70*te Jaar^ancr
WOENSDAG 4 DECEMBER 1929
No. 21388
icieele Kennisgevingen.
STADSNIEUWS.
m
OP DEN DAG VAN HEDEN...
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN
I Cts per regel voor advertentiên uit Leiden eD plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertentiên 35 Cts per regel Kleine Advertentiên uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30
Incasso volgens postrecht Voor evenlueele opzending van brieven
10 Cts porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden 2 36. per weet
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week
Franco per post 2.35 portokosten.
018
„018
I nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
HINDERWET.
Jurgemeester en Wethouders van Leiden
jen ter algemeene kennis, dat door hen
beslissing op het verzoek van: a. de
Wernink'9 Beton Maatschappij om
pinning tot het uitbreiden van de heton-
kalkfabrieken gelegen aan den Hooge
■schweg No 114, kad. Sectie P. Nis. 339,
lot en met 348 en 1460; en b. J. A.
om vergunning tot het oprichten van
meubelmakerij in het perceel Bouwe-
steeg No. 17, kad. Sectie H. No. 3438
Terdaagd.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN.
Burgemeester.
VAN STRIJEN. Secretaris.
Leiden, 4 December 1929.
MESTPUT.
irgemeesler en Wethouders van Leiden
[en ter openbare kennis,"dat op Maan-
December a.s. des namiddags te 3
het Gemeentehuis. (Rapenburg 12)
jenheid zal worden gegeven om be
ren in te brengen tegen het verzoek
de Leidsche Coöp. Groe ntenveilingsver-
jing om vergunning tot het hebben van
mestput op het terrein aan den Zoeler-
ichen Weg, kadastraal bekend Ge
ste Leiden, Sectie O. No. 201.
edurende drie werkdagen vóór het tïjd-
hierboven genoemd, kan op het Ge-
huis kennis worden genomen van
rerzoek en de stukken, die daarom-
mochten zijn ingekomen.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 4 December 1929.
RVOL ONTSLAG VERLEEND
AAN PROF. KLUYVER.
Prof. dr. J. C. Kluyver.
wij gisteren nog in een gedeelte
oplaag konden mededeelen, is
van 15 September 1930 op zijn
\eervol ontslagen, met dank voor de
fike in die betrekking bewezen
dr. J. C. Kluyver. als gewoon
-"iaT aan de Rijksuniversiteit alhier.
Cornells Kluyver werd 2 Mei 1860
^aan-de-Zaan geboren. Op 21-jan-
i^'tijd verwierf hij te Delft het diploma
ingenieur, waarna hij ongeveer
werkzaam was bij het Middelbaar
1892 werd hij benoemd tot hoog-
^.de hoogere stelkunde, differen-
ïning, integraalrekening. theorie
'®cliên en waarschijnlijkheidsrek°-
de Rijksuniversiteit alhier.' welk
ij °P 28 Sept. van dat jaar aan-
*net een rede ..Beschouwingen over
jj*ere Algebra".
L~ Kluyver was in het academiejaar
•W rector-magnificus en hield op 8
oratie over „De gestadige ver-
J** wiskunde".
-Laten zijner studiën publiceerde
i^jver in hoofdzaak in de ..Revue
Cf des publications mathómati-
'v M ..Nieuw Archief voor wiskun-
LTe'ke beide tijdschriften hij mede-
Tas. Verder vindt men bijdragen
in de „Verhandelingen, ver
slagen en medcdeelingen der Koninklijke
Akademie van Wetenschappen", de „Ar
chives Néerlandaises", de „Mathematische
Annalen", de „Comptes Rendus". de „An
nates de l'école normale" en in nog andere
periodieken.
In samenwerking met Corn. L. Landré
bracht hij in 1901 rapport uit over „Wet
telijke verplichtingen van werklieden om
zich te verzekeren legen geldelijke gevol
gen van invaliditeit en ouderdom". Boven
dien was hij vele jaren adviseur der Ne-
derlandsche regeering bij het voorbereiden
van wetsontwerpen betreffende pensioenen.
In Juni 1896 werd hij door de Senaat
van de Groningsche Universiteit benoemd
tot doctor honoris causa in de wis- en na
tuurkunde.
HET SINT NICOLAASFEEST
VAN „NOORDERKWARTIER".
Gisteravond gaf het bestuur van boven
genoemde vereeniging voor de kleinste kin
deren een feest, waarbij ze recht genoten
hebben. De copcertzaal „Concordia" was
bijna geheel gevuld met kinderen en ouders.
Voor de grootere kinderen is er iets anders
op til
De avond werd ingezet met goocheltoe
ren van den bekenden heer Van Gemme uit
Den Haag. Het sprekende en rookende
jongetje (een pop) lokte naast verbazing
ook veel applaus uit. Ook de andere toeTen
deden de jeugdige feestgenooten schateren
van het lachen.
Onder het zingen van de bekende St. Ni-
col aasliederen kwam de Sint. met den on-
afscheideiijken zwarten Piet. de zaal door,
de kinderen vriendelijk toewuivend en toe
sprekend. Hij gaf ze, op het podium geko
men, heel wat vermaningen, waarvan één
zeer zeker geen overbodigheid mag ge
noemd worden, n.l. het hangen aan de
vrachtauto's. De poppekast vermaakte, als
altijd, de kinderen in bijzondere mate.
Tusschen de bedrijven door liet het kin
derkoor van „Noorderkwartier", onder de
bekwame leiding van den dirigent, den heer
G. Mulder, zich enkele malen hooren. Ge
zongen werden „Ochtendmarsch", het be
kende „De Nacht", voorts „De Smidse
„Naar Buiten", .Het Vaderland" en „Slaap
zacht".
De stilte, waarmee de liederen ook door
de kinderen, werd aangehoord, 19 het beste
bewijs, dat het gebodene in goede aarde viel,
en het koortje zich in de sympathie van
ouderen en jongeren mag verheugen.
Verschillende versnaperingen weiden den
kinderen aangeboden. Een St. Nicolaasfeest
blijft voor de kleintjes toch altijd zijn aan
trekkelijkheid behouden.
HET SINT NICOLAASFEEST
VAN DE L.G.V. EN D.C.L.
In de groote Nuts zaal werd gisteravond
een St Nicolaasfeest gehouden vanwege
bovengenoemde vereenigingen. Wal hebben
kinderen en geleiders(sters) een heerlijken
avond gehad! Die avond was georganiseerd
op initiatief van den heer J. M. v d. Moo-
len. den altijd even werkzamen secretarie
der L. G. V. Voor zijn initiatief wist de heer
van der M. het bestuur der L. G. V. te win
nen, waarna samenwerking werd gezocht
en gevonden met D. C. L. Dank zij den
steun van meerdere zijden wij noemen
b.v. het hoofdbestuur van Dierenbescher-
I ming, de dames v. d BaanVellinga en
j mevrouw PoelgeestBrand kon deze avond
slagen. De zaal was eivol en niets als vroo-
hjke kindergezichten.
De heer J. v. Schaik. hoofd der School
aan de Duivenbodestraat. was zoo welwi'-
lend om een vertelling voor de kinderen te-
houden. Met zijn onderhoudend betoog wist
deze van begin lot het eind de kleuters te
boeien. De feestvreugde steeg natuurlijk
ten top toen de Sint met zwarte Piet in de
zaal verscheen.
De kinderen werden allen getracteerd op
chocolademelk, speculaas en suikerwerk en
kregen ten slotte elk een cadeautje mee Na
tuurlijk hebben de kleinen naar hartelust
gezongen.
Rest ons nog te vermelden dat het ge
heel uitnemend is geleid, door den heer v.
Zijp. voorzitter der L. G. V. en voorts dat
het trio Mazurel muzikale medewerking
verleende En eindelijk- de samenwerkende
vereenigingen zijn veel dank verschuldigd,
aan het groepje dames dat de tractatie's
heeft verzorgd. Vlug en goed werden de
kiemen can versnaperingen voorzien, wat
veel tot het welslagen van het feest bij
droeg. voor de dames echter was het „aan
pakken"
Samenvattend: een geslaagd kinderfeest,
een waar succes voor de organisatoren!
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Nieuwe i n s c h r ij v i n g
Fa. P. HouweMng. Hooft-tr. 213. Alphen
a. d. Rijn. Man ufac turen handel. Eigenaar:
P. Houweling, Alphen a. d. Rijn.
DE BETEEKENIS DER JONGSTE
OPGRAVINGEN TE GIZEH.
Lezing door Br. W. D. van Wijngaarden.
In het Rijksmuseum van Oudheden heeft
gisteravond dr W. D. van Wijngaarden,
conservator aan dat museum, een voor
dracht over bovengenoemd onderwerp ge
houden, waaraan het volgende is ontleend:
De groote begraafplaats uit het Oude Rijk
bij de pyramiden van Gizeh is reeds in de
vorige eeuw meermalen voorwerp geweest
van wetenschappelijk onderzoek maar eerst
in het begin van deze ec-uw i9 men begon
nen het geheele gebied systematisch te
onderzoeken Zoo werd het terrein ten Wes
ten van de groote pyramide van Cheops
onderzocht achtereenvolgens door prof.
Steindorff uit Leipzig ea prof. Junker uit
Weenen, met steun vooral ook van het
Polizaeus-museum te Hildesheim. Voor het
terrein ten Oosten van de pyramide van
Cheops krees prof. Leisner concessie, die'
hier arbeidde voor de Harvard-University en
het Museum of Fine Arts te Boston.
Spr. behandelde eerst de resultaten van
het Duitsche opgravingswerk, daarna die'
van het Amerikaansche. Al deze onderzoe
kingen werpen nieuw licht over de oudste
periode der Egyptische beschaving. De
graven te Gizeh zijn meest z.g. Mastaba's;
zij worden zoo genoemd naar hun vorm
(mastaba bank). Het zijn langwerpige recht
hoekige gebouwen met hellende zijden, van
kalksteen of gebakken tegels. Zij bevatten
een grafkapel en een ruimte waarin het
beeld van den overledene was opgesteld, ter
wijl een diepe schacht voerde naar de eigen
lijke grafkamer, meters diep onder den
grond, waar de kalksteenen of granieten
sarcofaag stond.
Dit grafveld van Gizeh is volgens een
bepaald plan aangelegd. De mastaba's zijn
zeer regelmatis gebouwd in welgeordende
rijen. De wanden der kapellen zijn voorzien
van gekleurde reliëfs, die allerlei uit het
dagelijksche leven voorstellen. Ook beelden
der overledenen werden gevonden, vaak
zijn hier meesterwerken van beeldhouw
kunst bij.
In het bijzonder werden besproken de
mastaba van Sesjem-nefer, die een merk
waardige open hof vertoont, voor welks in
gang twee levensgroote be'elden van den
overledene zijn opgesteld, en die van den
dwerg Seneb, die een ingang heeft, gevormd
door een vierkante kamer met koepelvormig
dak. Deze koepel is een unicum in de
Oud-Egyptisclhc bouwkunst. De' beelden
groep van dezen dwerg met zijn-gezin be
hoort tot het beste van wat in de laatste
mren aan sculpturen uit het Oude Rijk aan
het daglicht is gekomen.
Ook de opgravingen van Reisner ten Oos
ten van de pyramide van Cheop9 hebben tot
belangrijke resultaten geleid. Zoo werden
hier twee kleine graven van priesters uit de
zesde dynastie gevonden: Qa'ar en zijn zoon
Idne, van een geheel nieuw type. met een
open hof en een hal met beelden, zuilen
en reliëfs.
Bijzonder mooi is het gehurkte, levens
groote beeld van Idne. De belangrijkste ont
dekking op dit terrein was echter de ont
dekking van het geheime graf van koningin
Hetepheres, de moeder van Cheops. Hel
werd bij toeval ontdekt. Het bovengrond-
sche gedeelte ontbreekt hier geheel. Er is
slechts een 30 Meter diepe schacht in den
kalksteenen rotsbodem, die naar de graf
kamer voert, waarin eei) albasten sarcofaag
stond. Inscripties wezen uit. dat dit het graf
van Hetepheres was. De sareifaag bleek
ledig te zijn.
Ook elders in het graf werd de mummie
niet gevonden. Wel werden er een groot
aantal andere kostbare voorwerpen in ge
vonden, die aan deze koningin hadden toe
behoord, als een draagstoel, een rustbed,
een kistje met ingelegde zilveren enkelban
den; dit alles wel erg beschadigd, doch het
is thans goed gerestaureerd. Voorts allerlei
instrumenten van goud, koper en vuursteen.
Reisner kwam tot de overtuiging dat dit
niet het oorspronkelijke graf der koningin
geweest kan zijn. Hij geeft een zeer drama
tisch verhaal omtrent hetgeen na haar be
grafenis in het origineele graf te Dahsjoer is
geschied en waarom de ledige sarcofaag in
het geheime graf te Gizeh werd geplaatst.
De laatste belangrijke ontdekking was die
van het graf van Meres-anch een achter
kleindochter van Hetepheres ,dat interes
sante reliëfs en wandschilderingen heeft,
waarop o.a. een prinses met blond haar is
afgebeeld, een unicum in dezen tijd.
Deze jongste opgravingen te Gizeh heb
ben ons dus vele nieuwe gegevens verschaft
voor onze kennis van het Egyptische Oude
Rijk. Zij leverden ons veel waardevol ma
teriaal van een eenvoudige en verheven
schoonheid en toonen ons de artistieke ont
wikkeling van het Egyptische volk in een
tijd, 12 k 14 eeuwen voordat het eerste ko
ningsgraf bij Thebe werd uitgehouwen.
is het 250 jaar geleden, dat de invloedrijke
Engelsche wijsgeer Thomas Hobbes stierf.
Thomas Hobbes wordt geschilderd als een
man van de wereld, bescheiden, vrijgevig,
door en door rechtschapen en vol geestdrift
voor wetenschap en kunst. Zijn volledige
(deels Latijnsche, deels Engelsche) werken,
waaronder eenige zuiver mathematische en
natuurwetenschappelijke geschriften, zijn
door Molesworth in 16 deelen uitgegeven.
Hobbe9 publiceerde van zijn eigenlijk wijs-
geerig systeem het eerst het derde deel „De
Cive", vervolgens het eerste „De Corpore",
en eindelijk het tweede deel „De Homine".
Het eerste deel bevat de logica en natuur-
philosophie met een bestrijding der theolo
gische methaphysica; het tweede de leer
van den mensch, het derde: de staatsleer.
In zijn methode, naar het voorbeeld der
natuurwetenschappen empirisch te werk
gaande, is hij volgens zijn wijsgeerige grond
stellingen materialist.
Zijn leer werd in zijn vaderland weldra
heftig bestreden, vooral door de platoni-me
rende school van Cambridge en door Bis
schop Cumberland. Zij heeft echter in wij
den kring grooten invloed geoefend, met
name op Locke, Berkeley, de Fransche Fn-
cyclopaedisten, Spinoza, Leibniz en Pufen-
dorf.
Den 4den December 1679 overleed deze
Engelsche wijsgeer op Hardwicke, een '.and-
goed van den graaf von Devonshire.
DE PLECHTIGE UITVAART
DIENSTEN VOOR
DEKEN P. L. DESSENS.
Zeer groote belangstelling.
In de Mon Pèrekerk aan de Haarlemmer
straat alhier zijn gisteravond onder buiten
gewone belangstelling van geestelijken en
leeken de plechtige Metten der Overledenen
voor wijlen deken P. L. Dessens, kanunnik
van het Haarlemsch Kapittel en pastoor der
O. L. Vrouwekerk alhier gezongen.
's Middags was het stoffelijk overschot
naar de kerk overgebracht en voor het al
taar opgebaard. Terwijl de zusters uit de
parochiale gestichten de doodenwacht hiel
den, brachten de gemeentenaren een laatst
bezoek bij het stoffelijk overschot van hun
herder, hetwelk in priestergewaad met de
kelk in de handen in de lijkkist rustte.
Bij het plechtig doodenofficie, des avonds
gehouden, zongen een ruim vijftigtal
priesters de gebruikelijke psalmen, telkens
door de cantors, pastoor Th. Beukers van
de St. Petruskerk alhier en pater Ezechiël
van der Helm, directeur van het St. Willi-
brorduscollege te Katwijk, ingezet, beurte
lings met het zangkoor.
Als agens trad op Mgr. H. J. Taskin, pre
sident van het seminarie te Warmond en
proost van het Kapittel, die in zijn hoeda
nigheid van protonotarius apostolicus ge
mijterd de plechtigheid leidde, daarbij ge
assisteerd door pastoor Mersel uit Rotterdam
en deken Jansen uit Zoeterwoude.
Nadat hedenmorgen te 10 uur de Lauden
waren gezongen werd de Plechtige Mis van
Requiem opgedragen door Mgr. J. D. J.
Aengenent, bisschop van Haarlem.
Z. D. H. werd daarbij geassisteerd door de
kanunikken dr. van Noort, deken van Am
sterdam en dr. Vlaming, uit Heemstede als
troondiakenen; Mgr. Taskin uit Warmond,
presbyter assistens; kapelaan P. J. Simons
van Rotterdam, diaken en kapelaan W. Hes-
sing, alhier, sub-diaken, terwijl de zeereer-
waarde heer W. van der Tuyn, secretaris
van het bisdom Haarlem fungeerde als cere-
monarius.
Vervolgens sprak de hoogeerwaarde heer
J. P. Huybers, deken van Hoorn, en oud
kapelaan der kerk, de lijkrede uit.
Als tekst had zijn Hoogecrw. de woorden
gekozen uit Rom. XV 4: „Al wat geschre
ven werd, is tot onze leering geschreven, op
dat wij door de lijdzaamheid en vertroosting
de hoop bezitten".
Monseigneur, aldus ving de gewijde re
denaar aan. een der meest achtenswaardige
priesters, is aan Haarlem's kerk ontvallen.
Dat getuigt wel de komst van Uwe Door
luchtige Hoogwaardigheid om zelf deze
plechtige uitvaart te komen vieren; dat
getuigt de aanwezigheid van zulk 'n breede
schaar van priesters uit de eerste rangen
van ons bisdom; dat getuigt deze opge
propte en biddende menigte van geloovigen,
die allen zich verdringen om een laatsten
tol te betalen van dankbare liefde of diepe
vereering of hartelijke vriendschap bij het
stoffelijk overschot van hem, die hier eens
een gevierde meester of een trouwe vriend,
of een zorgzame vader was.
Wat zal ik hier zeggen voor U, die hem
allen zoo goed en van zoo nabij kent? Wat
zeggen over een leven, dat in de pers reeds
zoo schoon en zoo treffend juist is belicht?
Laat het zijn een eenvoudig woord, een
flauwe herinnering vair wat hij was voor
ons priesters en wat hij was voor zijn pa
rochianen.
De spreker bracht dan in herinnering het
leven van den ontslapen priester als profes-
BINNENLAND.
De vaccinatie-kwestie in de Tweede
Kamer. (Uit hei Parlement, le Blad).
Het derde retourvliegtuig tusschen Neder
land en Indië heeft gisteren een noodlanding
gemaakt te Deventer. (Binnenland. 3e Blad).
Vergadering van den Prov. Bond van
Rnndveefokvereenigingen. (Land- en Tuin-
bouw 2e Blad).
De berooving bij Hilversum; de daders
hebben bekend. (Gemengd, 2e Blad).
Een onderhond met ir. Kips, den voorzitter
van den jubileerenden Kon. Ned. Voetbal
bond. (Sport, 3e' Blajd).
BUITENLAND.
Hoover's boodschap aan het Amerikaan
sche Congres. (Buitenl. Ie Blad).
Splitsing in de Dnitsch-nationale partij.
(Buitenl. le Blad).
Het Chineesch-Russisch conflict is opge
lost. (Buitenl. le Blad).
Het afgetreden kabinet Jaspar in België
teruggekeerd (Tel., 1ste Blad).
sor in de H. Schriftuur te Warmond, waar
hij met diepe kennis en geleerdheid in dich
terlijke taal zijn leerlingen meesleepte en
opvoerde tot bewondering voor de diepte der
schoonheden der H. Schriftuur.
En wat zijn woord daar leerde, dat toonde
zijn daad. Hij was een voorbeeld van echte
mannelijke godsvrucht, van groote nauwge
zetheid en plichtsbetrachting, van strikte
rech Vaardigheid, van eenvoudig, sober
leven, die voor zich zelf weinig behoeften
had en zich nooit aan aardsche dingen
hechtte.
Daarna werd de overleden Deken her
dacht in zijn zegenrijken arbeid voor Lei
den en in het bijzonder voor zijn parochie,
die uitkwam in de verfraaiing van het kerk
gebouw en het opbloeiend Katholieke leven,
in onderwijs en ziekenverpleging en in de
tallooze Katholieke instellingen dezer stad.
In een gebed vroeg de gewijde redenaar ten
slotte aan de patroonsheiligen van den ont
slapen priester om dezen op te voeren tot
voor den troon van God.
De plechtigheden werden door een groote
menschenmenigte bijgewoond. Onder hen
bevonden zich o.a. eenige wethouders en de
gemeente-secretaris, mr. dr. Van Strijen.
De burgemeester was wegens een vergade
ring van curatoren der universiteit verhin
derd.
Na afloop der kerkelijke plechtigheden
werd het stoffelijk overschot vervoerd naar
de R.-K. begraafplaats aan de Zijlpoort,
waar ondanks den stroomenden regen even
eens zeer velen den langen stoet 9tonden
af te wachten.
De beaarding geschiedde door den zeer-
eerwaarden heer J. C. F. Jansen, deken-
pastoor te Zoeterwoude en. waarnemend
deken van Leiden, met assistentie van de
beide kapelaans der parochie.
AANBESTEDING.
Commissarissen der Stedelijke Fabrieken
van Gas en Electriciteit alhier, hebben gis
termiddag aanbesteed:
A. Het bouwen van een hoogspannings-
huisje nabrj de brug over de Stingsloot in
de gemeente Alkemade.
B. Het bouwen van een hoogspanriings-
huisje aan den H&erenweg in de gemeente
Noordwijkerhout.
Hiervoor was ingeschreven als volgt:
J. Warnaar en W. Hoogstraten,
Leiden A f.4825,—
B f. 3698,—
De Later en Meyers, Leiden A f. 4780,
B f.3470,—
v. d. Lelie en Kantebeen,
Leiden A f. 4350,—
B f. 3578,—
W. C. Langhout, O.-Wetering Af. 3816,
Fa. v. Du n Vink, No dw'ik B f. 3195.
H. Bakker, Voorhout B f. 2989,
Gebrs. P. en A. Meeuwisse,
Sassenheim B f. 2350,—