DE BAZAR VOOR DE MAREKERK 718te Jaargang DINSDAG 18 MAART 1930 No. 21474 STADSNIEUWS. lezing Prof. Dr. schreinemakers. „zomerzorg" bezoek van spoor- en tramwegautoriteiten. DE FEESTELIJKE OPENING. handelsregister kamer van koophandel. waarschuwing. academische examens. teraardebestelling prof. dr. t. a. korteweg. Het voornaamste nieuws van heden. binnenland. buitenland. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN: 30 Cts. per regel toot advertentiën uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertentaën 35 Cts per regel. Kleine Advertentiën uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 60 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindspiein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 2.36, per week0.18 Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week0.18 Franco per post f. 2.35 portokosten. Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen EERSTE BLAD. Gisteravond hield prof. dr. F. iA. 0. Schreinemakers in het Anorganisch Che- [tiich Laboratorium alhier, de eerste van eea reeks van drie voordrachten over „Os- Ecee" voor de leden van het physisch- ctemisch dispuut en talrijke genoodigden. Iq de eerste voordracht heeft spr. de verschijnselen behandeld, die optreden bij He Osmose van water door een membraan, dat alleen voor water permeabel is. Hier voor geldt: als twee vloeistoffen dezelfde O.W.A. (osmotische water attractie), heb ben, dan gaat geen water door het mem- traan, Wanneer twee vloeistoffen een ver- jchillênde O.W.A. hebben, dan defundeert het water vanuit de vloeistof met de klein ste O.W.A. naar die met de grootste O. V.A. en deze water-osmose zal voortdu ren tot de O.W.A. aan beide zijden van het Eembraan dezelfde is geworden. Met behulp hiervan leidde spr. verschil lende in het eerste gezicht zeeir verras- verschijnselen af, o.a. dat water van- at eene vloeistof met kleiner, naar eem vloeistof met grooter watergehalte kan de- hndeeren, wat door spr. „Negatieve os- Esse" wordt genoemd. Verder beschouwt ijr. de concentratie veranderingen aanbei- i* zijden van het membraan, die soms ook «verwachte resultaten opleveren. Eveneens leidde spr. af, dat de aard van kt membraan geen invloed heeft op de r-hting van de waterbeweging. Ten slotte toont spr. aan. dat de boven esproken verschijnselen ook af te lei en zijn met behnlp van een water-absorb- :e door een membraan, dat alleen water ifcsoi beert. Eerste lustrum der huidige directie. Gisteravond is in cafe-restaurant Zomer- wrg het feit herdacht,, dat de heer A. B. Batenburg 5 jaar geleden de leiding over tenoemd restaurant op zich nam. Onder njn bekwame directie is Zomerzorg gewor den tot een der meest moderne en toonaan- tevende restaurants voor Leiden en om streken; mede door het engageeren van de bekendste musici en het organiseeren van 'eestavonden als het Japansch Nachtfeest etc. 's Middags hebben talrijke vooraan staande personen en besturen van diverse Tereenigingen den heer Batenburg en familie felukgewenscht met dezen feestdag en een free-honderdtal bloemstukken getuigde van de populariteit van den directeur. Door het verwijderen van de leestafel en de biljarts en het aanbrengen van kleine en frootere tafeltjes het artistiek opstellen van fen deel der bloemstukken en door de schit terende bloemenversiering van de Vereeni- PDg van Bloembollencultuur te Oegstge°st *as Zomerzorg gisteravond in een geheel rieemd, doch hoogst gezellig restaurant om- felooverd. Door het optreden van eerste klasse cabarettiers als het duo Tholen en Van Lier, humorist Lucien en een muzikaal trio, die afwisselend in de verschillende zalen bun repertoire uitvoerden en de gelegenheid '•n twee zalen tegelijkertijd, zonder dat men maar de minste last van de andere hand ondervond, te dansen, hebben de tal rijke genoodigden (een 500 hadden aan do ritnoidiging gevolg gegeven), zich uitstekend geamuseerd. De verschillende attracties en Terrassingen hebben zoo mogelijk de feest vreugde, welke steeds binnen de perken b'eef. hoe hoog de stemming soms oplaaide, barbij de heer Batenburg eenige malen de ..hoogte" in ging. nog doen toenemen. De organisatie van het feest en het vlotte verloop van het souper, waaraan door allen *erd deelgenomen, waren kenmerkend voor capaciteiten van den heer Batenburg en ^Hen zeer zeker de verwachtingen van een :fder ver overtroffen hebben. De tegenzin, darmede om half vier aan de aanmaningen an de politie om te vertrekken gevolg werd Jrgeven moet voor den organisator van dit 'rest verheugend zijn geweest, als bewijs hezecr de aanwezigen zich amuseerden. Vrijdagavond een herhaling 1 Zaterdag a.s. komen alhier een twintig- Belgische spoor- en tramwegautoriteiten k^inde het bedrijf van de N.E.H.T.M. te -richtigen Dit gezelschap brengt deze een bezoek aan ons land, teneinde tramwegwezen te bestudeeren. Ver gelijk maakt ook de Belgische minister spoorwegen deel van dit gezelschap uit. De bazar, welke vanaf heden gehouden wordt in den foyer van de Stadsgehoorzaal, ten bate van de Lichtkronen voor de Mare- kerk, belooft een schitterend succes te wor den! Hedenmorgen zijn wij er eens een kijkje gaan nemen en stonden versteld over de hoeveelheid en veelzijdigheid der inge zonden artikelen. Kisten volgeladen zijn gisteren binnengebracht; de ruimte laat 't zelfs niet toe, alles uit te pakken 1 Het vol ijverige comité, waarvan de stuwende kracht wel mevrouw Spaargarenvan Pijpen is, was druk in de weer alles smaakvol te arrangeeren in de verschillende stands, die door een fraaie omlijsting van artistieke en bonte Indische doeken een voortreffelijken indruk maken. Een rondgang biedt zooveel schoons, dat men nauwelijks weet, waarheen 't eerst het oog te rich ten I Er is een enorme verschei denheid van handwerken, kussens, kleedjes, levensmiddelen, schilderijen, luxe- gebruiks voorwerpen, en toiletartikelen etc. Wii houden er ons van overtuigd, dat een ieder hier iets zal vinden, dat naar zijn gading is De voorraad schijnt waarlijk on uitputtelijk! Daar is nog een serie attracties: het rad van avontuur zal zeker opgang ma ken. de wafelbakkerij trekt ongetwijfeld de smulpapen, men moet met één lucifer een rij kaarsen aansteken, rond de grabbelton zullen de vroolijke jeugdige bezoekertjes zich ongetwijfeld vermaken, evenals de spannende Record-automaat. Niet vergeten mag worden de inzending van den heer Hoogeveen, die een prachtige Mare-kerk in 't klein schonk, in natuur getrouwe kleuren beschilderd door den heer Ziegelaar. Voor de verloting, die opgang zal maken werd een schilderij afgestaan, eveneens voorstellende de Marekerk. Er is een gratia thee- en koffieschenkerij van de firma v. Nelle, de firma Spruitenburg timmerde de stands, terwijl de behangers v. d. Wille en van Weeren, de firma Eggink (feestver lichting) en Buurman (palmen en planten) zeer gelukkig voor de aankleeding der zaal zorgden. Een prachtige schemerlamp ont ving 't Bestuur uit zeer kleine giften. Hedenmiddag vond de officieele opening plaats in de kleine zaal. onder aanwezigheid van talrijke belangstellenden. Allereerst werd het woord gevoerd door ds M. J Punselie. Deze sprak een woord van dank aan allen, bijzonder de leden van 't eere-comité voor zoo veler tegenwoordigheid. Alet be langstelling, aldus spr., hebben wij de ge schiedenis van de restauratie van de Mare kerk gevolgd. Hulde aan die vier mannen, die in Juli 1923 met elkfar spraken ovr den desolaten toestand, waarin dieschoone kerk verkeerde en besloten een comité op te richten om aan dat nobele heiligdom een waardig kleed te schenken. Zoo als meer ge beurt brachten zij onder woorden, wat reeds lang als sluimerende overtuiging in de ge meente leefde en hun comité was de prins, die de schoone slaapster wekte. Met bewon derenswaardige ijver zijn die mannen en vrouwen aan het werk gegaan en hebben soms met forsche. doch over het geheel met kleine middelen belangstelling gewekt en gelden verzameld, met zulk een resultaat, dat de Gemeente-commissie eindelijk wijken moest voor den drang, doch ook in de be toonde belangstelling de vrijmoedigheid vond om te besluiten het groote werk van de restauratie ter hand te nemen. De voorzit ter dier commissie, de heer W. Fontein ont wierp een plan. waarin natuurlijk ook naar verhouding van de beschikbare middelen de verlichting was opgenomen. Toen rees bij iemand de gedachte of het nu niet de tijd was om te pogen zulk een verlichting aan te brengen, die geheel zou passen in de heerlijkheid van het Kerkgebouw. Ook deze gedachte wekte wondersnel geestdrift in grooten kring. Binnen zeer korten tijd was er een BazaT-comité gevormd, dat pogen wilde gelden voor lichtkronen bijeen te bren gen. En die pogingen zijn aanvankelijk won- der-wel geslaagd. Van alle zijden en waar lijk niet alleen uit de kringen van eigen Ge meente werd steun geboden. Ik kan geen namen noemen, doch wil alleen mededeelen dat ook Hare Koninklijke Hoogheid, Prinses Juliana, uitgenoodigd om de opening van dezen Bazar bij te wonen, hoewel verhin derd om zelf tegenwoordig te zijn, toch van Haar hooge belangstelling blijk gaf door hel schenken van een belangrijke gift. (reeds gisteren vermeld Red.). Om koTt te gaan, ik verwacht, dat straks de Bazar u een open baring zal zijn. Dit alles verheugt ons als Leidenaars. De Marekerk beheerscht, vooral sedert den Stadhuisbrand het silhouet van onze stad. Wij voelen het als een daad van piëteit aan een kunstwerk, ons door onze vaderen nagelaten een waardige aankleeding te geven. Doch er is nog een andere overwe ging, waardoor dit alles ons verheugt. Het is een oorzaak van groote blijdschap, dat men hier de kerk nog eens in het centrum van de belangstelling durft plaatsen, de kerk, die met haar torenspits het hunke rend verlangen, dat daar leeft in het men- schenhart, symboliseert. Hoe kan ik de waardij van onzen kerkgang teekenen 1 In onzen tijd die vee! leelijks van de kerk tegt, denk ik als ik dezen bazar open aan de dame. die Vinet op een vergaderin.; za^ en vroegWie is die leelijke man toch, die zoo mooi wordt, wanneer hij spreekt t Een Duitsch geleerde noemde de kerk een verzameling van dégénérés. Wij laten dit woord kalm over ons heengaan, want hier voelen wij weer iets van de recenereerende tracht, die er in de kerk schuilt. Na het uitspreken van den wensch, dat de verkoop evenzeer zal slagen als de voor- bereiding, werd de bazaar met eenige har telijke woorden door burgemeester Van de Sande Bakhuyzen geopend. Do feestelijkheid werd opgeluisterd door pianospel van ds. Rieraens en mej. L. Fon tein, alsmede zang van mevr. Van Leeu wenDe Paauw. Hierna werd overgegaan tot de bezich tiging van den schitterenden bazar, die werkelijk voor de bezoekers een „open baring" bleek te zijn. Een woord van opwekking haar te be zoeken moge hier niet achterwege blijven Het comité heeft getoond- deze schoone zaak op prachtige wijze te kunnen behar tigen daarvoor onze welgemeende hulde! Morgen is er een speciale jeugdmiddag met verrassingen voor iederen bezoeker. V/ ij z i g i n g e n Magazijn „De Zon", Voorstraat 14, Nojrd- wijk. Handel in manufacturen. Bovenge noemde handelszaak is met ingang van 1 Januari 1930 omgezet in een vennootschap onder firma onder den naam: E. Tissing. Gebr. Laniers, Breestraat 53, Ledden. Rij wielen en sportartikelen. Wijziging han delsnaam: Sporthuis „Lanfers". Firma Jac. Krol, Kerkstraat 3, Noord- wijk. Schoenen; importeur van schoenwerk en aanverwante artikelen. Overladen Ven noot: J. Krol, Leiden ,d.d. 11 Mrt. 1930. Opheffing: N.V. Petroleum Maatschappij The Texas Company. (De texas Maat^chappri). Morseh- singel, Leiden. (Spoorwegemplacement). Hoofdz.Den Haag, 2e Adelheidstr. 300. Klachten zijn bij de politie binnengeko men over een ongeveer 35-jarigen man, die op slinkse he wijze geld tracht te wisselen. Hij biedt c-en biljet van f. 10,— aan, krijgt zijn geld, bestelt vervolgens een of ander klein artikel, betaalt dit, doch weet 't tien- guldensbiljet ongemerkt achter te houden. De man draagt een blauwe regenjas en lichte pet, spreekt met Amsterdamseh ac cent. Men zjj gewaarschuwd! R.-K. VAKSCHOOL v. MEISTES. Verschenen is in druk het jaarverslag over 1929 van de R.-K. Vakschool voor Meisjes Noordeinde te Leiden. Het geeft natuurlijk aan welke mutaties plaats had den in het leerarenpersoneel, hoe de toe stand der school is etc. 539 leerlingen be zochten de school van l Jan.1 Sept. '29. 514 van 1 Sept.31 Dec. '29. Met diploma verlieten de school: 18 huishoudkundigen; 8 hulp in de huis houding: 8 lingerie- en costuumnaaien; 10 costuumnaaisters: 4 voor den 3-jarigen vol- ledigen avondcursus. De rekening over 1929 wijst een eindcijfer aan van f. 95.646.23%, met een saldo van f 11.205.36% Het totaal der uitgaven be draagt f. 95646.26%het totaal der ontvang sten f. 34099 90. blijft f. 61546.36%. Hiervan te ontvangen70 pCt. Rijkssub sidie f. 430S2.45%; 30 pCt. gemeentesubsi die f. 18463.91. De R.-K. Volkshuishoudcursus Duinzicht te Oegstgeest, (een onderafdeeling) werd door 69 leerlingen bezocht. De rekening geeft als eindcijfer f. 3505.76, met een saldo van f. 605.38. Geslaagd voor het doctoraal examen ge neeskunde de heer M. J. W. de Groot (SantpoortX Gistermiddag vond onder groote belang stelling de begrafenis plaats van wijlen prof. dr. J. A. Korteweg, oud-hoogleeraar aan de Rijksuniversiteit alhier, op de Nieuwe Begraafplaats te Bergen (N.H.) plaats. Aanwezig waren o.a. prof. dr. N. van Wijk, rector-magnificus der L. U.; prof, dT. J H. Zaayer, prof. dr. J. A. J. Barge, mr. P. J. Idenburg, secr. van het college van curatoren der Leidsche Universiteit, als mede deputaties van het Collegium van het L. S. C van de medische faculteit der Leid sche studenten en de R. K. Studenver, St. Auguslinus alhier. Voorts de heeren mr. dr. Van Duyl, voor zitter van het bestuur der Rijksverzeke ringsbank; dr. Meuleman als vertegenwoor diger van den medischen dienst dier instel ling; dr. van Eden, oud-medisch adviseur daarvan; dr. Delprat als curator van de Am- sterdamsche universiteitoud-minister dr. F. E. Posthuma, president-directeur van Cen traal Beheer; Van Wieringen. chef van de Ongevallenafdeeling van Centraal Beheer; prof. Nijhoff, voorzitter der Maatschappij van Geneeskunde; dr. Kingma Boltjes en dr. Loos uit Rotterdam, dr. Diddens, uit Amers foort. de heer F. G. van Asperen, arts te Haarlem mr. W. C. WindelaaT, burgemees ter van Alkmaar, en mr. Van Reenen, bur gemeester van Bergen; doktoren uit Alkmaar en Bergen. Nadat de kist in de groeve was neergela ten. heeft het eerst prof. Zaaijer, opvolger van prof dr. Korteweg, het woord gevoerd, aan wiens rede wij het volgende ontleenen: Rede Prol. Dr. J. H. Zaayer Hoewel rector van den Leidschen Senaat en voorzitter van de Faculteit van Genees kunde hier aanwezig zijn, is aan mij ver zocht om heden aan het graf van prof. Kor teweg het woord te voeren. En ik vervul gaarne deze taak, want zeven jaar heb ik als assistent onder Korteweg mogen werken, en toen hij, meenende dat de taak in Leiden hem te zwaar werd. zijn hoogleeraarschap in Leiden neerlegde, heeft hij mij waardig gekeurd zijn opvolger te worden, en met mijn beste krachten heb ik getracht op de door hem gebaande wegen voort te gaan, vol dankbaarheid voor hetgeen Korteweg mij heeft geleerd en vol bewondering voor de wijze, waarop hij de heelkunde meende te moeten uitoefenen. En zoo rust dan in de eerste plaats op mij de taak om uit naam van den Senaat der Leidsche Hoogeschool en uit naam van de Faculteit van Geneeskunde der Leidsche Universiteit onze hartelijke deelneming over te brengen aan de familie, en in de eerste plaats aan mevrouw Korteweg, die de laat ste jaren met zoo volkomen toewijding het leven van Korteweg heeft verlicht en hem bij zijn werk heeft gesteund, en verder om deze deelneming over te brengen aan de kinderen, die in hun grooten Vader wel heel veel zullen missen. En het zij mij dan vergund hier met en kele woorden den persoon van Korteweg en zijn werk te herdenken. De meest kenmer kende eigenschappen van Korteweg zijn ge weest. zijn ontembare energie en werklust, zijn sterk op den voorgrond tredende weten schappelijke neigingen en de volkomen toe wijding aan zijn patiënten, voor wier leven hij streed tot het alleruiterste, en zijn plicht. De moeilijkste opgaven waren hem daarbij het liefst. Hij was in werkelijkheid een man van de daad dikwijls van een zeer ingrijpende daad en merkwaardig was, hoe sommigen daar aan twijfelden, daar hij de overwegingen, die hem tenslotte tot de daad voerden voor anderen meestal bloot legde. Maar was hij eenmaal overtuigd van de juistheid van hetgeen hij zou gaan doen, dan geschiedde dit ook op de meest door tastende wijze. Wars was hij van alle schittering en een voud was hem het liefst. Laat ik u, aldus spr.. een enkel voorbeeld noemen uit zijn heelkundig leven: Bij de operatie van een kwaadaardig ge zwel van de nier, was een verwonding van de onderste holle ader niet te ver mijden en het gevolg was een bloeding, die doodelijk zou geweest zijn. Korteweg wist dit te voorkomen door hechting van de wond in de onderste holle ader. Dit was de eerste of een van de eerste malen in de wereld dat dit geschiedde, maar degenen, die de operatie hadden bijgewoond, haddpn niet gemerkt dat er iets bijzonders was ge schied. Naast een groote doelbewuste kalmte, heeft er in den geest van Korteweg geleefd een zekere onrust die ook voor den dag is gekomen in de vele wisselingen van positie die hij heeft meegemaakt. Als assistent van Polano in Leiden is hij zijn wetenschappelijk werk begonnen En toen Polano was heengegaan zouden velen, en vooral studenten, hem gaarne diens plaats hebben zien innemen. Toen dit niet was ge schied, ging Korteweg naaT Amsterdam als heelkundige in het Israëlietisch Gasthuis en het Kinderziekenhuis. En het voortreffe lijk werk daar door hem verricht, bracht Ingediend is een wetsontwerp tot wijzi ging der woningwet. (Binnenland, 3e Blad), De droogmaking der Zuiderzee; met dA verdere polders wordt eerst over twee iaar begonnen. (Binnenland, 3e Blad). Plannen tot fnsie tusschen R.K. Staats- en R.K. Volkspartij. (Binnenland, 3e Blad), Knoeierijen met obligaties van „Beider Belang". (Gemengd, 2e Blad). Tragisch ongeluk op de Zuiderzee. (Ge mengd, 2e Blad). De roofmoord te Amstelveen; ook in hocger beroep zijn de daders tot levens lange gevangenisstraf veroordeeld. (Recht-* zaken, le Blad). j Deze week ter Vlootconierentie alleen commissie-werk. (Buitenl. le Blad). Toch een regeeringscrisis in Polen. (Buitenl. le Blad). Na Primo de Rivera'a overlijden. (Tel. le Blad). Noodlottige scheepsbrand in Amerika. (Tel. le Blad). hem op de hoogleeraarsplaats in de heeli kunde te Groningen, die hij slechts twee jaar vervulde om dan naar Amsterdam te gaan, waar hij vele jaren van zijn hoog leeraarschap heeft doorgebracht en waar hij aan de heelkunde een groote hoeveelheid voortreffelijk werk heeft geschonken. Als hoofd in een ambulance ging hij daar na naar Zuid-Afrika, waar bij velen de her innering aan zijn kunde is blijven bestaan, hoewel hij geen man was om onder derge lijke omstandigheden op den voorgrond te treden. Daarna is hij in Leiden gekomen, en naast andere omstandigheden heeft zeker wel tot dit besluit bijgedragen de liefde voor de universiteit, waar hij als assistent zoo vele jaren was werkzaam geweest. Met dankbaarheid herdenk ik, aldus spr., dat het mij is gegeven geweest toen zoovele jaren met hem samen te werken. De invloed van Korteweg op de heelkunde in Nederland is zeer groot geweest. Hij heeft op die heelkunde een stempel gedrukt en haar gemaakt tot een Nederlandsch type. Het type van aan de eene zijde terughou dendheid en weloverwogenheid, maar aan, de andere zijde, indien het noodig was, een voor het allerernstigste ingrijpen niet terug deinzen, maar vooral ook. voor geen in grijpen terugschrikken, indien ook slechts de kleinste kans bestond om daarmee het leven van de patiënten te redden, indien aan de andere zijde geen kans meer bestond. Toen Korteweg meende, dat de tijd voor hem gekomen was om zich uit de actieve heelkunde terug te trekken, kwam daar mee geenszins een einde aan zijn werk. Reeds jaren van tevoren, bij het begin van zijn loopbaan voorbereid, heeft hij zich toen meer en meer gewijd aan verzekerings- geneeskunde en statistiek, eerst aan de Rijksverzekeringsbank als wetenschappelijk bewerker der daar aanwezige dossiers, en later als medisch adviseur van centraal be heer. Belangrijke bijdragen heeft hij ook in deze posities geleverd, en ik herinner mij nog zijn trots, op de meest eenvoudige wijze tegen mij geuit, hoe hij, over de 70 reeds, nog in staat was een nieuwen uitgebreide- ren werkkring te aanvaarden. Het leven van Korteweg is niet altijd ge makkelijk geweest. Donkere schaduwen zijn daarover geweest, doch steeds heeft daar boven voor hem lichtend gestaan, de troost van den arbeid in den besten zin van het woord. Wij moeten hem dan ook gelukkig prijzen, dat het hem gegeven i9 geweest heen te gaan. voordat zijn kracht tot ar beiden was verlamd. Weinigen hebben gehad een zoo werk zaam en zoo welbesteed leven tot in hoogen ouderdom. Hij ruste in vrede. Vervolgens was 't woord aan prof. Nij hoff, voorzitter van de Mij. van Genees kunde Hij wees er op te behooren tot de weinige nog levende oud-leerlingen van prof Korteweg. uit de jaren, dat deze nog de leiding had van Prof. Polane. Iedere dokter in ons land behoort eigenlijk tot de leerlingen van prof. Korteweg. Hij putte zijn kennis rechtstreeks van dezen geleerde of wel uit diens vele geschriften. Spreker dankte den overledene hartelijk voor het-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1930 | | pagina 1