71ste Jaargang ZATERDAG 8 MAART 1930 No. 21466 Officieele Kennisgevingen. /.TAAL EN OPVOEDING. Het voornaamste nieuws van heden.I LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN 30 Cis per regel toot advertentiên uil Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad eevestigd zijn Voor alle andere advertentiên 35 Cts per regel Kleine Advertentiên uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts bij een maximum aantal woorden van 30 Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postchèque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week Franco per post f. 2.35 portokosten. ƒ0.18 „018 Dit nummer bestaat uit ZES bladen EERSTE BLAD. HINDERWET. Burgemeester en Wethouders van Leiden- Gezien het verzoek van T. C. J. den Hol- lander om vergunning tot het oprichten van ten kaasmakerij in het perceel Kooihof No 31. kadastraal bekend Gemeente Leiden, Sectie K No 3382. Gelet op de artikelen 6 en 7 der Hinderwet; Geven kennis aan het publiek, dat ge roemd verzoek met de bijlagen op de Se- trelarie dezer gemeente ter visie gelegd is; alsmede dat op Zaterdag, den 22sten Haart e.k des voormiddags te half elf uren it het perceel Breestraat 125 (Bureau van Gemeentewerken) gelegenheid zal worden f er even om bezwaren tegen dit verzoek in ie brengen, terwijl zij er de aandacht op «stigen, dat niet tot beroep gerechtigd zijn rij, die niet overeenkomstig art. 7 der Hinderwet voor het gemeentebestuur of een hjoer leden zijn verschenen, teneinde hun terivaren mondeling toe te lichten AUG. L. RE1MERINGER, Weth. lo. Burgemeester. VAN STRTJEN Secretaris. Leiden, 8 Maart 1930. HINDERWET. Burgemeester en Wethouders van Leiden, tengen ter algemeene kennis, dat door hen ie beslissing op het verzoek van a. J. Schuster, om vergunning tot het op rchten van een sigarenfabriek in de per- lelen Paradijssteeg, kadastraal bekend emeente Leiden, Sectie H Nis 1877 en 378, b. Gebroeders C. J. en P. van der Loo a vergunning tot het uitbreiden van de lïischinrichting in het perceel Haarlemmer - t:g No. 32, kadastraal bekend Gemeente Leiden, Sectie K. No 3699, en c. G. Verberg «vergunning lot het uitbreiden van de zui- aünrichting in het perceel Levendaal Nis ft—83, kadastraal bekend Gemeente Lei- tn, Sectie E. No. 1608, is verdaagd. AUG. L REIMERINGER, Weth. Lo-Burgemeester VAN STRfJEN, Secretaris, leiden. 8 Maart 1930. 5303 Door A. J. B B. geëischt kan worden, dat men van de schatten der Neder- landsche taal niet alleen owr de nikkelen pasmunt van enkele honderden woorden, maar ook over wat goud en zilver be- schikke" Prof. Dr. L. Knappert. ProfessoT Knappert, die zelf de Neder- iaodsche taal spreekt en schrijft als weini- schijnt een optimist. Hij vraagt goud u zilver in ons taalgebruik; nikkelen pasmunt is hem niet genoeg. Het is begrij. dat hij, man van groote kennis en jjjuen smaak, aldus denkt, evenals Allard hersnn, die van meening was, dat ,,door arbeid de taal, haar helderheid, nauwkeurigheid, zwier, schittering eu ®acht te mogen bevorderen, een voor is." Maar hoe ver zijn wij van dat goud en zilver, van die nauwkeurigheid en dien verwijderd, wij, Nederlanders van 'tans, iD ons dagelijksch gebruik van de ehoone Nederlandsche moedertaal. Hoe ^°rdt er over het algemeen gesproken •n Nederland! Hoe wordt er over het «gemeen geschreven 1 De splitsing onzer in spreek- en schrijftaal wreekt zich ons. Sprekende oefenen we ons niet 00 goed te kunnen schrijven; schrijvende ?Aven we geen stalende kracht aan ons -Oproken woord. Daardoor ontbreekt maar 2 te dikwiils de tinteling aan ons gesprek --de zwierigheid aan ons geschrift. Laat, h in beschaafden kring, een Nederlan- een eenigszins omvangriike mededee- doen, dan treft het dikwijls, hoe wel- vlot hoe onnauwkeurig, hoe dor zijn r ^stelling der feiten is. De zinnen vloeien gemakkelijk, hij gebruikt niet steeds '1 juiste woord, zinsbouw, vervoeging ^rbuiging lat^n te wenschen over. Rn.. *chikken er ons in; we vinden het heel "d zoo. Op onze beurt doen we niet :,pf. wellicht nog slechter. Het schijnt M dat er behalve dan in enkele krin- l'1 - voor allerlei zaken energie, begeer- durf bestaat, doch voor de eigen taal Voor vreemde talen om op het ^■eip van dit artikel te blijven zal men inspannen: voor voetbal om een torrcin te kiezen voor tennissen. Tr°r de wonderbare vernuftige techniek thans beijveren we ons om eenigszins gkh of theoretisch deskundig te zijn. de taal, die de onze is, het kostbare S!trniPeiit dat onze gedachten uitdrukt eo ons verbindt aan de ons omringende we reld, dkt instrument laten we verroes ten, zoodat het stroef werkt. Onze moedertaal goed te schrijven, haar met nauwkeurigheid en rijkdom te gebrui ken is een versterkend element voor onze volkskracht Hoe juist waren de woorden, eenige jaren geleden door dr. Kiewiet de Jonge in een vergadering van het Algemeen Nederlandsch Verbond geuit: „Met twee dingen staat of valt onze nationaliteitmet onze vrijheidsliefde en met onze taal". Een letterkundige als Herman Poort erkent echter, dat de eischen, aan een goed proza schrijver gesteld, hoog zijn. Hij noemt: „een voortdurende oefening in zelftucht, een gestaag, soms wanhopig tasten naar het juiste woord met de juiste beteekenis, en op de juiste plaats". Natuurlijk kan men over het geheele Nederlandsche volk een dergelijke nauw gezetheid, die veel kennis veronderstelt, niet eischen Maar men zou van zeer velen allereerst vaD onze zoogenaamde beschaaf de kringen mogen verwachten, dat zij onze taal minder mishandelden dan zij (hans doen. Mishandeld wordt zij door de we tenschap, door de kunst, door burgerlijk en militair ambtenarendom, door de balie en door allerlei wat daarmede in verband staat. Wie de dagbladen opmerkzaam leest, moet getroffen worden door de onjuistheid van veler schrijvers taal, door de fouten tegen de eerste regels der spraakkunst, door de lijm woorden" zooals onlangs iemand de hand over hand toenemende aaneengevoegde woorden noemde, die de lezing van veel wat er gedrukt wordt zoo lastig of zoo leclijk 'maken. Ik zag dezer dagen bij de bespreking der Vlaamsche taalkwestie ook al het woord „neder- landschonkundigen" verschijnen. Het is niet mooier dan „voortbrengingsvermoven". „bedrijfsuitoefening", „leerplichtjaar5en dergelijke, die we maar moeten slikken. Het is te betreuren, dat we in ons land geen gezaghebbend lichaam bezitten, dat.de taal beschermt en om haar in haar groote, krachtige, rechte lijnen te handharen. Wel licht is onze soms &&n ongebondenheid grenzende vrijheidszin een beletsel om ons op het gebied der taal aan een wet te on derwerpen. Om een invloed te hebben, dien heel het volk, zij het ook langzaam, ondergaat, zou door de school het werk tuig der taal in zijn volkomenheid begre pen en bemind gemaakt moeten worden en... in dat begrip en in die liefde zou een heid moeten zijn. Het zou niet mogelijk moeten wezen, dat de eene school De Vries en Te Winkel, de andere de Kolle- wiinsche spelling aanhing, Ons onderwijs hoe bleek het destijds bij de Schiedam- sche en Delftsche ellende der overgangs examens! lijd4 aan gebrek aan eenheid. Het progTam hier is veel zwaarder dan het program ginds. Op dit gymnasium wordt „gestoomd", op een ander gaat het rustiger toe. Tot zelfs in de leerboeken heerscht ongebondenheid, zoodat „het" on derwijs, dat allen moeten ontvangen, w*t de handleidingen betreft al evenmin één is als in de opvatting van sommige be langrijke onderdeden. Ouders, dip verplicht zijn geworden tijdens de schooljaren hun ner kinderen "van woonplaats te verando ren, weten er van mede te praten; als vreemden staan hun kinderen bij elke ver huizing in de nieuwe school. Dat gebrek aan eenheid is óók een na deel voor het zuiver gebruik der moeder taal. Ware er een instelling, die onvoor waardelijk het vertrouwen der natie had. die het recht had te spreken en de lijn aan te geven, waarlangs de taal zich ge zond kon bewegen, dan zou er een groote kern gevormd kunnen worden, waaruit de veel geteisterde taal hulptroepen te barer verdediging zou kunnen krijgen. Maar... zulk een indeeling kan alleen bestaan déir. waar haar het leven mogelijk gemaakt wordt, zooals in Frankrijk met zijn Aca démie fran^aise, die zich kon vormen en handhavene, omdat de liefde voor de taal ir.hccmsch Fransch eigendom is. Fn hier9 Waar zijn de ouders, die zien de moeite geven taal én uitspraak hunner kinderen te verzorgen 1 Waar is op onze lagere en middelbare scholen de gelegen heid om zich te oefenen in wat men inot een opgeblazen uitdrukking zou bunnen noe- noemenuiterlijke welsprekendheid, doch wat in werkelijkheid niet anders is dan oefening in het juiste gebruik van de taai Bjj de vprgroving onzer uiterlijke ma nieren. die sedert den oorlotr merkbaar is, valt de verknoeiing van onze taal niet i.c»o op. Er zijn woorden gangbaar, die vroeger niet in goed#» gezelschappen werden ver nomen. Toch is die verknoeiing er en, nu het laten glippen van oude strenge taal regelen tot een soort wetenschappelijke instelling is geworden, neemt zij, daarop steunend, geweldig toe. Welk een invloed dat slappe taalonderwijs op de karakter vorming van het kind heeft moge reder voor zich zelf bedenken. Mochten er toch velp waakzame schildwachten voor het taalge bied gevonden worden, die de oude rec-b ten en plichten handhaafden ter verster king van het Nederlandsche volk! DE FASEN VAN BREDERO's LYRIEK. Lezing van dr. J. A. N. Knuttel. In de gisteravond gehouden bijeenkomst van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde heeft dr. J. A Knutlel alhier gesproken over: De fasen van Bredero'9 lyriek Het volgende is er aan ontleend: In sprekers uitgave van Bredero's werken heeft hij voor het eerst een reconstructie gegeven van diens ontwikkeling als dichter, een chronologische rangschikking van zijn poëzie, die onmisbaar is voor een recht be grip en een zuivere waardeering. De zuiver zakelijke en historische gegevens, die hem daarbij hebben géleid. heeft hij in zijn in leiding voldoende kunnen uiteenzetten, maar de slijlcritische overwegingen, die toch geen kleinere rol spelen, konden niet vol doende in het licht gesteld worden, zou die inleiding niet tot een boekdeel uitdijen. Feitelijk moet daartoe lied voor lied ont leed en vergeleken worden Spreker onderscheidt in Bredero's lyriek vier fasen. De eersle is de vlakke primitieve, naïeve, met weinig bewogen rythme. een vers dat sterk steunt op de rijmklanken, nuchter aaneengerijde indrukken, vaak slecht te volgen constructie De tweede is de ijle, zeer bewegelijke, overmoedige. De dichter blijft spontaan en onbevangen, maar heeft zijn rhvthme ge vonden. de zinnelijkheid is nog niet tot liefde gesublimeerd. Dit zijn wel de liederen waarin Bredero's oorspronkelijkheid het meest uitkomt. Dp derde fase is minder eenvormig, maar wordt in hoofdzaak gekenmerkt door navol ging van Hoof!, door groote somberheid (daarbinnen valt ook Bredero's eenige som bere tooneelwerk Roddemk ende Alplionsus) en door zekere precieusheid. De vierde (van 1611 tot 16181 i«. die van de volkomen rijpheid De stemmingen ver wisselen. maar in taalbeheersrhink. rhyth- mische kracht, verbeelding.- is geen groei meer De invloed van Hooft wijkt terug, bet gekunstelde is weer verdwenen, bet rhythme is zwaarder, de stemming minder iil en broos, maar dieper Opmerkelijk is de zeer uiteenloopende toon tegenover drie ge liefden uit de beide laatste fasen Al deze kenmerken lichtte spr. aan de band van voorbeelden nader toe. Vervolgens ging spr. nog na de mate van zekerheid van deze beschouwingen. Volkomen onjuist is de bewering van Prof. Prinsen, dat sprekers opvatlingen even on bewezen zijn als die van anderen voor hem. Hij heeft de onhoudbaarheid van die andere opvattingen gedocumenteerd bewe zen. zijn eigene, reeds voor tien jaar. uit voerig gedocumenteerd en men heeft er nog niets van weerlegd. Spreker gaf ten slotl.e nog enkele voor beelden van kleine eigenaardigheden die spr. niet geleid hebben, maar achteraf vol komen kloppen met zijn chronologip. VER. TOT VERZORGING VAN KLEINE KINDEREN. PROTESTANTSCH BUREAU VOOR SOCIALE ADVIEZEN. Wij ontvingen het verslag van de hier ter slede gevestigde vereeniging ..Prote- stantscli Bureau voor Sociale Adviezen" waaruit blijkt dal dit bureau, mede door de onlange me! de Commissie voor Maatschap pelijk werk van de Ned Herv Diaconie te Leiden tol stand -gekomen fusie, op hechten grondslag is komen (e slaan. De zitlingpn. welke het bestuur iederen Dinsdagavond in het Gebouw Pniêl. Middel stegracht houdt, worden druk bezocht en het aantal gegeven adviezen ingekomen en uitgegane stukken toont duidelijk aan dat de werkzaamheden van die vereeniging. welke volgens harp statuien zich ten doel steil het verrichten van arbeid op maat schappelijk en sociaal terrein steeds grooter worden. Het Bureau heeft zijn arbeid niet alleen bepaald tot Protestanten en stadgenooten, doch deze ook uitgestrekt tot andersdenken den en inwoners van naburige gemeenten. Tn het verslag wordt een woord van dank gebracht aan verschillende autoriteiten pn lichamen voor de telkenmale ondervonden medewerking Tn dp meestp gevallen werd de hulp van het Bureau niet vergeefs ingeroepen Als medewerkers zijn o.a aan de ver eeniging verbonden dp heeren Dr .1 Riemens Mr F II v d Tas Dr J. F R Rassers, Dr H C Jelgersma ds D Kuilman P C A G Wijkmans en H F H Sunderman terwijl hel bestuur word! gevormd door de heeren .1 F de Ben voorzitter. G F F. Kierc, ■vice-voorzitter Th ,T v d Heijden, se cretaris. K West. penningmeester en J. van Polanen, secundus. Algemeene vergadering. Gisteren werd ten huize van mevr. Hoo- geboomThomas, presidente, de jaarlijk- sche algemeene ledenvergadering gehouden van de Ver. tot Verzorging van Kleine Kin deren (Kinderbewaarplaats). Aan het jaar verslag van de secretaresse mevr. Reime- ringerv. Vollenhoven ontleenen wij het volgende De Kinderbewaarplaats werd in 1929 bezocht door 9217 kinderen, waarvan 1085 zuigelingen (v. j. 8488. waarvan 1515 zuigelingen). Dit aantal bewijst van hoeveel nut en hoe welkom de inrichting is voor werkende moeders. De gezondheidstoestand liet niets te wenschen over. De nieuwe badkamer komt den kindë>en ook zeer ten goede. Directrice en helpsters verzorgden de kinderen met liefde en toewijding. Het bestuur betreurt het overlijden van twee oud-leden: mevr. KluyverHonigh, vele jaren presidente en mevr Cosijn Sanders, die vele jaren met toewijding de belangen der Kinderbewaarplaats behar tigden Mevr. Egl>erl de Vries trad als bestuurs lid af De Vereeniging zal ook haar steeds dankbaar blijven voor alles, wat zij voor de Kinderbewaarplaats deed. In haar plaats werd gekozen mevr. KrantzKassner. We gens vertrek uit Leiden trad mevr. v Vrij- herghe de ConinghBosman als bestuurs lid af. Het financieel verslag vermeldt: ontvang sten f 372808V*. uitgaven f. 4271,901/». dus een nadeelig saldo van f 54-3,82. Onder har telijker dank aan allen, die dit jaar de Kinderbewaarplaats steunden, hoopt het be stuur dat velen zich geroepen zullen voelen zich als lid op te geven of door giften deze nuttige instelling te helpen in stand houden. Tijdens de vergadering kon worden me degedeeld, dat de Muziekschool der Mij. voor Toonkunst f. 366.70 afdroeg als op brengst van de operette „Goudhaartje en de Troubadour". De verkoop in de pauze be droeg f. 189,53, totaal f. 556.23 STEUN AAN NAGELATEN BETREKKINGEN VAN VERONGELUKTE VISSCHERS. Een dezer dagen heeft de jaarlijksche ver gadering plaats gehad van de Vereeniging tot voortdurende Steun der nagelaten Be trekkingen van verongelukte Visschers der Reederijen te Katwijk aan Zee en Noord- wijk aan Zee. gevestigd te Leiden. Aan dit verslag ontleenen wjj bet volgende: Gedurende het jaar 1929 werd aan rente kapitaal enz ontvangen f. 2364.31 Aan na gelaten betrekkingen van visschers werd uitbetaald f. 4574.75 Van hel kapitaal werd ingeteerd ongeveer f. 2230. Thans ontvangen weduwen f 6 ppr week gedurende het ge heele jaar en 'n kerslgave van f. 10. Boven dien wordt voor ieder kind uitgekeerd in den zomer per week f. 0.25 en in den winter per week f. 0.50. Voorzitter is de heer mr. Nord Thomson. LOCAAL RIJKSTELEFOONNET. Opgaaf van nieuwe aansluitingen in de maand Februari 1930 No. 2748: M. Bouman, Doezaslraat 7. 2775- Fa. Burgersdijk en Niermans, Noord einde 2 B. 2759: J. C Doedens, Wilhelminapark 10, Oegslgeest. 2764: .1 G. Doedens. Rapenburg 26. 2752: J. M Doove en Zn., Papengracht 34. 2892: M. A. W Elshof, De Kempenaerstraat 39. Oegslgeest. 2779 Mevr. Teenslra-Kuiper. Wasslraat 41. 2772- A. Florieson. Moriaansteeg 8 2773: C de Graai, v. d. Valk Boumanweg 38. Leiderdorp. 2751: G. J. de Graaff, Oude Vest 181. 2776- B. J. Harmans. Hooge Rijndijk 83 2777: T A. Heijkoop, Rijnsburgerweg 148. 1305: G. B van Hoek, Rijnsburgerweg. 2742: Alb. van der Hoogt, Kastanjekade 5. 2758: Kon fab. v. metaalwerken. Utr. Jaag pad 17. 2729- Café „De Roode Leeuw". Dorpstraat 38. Oegstgeest, P van Leeuwen. 2768- Maison Marcel, Nieuwe Rijn 54. 2952: N.V. Aerocrete Holland. Hooge Rijn dijk 1(50 2708: Th. van der Oord. Groenesteeg 10. 2730. P Oudshoom. Dorpstraat 24a. Ogt 2757: P van der Pijl. Hoogewoerd 84. 2732 E D Piquillet. Hyacinthenslraat 4 2746. P. Schippers. De Kemnenaerstraat 5. Oegstgeest. 2717: A. .T. Vester, Endegeesterslraatweg 11, Oegslgeest. 2781P .T van der Waals, Utrechfsche Veer 26. I 2738: Th D. .T. Welling. Nieuwe Rijn 111. j 2756: A M. Zarse, Stationsweg 2. BINNENLAND. Ome verhouding tot Belgifi; de regeering weet niet wie den brief van prof. van Eysinga ter publicatie heeft afgestaan. (3e Blad). Verschenen is het rapport der reaeerings- commissie-Bijleveld in zake regeling van het acconntantswezen. (Binnen!., 3e Blad). Het tweede deel van het rapport over Curacao zal niet aan de Tweede Kamer worden medegedeeld. (Binnenland, 3e Blad). De geruchten omtrent vervroegde pen- sionneering van onder-officieren zijn van allen grond ontbloot. (Binnenland, 3e Blad). Voortzetting dei algemeene beschouwingen in de Tweede Kamer over de winkelsluiting (Uit het Parlement, 3e Blad). Bij Bandoeng is een militair vliegtnig omlaag gestort; ei is één doode en één ge wonde. (Uit Ned. Oost-Indié, 3e Blad). Ben moordaanslag en een roofoverval te Rotterdam. (Gemengd, 2e Blad). Het bestuur van den Ned. Roeibond heeft aan Hollandia, te Alphen, toestemming ge geven tot het honden van race-wedstrijden voor dames. (Sport, le Blad). BUITENLAND. Optimisme ter Londensche Vlootconferentie (Buitenl., le Blad). Het aftreden van dr. Schacht. (Buitenl.. le Blad). Een van Gandhi's helpers is gearresteerd (Buitenl., le Blad). DE ELECTRICITEITS- TENTOONSTELLING. De stroom vaa bezoekers ter Electrici- teitstentoonstelling begint zoo langzamer hand te luwen. Gisteren bedroeg het aan- j tal bezoekers „slechts" 1609, zoodat het totaal aantal thans is gestegen tot 17.141. De onderwijstentoonstelling werd heden bezocht door 107 leerlingen uit Leiden, 115 uit Rijnsburg, 25 uit Wassenaar, 79 uit Voorhout, 153 uit Voorschoten, 64 uit Nieuwkoop en 157 uit Alkemade. De kasloketten worden hedenavond te 9 uur voor den verkoop geslotenom 10 uur wordt de zaal ontruimd en te halfelf vindt in den foyer de officieele sluiting plaats, waarbij de heer Piet Zaagmans een reae zal houden. Deze bijeenkomst zal worden geleid door deü wethouder, deD heer Goslinga. Het Electrisch Huis zal Maandag Dinsdag des namiddags van 2—5Vè en 7Vfc 10 uur ter bezichtiging blijven opengesteld, ten gerieve van hen, die de verschillende toepassingen van hun eerste vluchtig be zoek nog eens aandachtiger te kunnen be schouwen. Voor de toegangsprijzen verwijzen we naar de advertentie in dit Blad. ADRES AAN DEÊ RAAD. De door de Hoofdbesturen van den Xeder- lanaschen Room9ch-Katholieken Politie bond „St. Michaël" en den Bond van Chris telijke Politie-Ambtenaren in Nederland werd het volgende adres aan den Raad der gemeente verzonden: De Hoofdbesturen van den Nederland- schen Roomsch-Katholieken Politiebond „Sinl-Michaël" en van den Bond van Chris telijke Politie-ambtenaren in Nederland, len deze domicilie kiezende ten kantore van laatstgenoemde organisatie te Amsterdam, Jekerstraat 58. nemen bij dezen de vrijheid zich tot uw College le wenden met het be leefd verzoek, de salarieering van het lagere politie-personeel (hoofdagenten en agenten) in dienst der gemeente Leiden in gunstigen zin te willen herzien en te brengen op een bedrag, hetwelk meer in overeenstemming is met de waarde van den poliliearbeid on do toets van vergelijking met de in gelijk soortige gemeenten voor deze ambtenaren geldende salarieering kan doorstaan. Het zij hun vergund er bij uwen Raad op aan te dringen, daarbij tevens de afschaf fing van het tegenwoordige klassenstelsel voor de agenten van politie te Leiden, waartoe nog onlangs door verschillende or ganisaties he! breedgemotiveerde verzoek is gedaan, wel ernstig te willen overwegen. In een Memorie van Toelichting wordt ge zegd Het is een niet te weerspreken feit. dat, om tot een juisle loonbepaling voor de on derscheiden groepen van ambtenaren te ko-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1930 | | pagina 1