70ste Jaargang DONDERDAG 6 FEBRUARI 1930 No. 21440 STADSNIEUWS. [begrafenis j. brokaar. prof. dr. j. m. janse. ed. arbeidersreisvereen. Vereen, van Onderwijzers en Onderwijzeressen in de Inspectie Leiden. Algemeene Vergadering. OP DEN DAG VAN HEDEN... de nieuwbouw van het st. elisabethgesticht. Het voornaamste nieuws van heden. binnenland. De voorzitter van den Gezondheidsraad waarschuwt tegen het koopen van pap»* handelsregister kamer van koophandel. buitenland. feestavond leidsche christ. orantevereeniging LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN 30 Cis per regel toot sdvertentiën uit 1-eideD en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere atvertenliën 35 Cis per regel Kleine Advertentiên uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts bij een maximum aantal woorden van 30 Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven 10 Cis porto te betalen Bewijsnummer 6 Cts Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postchèque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 2 36, per week Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week Franco per post f. 2.35 portokoeten. ƒ018 ..0.18 Dit noinmer bestaat uit VIER Bladen EERSTE BLAD. CONSUMPTIE US. krachtens art. 6 van het Consumptieijs- fuil (Kon. Best. van 15 Juni 1929, Stbl. 1321) mag het vervoer en de behandeling d consnmptieija bestemd voor den verkoop i rooi het openbaar verkeer openstaande _i ot vcor gebruik ter plaatse van ver lip alleen geschieden door ot voor hem, ras bereidplaats voor deze waar voldoet p gestelde eischen. (en bewijze daarvan moet hij in het bezit van een verklaring, waaruit zulks jkt, afgegeven door of namens den Bur ster van de gemeente, waarin zijn be- I is gevestigd. i Terband hiermede noodigt ondergetee- e de bereiders van consumplieij3 in het juringsdislrict Leiden uit om hem vóór {februari aanstaande schriftelijk opgave [dien van hun naam woonplaats en van {perceel, waar in het aanstaande seizoen f bereiding van consumpüeijs zal ge- den. 2952 De Directeur Scheikundige van den Keuringsdienst van Waren, voor het district Leiden: J. J. VAN ECK. Men, i Februari 1930: krahweg No. 1. (leden werd op de begraafplaats „Rhijn- ter aarde besteld het stoffelijk overschot wijlen Jacob Brokaar, die een lange feci van jaren aan ons blad was verbon- p als drukker van het „Leidsch Dagblad", lal de kist in de groeve was neergelaten d het woord gevoerd door den heer JW. my, directeur van de N.V. „Leidsch Dag- 1", die er aan herinnerde, dat waar- |ijnlijk wel niemand der aanwezigen ge- :ht had. dat Brokaar zoo spoedig het e!ijke met het eeuwige zou verwisselen, r een paar maanden bij de herdenking ler 50-jarige echtvereeniging nog zeer foter en opgewekt en nu aan zijn laatste iplaats toevertrouwd Spr herinnerde er dat Brokaar was geweest een trouw renoot voor zijn gade en een goede Ier voor zijn kinderen. Hoe hij bijna een |ve eeuw in dienst der N.V „Leidsch [blad" had gewerkt, zoo ,dat hij een ge- figuur was, die bij de N. V. hoog aangeschreven, die bij zijn mede- feiders zeer gezien was om zijn gulle fendsohap en humaniteit. Spr. dankte hem poor en was er van overtuigd, dat velen aanwezigen waaronder een 12-lal ge len met den meesterknecht van de N. V.. rmede zeer zeker instemden, ir-dat ds. Tjalsma. welke te voren een te rede aan het sterfhuis had gehouden, troost der familie, een roerend afscheid m met de woorden „De Heer heeft ge en, de Heer heeft genomen, Ziin Naam geloofd", en'de oudste zoon van den rledene eenige woorden van dank, mede nens zijn hoogbejaarde moeder, gesproken I. was deze droeve plechtigheid, welke r zeer velen werd bijgewoond, afge- len. >r°f. dr. J M. Jan9e, hoogleeraar in de ^ie en directeur van het botanisch •oratorium, die Zondag 9 dezer zijn 70en jaardag viert, heeft als zijn uitdrukke- on wensch te kennen gegeven, dat deze onopgemerkt voorbijgaat. -ls vervolg op de reeds meerdere gehou- j 'ezingen over de schoonste streken, zoo- pan ons eigen land als van het buiten- In belegt het bestuur van de Ned Arb - lsyereeniging afd Leiden voor haar te- °P Maandag 10 Febr wederom eene !n?, ditmaal weer over Duitschland en ..Frankenland" e canserie wordt gehouden door den r K. W Gerisch. vertegenwoordiger van Ul^ohe Verkeersbureau te Rotterdam, ■Iden me^ een Prac^^^e ser'e llcht- pauze v°lgen eenige films n.l over V nhurg, Wörzburg en Bad Mergentbeim [ACADEMISCHE EXAMENS. f zijn voor het Economisch- x jxamen Indologie de heeren J. F. •oraal fceJ ^ft) en W E. van Mastenbroek leningen). In het Trianon-TheateT aan de Breestraat wordt heden de algemeene vergadering van bovengenoemde ve. e:niging genouden. De bijeenkomst werd geopend door den voorzitter, den heer J .Baak Jzn. die een openingsrede hield, waarin hij allereerst allen hartelijk welkom heette en dan vervolgde: Wjj pogen hier mannen en vrouwen te brengen, die ons iets te zeggen hebben, die ais dragers der cultuur ons willen geven wat in hoofd en hart leeft, om onze kennis en ons inzicht te verruimen. Elke gedachte aan ombuiging van eenige overtniging is ons vreemd. Er zijn vele vraagstukken van onderwijs en opvoeding, waarin de meenin gen der onderscheiden groepen divergee- ien, maar de bespreking daarvan laten wjj gaarne over aan de vereeniging en groepen, daarvoor speciaal opgericht. Maar bij veel wat scheidt, is er veel wat ons vereenigt en in dit laatste zoeken wij onze kracht. t)nze vereeniging heeft op de laatst gehouden vergadering besloten zich te blijven hand haven. Na de beide sprekers, de heeren Schuiling en dr. Ritter met enkele woorden te heb ben ingeleid, zeide spr. verder: In afwijking van den regel heeft het be stuur laatstgenoemden spreker verzocht een onderwerp te behandelen, dat het zelf heeft opgegeven, omdat wij alien zonder eenige uitzondering diep beseffen, welk een mach tige invloed bij het onderwijs en de op voeding van de persoonlijkheid van den on derwijzer uitgaat. De resultaten van hun moeizamen arbeid hebben al vast tot resul taat gehad dat het kind niet meer beschouwd wordt als een man of een vrouw in zak formaat. We weten nu, dat het een eigen innerlijk leven leidt, dat het wel in aanra king komt met de maatschappij, waarin het leeft en daarvan soms eigenaardige schokken voelt, maar zich telkens terug trekt in zijn eigen wereld, die de onderwijzer en op voeder voorzichtig moet verkennen. Uw werk wordt er dus niet gemakkelijker op. Zoo meende vroeger iedere schoolmees ter een serie leesboeken te kunnen schrij ven. Gelukkig hebben te voren de litteratoren als kunstenaars aangevoeld, wat de geleer den later door rusteloos onderzoek weten schappelijk hcbr.en vastgesteld. Kinderboe ken en tijdschriften moeten zijn product-"! van toegepaste kunst omdat daarin de we'erklank moet gehoord worden van dat ge luid in dal bijzondere wereldje. De onder wijzer, die in zijn diepste wezen een artist moei wezen, moet dat trachten te naderen even voorzichtig ais de dierenvriend, die Je in het wild levende dieren wil bespieden iri hun ongedwongen natuurleven, waarin zij zich in volle vrijheid openbaren. Maar hij hoede zich voor charlatannerie. Een vreemd woord Is niet het kenmerk van het nieuwe. Als de heidenapostel schrijft: toen ik een kind was. sprak ik als een kind. was ik ge zind als een kind, ©verleide ik als een kind, maar nu ik een man geworden ben, heb ik te niet gedaan hetgeen eens kinds was en de would-be paedagoog schrijft- het kind .3 egocentrisch, dan heeft hij toch hetzelfde gezegd maar op veel armelijker wijze. Elk onderwijzer die zijn taak ernstig op vat, zal zich van de nieuwe ontdekkingen in de zielkunde op de hoogte moeten houden om wegwijs te worden in het moeilijke nog ^no weinig ontgonnen terrein van het inner lijk kinderleven, maar ook in den omgang met het kind zal hij geduldig moeten waar nemen, deduceeren combiner ren om even als de ervaren medicus eerst daarna te ko men lot een juiste diagnose Doet hij dit niet, dan kan er geen toenadering geen vertrou wen ontstaan, waardoor alleen eenige in vloed op het wezen van het kind mogelijk is. De tegenwoordige opvoeding komt in het teeken der vrijheid van het individu te staan, maar wee den opvoeder, als hij deze vrijheid tot ongebondenheid tol losbandig heid laat overslaan Maar ook het eigenlijke onderwijs biedt zijn bezwaren Ook de hoeveelIr^d parate kennis, die het kind op de lagfre school moet aangebracht worden, is niet zoo om vangrijk Natuurlijk moet het wel wat meer weten, maar dat is de moeilijkheid niet Waar in het maatschappelijk leven we al leen hebben te werken met resultaten, heeft de onderwijzer zich elk moment bewust te maken langs wolken weg pn hoe deze re.su i- I tn'en b reikt werden Vooral in deze tijden waarin iedereen over onderwijsvraagstukken meespreekt pn dik wijls nasgeslaagden als volledig bevoegd ien klasse krijgen te bewerken lijkt het mij noo- dig er steeds op to wijzen dat er voor goed onderwijs ook specialp vakkennis noodig is 4 Hoe beter de jonge menschen in dit opzicht voorbereid worden, hoe minder vivisectie er op de klassen toegepast behoeft te worden. Er is een tijd geweest, dat het bedrag van het salaris afhankelijk gesteld werd van de vakkennis van den onderwijzer Men heeft verkregen, dat daarmee gebroken werd, niet omdat de regeling op zichzelf geheel ver keerd was. maar omdat de gemeenten, die de jaarwedden hadden te betalen deze regeling gebruikten, om ze laag te houden door de verhoogingen slechts toe te kennen aan een klein getal gegadigden Of er verband moet gelegd worden tusschen prestatie en belo ning, meer dan tusschen deze en diensttijd, kan ik in abstracto niet beoordeelen. Hoewel thans het verband niet bestaat is het mij een vreugde in deze vergadering hulde te brengen aan vele, zeer vele stille werkers, die dag in dag uit arbeidsvreugde vinden in de toewijding van hun taak van onderwijzer en opvoeder, die zij met liefde, wijsheid en verstand trachten te volvoeren. Spr. besloot met het bekende verhaal van Koning Salomo, die zich het mooiste en beste koos, wat hij wenschen kon: een ver standig hart, om wijs en rechtvaardig te oordeelen. Ik hoop, dat gij allen met betrekking tot Uw mooie taak. die bede tot de Uwe wilt maken. Moge, wat deze vergadering U brengt, meewerken tot een juist besef van mogelijke tekortkomingen en U opwekken tot nog meer krachtsinspanning tot heil van het lager onderwijs in al zijn geledingen. Hiermede verklaarde spr. de vergadering voor geopend. Na de luide toegejuichte rede van den voorzitter, hield de heer R. Schuiling uit Deventer een met lichtbeelden verduide lijkte lezing over Roemenië vroeger en nn. In het najaar van 1927 deed spr. een stu diereis naar Roemenië en naar aanleiding daarvan schetste hij een beeld van dat land, geschiedkundig toegelicht. De reis er heen, van Weenen af op een der mooie Donaubooten, door de Donaupoorten en -vlakten, werd overgesla gen, daar deze reeds werd beschreven in den eersten jaargang van het nieuwe tijd schrift „Onze Aarde". Behalve de IJzeren Poort bij Orsova is er nog een tweede, minder bekend maar min stens zoo belangrijk; deze is een bergpasin het Banaler-gebergte, waardoor het leger van Trajanus (105 n. Chr.) het land binnen drong én de Daciërs,. door de Grieken Geten genoemd, onderwierp; hun hoofdplaats Ser- mitigetuza maakte plaats voor Ulpia Tra- jana, en keldergewelven en een amphithea ter herinneren daar aan de Romeinen in het stadje Gradisjtea. Ze zochten er goud en zout, nog thans twee belangrijke producten in het nieuwe Roemenië, en brachten er hun taal. Achtereenvolgens kwamen ter sprake- de Karpaten, vooral als stootblok tegen de, vooral sedert de volksverhuizing opdrin gende volken-, het bergland der, door spr. geheel doorkruiste, Dobrogea (Dobroedsja), een stootblok bij de opheffing der Karpaten aan den buitenkant, zooals" daar, van het Fransche Centrale plateau af. verschillende worden gevonden-, de kust der Zwarte Zee en het opdringen der Roemenen naar die zijde; de oude kern der Donauvlakte en daaromheen het 4-tal nieuwe aanhangsels: Transylvania. Boekowina. Bessarabiê en het Dobroedsja-kustgebied; het voorkomen en de deugden en gebreken der Roemenen, vooral hun vruchtbaarheid, waardoor ze bij de volksstemmingen na den Wereldoorlog de drie eerstgenoemde aanhangsels verwierven; hun strijd aan de westzijde met Hongarije, aan de oostzijde met Rusland; de beteekenis der petroleum, ook voor ons land. en een uitvoerige schets der ontginning; de groote beteekenis van de Roemeensche mais en tarwe, en van de visscherij-regie in het mondingsgebied van den Donau. het werk van Dr Antipa Met behulp van kaarten van het geheele land. van de verspreiding der bevolking en van hel pe'troleumgebied wPrden deze zaken toegelicht Bovendien werden tal van onder- deelen verduidelijkt door een heele reeks lantaarnplaatjes, bijna alle origineel.Aller eerst de aard van den bodem, vooral de Cernoziam (de Russischp fsjernosjem Zwarte aarde"), en het verband van de geo logie der Poaulanden niet lie van de Zwarte zee en de Middellandsrhe zee Verder de ontwikkeling van de hoofdstad Boekarest, eerst door de Turken, later als residentie, met Joden als geldmannen, thans door de is hel 50 jaar geleden, dat Medea, één der asteroïden (kleine planeten) ontdekt werd door Palisa De asteTOïden, ook planetoïden genaamd, zijn zooals men' weet, de planeten, welker banen tusschen die van Mars en Jupiter vallen. De ontdekking dezer kleine planeren deed de in het oog vallende gaping in de regelmatige opvolging der planeten verdwij nen; men achtte het n.l. opvallend, dat zulk een verbazende ruimte de beide bovenge noemde hemellichamen (Maïs en Jupiter) scheidde. Medea is één der negenhonderd sedert 1801 ontdekte asteroïden; zij werd den 6den Februari 1880 door den Oostenrijkschen astronoom Johann Palisa gezien. nabijheid van het petroleumgebied, waar door het Amsterdam reeds vrij wat in zie lental overtreft. Ook de beteekenis der transhumance, aan de hand der uit de Transylvanische Alpen terugkomende kud den schapen, en de beteekenis dezer vee teelt voor de verklaring van de geschiede nis der Roemenen en ook der Boelgaren in den Balkan Niet te vergeten de versterkte kerken, ware vestingen, van de kleine, maar zeer interessante, groep der Saksen in Transylvanië, die eigenlijk Franken zijn en aan den lijve hebben ervaren, dat we hier in een oorlogsgebied van den eersten rang vertoeven. Natuurlijk ook Sinaia, van Car men Sylva, en de koningin-moeder met den jongen koning Mihai, zooals ze leefden in de belangrijke kuststad Constantza en de daarbij behoorende badplaats Mamaia, waar eind September de thermometer nog 23 gr. C aanwees. In het bijzonder Campina, het centrum van onze petroleum-maatschappij Astra Romana, waar men telkens Hollan- dérs ontmoet. Ook de zeer algemeene volks dans Hora, en de kampen der talrijke Zigeu ners. die ieder feest opvrool ijken met hun overtroffen muziek. Ten slotte het gemeente huis van Campino, waarbij de vloek van Oost- en Zuid-oost-Europa om van andere werelddeelen te zwijgen de corruptie, een beurt kreeg Ook hiertegen strijdt thans de nieuwe minister-president Maniu. Tijdens een korte onderbreking van de leerzame rede van den heer Schuiling, werd door vele aanwezigen een bezoek gebracht aan den foyer, waar de firma B S. v. Kloe ten een demonstratie hield betreffende het werken met wasehechte kleurstoffen, relief- verven (om op te spuiten) en stofverven. Nadat de heer Schuiling zijn lezing, welke eveneens met een warm applaus werd be loond, had beëindigd, vertolkte de heer Baak in welgekozen woorden aller waar deering. Hierna werd gepauzeerd tot 2 uur. Door Mgr. J. D. J. Aengenent, Bisschop van Haa/rlem zal Maandag 17 Febr. 9 uur v.m. de plechtige consecratie plaats hebben van de kapel van het St. Elisabelhgesticht, waarna de deken van Leiden pastoor A H. M. J. Homulle, enkele dagen daarna, den nieuwbouw van het ziekenhuis zal inwijden gaaien (Binnenland, 3e Blad). De Zomertijd -dnnrl van 15 Mei tot 5 October (Binnenland, 3e Blad). Een stormachtige overtocht van het stoomschip „Veendam" (Gemengd, 2e Blad). De Algemeene Commissiehandel te Rotter dam heelt haar betalingen gestaakt; sensa tie op de Rotterdamsche Beurs (Financiën, 3e Blad). Wijziging. H. Wijsman, Oudshoornscheweg 164-166, Alphen ad. Rijn. Schildersbedrijf. Nieuwe eigenaar :H. Wijsman. Alphen a. d Rijn. Lissesche Bankvereeniging (f), Hoofdstr. 178, Sassenheim. Hoofdz.: Lisse, Vierkant No. 217. De statuten zijn gewijzigd. Lissesche Bankvereeniging (f.), Voor straat 57a. Katwijk. Hoofdz. Lisse, Vier kant 217. De statuten zijn gewijzigd. Lissesche Bankvereeniging (f.), Linden- plein 4, Noordwijk. Hoofdz.. Lisse, Vier kant 217. De statuten zijn gewijzigd. M van Nood Sr.. Korte Diefsteeg 57, Leiden. Melkhandel Uittredend Eigenaar: M. van Nood, Lei den, dd 1 Januari 1930. Wijziging handelsnaam thans: II. van Nood. E. L. M. van Wensen Co., Oude Singel 60, Leiden. Groothandel in meubelstoffen Overleden vennoot: E. L. M. van Wensen Voorschoten, dd 31 October 1929. De over blijvende vennoot: A. B J. Pootjes. Amster dam, is thans eenig eigenaar der zaak. L. N Baalbergen Voorstraat 47a, Katwijk a Zee. Kleermakerij en handel in confectie. Bovengenoemde handelszaak is met in gang van 1 Januari 1930 omgezet in een vennootschap onder firma onder den naam L N Baalbergen en Zoon. Vennoten L N Baalbergen, Katwijk en D I Baalbergen, Katwijk. Opheffing: „Amsterdamsch Chocoladehuis" Haarlem merstraat 196a, Leiden. Chocolade en sui kerwerken. Rondom de Londensche Vlootconferentio (Buitenl., Ie Blad). Mislukte moordaanslag op Mexico's presi dent (Buitenl. en Tel., Ie Blad). Nogmaals de Engelsch-Rnssische betrek kingen in het Engelsche Lagerhuis aange voerd (Buitenl., Ie Blad). Rede van Baldwin tegen de regeering van Mc Donald (Buitenl., Ie Blad). Naar een regeling der Belgische taal kwestie? (Tel., Ie Blad). Gisteravond had in het gebouw „De Pre diker", alhier, een welgeslaagde feestavond plaats van de Leidsche Chr. Oranjevere niging. Nadat gemeenschappelijk p9alm 72 vers 1 was gezongen ging de voorzitter der vereeniging, ds. Thomas, in gebed voor Hier na heette spr de aanwezigen, en in het bij zonder het eerelid, den heer De Boer. en mej. Verkuil, die de bijeenkomst met zang zou opluisteren, welkom De heer Thomas wees vervolgens op de jongste gebeurtenis in het Koninklijk Huis, welke alle Loide- naars nog zoo versch in hel geheugen ligt, n.l. de eere-promotie van Prinses Juliana. Voorts wekte spr. allen op, te waken tegen de politieke stroomingen, welke hoe langer hoe sterker worden, de instelling van een republiek ten doel hebben. Nooit, zoo ging spr. voort, mag men dit gevaar onderschat ten. Hierna verkreeg de heer H de Boer het woord. Aan de hand van een serie in teressante lantaarnplaatjes verduidelijkte de causeur den band, welke bestaan heeft en nog bestaat tusschen het Huis Oranje en het Nederlandsche Volk. Als een bewijs, hoe leer deze band is, wees spr. op het feit. dal alle huwelijken van de regeerende Oranje-vor9ten, slechts gezegend werden met één kind, te beginnen met dat van Fre- derik Hendrik, terwijl alle eventueele troon opvolgers van Koning Willem III op één na Koningin Wilhelmina, overleden, terwijl ook uit haar huwelijk weer slechts één troonpretendent geboren i9. Al? eerste beeld toonde de heer De Boer ons Willem de Zwij ger, waarna alle stadhouders behandeld werden. Daarna werd de Napoleontische tijd. of zooals spr. zeide, het tijdperk van d.' vernedering van het Nederlandsche volk, overgeslagen, om over te gaan lot de serie plaatjes van onze Oranje-koningen. Meer uitvoerig werd daarna de geschiedenis van Koningin Wilhelmina behandeld, waarbij ons o.a. een aantal jeugdportretten, foto's van reizen door het land onder geleide van de Koningin-Moeder, Haar troonsbestijging en huwelijk met Hertog Hendrik van Meek- lenburg-Schwerin getoond werden Nadruk kelijk behandelde spr voorts de lastige po sitie. welke Prins Hendrik in ons land in neemt. waarbij ons getoond werd op welke wijze de Prins bij de stranding van het s.s. Berlin, de harten van alle Nederlander* door zijn koelbloedigheid en moed gewon nen heeft Hierna werden ons een aantal beelden uit de jeugd van Prinses Juliana getoond, waarbij spr. wees op de navolging van de opvoeding van Koningin Wilhel mina. wal betreft het bezoeken van de vei schillende Nederlandsche steden en provin ciën, om de Prinses aan de inwoner? bekend te maken en omgekeerd de gewoonten van het volk en tevens de liefde voor het Oranje- Huis aan de Prinses te doen kennen Ver volgens kregen wij eenigp afbeeldingen van den wereld-oorlog, voor zoover wij daarbij betrokken zijn gewepst, te aanschouwen. Tenslotte toonde spr ons hoe het leger en hef volk van Nederland op 18 November 1918 geantwoord hebben op de revolutie- poging van den heer Troelstra waarna de heer De Roer eindigde mei den wpnsch Inch vooral de revolutionaire pogingen van Al- berda en dr Koch c.s te verijdelen Hierna bracht mej. Verkuil, die ook reeds

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1930 | | pagina 1