1929 BIJ DE WISSELING VAN HET JAAR 1930 ?Oste Jaargang LEIDSCH DAGBLAD, Dinsdag 31 December 1929 Tweede Blad No. 21409 Terugblik over Stad, Binnenland en Buitenland in woord en beeld. BINNENLAND. Wanneer deze regelen de lezers onder de oogen komen, zegt ons 't allerlaatste blaadje op den dagkalender, dat 1929 ten einde spoedt Nog slechts weinige uren en het nieuwe jaar doet zijn intrede. De overzicht schrijver, op wien de taak rust in een kort bestek Het wel en wee der Sleutelstad. m het afgeloopem jaar te schetsen, heeft zich helaas -ditmaal niet het hoofd te pijnigen met de vraag, wki hij wel in ab eerste plaat# in zijn kroniek aan een be spreking zal onderwerpen. Want in geen jaren heeft in onze gemeente een voorval piaats gevonden, dat in zóó overheerschen- de mate de belangstelling van alle stadge- nooten heeft getrokken als de Stadhuis brand. In herinnering gaan onze gedachten weer terug naar dien ijskouden nacht van den 12den Februari, waarin in luttele uren te gronde ging wat eeuwen-achtereen de trots ran de Leidsche burgerij was geweest. We denken met weemoed aan dien onvergete- lijk-schoonen, grijzen gevel met z'n karak teristieke toppen en aan de groote kunst schatten, die daarachter verborgen lagen. En aan dien goeden, ouden toren, die zoo prachtig in het stadsbeeld paste, met z'n twinkelend carillon, dat onder de vaardige handen van den beiaardier Van Leeuwen zijn vroolijke klanken over de daken der huizen jubelde En als een angstwekkend pookbeeld doemt vlak daarachter voor ons geestesoog op het demonische spel van de hoogoplaaiende vlammen in dien noodlot- tigen winternacht; zich door de gapende rensteropeningen een uitweg zoekend, brul lend als ware het vuurmonster niet te ver zadigen in zijn vernietigende vraatzucht. Als moderne Sint Jorissen bestreden onder de moeilijkst denkbare omstandigheden de brandweerlieden den vuurspuwenden draak, maar de dappere kerels stonden machteloos en toen, grijs en grauw, de morgen aanbrak, was van Leiden's Stadhuis niets meer over gebleven dan een rookende puinhoop Heel de stad, heel het land rouwde over dit smartelijk verlies; van alle kanten stroomden de betuigingen van deelneming binnen. Onze Landsvrouwe was een der eersten, die met Haar Gemaal persoonlijk verwoesting in oogenschouw kwam ne men en het Gemeentebestuur Haar diepge- roeld leedwezen over deze ramp betuigde. Dagen achtereen vormde de brand het enige onderwerp van bespreking en zeker «gentiende deel van de Leidsche burgerij nes in die dagen het denkbeeld van nieuw- hw met verontwaardiging van zich af. h vormde zich een Leidsch Stadhuis-comité - bestaat dat overigens nog? en in een öp 10 April gehouden zitting werd met poote meerderheid de wenschelijkheid van herbouw van gevel en toren in den ouden toestand uitgesproken, wanneer de practi ce mogelijkheid daarvan althans was tomen vast te staan. Maar wat iedereen, die het gezien had, wel vreesde- de toestand, waarin de resten van den toren verkeerden, wa9 van dien aard, dat de Commissie voor Monumentenzorg op hun behoud niet den minsten prijs stelde. En daar bovendien het gevaar voor instorting lang niet denkbeeldig bleek, werd nog in den loop van diezelfde maand met de slooping begonnen. Den 6en Juni bracht de Commissie voornoemd haar rapport aan B. en W. uit en ook zij was ran oordeel, dat de oude gevel behouden be hoorde te blijven. Ruim een maand later werd het volledige rapport gepubliceerd en was iedereen m de gelegenheid kennis te nemen van de overwegingen, welke de Commissie tot deze conclusie leidden. Na grondige studie kwamen B. en W. ten slotte met het voorstel om het ontwerpen van twee plannen, één met en één zonder be houd van den ouden gevel voor een Stad huis aan de Breeslraat op te dragen aan den gemeente-architect van Hilversum, den heer W. M. Dudok. De verdere geschiedenis ligt nog te versch in het geheugen, dan dat het noodig zou zijn daarover hier opnieuw uit te wijden. Bij velen had het gevoels argument, dat in de eerste dagen na den brand zoo sterk wees in de richting van herbouw, plaats gemaakt voor andere over wegingen, waaronder van praktischen aard; anderen voelden het gemis van het oude Stadhuis minder zwaar, doordat zij zoo langzamerhand vertrouwd waren geraakt met de gedachte, dat datgene, waarop zij zoo trotsch waren geweest, er nu toch niet meer was en aldus werd de stemming meer en meer verdeeld. Langdurig is toen nog in den gemeenteraad gediscussieerd of enkel- voudige (aan den heer Dudok) dan wel meervoudige opdracht zou worden verstrekt, doch het eind van het liedje is geweest, dat het voorstel van B. en W. met vrij groote meerderheid werd aangenomen, alleen ge- w'jzigd in dier voege dat het project voor een geheel nieuw Stadhuis niet gebonden behoeft te zijn aan de oude plaats aan de ^reestraat. De heer Dudok kon dus aan het Jerk gaan en indachtig aan zijn toezegging, hij ongeveer zes maanden noodig zou hebben, kunnen zijn plannen medio 1930 'egemoet worden gezien. Waarschijnlijk reeds in Januari zal de "?er Dudok schetsteekeningen voor het we plan overleggen, waarna de raad zich omtrent de plaats kan uitspreken. Ongetwijfeld zullen ze, zoowel door voor as tegenstanders van herbouw met groote belangstelling worden ontvangen en bestu deerd en even zeker is het .dat er nog heel wat woorden gesproken en geschreven zul len worden over deze hoogst belangrijke aangelegenheid, vooraleer de Sleutelstad zich in het bezit van een nieuw Stadhuis zal mogen verheugen. Hopen we in ieder geval, dat het komende jaar ons een belangrijke stap dichter bij dit doel zal brengen en dat het uiteindelijk resultaat ons het oude, fraaie gebouw zoo- al niet zal doen vergeten, dan toch van dien aard moge zijn, dat we er vreemdeling en stadgenoot met evenveel trots op kunnen wijzen als voorheen. Na voorgaande bespreking van een bij uit stek Leidsch belang, mogen we ons ook verder eerst tot de gemeente zelve bepalen en dan kan reeds direct worden geconsta teerd, dat de algemeene toestand bevredi gend is. Wel vorderde de Stadhuisbrand groote financieele offers, bracht ook de lang durige ijsperiode buitengewone uitgaven met zich mt«3e, maar dat desondanks B. en W. in hun begrooting voor het dienstjaar 1930 belastingverlaging in uitzicht stellen, stemt iot groote verheugenis. Een verblijdend tee- ken was ook zeer zeker de afnemende werk loosheid, welke in het afgeloopen jaar terug gebracht werd tot minimale proporties De vernietiging van alle gegevens betref fende het bevolkingsregister maakte een nieuwe volkstelling noodzakelijk, welke dank zij de medewerking van door andere gemeentebesturen ter beschikking gestelde ambtenaren op 26 Februari en volgende dagen kon wonden gehouden en welke lot resultaat had, dat het in het einde van 1928 bereikte zielental van 70.000 inwoners na genoeg weer kon worden geregistreerd. Voor groote rampen bleef onze gemeente verder gelukkig gespaard; genoemd dienen even wel in dit verband de branden in het Rijkszuivelstation, aan de Steenstraat en ;n de Oegstgeesterlaan. Ook de alastrim-epide- mie, welke in andere plaatsen van ons land zoovele slachtoffers maakte, bleef buiten de stadsgrenzen, mede door de omstandigheid, dat duizenden stadgenooten hebben gebruik gemaakt van de hun van gemeentewege ge boden gelegenheid lot kostelooze inenting, heigeen het besmettingsgevaar in niet ge ringe mate verminderde. F.én oogenblik leek het er nog naar, dat de/»: epidemie ons ge liefd 3-Octoberfeest zou doen vervallen, maar na ingewonnen medisch advies acht ten B en W. geen bijzondere voorzorgsmaat regelen noodzakelijk en de uitkomst heeft hen in het gelijk gesteld. Toen trachtte Pluvius het jaarlijksche wortelen- en uien- festijn nog te verstoren, maar ook zijn pogen leed schipbreuk op het enthousiasme der feestvierende Leidenaar9, Het Koninginne- feest werd dit jaar, dank zij de jonge ver- eeniging Koninginnedag" intensiever ge vierd dan in de laatste jaren het geval is ge weest. Een besluit van importantie nam de gemeenteraad nog in zijn zitting van 3 Juni, toen besloten werd het stadsvuil te doen vervoeren naar de plassen te Nieuw koop. De voor vele stadgenooten verblijdende consequentie van dit besluit was, dat medio November de vuilverbranding werd stopge zet, hetgeen weer tengevolge had, dat de bewoners van Oude-Singegl en omgeving eindelijk van de beruchte roetplaag werden verlost. Een andere plaag, welke een nog veel grooter categorie stadgenooten treft, bleef helaas in toenemende mate bestendigd. Wij bedoelen den hopeloozen toestand aan den overweg bij den Rijnsburgerweg. Nog slechts kort geleden publiceerden wij een staatje, dat dezen wantoestand in het volle daglicht stelde en met nooit voldoenden drang be velen wij deze aangelegenheid in de aan dacht van alle betreffende autoriteiten ter spoedig en afdoende oplossing aan. Werken van prominent belang werden ii> het-afgeloopen jaar door de gemeente niet voleindigd Wel dient vermeld het leggen van het stamriool in den Mare- en Rijns- burgersingel, waar de werkzaamheden nog in vollen gang zijn en de verbreeding van eerstgenoemd en singel tegenover de Gas fabriek, wat een groote verbetering is ge bleken. Ook werd een aanvang gemaakt met de hoognoodige verbreeding van oen Stationsweg, waar die toestand vooral op marktdagen levensgevaarlijk is. Een groote verbetering belooft ook de vernieuwing van de Havenbrug en de ver ruiming van het Hvenplein te worden, waaraan reeds geruimen tijd gewerkt wotdt Aan gene zijde van den overweg werden de werkzaamheden bij den aanleg van den Leidschen Hout met meer kraciit voortgezet dan de buitenstaander zou kun nen vermoeden. Men weet, dat hierbij uit getrokken werkloozen werden te werk ge steld en dat deze proefneming als uitste kend geslaagd i6 te beschouwen. Ook hier ondervond het werk veel stagnatie dooT de abnormaal lange vorstperiode, doch daarna vorderde het karwei flink en op een Vrijdagmiddag in de vorige maand zijn wij er getuige van geweest, dat onze burge meester, mr. Van de Sande Bakhuyzen er den eersten boom plantte. Een gebeurtenis van beteekenis <a« eveneens plaats aan den anderen kant van den Rijnsburgerweg; daar werd op 11 No vember j.l m tegenwoordigheid van vele autoriteiten de Anna-kliniek voor Ortho paedic van de Vereeniging voor Misvorm den geopend, waarbij Z.E de minister van Arbeid, Handel en Nijverheid de opemwg*. rede uitsprak en den directeur, dr. Murk Jansen in kennis stelde van zijn benoeming tot ridder in de Orde van den Nederland- schen Leeuw. Weinige weken later, op 9 December getuigde H. M. de Koningin- Moeder dooi Haar persoonlijk bezoek aan de kliniek van Haar onverflauwde belang stelling in alle gebeurlijkheden, welke voor ons volk van eenige importantie zijn. Een andere aanwinst voor onze stad was ten slotte het nieuwe Centraal Israëlietiseh Wees- en Doorgangshuis aan de Roombur gerlaan. dat den 18den Juni in gebruik werd genomen en waarvoor de burgerij de kosten voor de inrichting van een speciale Leidsche zaal bijeenbracht. Wij zijn zoo langzamerhand met onz* kroniek van de wederwaardigheden in do Leidsohe burgerlijke samenleving gekome., tót wat wij zouden willen noemen de ind: vidueele feiten. Uit den aard der zaak een lijst van zeer uiteenloopende gebeurtenis sen, waarin zoowel de voorvallen van aan. genamen als van droevigen aard voork> men. Tot de eerste categorie behooren 'n de eerste nlaats die personen, voor wie 1929 een jubileumjaar was. Het gaat niet aan om op deze plaats alle in het afge loopen jaar gevierde of niet gevierde jubi lea te memoreeren, zoodat wij slechts vol staan met de voornaamste te noemenop 17 Juni herdacht de heer A. Seret. den dag, waarop hij voor vijfentwintig ja^r aan de Leidsch0 Universiteit tot aTts werd be vorderd. Een comité uit zijn patiënten heeft op dien dag op even spontane als hartelijke wijze uiting gegeven aan de gto voeleros van dankbaarheid, welke allen, arm en rijk jecens dezen geneesheer koes teren. Op 1 Augustus vierde de heer T Zaalberg zijn zilveren jubileum bij de NV Kon. Ned. Fabriek van Wollen Dekens v.h J C Zaalberg en Zoon, waar- bii bet personeel niet in gebreke bleef om zijn sympathieken patroon te huldigen. On 3 Augustus vierde de heer W. Fontein zïiti 25-jarig lidmaat-schar» van de Gemeenta- commissie der Ned.-Herv. Kerk: een zeld zaam voorkomend feit. dat dienovereen komstig in een bnzopdere vergadering der Commissie is herdacht, terwijl na afloop een drukbezocht' receptie werd gehouden. De bekende schilder Louis Hartz vierde op 11 September onder vele blijken van be langstelling ziin zestigsten geboortedag. Wh meeneo deze korte rij te mogen be sluiten met de vermelding van het zilveren ambtsjubileum van ds Joh. Jansen, Chr. Gereformeerd predikant te dezer stede, waarvan de herdenking plaats vond op December. Helaas heel wat langer is de rij van hen. die zich op de een of andere wijze biizonder verdienstelijk iegens de Leidsche burgermaatschapoij hebben gemankt, doch haar in ber afgeloopen jaar door den dood ontvielen. De parochie van de H Petraskerk zag zich op 21 Januari beroofd van haar kape laan, oen eerwaarden heer O. I Keinper- man; 1 Februari overleed de oudste inge zetene, mevrouw G. van Leeuwen—Later- veer in dein ouderdom van 101 jaar. De F.perste Leidsche Schoolvereeniging (school Noórdeinde) leed een gevoelig verlies door het overlijden van het schoolhoofd, den heer M. van Wamelen op 20 April. In het begin van Juli ontviel ons onverwachts op 55-jarigen leeftijd de heer D. J. J. de Kos ter, bekend industrieel en philantroop te dezer stede en grondlegger, van het plan tot stichting van den Leidschen Hout. In diezelfde maand werden nog de kunst schilder W H. van der Nat en de ijverige secretaresse der Ver. voor Schoolkinder voeding en -kleeding, mej. M. M. Woud door den dood weggenomen. Den llden October bereikte ons de tijdir.g van het overlijden van den heer J. Schaap Hzn., oud-directeur van de Ohr. Gweekschool v. Onderwiizers en Onderwijzeressen, die he laas slechts korten tijd van zijn welver diende rust na zijn veeljarige ambteliike loopbaan heeft mogen genieten. De No- vembermaand eischte nog 3 slachtoffers; den vierden van d-eze maand overleed te Alkmaar onze oud-stadgenoot, dr. H. J. Ta verne, oud-assistent aan het chemisch labo ratorium, oud-leeraar in de natuurkunu* aan de Gemeentelijke Kweekschool en oud- president van het R.-K. Weeshuis alhier. Den 29sten werden wij opnieuw pijnlijk ge troffen door de doodstijding van den hee? K. Sijtsma lid van den gemeenteraad en oud-medewerker aan ons Blad, terwijl een dag later de oud-deken van Leiden, de hoogeerwaarde heer P. L. Dessens over leed Zij allen rusten in vrede De lezer zal hebben bemerkt, dat bij de bespreking van de Leidsche gebeurlijkheden wij angstvallig vermeden hebben alle feiten betrekking hebbende op de Universiteit. Dit is geenszins een omissie gewee9t, doch gebaseerd op de omstandigheid, dat, al vor men Leiden en de Academie ook een nog zoo onafscheidelijk geheel, onze Alma Mater en alles wat daarmede samenhangt toch een wereldje op zich zelf vormen. Feiten of ge beurtenissen van zeer ingrijpenden aard deden zich voor zoover de buitenwereld daarvan kennis kon nemen niet voor. De hoogtijdagen waren 8 Februari, de 354ste I verjaardag van de Leidsche Hoogeschool bij welke gelegenheid de rector-magnificus, prof. jhr. van Eysinga een rede hield over .Eenige kanlen van het internationale statuut van den Wordenden Noord-Nederlandschen Staat" en de overdracht van het rectoraat aan prof. dr. N. van Wijk op 16 September. Dit jaar werd ook de 300ste geboortedag van Chrisliaan Huygens hier ter stede her dacht Dit geschiedde in een plechtige bij eenkomst op 13 April, waar zijn beteekenis achtereenvolgens door de hoogleeraren van Itallie. van Vollenhoven, Zeeman, Emile Picard van Parijs. Holleman en dr. Crom- melin werd geschetst. In verband hiermede was in de Sterrewacht een tentoonstelling van Huygeniana georganiseerd. Van de ver dere bijeenkomsten noemen wij hier slechts het 65ste Oostersch Genootschap, dat van 3 tot en met 5 April hier ter stede gehouden werd. Tot besluit van het te Amsterdam ge houden internationaal oogheelkundig con gres bracht een groot aantal buitenlandsche I deelnemers een bezoek aan onze veste. In i het bijzonder ging hun belangstelling uit j naar de oogheelkundige kliniek van prof. J. van der Hoeve terwijl eveneens een kort be- I zoek gebracht werd aan het Academie- j gebouw. In het afgeloopen jaar konden op- I nieuw eenige nieuwe gedeelten van het Boerhaavekwartier in gebruik genomen worden. Opmerkelijk was dit jaar het groot aantal mutaties, in de gelederen der hoogleerarem Op 23 Januari aanvaardde de opvolger van wijlen prof. Vürtheim .prof. dr. B. A. van Groningen het ambt van hoogleeraar in de Grieksche taal- en letterkunde en Grieksche oudheden met het uitspreken van een rede over het onderwerp: Nieuwe getuigen. Op 20 Februari hield prof. dr. C. C. Berg. die prof. Hazeu opvolgde als hoogleeraar in de Ja vaansche taal- en letterkunde zijn inaugu reel© rede over: Hoofdlijnen der Javaansche litteratuurgeschiedenis. Het Leidsch Univer- sileitsfonds verleende tegen 1 Maart eervol ontslag als buifengewoon hoogleeraar aan prof. G. J. W Koolemans Beijnen en tegen een nader te bepalen datum eveneens aan prof. dr. L. Polak. Op 28 Februari werd be kend, dat prof. dr. H. Windisch, hoogleeraar in de uillegging van het Nieuwe Testament en de geschiedenis der oud-christelijke let terkunde een benoeming naar Kiel had aan genomen. zoodat hem tegen 1 September eervol ontslag werd verleend. Hij werd op gevolgd door prof. dr. de Zwaan, uit Gro ningen, die benoemd op 10 Juli, zijn ambt aanvaardde met het uitspreken van een rede over: Hel Christusgetuigenis van Paulus Deze plechtigheid had plaats op 6 November. Op 4 Maart werd in verband met het berei ken van den 70-jarigen leeftijd eervol ont slag als buitengewoon hoogleeraar in het Nieuw Grieksch verleend aan prof. dr. D. G. Hesseling. In zijn plaats werd benoemd mej. prof. Sophie Antoniades uit Parijs, de eerste vrouwelijke Leidsche professor, die bij haar inauguratie op 13 November sprak over: Het belang van het moderne Grieksch. In de vacature van hoogleeraar in de huid en geslachtsziekten werd in eerste instantie voorzien door de benoeming van prof. van der Valk uit Groningen, doch toen deze be dankte. werd in zijn plaats benoemd prof. dr. H. W. Siemens uit München. Prof. dr. P. Th. L. Kan vroeg en verkreeg om gezond heidsredenen ontslag als hoogleeraar in de keel-, neus- en oorheelkunde. Bij Kon. Be sluit van 22 Juli werd benoemd tot hoog leeraar in de weefselleer prof. S. Th. Bok. die op 30 October zijn ambt aanvaardde en tot hoogleeraar in de tropisch koloniale staat- huiskunde prof. J. H. Boeken, die zulks za! doen op 15 Januari e. k. Op 18 September werd dr. G. Holst uit Eindhoven vanwege het Leidsch Universiteitsfonds benoemd tot buitengewoon hoogleeraar in do natuur kunde, terwijl dienzelfden dag mr. J. M. van Bern melen belast werd met de waarneming van de colleges van prof. A. J. Blok gedu rende diens ziekte. Tenslotte werd aan pro?, dr. J. C. Kluyver d.d. 3 dezer met ingang van 15 September 1930 eervol ontslag ver leend wegens het bereiken van den 70-jari gen leeftijd. Ten aanzien van de lectoren zij nog opgemerkt, dat dr. A. de Buck op 5 Juni zijn intrede deed als lector in de aegyptolo- gie als opvolger van dr. P. A. A. Boeser. Dr. H.R. Woltjer vertrok kort geleden naar In9ulinde in verband met zijn benoeming tot hoogleeraar in de natuurkunde aan de Tech nische Hoogeschool te Bandoeng. Twee andere lectoren dr. D. Wiersma en dr. J. J. L. Duyvendak bedankten voor hun aange boden professoraten in de psychiatie en het Chineesch in Amerika. Ook de samenstelling van het college van curatoren der Universiteit onderging eenige wijziging, doordat jhr. Ruys de Beeren- brouck werd vervangen door jhr. von Fisenne. Het aantal oud-hoogleeraren verminderde m het afgeloopen jaar door overlijden met drie. Op 28 April overleed te Den Haag, prof. mr. J. H Carpentier Alting, oud-hoogleeraar in de hoofdtrekken van het hedendaagscli recht en Nederland-Indische strafrecht en strafvordering: nauwelijks een maand gele den overleed te Wassenaar in den ouderdom van 55 jaar prof dr. G. A. J. Hazeu. oud- hoogleeraar in de Javaansche taal- en letter kunde. Een smartelijk verlies voor de gcheele Leidsche gemeenschap was het verscheiden van den grijzen historicus, prof. dr. P: J. Blok op 24 October Nog slechts korten tijd daarvoor had hij onder groote belangstelling zijn gouden doctoraat gevierd, terwijl ter ge legenheid van het 25-jarig bestaan van het Ned .Historisch Instituut te Rome, waarvan prof. Blok de oprichter i9 geweest hij be noemd werd tot groot-officier in de Orde van OranjeNassau. Zijn sympathieke persoonlijk heid zal bij allen, die hem gekend hebben in dankbare herinnering blijven voortleven. Van de universitaire jubilea mogen hier vermeld het zilveren doctoraat van prof. dr. W. H. Keesom op 19 Januari; de 50ste ver jaardag van prof. Einstein op 14 Maart; het 25-jarig jubileum van dr. J. If. Holwerda bij het Museum van Oudheden op 1 April; het 25-jarig professoraat van dr. A. W. Nieuwen- huis op 4 Mei; de 70ste geboortedag van prof. dr. G. Jelgersma op 1 November en het 25-jarig professoraat van prof. dr. N. Ph. Tendeloo op 14 December. Van do aan Leidsche hoogleeraren verleende onderschei dingen noemen wij slechts de gouden eere medaille der Thorbecke-Stichting, welke werd toegekend aan prof. mr. E. M. Meijers in verband met zijn belangrijke ontdekking van het ligurische recht en het eere-docto- raat door de Universiteit van Parijs verleend aan prof. Einstein. De belangrijkste gebeurtenis in het studentenleven was dit jaar ongetwijfeld do overwinning van Njord op de Varsity-wed- strijden. Verder werden door verschillende corpsvereenigingen lustra gevierd, doch ;n dit opzicht belooft 1930 belangrijker te wor den dan zijn voorganger, gelet op de groot- sche feestplannen van de Lustrumcommis sie van het L S. C., waarvan de opvoering van het waterspel „De vliegende Hollan der" op de Kaag in Juni a s. de hoofdschotel zal vormen. Het Corps leed een zwaar ver lies door het overlijden van den heer L. M. I. Redelé. terwijl haar voorts nog door den dood werden ontnomen de heeren F. M. van der Loo, A. R. Uhl, F. W. van den Broek en L. A. A. Rutgers van der Loeff. Prinses Juliana, die ook dit geheele jaar Hare studiën aan onze Universiteit nog voortzette, zal, gelijk bekend, deze eerst daags beëindigen. Moge 1930 voor onze gemeente in do ruimste uitgestrektheid een in alle opzichten voorspoedig jaar zijn. Over héél de wereld schalt de trompet van den wachter des tijds. Halt houden en rusten 1 Een nieuwe etappe is volbracht op den levensweg, die langs steeds steiler paden voert, en tegader zet de menschheid zich moeizaam een wijle neer om het zoeklicht der memorie te laten flitsen over het daar beneden liggende landschap van het voorbij gesnelde jaar. „Wat al beelden en tooneelen Reizen de peinzende ziele voorbij Weelderige landouwen ontplooien zich weer voor het oog, bloeiende, geurende gaar den en nijvere, altijd werkzame men- schenhier heersc'ht 't geluk en de wel vaart, hier voeren voorspoed en tevreden heid den boventoon 1 Ginds echter gapen do sinistere kloven der ellende, teekenen zich vaag af de contouren der vele rampen, die ook in dit afgeloopen jaar weer droefheid en deernis hebben gebracht over een groot deel der menschheid, die in de jagende cadans van het enerveerende leven nauwelijks tijd heeft zich den loop der gebeurtenissen vol komen te realiseeren. Was 1929 voor Nederland een goed jaar? Sommigen zullen deze vraag met „neen", anderen met „ja" beantwoorden, en het lijkt daarom beter haar in haai alge meenheid verder niet aan de orde te stellen. Politici zullen zeker in menig opzicht wei nig reden tot tevredenheid kunnen betoo- nen. Immers het, eigenlijk door niemand ge- wenschte, zakenkabinet-De Geer verdween na de verkiezingen van het tooneel, doch slechts om plaats te maken voor een mi nisterie Ruys de Beerenbrouck, dat zich nog minder in de gunst van het volk mag ver heugen dan z'n voorganger 1 De op den der den Juli gehouden verkiezingen voor de Tweede Kamer, waaraan werd deelgenomen door niet minder dan 37 partijen met 641 candidaten, brachten geen verschuiving van beteekenis: R. K. Staatspartij, S. D. A. I'. en C. H. U. bleven gelijk, de A. R. Partij verloor een zetel ten koste van ds. Kersten en zijn volgelingen, Floris Vos ver overde een zetel op den Vrijheidsbond, ter wijl de R. K. Volkspartij het veld moest iui- men voor den communistischen „renegaat" Wijnkoop! Terugkeer naar de coalitie, meen de men, was de eenige weg, die leiden kon tot een parlementair kabinet, doch allengs bleek dat de C. H. U. niet bereid was zich officieel te binden aan een vooraf op te stel len program. Jhr. Ruys de Beerenbrouck, met de opdracht belast, was gedwongen deze terug te geven, maar vormde daarna met welhaast Amerikaansche voortvarendheid een zakenministerie, dat.in wezen een coalitie-kabinet beteekent, zij het dan ook dat de officieele sanctie der partijen al thans van één van hen er aan ont breekt! Hetgeen niet wegneemt dat de sa menstelling, voor wat de personen betreft, in bladen van velerlei richting waardeering en lof heeft gevonden, óók al bleef men het „principe" voor zoover daarvan sprake kon zijn ten scherpste afkeuren. Over de

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1929 | | pagina 5