alleen dan gesloten
worden, wanneer de leden van een parochie
het nadrukkelijk wenschen. Communisten,
die de godsdienstige gevoelens van de
boeren beleedigen moeten streng gestraft
worden. Alle ambtenaren, die in strijd met
deze bevelen handelen, moeten onmiddellijk
ontslagen worden.
Wanneer ge deze onverwachte bevelen
vergelijkt met hetgeen nog een week gele
den door de sovjet-regeering voorgeschreven
werd. dan wordt het u duidelijk, dat er in
het Kremlin een paniek-stemming moet
heerschen. De bolsjewiki, die nog kort ge
leden verklaarden, dat zij geen concessies
meer aan de boeren zouden doen. dat geen
terugtocht meer mogelijk was. zijn in vollen
aftocht Staün hoopt op deze wijzp een in
eenstorting van het sovjet-regime te voor
komen. In hoeverre dit hem zal lukken, zal
de naaste toekomst aantoonen.
Dr BORIS RAPTSCHINSKY.
RECLAME.
Als het huidje van uw kindje stukgaat of smet
geneest het dan met Purol
droog met Purolpoeder.
Bride «fUkdto bl) Apotb. CD Dropttfcn.
■"ttlMMJM»'".
6953
ONZE TELEFOONNUMMERS
DIRECTIE en ADMINISTRATIE
2500 (op 2 lijnen')
REDACTIE s> 1507
