eerste blad.
ficieele kennisgeving
DONDERDAG 21 NOVEMBER 1929
No. 21377
STADSNIEUWS.
OP DEN DAG VAN HEDEN
Het voornaamste nieuws
van heden.
i Jaargang
LEIDSCH
O AO
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
J Cfs P«r regel voor advertentiên uit Leiden en plaatsen waar
J agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
I advertentiên 35 Cts per regel Kleine Advertentiên uitsluitend
i djj vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30
J Incasso volgens postrecht Voor eventiieele opzending van brieven
110 Cis porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden f 2 35. per week
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week
Franco per pos! 2.35 portokosten.
/0 18
0 18
I nummer bestaat uit VIER Bladen
VERGADERING
van den
Igeheenteraad van leiden.
maandag 25 november 1929,
des namiddags te twee nur.
stedel. museum (lakenhal).
[vergadering zal. zoo noodig, 's avonds
worden voortgezet.
behandelen onderwerpen:
eéediging en installatie van het nieuw
raadslid, den heer Mr. H. F. A.
I Benoeming van een lid der Commissie
file Huishoudelijke verordeningen, (va
le: P. Heemskerk).
J Benoeming van een lid der Commis
si onderzoek, bedoeld in aTt. 22 van
Mement voor de werklieden iri dienst
le gemeente Leiden, (vacature: P.
ikerk).
3enoeming van een plaatsvervangend-
iter der Commissie van advies, be-
in art. 35 van de verordening, Tege-
den rechtstoestand van de ambtena-
ier gemeente Leiden, (vacature: P.
ierk).
.lenoeming van een lid der Commis-
fejeld in art. 2, le lid, sub 3o. der
ping, houdende Reglement voor de
Kën van Advies betreffende de ar-
len dienstvoorwaarden van het per-
Jin dienst van de gemeente Leiden,
■ze- P .Heemskerk).
JBenoeming van een gedelegeerde uit
■Efaeenteraad in het bestuur der ver-
b „Schoolkindervoeding en -klee-
(vacature: P. Heemskerk),
i Benoeming van een lid van het Be-
fa Stedelijke Werkinrichting, uit den
(vacature: P. Heemskerk).
Benoeming van een lid der Commis-
»r Ben Markt- en Havendienst (vaca-
C. Koole).
Benoeming van eene onderwijzeres in
(ekenen aan de Meisjesschool aan de
(raat. (191)
Voorstel tol overplaatsing van de
fdperessen
|Mej S. C. W. Bader, van de school
plteraveld B. naar de school Vrouwen-
teeg B;
Hei E. J. van Griethuysen, van de
t Vromvenkerksleeg A naar de school
«engel B (192)
l Benoeming van eene onderwijzeres
ie school Vrouwenkerksleeg A. (193)
e Idem alsvoren aan de school Boom-
(193)
Idem alsvoren aan de school Mare-
A. (193)
Idem alsvoren aan de school Vrou-
irksteeg A. (193)
Idem alsvoren aan de school Zuid-
B- (193)
J Idem alsvoren aan de school Haver-
•V (193)
Hem als voren aan de school Schut-
N B. (193)
Idem alsvoren aan de school Paul
"Straat B. (1931
Hem alsvoren aan de school Vrou-
!tis'eeg A. (193)
Hern alsvoren aan de school Duiven
til B. (193)
Idem alsvoren aan de school Medusa-
i (193)
E ''lpT1 alsvoren aan de school Dn't-
(193)
Berioeming van een onderwijzer aan
'°-v Zuidsingel B. (193)
Preadvies pp het verzoek van Mei.
'luenk, om eervol ontslag als onder
aan de school Drittstraat. (188)
oa|Iia^rie5 op ^e' N'erzoek van W. J.
- eervol ontslag als onderwijzer aan
urschool voor U. L. O. (189)
))r':i'vi'rs op het verzoek van J. den
|1'Urvol ontslag als onderwijzer
*h»l Ungebrug B. (194)
^advies op het verzoek van J P
l,ee^"o) ontslag als lid van het
j Yf toestuur. (190)
C verhuring van een lokaal
k schoolgebouw aan de
n0, aaT1 Leiden
Democratische StudenteD-
f Vfjrjrst (19ö)
pus üJ'M verlenging van de over-
Ty- Uk a^: Leiden van den Ned
melijke Opvoeding, in zake
bet zuidelijk speelterrein
^®mabrug. (196)
30o. Voorstel tot overneming in eigendom
en onderhoud bij de gemeenten van een
strookje grond aan den Haarlemmerweg.
Sectie K no. 78 ged. (197)
31o. Voorstel om Burgemeester en Wet
houders te machtigen de Stadsgehoorzaal
tegen verminderd tarief af te staan aan do
Leidsche Pluimvee-Vereeniging. (198)
32o. Voorstel tot overbrenging van het
dienstjaar 1928 op dat van 1929 van gelden
in verband met de voldoening van onbe
taald gebleven vorderingen en het nog niet
verwerkt of verbruikt zijn van verleende
credieten, alsmede tot overbrenging van
verschillende ontvang- en uitgaafposten van
den Kapitaaldienst. (20-4)
33o. Voorstel tot het aangaan van een
overeenkomst met de gemeente Zevenhui
zen. tot wijziging van de met die gemeente
gesloten overeeenkomst tot levering van
electrischen stroom. (199)
34o. Voorstel tot beschikbaarstelling van
gelden voor de aansluiting van wijk V en
een gedeelte van wijk VIII op de centrale
rioleering (200)
35o. Praeadvics op het verzoek van C. C.
van den Bosch, om opheffing van het bouw-
verbod, rustende op zijn perceel aan den
Zoeerwoudschen Singel, Sectie M no. 1162.
subsidiair dat perceel en het perceel Sectie
M no. 1960 aan te koopen. (201)
36o. Voorstel tot onderhandsche verpach
ting van het baggerwerk en de uitvoering
van bijkomende werkzaamheden, aan H. J.
de Heyder. (202)
37o. Verordening, houdende Regiement
voor de Commissie voor Maatschappelijk
Hulpbetoon (Burgerlijk Armbestuur) te
Leiden. (203)
De plannen van B. en W.
betreffende den Stadhuisbouw.
Geheel Nederland eerder ingelicht,
dan de Leidsche ingezetenen
Gistermiddag om 5 uur zijn de voorstellen
van B. en W. betreffende den bouw van een
nieuw Stadhuis verschenen, waardoor de
plaatselijke pers eerst hedenmiddag de ge
legenheid heeft de Leidsche burgerij hiervan
op de hoogte te stellen, terwijl de buiten
wereld reeds door de ochtendbladen van
heden kennis heeft kunnen nemen van deze
voorstellen.
Daar nu toch een ieder kan weten, dat
wanneer iets ter publicatie wordt gegeven
om 5 uur in den namiddag, dit door de bla
den in de editie van denzelfden dag niet
meer opgenomen kan worden, bevreemdt het
ons, ja treft het ons zeer onaangenaam, dat
B. en W. er niet op uit zijn geweest, zoo niet
de Leidsche ingezetenen het allereerst, dan
toch in ieder geval gelijktijdig in de gelegen
heid te stellen via de pers kennis te nemen
van deze bij uitstek Leidsche aangelegen
heid, die al 9 maanden lang in bet brandpunt
der belangstelling onzer ingezetenen heeft
gestaan.
DEMOCRATISCHE PARTIT.
Gisteravond heeft in het Nutsgebouw al
hier een huishoudelijke vergadering plaats
gehad van de afdeeling Leiden en Omstre
ken der Democratische Partij.
Het bestuur werd als volgt samengesteld:
Dr. Z. Kamerling, voorzitter, J. J. Hoogweg,
penningmeester. J. H. Witmans, le secreta
ris; C. A Milikan. 2e secretaris; mevr de
Haan. bestuurslidG. Witmans. bestuurslid.
De algemeene voorzitter, prof mr. J. E.
Heeres, was mede ter vergadering aanwezig.
Er had een uitvoerige bespreking plaats
over de voortzetting der plaatselijke en al
gemeene landelijke actie.
HANDELSREGISTER
KAMER VAN K_OG<KAN.D£L.
Nieuwe inschrijving. B. Mensen, S: Joris-
steeg 22. Paardens'.agerij. Eigenaresse: mevr.
B. Mensen, te Leiden. Filiaal: ,te Leiden,
Heerenstraat 65.
Wijzigingen: C. Brinkman. Do astraat 23
Leiden. Handel in groenten en fruit. Uit
tredend eigenaar: C. Brinkman, dd. 1 Nov.
1929. Wijziging handelsnaam: thans: Ij.
Brinkman.
W. R. van Kampen. Lange Mare 102,
Leiden. Horlogerie. Vestiging fi'ra1: Oegst-
geest, De Kempenaerstraat 67.
DE BEHANDELING VAN DE
STADHUIS-PLANNEN.
Door B. en W. is de raadsvergadering,
waarin het voorstel van B. en W omtrent
het maken van plannen voor den herbouw
van het Stadhuis (men zie Gemeentezaken!
zal worden behandeld, bepaald op Maan
dag 2 December.
De raadsleden hebben dus den tijd om de
voorstellen te bestudeeren en zich over d?
gestie der geheele zaak op de hoogte te
stellen.
KON. NED. MAATSCHIT. VOOR
TUINBOUW EN PLANTKUNDE.
De tweede bijeenkomst.
In een met palmen en chrysanthen ver
sierde zaal, hield gisteravond de afdeeling
Leiden en Omstreken, in „In den Vergul
den Turk", haar tweede bijeenkomst. Jam
mer, dat deze niet beter bezet was; aan
de 190 uitnoodigingen had slechts een der
tigtal gehoor gegeven.
De heer E. Th. Witte, opent te ruim
acht uur de vergadering, waarbij hij in zijn
gebruikelijke openingsspeech eenige woor
den van dankbare herinnering wijdt aan
het plotseling door den doocl ontnomen me
delid. den heer H. J. Lemkes, te Alnhen
en waarin hij de heeren G. Lubbe Tbzn.
en W. van Egmond complimenteert met hun
benoeming als leden van de Vaste Keu
ringscommissie der Maatschappij.
Alvorens tot de acenda over te gaan,
vraagt en verkrijgt de heer Lubbe hec
woord, om in een hartelijke r&dc namens
de leden den voorzitter var» geluk
te wenschen met de ondersrhei«ói.T, hem
door het H. B. te beurt gevallen Het eere
lidmaatschap der Maatsehanrnj is wel oe
hoogste tuinbouwondersebciding, die gege
ven kan worden, zei «preker en hij spreekt
tevens den wensch uit, dat de heer Witte
nog tal van jaren in staat zal mogen ziin
te bliiven werken in het belang van de
Maatschappij cn in die van de afdeeling
in het bijzonder.
Hierna volgt, voorlezing der notulen en
behandeling der ingekomen stukken. De
eerste werden ongewijzigd gearresteerd: bij
de tweede was een kennisgeving van de
N.V. Nederlandsche Kali-Maatschappij,
dat deze begin December haar belangrijke
film voor de afdeeling zal vertoonen.
De voorzitter doet mededeeling, dat de
samenwerking met de in de omgeving
staande afdeel!ngen voor dezen winter ge
regeld is. en dat cTe heer H. de Boer, voor
zitter van de afd. Voord wijk a.s. Vrijdag
29 Nov., een lezing met lichtbeelden hoopt
te houden in het Botanisch Laboratorium,
met als onderwerp Bloemen en Insecten",
en dat in de tweede helft van Februari
1930 de winterbij een komst hier te Leiden,
zoo mogelijk zal samenvloeien met een
eventueel door de afd. Oegstgeest van
Bloembollencultuur te houden bloemen
tentoonstelling.
Nadat de heer G. Lubbe Thzn., een za
kelijk verslag heeft uitgebracht van het
verhandelde in de alg. verg. te Nijmegen,
vertelt de heer Jan Kriest Jzn., hoe Ca
mellia's moeten vervroegd worden zonder
dat de knoppen afvalleneen eigenschap
die bij dit plantengeslacht niet zelden
voorkomt.
Na de pauze behandelt de heer J. Mater
de vraag of Saintpaulia en Streptocarpus
goede planten zijn voor de kamer. Spreker
wijst hier met nadruk op het feit. dat er
maar al tt vaak kamerplanten worden aan
bevolen waaraan de liefhebber betrekkelijk
niets heeft, mits men in bezit is van een
goede serre of plantenkasje. Beide be
doelde planten rekent hij hieronder begre
pen; daarom wenscht hij hier naar voren
te brengen om te spreken van directe en
indirecte kamerplanten, of van werkelijke
kamerplanten en van planten die de ka
mer maar korten tijd kunnen versieren.
De heer Witte leidt de vTaag in of
Boomkweekers en bloemisten botanisch
onderlegd moeten zijn.'' In een zeer in
teresante rede, behandelt hij die punten,
waaraan men juist door sleur op de cur
sussen te weinig aandacht schenkt, en din
een eerste vereischte zijn ter vorming van
de kennis der cultuurwijze van gekweekte
planten Achtereenvolgens worden toege
licht de voedingsleer, het assimilatiepro
ces, de invloed van licht op de planten, de
bevruchting, de zaadselectie en de erfe
lijkheidsleer. Spreker geeft echter den raad
mede dat de kweekers geen botanici moeten
worden, daar dit tot een fiasco zal leiden
evenmin ai« botanici practische kweekers
zullen worden.
Bij de rondvraag vraagt de heer Lubbe
of een dei heeren iets bekend was om
trent het forceeren van Irissen. Blijkbaar
was er niemand van op de hoogte, hetgeen
zich uitte in een algemeen zwijgen. Jam
mer dat zoo weinig van de jongere, gedi
plomeerden ter vergadering waren, moge
lijk hadden die kunnen inlichten. Hebben
zij soms vakgeheimen of zijn zij al zoo
doordrongen van hun kennis, dat zij het de
moeite niet waard achten ter vergadering
tc komen
Nog brengt de heer Lubbe een mooi*
groote, witte bloem ter sprake, die hij
waargenomen heeft in een der bloemwin-
kels hier ter stede en die zich ontpopte als
de bloeiwijze van Datura (Brugmansia)
Knightii", behoorénde tot de familie der
Solanaceae of beter gezegd tot die der
aardappel®
Met een woord van dank aan den heer
Kriest voor diens mooie *aalversiering en
aan de verschillende sprekers, sluit de
voorzitter te ruim 10 uur deze leerzame
bijeenkomst.
is het 75 jaar geleden, dat Paus Benedictus
XV werd geboren.
Den 21sten Nov. 1854 werd Benedictus
XV als Giacomo della Chiesa te Genua
geboren.
Zijn verheffing tot Paus (4 Sept. '14 ge
kozen en 6 Sept. '14 plechtig gekroond in
de Sixtijnsche kapel) viel samen met den
eersten tijd van den grooten wereldoorlog.
Veel heeft hij gedaan om het oorlogsleed
te verzachten, met name wat betreft de
uitwisseling van invalide krijgsgevangenen.
Hij vaardigde een bekend schrijven uit over
den Vrede, waarin vooral ook op gelijk
tijdige en wederzijdsche internationale ont
wapening werd aangedrongen, als een ett-
sten stap naar een duurzamen wereldvrede.
Veel deed hij ook voor Rusland.
Onuer zijn Pontificaat werd de nieuwe
Cortex Turis Canonici gepromulgeerd.
Hij overleed den 2*2sten Januari 1922.
350 jaar geleden overleed sir Thomas
Gresham, naar wien een bekende econo
mische wet is genoemd. Verder is Gres
ham bekend als stichter van de Exchange,
de Londensche Beurs.
Een formuleering van de naar Gresham
genoemde wet is van hemzelf niet bekend.
Mac Leod in zijn Elements of political
economy" van 1858 is de eerste, die haar
aldus beeft gedoopt. De wet luidt in het
kort: „wanneer twee geldsoorten, waaraan
de wet geliike waarde toekent, in circula
tie komen, blijft het miDstwaardige en ver
dwijnt het meerwaardige". Het muntwe
zen kan derhalve alléén worden verbeterd,
wanneer men, bij uitgave van goede gave
munt tegelijk de slechte buiten koers stelt
én aan de circulatie onttrekt, met een ter
mijn voor de inwisseling. Laat men slechte
munt naast goecfe in omloop, dan geeft
men op algemeene kosten een geschenk
aan enkelen, als goudsmeden, muntsnoeiers,
hun die betalingen aan het buitenland
doen bij passieve betalingsbalans, enz. Het
geldwezen wordt er aldus niet beter van
en de kosten van verbetering, die zeer aan
zienlijk kunnen zijn, blijken dan verspild.
TAARVERSLAG AFD. LEIDEN
DER S.D.A.P.
In de gehouden ledenvergadering is het
jaarverslag, uitgebracht door den heer J. Jon-
geleen, goedgekeurd. De secretaris consta
teert, dat met voldoening op de werkzaam
heden van het afgeloopen vereenigingsjnar
kan worden teruggezien. Zoowel de uitslag
van de Tweede Kamerverkiezing als de re:
sultaten van de actie lot versterking van het
ledental gaven reden tot voldoening. Bij de
Kamerverkiezing werden in 1922, 1925 en
1929 te Leiden respectievelijk 6659, 8025 en
9382 stemmen op de soc -democratische lijst
uibgebracht Het laatstgenoemde getal is
29van het aantal geldige stemmen De be
haalde resultaten zijn het werk geweest van
een groote groep leden. Reeds bij de actie
voor de uitbreiding van het ledental open
baarde zich de werklust, welke een belof
te inhield voor de daarop volgende verkie
zingsactie. In het geheel werden 9 avonden
aan het huisbezoek besteed, waaraan door
gemiddeld 62 leden werd deelgenomen,
waarbij een groot aantal jongeren. De zorg
voor de verspreiding in de dorpen Katwijk,
Koudekerk, Leiderdorp, Oegstgeest, Rijns
burg, Warmond en Zoeterwoude was ook
aan de Leidsche afdeeling opgedragen, welk
werk werd verricht door de Soc.-dem. Stu
dentenclub.
Het ledental der afdeeling bedroeg op 1
October 1928 in totaal 556, waaronder 198
vrouwen. Op 1 October 1929 bedroegen deze
getallen resp. 802 en 282. Een vooruitgang
derhalve van 246 leden of bijna 50%. Ver
anderingen in het bestuur hadden plaats,
doordat de heer S. Nasveld als penningmees
ter bedankte, welke functie hij negen jaren j
had vervuld. Als bestuurder bleef hij echter
behouden, terwijl de heer H. van Wouden
berg tot penningmeester werd benoemd. Veel
goeds wordt in het verslag vermeld van het
instituut van wijk-commissarissen, dat met
behulp van enkele leden het afgeloopen jaar
in totaal 257.000 propaganda-bladen, mani
festen enz. heeft verspreid. In het verkie
zingsfonds der partij droeg Leiden bij voor
f 490.-41. In de raadsfractie werd de heer
H. J. Baart wegens vertrek vervangen door
den heer G. de Mey.
Nog vermeldt het verslag, dat evenals de
partijafdeeling ook de vrouwen-propaganda-
commissie op een werkzaam jaar kan terug
zien. Vooral tijdens de verkiezing heeft deze
commissie zich kranig geweerd. Het aan
tal abonné's op de „Proletarische Vrouw"
steeg van 53-4 tot 729 De beide propaganda-
feestavonden in de stadsgehoorzaal slaag
den naar wensch.
BINNENLAND.
Voorstellen van B. en W. van Leiden
inzake den Stadhnis-bonw. (Gemeentezaken,
3e Blad).
De behandeling van de jnstitie-begrooting
critiek op het rechterlijk gezag. (Uit het par
lement, 4e Blad).
De vnilafvcer naar Drente. (Binnenland.
4e Blad).
Minister Donner zegt maatregelen tegen
veilingmisbrniken toe. (Land- en Tuinbouw,
3e Blad).
Speorwegongevallen te Amsterdam en
Zaandam. (Gemengd, 2e Blad).
De twee verdachten inzake den roof
moord te Amstelveen zijn tot levenslange
gevangenisstraf veroordeeld (Rechtzaken,
le Blad).
BUITENLAND.
Vermoedelijk een crisis in België vermeden
(Buitenl., le Blad).
Een aanslag op den Chineeschen gezant
te Brnssel. (Buitenl., le Blad).
Weer een moord te Dnsseldorf. (Buitenl.
Gem., 2e Blad).
LEIDSCHE H.B.S.-VER.
„EMTéGEëS".
Bezichtiging Zilverfabriek Voorschoten.
Hiertoe door de directie welwillend in
de gelegenheid gesteld, bezichtigden gister
middag een aantal Emtégeesleden bovenge
noemde fabriek.
In twee groepen werden de bezoekers
door het gebouw geleid, waar zij een beeld
kregen van het geheele proces, zooals dit
zich in deze fabriek voltrekt; vanai het
binnenkomen van het ruwe materiaal tot
het afgewerkte voorwerp, gereed voor de
aflevering.
Onder meer zag men het smelten, plet
ten en snjjden van het zilver en het aan
brengen van den ruwen vorm; voor platte
voorwerpen, lepels enz., door middel "an
valhamers, voor bekers e.d. door middel
van draaiing. De afwerking, machinaal of
met de hand, geschiedde weer op andere
afdeelingen.
Op zeer speciale wjjze worden briam-
pjes verwijderd, waarna de voorwerpen in
een vitrioolbad gaan en ten slotte gepolijst
worden.
Atzonderljik genoemd dienen nog te wor
den de fabricage van kettinkjes en de ver
vaardiging van gedenkpenningen.
Na een bezoek van ruim 2 uur verlieten
de deelnemers aan de excursie voldaan de
fabriek.
L.S.E. EUTERPE"
Onder verwijzing naar een desbetreffende
advertentie elders in dit Blad verzoekt men
ons mede te deelen. dat het Leidsche Strijk-
ensemble „Euteipe" a.s. Maandagavond in
den foyer der Stadszaal zijn jaarlijksche
uitvoering zal geven. Na afloop van het con
cert is er gelegenheid tot het maken van
een dansje, dat afgewisseld zal worden
door verschillende attracties.
De heer W M. DUDOK, te Hilversum, aan
wien B. en W. voorstellen op te dragen twee
plannen te maken voor den Stadhuisbouw,
één met, één zonder gebruik van den ouden,
nog staanden voorgevel.