De Leidsche Gemeentebegrooting voor 1930
70^ Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Donderdag 23 Januari 1930
Derde Blad
No. 21428
De Raad in eerste instantie uitgepraat - B. en W. zijn begonnen aan Iran verdediging
(Zitting van gisteren.)
DE HEER KOOISTRA HEDEN DE EERSTE
SPREKER.
De heer Kooistra.
De heer KOOISTRA wijst er op, hoe hij
in hoofdzaak de volkshuisvesting zal be
spreken. Tot zijn spijt is echter wethouder
Splinter afwezig. Is het niet beter te wach
ten tot deze er is?
De VOORZITTER zegt, da t de heer Splin
ter ongesteld is, zij het licht. Hij acht het
«hier gewenscht, dat do lieer Kooistra
voortgaat. Het college is ais zoodanig toch
reran twoordel ijk.
De heer KOOISTRA hoopt op spoedig her
stel van den wethouder en zal dus maar
van wal steken.
Z. i. behandelt het college de volkshuis-
■esrting met groote onverschilligheid. In
is al voorschot gevraagd voor 120 wo
ningen, nog is het antwoord er niet. Hij zou
ra gaarne eigen initiatief wenschen, waar
iet rijk blijkbaar ophoudt. Doch volgens het
miwoord van B en W. is daarop, vreest hij,
reinig kans
Aangenaam stemden hem in deze de
rooiden van den heer Wilbrink. Vooral
oor woningen met lage huren blijven toch
irood-noodig, terwijl particulieren in die
lehoefle niet kunnen voorzien Daarom is
emeente-steun aan vereenigingen z.i. nood-
akelijk. De bouwvereenigingen zijn actief
enoeg, gelet op de aanvragen, al zijn die
atuurlijk voor allerlei huren. Door de op-
leffing der huurwetten zijn de lage huren
ijvendien nog benadeeld.
Met cijfers te komen, zooals vorig jaar,
cht hij nu overbodig. Spoed is echter ge-
reoscht; hij hoopt, dat B. en W. dit ein-
elijk ook zullen inzien.
Officieele statistiek-cufers ontbreken bo-
endien helaas, mede door den brand, doch
ij oordeelt het wel wenschelijk wederom
ijfers te vergaren.
Particulieren doen zooveel, zeggen B. en
doch speciaal voor koop-woningen,
naar daarom gaat het niet in hoofdzaak,
el om woningen met lage huren en van-
aar zijn voorstel. Zie ook, wat te Am-
terdam geschiedt, waar nu weer 1300 wo-
ingen van f. 3f. 4 huur worden gebouwd,
n alle bouwplannen is daar tevens rekening
ehouden met groote gezinnen en ook met
luien van dagen. En op steun van het rijk
rordt daar niet gewacht, al wordt deze
aarne geaccepteerd. Al moet er wat geld
ij, dan is dat niet zoo erg.
Nu nog iets over bcuw-rijp maken van.
tonden, ook meermalen al aanbevolen,
loewel de uitvoering op de Zuiderzieh'-
londen spr. niet bevredigt, daar is toch
*at gedaan. Alleen: de gemeente had verder
nieten gaan en ook tot erfpacht moeten
Vergaan Spr. verwijst in dat verband naar
»oor ter verdediging van dit stelsel.
Wethouder GOSLINGA: zeg dan dat daar
d. Sluis (p. g.) burgemeester is.
De heer KOOISTRA: ja, kwamen er maar
neer zulke burgemeesters.
Hier wil men er nog met aan. In 10 jaar
1 niets bereikt, zeide de lieer Wilmer, maar
rij hameren door tot wjj worden gehoord
De heer WILMER: zeg dat tot den heer
Eek, die zei dat, niet ik.
De heer KOOISTRA wftst er dan op, hoe
'gelegenheid tot bouwen ten zeerste wordt
,fvorderd door het bouwrijp maken vaD
Tonden. Hij heeft daaririj als richtsnoer
enomen een straat bij de Veemarkt, doch
r'jziging zal hij niet erg vinden, als er
^ar wat gedaan wordt. Zulks in het be-
n? der Volkshuisvesting,
j Hij vraagt of nog niets naders bekend
F van het rapport van de Gezondheidscom
missie over het afkeuren van woningen
'aarover verloopt ook Teeds lVê jaar. En
°e is het met het badhuis op Zuiderzicht 1
M wacht al van 1921 af.
Dan het beroemde „7e lid". Nog altijd is
£r een vacature in het bestuur der stichting
den Gem Woningbouw Hij vreesde
t vorig jaar al dat het zoo zou loopen
geschikt persoon is z.i. voorgedragen,
L°cri er is niets meer van gehoord. B. en
beradeD zich nog altijd over dien per-
on- Met den heer Huurman heeft spr
■Prover een kort fel debat.
1 erder vraagt hij. hoe B. cn W. de gel-
VeThregen uit de converteering der 6
koningen willen verdeelen
HEER MANDERS No. TWEE.
De Heer MANDERS brengt een woord
dank aan B. en W. voor de wijze, waar
o s^agnatie van den brand is over-
CJlff0-dat er bijna niets van is ge-
f. 'j e stellingen der S.D.A.P. zijn zeer
Al 2000 jaren geleden..
I (Gerr.i
^cren I)
'eP: dan gaan we weer naar de Ba
De heer Manders.
werd in dien geest gepropageerd om
telkens weer voor den dag te komen.
De heer Eek beriep zich op Labuur,
een goed teeken z.i., want dan wordt de
S.D.A.P. nog het meest koningsgezind van
allen. Zie ook de rede van den koning van
gisteren en de woorden van MacDonald.
Hij komt dan tot de begrooting en acht
reorganisatie aan de gestichten noodzake
lijk. ook wat loon betreft, dat veel te
laag is.
De spoorwegovergang aan den Rijnsbur-
gerweg verdient alle aandacht en hij vraagt
B. en W. eens op te -nemen, hoeveel ver
traging het verkeer ondervindt.
De VOORZITTER: Wij hebben juist ge
gevens.
De heer MANDERS acht afdoende ver
betering noodzakelijk. Zeker een 200 mti.il
per dag zijn de boomen gesloten. Hij schat
dat op een ...verlies aan tijd van f. 2QO.0OÊ,
of gekapitaliseerd 4 millioen. Het ophalen
der boomen en neerlaten gaat bovendien
zeer gebrekkig, tot groot gevaar voor het
verkeer, hetgeen hij nader toelicht. Hij
oordeelt het een plicht der spoTen verbete
ring aan te brengen, waarbij Leiden mede
werking zal moeten verleenen.
Dal de S. D A P. niet is uitgchoodlgd in
de commissie voor handel-en industrie, be
treurt ook spr De heer v Eek heeft hel 7 i.
verkeerd gezien. De beste vertegenwoordi
ging der arbeiders is loch de S D A P., vol
gen© haar zelf. En nu nemen B en W. den
beste daaruit, den heer v Eek zlf doch
deze bedankt nu- waar de arbeiders man-
keeren Hij hoopt, dal (L? heer v Eek alsnog
zal toetreden.
Het afhalen van vuil moet worden bevor
derd. Do groótere wagens helpen repds.
Anders deponeert men het vuil in grachten
enz en dat kost nog meer dan ophalen
Hel gasprijsvoorstel-v. Eek zal hij niet
steunen, al is hij ook legen indirecte belas
tingen, vooral op levensmiddelen. Het gas
behoort daartoe z. i. toch niet. En krijgen
we uit de buitengemeenten dan wat anders
goedkooper terug?
Meer voelt hij voor het voorst el-Verwey
tot afschaffing der commissie ad hoe. docli
is het nu de tijd daarvoor? Z i. kan men
betpr nog wal wachten
Dat de S D A P. erg ouderwetse:!) is
blijkt ook uit het ijveren voor erfpacht, dal
een paar eeuwen geleden bloeide, doch 'ge
leidelijk is afgeschaft tengevolge van de
slechte werking.
(Reeds in een gedeelte van onze
vorige oplaag geplaatst).
(Vervolg van gisteren).
De heer SCHüLLER Zoo, en mijn voor
beelden dan?
De heer MANDERS: dat zijn nog de beste
gevallen.
Eigen beheer zou 'erg voordeelig zijn. Het
is mogelijk, doch hij gelooft nog niet aan
financieele voordeden. Misschien zou het
beter zijn voor arbeidsvoorwaarden, etc.
De heer SCHüLLER had ik dat gezegd,
dan lag het voorstel er al.
De lieer MANDERS gelooft dat niet. Hij
komt dan tot het knoeien mei hout, le soort
beleekent le soort waarvoor het gebruikt
wordt.
De heer SCHüLLER waar slaat dat in
het bestek?
De heer MANDERS: dat slaat er niet in,
maar zoo is de bedoeling. Het voorstel voor
sportterreinen lijkt hem wel.
REDE VAN DEN HEER ELKERBOUT.
De lieer ELKERBOUT is om twee rede
nen tegen het gasprijsvoorstelle. omdat
de vorige verlaging pas in werking is en
I nog niet te overzien. Bovendien loopt het
debiel terug en niel-ingezetenen profiteeren
mee; 2e. omdat voorgesteld wordt belasting
verlaging, die z. i. van veel groolere betee-
kenis is. Ook voor de kleine luiden.
De reorganisatie der gemeentebedrijven
en plantsoenen wordt door B. en W. spoe
dig toegezegd en daarop rekent hij.
Hij vraagt B. en W. hoe het staat melde
agenten 2e klasse met langjarigen dienst,
waarvoor de voorzitter toch bevordering
toezegde. Te veel los personeel is er altijd
nog en voor verschillend loon, vooral bij de
bedrijven.
Met het voorstel Verweij over opheffing
der commissi e ad hoc vcreenigt hij zich ge
heel, al erkent hij, dat B. en W. met deze
commissie in hun recht zijn. Hel is echter
het paard achter den wagen spannen, het
geen hij nader tracht aan te loonen volgens
den gang van zaken bij de particuliere be
drijven. Het G O. hier is voldoende inge
richt al wordt het niet steeds, nog behoor
lijk toegepast.
Werkstakingen hebben met werkloos
heid niet© le maken, zegt-hij zijn partijge
noot van Es. Men gaat slechts uit harde
noodzakelijkheid lot slaking over om voor
zijn rechten op te komen. Gelukkig wordt
meer en meer ingezien, dat collectieve ar
beidskrachten den weg wijzen, waarheen
liet moet gaan.
Verschillende stralen cn wegen baren
groote zorg. Zoo b.v. de Hoogewoerd, Wa-
lersteeg, waar men soms met modder wordt
overgoten. Is de N. Z. H. T. M. niet tc dwin
gen tot betonnen onderlagen?
Voor den Zijlsingel zijn afdoende maat
regelen noodzakelijk, de weg is vol gaten
en kuilen, trots alles, wat er gedaan is met
grind, pleisters etc. Zoo is het voor het
verkeer hoogst gevaarlijk. De weg ligt ook
veel te rond. Het plantsoentje moet z. i.
achteruit of verdwijnen.
Voor den grond van Musis had spr. een
post voor Plantsoenaanleg verwacht.
'I Wordt z. i lijd dat er wat geschiedt. De
plantsoenen laten toch veel te wenschen
over Z. i. moet met bekwamen spoed wor
den gebouwd, om een tekort te voorkomen
en hij steunt het voorstel Kooistra.
Hij steunt ook het adres van de federatie
der bouwvereenigingen inzake de conven-
leering der 6 pet leeningen in 4XI~ pet. en
hetgeen met de winst zal worden gedaan.
Hij hoopt op een spoedig en gunstig prac-
advies.
Toeslag op de uitkeer in gen der werkloo-
zenkassen lijkt hem wettelijk onmogelijk.
Elke mogelijke werkverruiming dient z. i.
gesteund le worden en hij vertrouwt dat
B. en W. dit ook zullen toepassen.
Eigen beheer is in den Haag niet zoo
sterk doorgevoerd, hij geeft voorbeelden van
de lichtfabrieken, waar veel op contractloon
wordt gewerkt.
Het voorstel Groeneveld over de raads
stukken heeft zijn sympathie.
OVER HET ONDERWIJS.
De heer Elkerbont.
De heer Meijnen.
De heer MEIJNEN dankt B. en W. voor
antwoorden op vragen van hem in de sectie.
De heer Groeneveld wenscht een 2e cen
trale leerschool in een ander stadskwartier,
doch hij gelooft niet, dat daaraan behoefte
is door een nieuwen bloei van het L. O.
Het is bovendien een centrale inrichting
zooals zoovele andere schblen hier en nog
pas is een belangrijke beslissing voor deze
school genomen.
Spr. zal zijn slem thans nog niet kunnen
geven aan een school voor L. O. in het
Haagkwartier. Zeker is voor meer dan 100
kinderen zoo'n school gevraagd; de heer
Groeneveld verzekerde, dat als dit wasvoor
een bijz. school, deze school er al geweest
zou zijn. Dat is boud gesproken, zie hoe na
21/s jaar de bijz. school in het Morschkwar-
tier er ook nog niet is. En vergeet niet, dat
van de ruim 100 kinderen afgetrokken moe
ten worden die kinderen, die plaats kun
nen vinden op andere openbare scholen, z. i.
een kleine 100.
Wethouder TEPE: 118 van de 163 aan
vragen.
De heer MEYNEN zegt, dat de vergelijking
van den heer Groeneveld in dit opzicht dus
heelemaal niet opgaat, doch ook overigens
niet, want een bijz. schoolbestuur moet
levens aan zekere voorwaarden voldoen. I
een open'b school met, die B. en W. en dc
raad kunnen oprichten of weigeren naar
believen.
Een verwijt, dat rechts hier het openbaar
onderwijs zou dooddrukken, is geheel onge
motiveerd. Voorstanders daarvan zien dil
zelfs bij rechts veiliger dan bij uiterst links,
hij citeert een Amsterdamsch L. O.-onder
wijzer. Uit de „Bode"' van 1929 citeert spr
dan hoe geageerd wordt tegen de ond-erw ijs-
autoriteiten. De loon daarvan heeft spr. be
droefd en zal zelfs bij voorstanders van het
openb. onderwijs de liefde daarvoor dooden!
VOOR BELASTINGVERLAGING.
KORTE VERKLARINGEN.
De heer v .d. Reyden.
De heer v. d. RIKYDEN oordecflt cr+liek
geen kunst. Men vergeet, wat B. en W. en
de ambtenaren hebben gedaan na den
brand en bij de hulde sluit hij zidh vol
gaarne aan.
'38 voorstellen zijn ingediend. Vele hadden
weg kunnen blijven, enkele niet, zooals dat i
over de belastingverlaging. Hij dringt aan j
0.7 te aanvaarden als vermenigvuldig!'ngs-
cijfer, zoo dil eenigszins mogelijk is, in het
belang der gemeente en dus ook van den
r.ijveren middenstand, die nog lang niet
dood is. verzekert hij den heer v. Eek. Als
Christ.-Hist, kan hij nimmer meegaan met
vrijgeven van den Zondag, die Gode* behoort.
De heer HUURPLAN wil le spreken over
het voorstel tol belastingverlaging, mede
door hem onderteekond, 2e. over de riolee-
De heer Kuivenboven.
De heer KUIVENHOYEX zegt. dal hel
maar de vraag is hoe de heer v. Ec-k de
geestelijke ontwikkeling ziet, want dc
ware geestelijke levensvreugde ziel hij eerst
gelegen in goed voedsel etc., dingen die ver
gaan, waarlegen hij stelt het leven in God.
Wat de voorstellen betreft, de vroeger
reeds gedane voorstellen zal -hij ook nu niet
steunen.
De heer Zitman.
De lieer ZITMAN is liet eens met den lieer
Schüller inzake eigen 'beheer en stelt tegen
over hem diens partijgenoot Bomli. Eigen
beliecr verplicht niet tot zulk precies werk.
Iste soort hout te gebruiken is voor elk
doel niet noodig cn zou zonde zijn. Hij
begrijpt nu echter ook waarom de S.D.A.P.
voor den heer Dudok was: omdat deze is
I voor eigen beheer!
De heer Huurman.
Het antwoord van B. en W. over de belas
ting- stelde teleur. De laatste jaren is een
groote verbetering ingetreden; na vele te
korten eerst een sluiten der rekening, daarna
overschotten opgeloopen tot 8 ton. B. en W.
oordeel en die reserve noodig voor uitvoering
van werken. B. en W. kregen deze reserves
gelukkig toegeworpen door meevallers, ter
wijl de burgerij steeds te veel betaalde. Is
het niet billijk: nu de burgerij hiervan weer
te doen terugkrijgen ook met de wet De
Geer achter zich?
De heer De Reede heeft voorgerekend, dat
het geen sprong in 't duister is. doch vol
komen gerechtvaardigd.
Als een gaan lot 0.7 de ganse he reserve
zou koeten, was het nog iets anders. Maar
een volledig op peil houden is evenmin
noodig. Ook het voorstel-v. Eek inzake ver
hooging der opcenten op de vermogensbe
lasting heeft op zichzelf wel zijn sym
pathie, doch hier gaat het z.i. niet, gelet op
de hoogte der andere belastingen. Met 50
opcenten zijn Den Haag en Rotterdam voor
groote vermogens voordeeligerl Bovendien,
de kleine kapitaaltjes dan, waarmee b.v. de
middenstand veelal werkt?
Een jaar of 14 geleden deed hij een voor
stel tot wijziging van het rioleeringsstelsel,
dat niet werd aanvaard. Veel is sindsdien
veranderd en daaom zou hij er nu wel eens
weer op willen terugkomen, doch dit zal
hij nu niet doen. Hij vraagt praeadvies over
een voorstel, waarbij B. en W. worden uit-
genoodigd de verordening op het bouwen en
sloopen zoodanig te wijzigen, dat het ver
plichtend stellen van beerputten komt te
vervallen.
Dit voorstel wordt in handen van B. cn W.
voor praeadvieg gesteld.
De heer Van Rosmalen.
De heer v ROSMALEN geeft in overwe
ging de Middel steg racht goed in orde le
brengen en een soepeler toepassing der
vermakelijkheidsbelasting zoolang de veror
deningen niet zijn gewijzigd.
Hij is voor volksspeeltuinen al vindt hij
f. 10.000 voor Zuiderkwartier wat veel. Ook
het toelaten van niet-leden is toch bedenke
lijk, want dan zullen de vereenigingen z.i.
spoedig verloopen.
