70*te Jaargang
DONDERDAG 30 JANUARI 1930
No. 21434
STADSNIEUWS.
de eere-promotië
VAN prinses juliana.
zuid-holl. ver.
„het groene kruis".
afd. leiden.
academische examens.
"zaNG zij onze leus".
de nieuwe ziekenauto.
handelsregister
kamer van koophandel.
BINNENLAND.
uitvoering der ziektewet
Een eenheidsdienst voor controle.
uit de kleedingindustrie.
de philips-licentie3.
belasting betalen op
postkantoren.
wegenbelasting.
Hef voornaamste nieuws
van heden.
binnenland.
buitenland.
medezeggenschap.
verspreide berichten.
proefvlucht
java—singapore.
overstrooming.
i
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
30 Cts per regel toot adrertentiën uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
adverlenliên 35 Cis per regel Kleine Advertenliën uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 60 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cis. porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden f 2.35, per weekƒ018
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post f. 2.35 portokosten.
't nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
HK.H. Prinses Juliana vertrekt morgen-
uddag tegen 3 uur van perceel Stille Rijn 8
ar haar beide jaargenooten. de dames
Clay en M. A. de Monchy wonen, per
tuig. vergezeld van de beide paranimfen,
dames M. Michelin en H C. de Brauw,
ngsden volgenden weg: Stille Rijn. Kippe-
ug, Aalmarkt, Vischmarkt, Korenbrugsteeg,
(reestraat, Steenschuur, Rapenburg, Doe-
inbrug naar de Academie aan het Rapen-
De Commissaris van Politie brengt ter
pddïs, dat morgenmiddag tusschen 3 en 5
r namiddag de beide rijden van het Ra-
enburg voor het rijverkeer zijn afgeslo-
behalve tusschen Doezastraat en Kai-
^Iraat.
IET lustrum der v. v. s. l.
fot besluit van de zeer geslaagde lustrum-
der V. V. S. L. zijn de leden gister-
>®d ie ruim halftwaalf in fakkeloptocht
onder begeleiding van het Leidsch Po-
8uziekgezel9chap' langs de gisteren door
vermelde route naar de Gehoorzaal ge
iten waar het lustrum officieel werd ge
len.
'oorop ging de muziek, daarop volgde
groot aantal open rijtuigen met bestu-
van zusier- en subvereenigingen gees-
aerd door fakkeldragende meisjes en
slotte volgden eenige honderden vrouwe-
sludenfen, allen een flikkerende flam-
w in de hand dragende.
Oreral waar de lichlstoet langs trok, ont-
etfe hij ondanks het late uur veel he
istelling. De Prinses, die in de achterste
meeliep, werd slechts door weinigen
wnerkt. Op verschillende plaatsen werd
particulieren Bengaalsch vuur afge-
kn, hetgeen het fantastisch effect nog
hoogde.
e?en halfeen waren alle meisjesstuden-
onder de tonen van het „Io Vivat" en
clublied in de Gehoorzaal verdwenen.
!e heer Bolderdijk liet nog een pittige
rsch blazen en daarmede behoorde al-
voor de buitenwereld de fide lustrum-
Kins der V V. S. L. tot bet verleden,
intiemen kring werden de feesteliji:-
;n nog eenige uren voortgezet.
liet gebouw Pieterskerkgracht 9 is
leravond een ledenvergadering gehouden
1 de afdeeling Leiden van de Zuid-Hol-
cdsche Vereeniging „Het Groene Kruis",
te ongeveer kwart over negen de voor-
- dr. J. A Schreuder. de vergadering
de, was behalve het bestuur, geen enkel
aanwezig.
Ie secretaris, de heer H Filippo W.Fzn.
daarna de notulen van de vorige verga
ng. die onder dank werden goedgekeurd.
eenige agendapunt was de vaststel
en een nieuw huishoudelijk reglement,
gelegenheid, dat deze toch opnieuw
en worden gedrukt had men aange-
pen om eenige ondergeschikte verande-
Jon aan te brengen.
nnder bespreking werd het nieuwe huis-
^elijk reglement goedgekeurd.
aaï niemand van de rondvraag
sf-hte gebruik te maken werd de verga
ns, daarna gesloten.
Hot t
zijn T00r Doctoraal-examen
iü^,e7 i^' Heeren G. M. Bierman
^m) m. r. Krans (Goes).
W ^'UUr ^er Christelijke Zangvereeni-
iur dl'k ziï onze Leu^", alhier, direc-
I j p„eer.A Teljeur. bericht ons dat ds.
LEIDSCHE H. B. S.-VEREEN.
„EMTéGEëS".
Gisteren bezichtigde een aantal leden van
bovengenoemde vereeniging de Vereenigde
Touwfabrieken -aan den Zijlweg.
Ü9 heer Schepers ontving hen in het kan
toor en gaf een korte uiteenzetting van het
bedrijf, verduidelijkt door eenige monsters
staaldraad en hennep.
De fabriek kan verdeeld worden in afdee-
lingen voor de fabricage van staaldraad,
touw en de verschillende deejen der trawl-
nelten (rug. buik. vleugels, kuil) De net
ten worden dan in Maassluis uit deze dee-
len vervaardigd. Alleen de touwfabricage
bedraagt onseveer 130.000 K.G. per week.
De aangekochte staaldraden worden ge
toetst op kracht, uitrekking, buiging en
torsie, waarbij een staaldraad van slechts
eenige millimeters doorsnede, een kracht
van bijna 150 K.G. weerstond en een torsie-
hoek van 60 X 360 gr. doorliep.
Ze9 staaldraden worden door machines
om een jutekern gedraaid; bij de dikkere
soorten gaan hier weer achtereenvolgens
12, 18 en 24 staaldraden omheen, terwijl
deze samengeslelde draden weer dikwijls
met 6 stuks tegelijk om een groot ere jute
kern gedraaid worden. Een op deze wijze
gevormde staaldraad van pirn. I1/* cm. mid
dellijn brak eerst bij een kracht van
23 500 K.G.
De hennep wordt eerst gehekeld en ver
volgens gesponnen, waarna de draden ver
der op ongeveer dezelfde wijze als staal
draad behandeld worden.
De nettenhreierij geschiedt, in tegenstel
ling friet de touw- en staaldraadfahricage
nog gehepl mei de hand.
Na een bezoek van circa twee uur. ver
lieten de deelnemers aan de excursie de
fabriek.
Heden hebben wij de nieuwe ziekenauto,
tot aanschaffing waarvan de gemeenteraad
eenigen tijd geleden heeft besloten, bezich
tigd. De carrosserie is door de firma Verheul
op een Ford-chassis aangebracht. Het uiter
lijk van dezen wagen is bijzonder fraai, ter
wijl het interieur in room-kleur gelakt is. De
brancard is gefabriceerd volgens het patent
van dr De Bruyn te Rotterdam en boven
dien nog voorzien van een tegenwicht, waar
door de stand van de brancard in welken
bocht ook. steeds horizontaal is Mede door
het aanbrengen van pxlra-sohokbrekers aan
het chassis is het schokken van den wagen
tot een minimum beperkt Dit brancard
systeem wordt algemeen beschouwd als het
beste in binnen- en buitenland. Behalve de
brancard bevat het inwendige van de auto
twee zitplaatsen, terwijl aan den zijwand
een fonteintje met waterafvoer en aan het
plafond een electrische verlichting zijn aan
gebracht. Bovendien verkrijgt men door
twee portieren, een groote voor de brancard
en een kleinere voor de begeleiders, tot het
rijtuig toegang.
Zonder twijfel is deze wagen een aan
winst voor den gemeentelijken geneeskun
digen dienst.
elae
Punseüe
^pgverei
lot eere-voorzitter van ge-
üe heeft^ereeniging is bpnoem<* Ds. Pun-
€Ze benoeming aanvaard.
Wijzigingen;
De Leidsche Sloomververij en Chemische
wasscherij onder de firma P. Stoeken, Vol
dersgracht 23, Leiden.
Overleden vennoot: P. Stoeken. Leiden,
dd. 24 Januari 1930.
J. Wijsman, Oudshoornscheweg 164, Al
phen a. d. Rijn, Schilder en behanger.
Uittredende eigenaar: J. Wijsman, Alphen
a d. Rijn.
Wijziging handelsnaam thans: H. Wijs
man.
C. Klaassen, Watertje D 34, Zoeterwoude.
Tabak, sigaren, koffie, thee, landbouw-
artikelen.
Uittredende eigenaar: C. Klaassen, Zoeter
woude, dd. 15 Januari 1930.
Wijziging handelsnaam thans: Th. Opdam.
Voor de zooveelsle maal geniet de
Sleutelstad de eer van een bezoek van een
paar wereldreizigers, nl. het echtpaar Wai
ters, dat verder België. Frankrijk en
Duitschland bezoekt
Door den verkoop van brochures, waarin
het echtpaar een zuivere ferug-naar-de-
natuurleer propageert, trachten zij in hun
dagelijksch onderhoud te voorzien
Gisteren stonden 764 werkzoekenden
bij de Arbeidsbeurs ingeschreven tegen 1054
op 29 Januari 1929.
Gisteren i9 in het Departement van Ar
beid, Handel en Nijverheid te Den Haag een
bijeenkomst gehouden waartoe waren uit-
genoodigd de verschillende bedrijfsvereni
gingen voor de Ziekteverzekering, alsmede
de federatie van bedrijfsvereenigingen, de
Verzekpringsraad. de Ver. van Raden van
Arbeid, en het college van toezicht, bedoeld
in art. 119 der Ziektewet.
Deze vergadering was belegd door den mi
nister en werd door hem gepresideerd. Hij
opende de vergadering met een beschouwing,
waarin de noodzakelijkheid werd aange
toond. Daarvoor dient te worden gescharen
een eenheidsdienst waarvan de verschil
lende uitvoerders der Ziekteverzekering naar
gelang van hun behoeften zouden kunnen
gebruik maken.
Men kan zich zulk een penheiüsdienst in
tweeërlei vorm denken. Hij zou kunnen wor
den opgezet door de overheidsorganen met
dien verstande, dat de bedrijfsvereenigingen
zekerheid krijgen, dal zij daarvan tegen der»
kosfenden prijs gebruik zouden kunnen
maken.
Dezen vorm acht de Minister niet de
mees! eewenschte Veel beter is het. dat de
eenheidshenst wordt geschapen door de sa
menwerking van de verscbi'lende uitvoer
ders en komt te staan onder pen bestuur,
waarin de beide soorten van uitvoerders or>
voet van gelijkheid vertegenwoordigd zijn.
eventueel onder een objectieven, onafhanke-
lijken voorzitter.
Aan de besprekingen die hierop volgden,
namen deel. de beeren L. Heyermans, dr.
Posthuma, Van den Boon. als voorzitter
van de Federatie van Bedrijfsvereeniginr'en,
mr Wittert van Hoogland, als voorzitter
van de vereeniging van Raden van Arbeid,
mr Werker, als voorzitter van de ministe
riele advies-commissie.
Uit deze hesrvrekingen kwam- algemeen
naar voren de wensch om tof samenwerking
te geraken Fchter werd van de zijdo der fe
deratie van bedrijfsvereenigingen het stand
punt ingenomen, dat bet meer wenschelijk
was om eprst de praktijk aan het woord Ie
laten om te zien in welke banen de con
trole zich zou bewegen.
Tn zijn sluitingsrede zeide de minister, dat
de overheidsorganen zuUen moeten zorgen
op 1 Maart voor de controle gereed te staan
wat bun eigen verzekerden betreft Tn mid
dels wensr>bfp de Minister, dat ervoor werd
gewaakt dat alle maatregelen zoowel door
de Raden van Arbeid als dcqr de bedrijfs
vereenigingen te nemen, zouden worden ge
nomen. a^dus dat zoo min mogelijk beletse
len aan de definitieve samenwerking in den
weg zou worden geleed.
Namens de werknemersbonden in de
Kleedingindu9trie wordt het volgende ge
schreven:
Zoowel door de werkgeversbonden als door
de werknemersbonden zijn de Collectieve
Arbeidsovereenkomsten, die 15 Febr. a.s.
eindigen, opgezegd. 12 Dec. 1929 hebben de
werknemersbonden eenige voorstellen bij de
werkgeversbonden ingediend o a. betreffende
ecne uurloon verhooging, eene herziening
van de productie-premie, die de huisarbei
ders in den zomer ontvangen om eenige da
gen vacantie te kunnen nemen, pen voor de
kleermakers premievrije ziekte-verzekering,
het verplaatsen van eenige gemeenten naar
een hoogere Ioonklasse, het treffen van eene
loonregeling voor de z.g engros-confeclie.
Op 17 Jan. j 1. werd te Amsterdam eene
conferentie tusschen de nartijen gehouden,
waarin namens de werknemersbonden de
voorstellen uitvoerig werden toegelicht. De
werkgevers verklaarden over het complex
voorstellen der werknemers niet te kunnen
onderhandelen, over bepaalde onderdeelen
der voorstellen was te spreken Alvorens
eene tweede conferentie (e houden, ver
langden de hoofdbesturen der werkgevers
bonden dat de werknemers hunne voorstel
len zouden terugnemen Tn de briefwisseling,
die tusschen de partijen na de conferentie
gevoerd is verklaarden de hoofdbesturen der
werknemersbonden daarop niet te kunnen
ingaan. Zij verzochten den werknemers
mede te deelen. tot welke tegemoetkomingen
of tegenvoorstellen de werkgevers bereid wa
ren. dan konden de hoofdbesturen daarover
een advies uitbrengen aan hunne afdeelin-
gen Ten slotte hebben de hoofdbesturen der
werkgeversbonden den vertegenwoordigers
der werknemers een tweede conferentie toe
gestaan op beden ter bespreking van de
nieuwe Coll. Arbeidsovereenkomst.
De licentie-regeling treedt 1 Februari
in werking.
De N.V. Philips Radio deelt het volgende
mede:
Gelijk bekend zal zijn, hebben wij in
Augustus 1929 aangekondigd dat wij, de
beschikking hebbende over o.m. een zestal
Nederlandsche octrooien op radio-ontvang-
schakelingen, voortaan van de toestelbou
wers- en -importeurs zullen verlangen, dat
zij zich van een licentie voorzien.
Sedert dien hebben wij in overleg met het
bestuur van den Nederl. Bond van Radio-
handelaren de voorwaarden vastgesteld,
waaronder de verleening dezer licenties
aan de Nederlandsche toestel'bouwers zal
plaats hebben.
Tijdens deze onderhandelingen zijn ons
bezwaren kenbaar gemaakt, die wij alle
zorgvuldig hebben onderzocht en waaraan
wij, voorzoover zij gegrond bleken, ten
volle tegemoet zijn gekomen. De contracten,
die wij aan licentie-aanvragers ter onder-
teekezung hebben toegezonden, beantwoor
den aan de eischen van redelijkheid.
De licentie-regeling treedt thans op 1
Februari a.s. in werking, van welken datum
af onze licentienemer9 hun toestellen van
een plaatje zullen voorzien, waarop de
woorden „Philips Licentie Nederland" en
een volgnummer zijn gedrukt en waarin een
typenummer is geperforeerd.
Van dien datum af zal dus de handel in
toestellen, die door niet-licentiehouders zijn
gebouwd of geïmporteerd, ongeoorloofd zijn
en als onrechtmatige daad, immers inbreuk
op onze octrooirechten, worden vervolgd.
Ter voorkoming van misverstand willen
wij niet nalaten er op te wijzen, dat de
zelfbouw van toestellen ten eigen behoeve
door amateurs door deze lecentieregeling
niet wordt getroffen.
Dr. F. L. Rutgers, wnd. voorzitter van den
Ned. Bond van Radiohandelaren, verzoekt in
aansluiting aan het bovenstaande het vol
gende te willen vermelden:
In de vorige week gehouden vergadering
van den bond werd een motie van wantrou
wen in het bestuur en tevens een verzoek
aan het bestuur om af te treden aangeno
men. Zulks naar aanleiding van het feit, dat
dit bestuur zonder de belanghebbende leden
daarin ook maar eenigszins te kennen, met
de N.V. Philips een onereuze overeenkomst
had ontworpen welke het bestaan van dui
zenden werkgevers en werknemers zou in
gevaar brengen. De ontworpen overeen
komst hield de ondergang van een groot
aantal bedrijven in en de vereeniging heeft
door aanneming van de motie hiertegen po
sitief stelling genomen De indruk, dien Phi
lips' communiqué tracht te wekken, dat de
overeenkomst in overleg met den bond zou
zijn vastgesteld en dat deze beantwoordt aan
alle eischen van redelijkheid moet dan ook
als bewust misleidend worden gesignaleerd.
Hoewel proef-processen gaande zijn, pro
beert de N.V. Philips thans, zonder den uit
slag daarvan af te wachten onderteekening
van die overeenkomst individueel te forcee-
ren, onder bedreiging van gerechtelijke ver
volging na 1 Februari a.s. De zelfstandige
industrie en handel zal hiervoor niet wij
ken en blijft weigeren te teekenen. Tegen
afpersing en rechtsverkrachting zal stelling
worden genomen en maatregelen tot een
gemeenschappelijk dragen der kosten zijn
reeds genomen.
Door het Centraal Bureau tot behartiging
der belangen van de postagenten in Neder
land is aan den Directeur-Generaal verzocht
het belasting betalen op de postagentschap
pen open tp stellen fot 6 uur 's avonds.
Door den directeur generaal is geant
woord, dat dit verzoek is ingewilligd. j
Verlaging voor personenauto's en motor
rijwielen gevraagd.
De besturen van den A.N.W.B., Toeristen
bond voor Nederland en van de Kon. Ned.
Automobiel Club hebben een adres gericht
aan de Ministers van Waterstaat en van
Financiën, met verzoek om vermindering
van de wegenbelasting voor personenauto's
en motorrijwielen.
Op grond van verschillende overwegin
gen vragen adr. te willen bevorderen, dat
zoo spoedig mogelijk art. 3 van de Wegen
belastingwet, met terugwerkende kracht tot
1 Januari j.l. in zooverre worde gewijzigd,
dat dit zal luiden:
1. De belasting bedraagt voor een vol jaar:
avoor een rijwiel, waarop of waaraan een
hulpmotor is aangebracht, onverminderd de
rijwielbelasting f 2 (thans f. 3); b. voor een
motorrijtuig op twee wielen, niet vallende
onder de omschrijving van letter aindien
het eigen gewicht niet meer bedraagt dan
60 kilogram f 8 (thans f.10); indien het
eigen gewicht bedraagt meer dan 60 kilo
gram doch niet meer dan 120 kilogram f. 16
(thans f 20)indien het eigen gewicht meer
dan 120 kilogram bedraagt f 24 (thans f. 30)
c. voor een motorrijtuig op meer dan twee
wielen, niet vallende onder de omschrijving
van letter a en ingericht voor personenver-
voer; indien het is ingericht voor het ver- j
voer van niet meer dan 7 personen, den be- j
stuurder inbegrepen per 100 kilogram eigen
gewicht f. 5 (thans f. 6 met een minimum
van f.48).
De uitvoering der Ziektewet; de minister
bepleit de wenscheliikfceid van een een
heidsdienst voor controle. (Binnenland, le
Blad).
De kwestie der Philips-licenties. (Binnen
land. le Blad).
Het hooger beroep van Salomon Lieber-
menn; een brief van een bedrogen Leidsch
student. (Rechtzaken, 1ste Blad).
Rondom de Londensche Vlootconferentie.
(Buitenl en Tel. le Blad).
De crisis in Spanje ngp niet opgelost.
(Buitenl en Tel. le Blad).
De Belgische Kamer over de Haagsche
Conferentie. (Buitenl. le' Blad).
Naar „Het Volk" verneemt, hebben N.V.V.
en S.D.A.P. een commissie benoemd om een
onderzoek in te stellen in het buitenland
naar den stand der medezeggenschap op dit
oogenblik en om na te gaan of aan de arbei
ders bij rationalisatie in fabrieken en werk
plaatsen op eenigerlei wijze medezeggen
schap wordt verleend.
Het onderzoek zal zich uitstrekken over
Duitschland, Tsjecho-Slowakije en Oosten
rijk. Alvorens deze landen te bezoeken,
wordt eerst een uitgebreid schriftelijk onder
zoek ingesteld.
Daarna zal zoowel van het schriftelijke
als van het persoonlijke onderzoek een rap
port worden uitgebracht.
Voor deze commissie heeft de S.D.A.P.
aangewezen den partij-voorzitter den heer
J. Oudegeest, het N V.V. benoemde de heeren
P. Danz, K. de Jonge, C. van der Lende en
G. J. A. Smit Jr. De heer Smit werd aange
wezen als voorzitter en de heer Van der
Lende als secretaris-rapporteur.
In aansluiting op het bericht van gis
teren kan nog worden gemeld, dat Prins
Hendrik de reis van de Koningin en de
Prinses naar Beieren niet zal meemaken.
Bij Kon. besluit zijn benoemd tot leden
van de Centrale Commissie voor de Sta
tistiek prof. dr. ir. J. Goudriaan te Eind
hoven, mr. H. van Haastert. secretaris-pen
ningmeester R.-K. Ned Boeren- en Tuin-
dersbond te Den Haag prof. mr D. van
Blom, hoogleeraar te Leiden en dr. H N.
ter Veen, lector Gemeentelijke Universiteit
Amsterdam.
Te Den Haag is een herdenkingsverga
dering gehouden ter gelegenheid van het
10-jarig bestaan van de Vereeniging van
Raden van Arbeid. Dr. baron Wittert van
Hoogland hield een herdenkingsrede over
het onderwerp: „Onderschatting van den
Staat met betrekking tot zijn sociale taak".
Te Utrecht is een bijeenkomst gehou
den van hoofden van plantsoendiensten en
wel naar aanleiding van de iepziekte. Beslo
ten werd tot instelling van een commissie
om het vraagstuk der iepziekte en haar be
strijding verder in studie te nemen.
De gewone audiëntie van den minister
van Financiën zal op Maandag 3 Februari
a.s. niet plaats hebben.
UIT NED. OOST-INDIE.
EATAVIA, 29 Jan. (Aneta). De K.N.I L.M.
heelt het voornemen op 10 Februari a.s.
'eer. proefvlucht te ondernemen van Java
raar Singapore. Daarbij is gerekend op
slechts één tnsschenlanding ,n.l. te Pa'.em-
bang, waar benzine zal worden ingenomen.
De landing te Singapore zal plaat= hebben
op het militaire vliegveld Seletar. Op 11
Februari wordt teruggevlogen. De duur -an
de vlncht is berekend op 7 oren.
MEDAN, 29 Jan. (Aneta). De overstroo-
ming i.h. Wampoe-gebied richtte groote-ciia-
de aan in het Langkat.-che. Een groote uitge
breidheid plantklaar land onder d= onder
neming Scaring D overstroomd.
De riviTkampongs werden getei-t'rd door
dijkdoorbraken, waardoor groote schide on-
der de reeds geoogste paddi's is aangericht