ZEG -MAMNIE
anecdota leidensia.
n^t het parlement.
'BOEKHOUDING IN ORDE
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 16 November 1929
Derde Blad
No. 21373
deze nieuwe Pirate catalogus staat vol met
honderden van de prachtigste cadeaux. Help
jij mij nu eens mijn St. Nicolaas en Kerst
geschenken uit te zoeken.
De nieuwe zeer vergroote Pirate-Catalogus is uit!
Vraagt nog heden uw gratis exemplaar aan.
De hoogste kwaliteit in sigaretten en cadeaux
Jaargang
Duizenden aanvragen komen
dagelijks binnen. Post nog
heden nevenstaanden bon.
beiden als woonplaats verkoren.
October 1650 ontving de
stads-regeering van een horloge-
M verzoek zich te Leiden te mogen
rjpn'n een pand, dat de stad toebehoor
den- n?r'emsche horlogemaker Jacob
ïnaar°. heette hij was een kun-
'«jej. 2lin vak; tenminste volgens zijne
fcpp|-ein8 aa" de Leidsche overheid had
phevfC (*oor exPerientie gevonden ver-
ite hjD| rare Ponsten, namentlijck diffe-
Ktoaecj-i 0ripn personagien na "t leven
'iJ 'n een bewegent postu>r
Me'eeWr 3n^er ooc^ Bethlehem
wu::.e X)0rle van onsen Salichmaker seer
,?epractiseert; oock een extraordi
mitsgaders een
irmaeckeliched°n
|k t^gr
i.:; Waarom hij Leiden als woon-
J» Haarlem verkoos, zette hij in
L\lir J bergredenen uiteen
hfi suppliant aen zijn jegen-
fonteyn;
i*- kPel ende andre v;
iv i^Maetse niet soodanige ruijmte
*-... ae* maken en stellen van zijn
*°nsten nodich is, ende dewyle
rtiiiit?
in dese volckrycke 9tadt, alwaer d'Acade-
mie is. noyt soodanige konsten en sijn ge-
sien, mede vermits hy suppliant door ve.e
studenten wert geporret tot 't volcomen op-
rr.aec-ken van sijne wefcken, soo keerde hy
suppliant hem aen UEd.. versouckende oot-
moedelic dat UE. believen hem suppliant
te laten gebruyckën voor soo veel jaren
als 't UE. sal goetvinden d'oude stads her-
bergh (even buiten de Z'jipoort), daerinrc
Frans Pelgrums van Assendclft alsnoch her-
bergh hout, enz. Ende dat cp alsulcke con-
ditie en voor soo veel penningen als UE
sullen beduncken te behooren. Ende mits
dat hij suppl. indien 't UE. belieft, op te
erve van deselve stads herberch aen den
i Rijnkant sal maken pen Uyrwerckspel en
j Slachklock mit twee uyrwijsers daeraen.
ende dewelcke hij suppliant mede continu-
elick stellen en onderhouden zal enz."
Hij verzocht verder vrijdom van stads grond,
zooals voormaals gehad heeft Mr. David.
Konstmaker binnen Amsterdam. Dit werd
hem voor vijf jaren vergund.
Een jendig doctor.
Den 16en April 1708 verdedigde Jan Jacob
Mauritius, zoon van een Amsterdamsch
koopman, aan de Universiteit te Leiden een
„Dissertatio philologica, de Gal lorum G«r-
manorumque origine" De promovendus was
toen vijftien jaar oud. Een zijner vrienden
had als vóórwoord tot de dissertatie een ge
dicht geplaatst, waarin hij o.a. van den
jeudigen doctor zegt:
„O roem van Amsterdam! O puik der
Jongelingen!
O waardste vriend! My lust tot uwen lof
te zingen.
Gy, die van jongs op hebt uw gaauwen
geest getoond,
En uwen ouderen de gryse hairen kroond.
O werrelds wonder! Gy die naauwlijks
vijftien jaaren
Ons komt uyt schriften der alouden te
verklaaren
Hoe de oude Duitschers" enz.
Weggeloopen Leidsch Student.
Sedert de oprichting van het Staten-Col-
lege te Leiden schijnen dt- Jezuïten vele
middelen aangewend te hebben om de
studenten tot verzet aan te sporen en hen
tot het Roomsohe geloof terug te brengen.
Dit was o.m. het geval met Cornelisz Jansz.
van Drongelen, die in 1593 op aanhitsing
der Jezuïten uit Leiden was weggeloopen
en een briefje achterliet, waarin hij het
theologische College noemde „een Collegie
der Duivelen". De Regent van het Staten
college Kuchlinus beklaagde zich herhaal
delijk over gevallen van weggeloopen stu
denten.
In 1603 werd als bursaal aangenomen
een zekere Harman Jansz., wiens vader
predikant te Wormer was; begin 1605 liep
het jongcmensch weg. Dc rector van de
Latijnsche school te Enkhuizen schreef
daarover aan zijn zoon Willem, die even
eens bursaal te Leiden was, het volgende
epistel:
..Hertcamp heeft van Herman (den weg
geloopen .student eenen brief onlangs ge-
cregen, doch wanneer da^denselven brief
geschreven is. en vermeldt hij niet, oock
niet waer hy geschreven is; maer uyt die
omstandigheyt can men lichtelyck mercken
dat hy by die Jesuyten is, want hy is ge
heel Jesuyts, hij schryft dat hy een suv-
vere maecht ghesocht heeft, dien hij nu
seyt ghevonden te hebben, te welen die
maecht Marya en moeder des Heeren, da er
hij alle dagen syn gebet voor uytstort. ende
schryft daer benevens dat hij dus langh
een mont Christen (een Christen alleen
maar met den mond) is gheweest, maer nu
die daet en waerheyt heeft. Wat dunckt u
Willem Theunis. en is hy daer nu niet wel
by, dat hy een houten ofte steenen beeii
gevonden heeft ende daer zijn gebet voor
uytstort? ende is sooverre wechgevaren van
den levenden Godt, tot stomme afgoden
tegen syn eedt en een verlochenaer Godts
en svns H. Woorts.
Siet wel toe, dat ghy u wacht, dat ofte
dier gelycke niet by der handt en ne?mt
ende wacht u voor 't geselschap van
sulcker gesinde en gelyck oock den begger-
sohen verekendooder Hwaer haest ge-
comen dat ïck u niet meer en vermaende
en dat my die Heer uyt dit ellendige leven
ruckte, want ick werde out en ben zeer
totten water genegen en cryge geen appetyt.
Ick leve dan ofte sterve, zyt Bartel en
ghy myner vermaninge gedachtich .want
al syt ghy jonger als ick. ghy suit oock
soo wel als ick voor 't gerichte Gods gestelt
worden, daerom weest op u hoede wat wy
doen, tsy tot sulcker verre ofte heymelycke
plaetsen. en meenen. 't sal en is wei voor de
menschen verborgen, tis nochtans voor Gods
oogen naekt en openbaer. daerom weest op
u hoede en leert sterven, dat ghy stervende,
leven moecht ende hiermede Godt in ge
nade bevolen en zeer van ons beyden, met
u beyden gegroet."
II AAI (te posten in open enveloppe, porto 11ltcent).
M3\Jl\ Aan PIRATE. AMSTERDAM. Postbus 716
Naam
Adres
Zendt mij s.v.p. gratis uw nieuwen Pirate Catalogus 1930 met VIJF
VRIJE COUPONS Van éénzelfde adres wordt slecht* één dezer
bons geaccepteerd. No, 44
verzet handhaven. Aan dit laatste is bijkans
niet meer te twijfelen en dus wacht België
een zeer lastige en moeilijke crisis! De so
cialisten willen thans geen coalitie met de
Katholieken; zjj verlangen eerst nieuwe ver
kiezingen. De Katholieken beschikken aJleen
echter niet over een meerderheid, evenmin
als de socialisten. Dus zal een minderheids-
regeering moeten worden gevormd met af
gebakend doel, dat van een groote meerder
heid verzekerd is!
Het treft wel ongelukkig voor onze Zui
derburen. dat. deze strubbeling over de rech
ten van beide volksdeel en als het ware va?,
aan den vooravond van het 100-jarig feen
van het bestaan van het Belgische konink
rijk: In het buitenland begint reeds onrusi
tot uiting te komen over deze verdeeld
heid, die inderdaad steeds scherper ka:akt?i
aanneemt en dat laat zich denken, gezien de
verhoudingen in ons werelddeel.
Een in tweeën uiteen gevallen België zou
ernstig het evenwicht verstoren:
Door de Belgische crisis zou echter ook de
Haagsche conferentie worden bedreigd, daar
Jaspar immers voorzitter daarvan is!
Nog een tweede conferentie heeft kans
uitgesteld te worden tot lateren datum al?
aanvankelijk in het voornemen lag, nl. de
Londensche conferentie over de ontwape
ning ter zee. Blijkbaar gaat het met de
voorbereiding daarvan niet zoo vlug als
Mc Donald en Hoover zich dat bij hun be
sprekingen hadden voorgesteld. Uit de on
derlinge pourparlers tusschen Frankrijk.
Italië en Japan blijkt in ieder geval wel,
RECLAME.
RECLAME.
L, onzen parlementairen medewerker)
DEN HAAG, 15 Nov. 1929.
jmtitie-begrooting Moet echtscheiding
makkelijker worden gemaakt? De
locpassing va11 de Vreemdelingenwet
IVeede Kamer is heden begonnen met
Ie doen wat er nog van de avondver-
lenng van gister was blijven liggen. Zij
ift de beide moties van den heer Wijn-
(Coram) verworpen met algemeene
imen op één na, de post „geheime uit
ren" met eenzelfde stemmenverhouding
Jd%keurd. de Begrooting van Buitenl.
•en en de Wet op de Middelen aange
ven en zich vervolgens verdiept in db
rooting van Justitie. Men weel dat daar-
j altijd grooten belangstelling bestaat,
irt,jj ook het leekenelement op juridisch
iêd gaarne een woordje medespreekt.
is ook heden het geval geweest. Een
van sprekers heeft allerlei juridische
gelegenheden te berde gebracht en nog
,6\ve niet aan het einde, zoodat Dinsdag
enkele sprekers zullen volgen. Er valt
;aan te denken ook slechts beknopt weer
even wat de verschillende sprekers heb-
beloogd We moeten ons bepalen enkele i
ten niet meer dan aan te stippen. Wan-
rde minister van Justitie aan het woord
eweest, kunnen we misschien op een of
er onderwerp nader terug komen.
Inder meer hebben wij den heer v. Wijn-
jen (R.-K.) hooren opkomen tegen de
duiking van de wetgeving op de echt-
leiding door een- kunstje dat hier op neer
at, dat men tegen de bedoeling der wet
toch met onderling goedvinden kan
seiden. Dat was hem een doorn in het
hij vroeg den minister daartegen
iitregelen te nemen. Dat wenschten ook
vrijzinnig-democraten, mevr. Van Itallie
fan Embden en Mr. Marchant, maar zij
'en het mogelijk maken, dat er openlijk
onderling goedvinden gescheiden kan
rien en de heer v. Wijnbergen wil dit de
nschen juist onmogelijk maken De heer
eitkamp (C.-H.) drong aan op verlaging
de notaristarieven, mevr. BakkerNort
-D.) deed een goed woord voor de bede-
en landloopers, die nu totaal verkeerd
den behandeld. Daarmee stemde de heer
der Heide (S.D.A.P.) is. Hij klaagde
is over de taaie en ongenietelijke lec-
van de Kinderwetten en vroeg of daar
leesbaarder stof van was te maken,
de heer Van der Heide dan niet dat
klacht op onze heele wetgeving is toe
in? Laat hij dan maar eens neuzen
ize sociale wetten, in de Pensioenwet-
in de Drankwet, ja, elke wet lijdt
hetzelfde e"uvel van even ongeniele-
op tal van punten onbegrijpelijk te
Ifs voor geschoolde juristen is het
:en heksenwerk om uit een bepaling
is te worden. Maar laat hij dan ook
uit het oog verliezen, dat al die wetten
lot 9tand gekomen met de medewer-
van het Parlement waarvan hij zelf
uitmaakt en dat dit er dus ook aan-
|Mijk voor is. De heer Van der Heide
wk tegenover de klacht van den heer
Wijnbergen over toenemende onzede-
*id uiteengezet, dat het met onze on-
iüjkheid niet zoo. bar is gesteld. In
?er tijden was het veel erger. Hij gaf
man een nogal gepeperde anecdote, maar
hii er nog meer wilde vertellen, was»
'J)d Juist om! De heer Boon (Lib.) heeft
®a!s de heer Drop (S.D.A.P.) geklaagd
de slechte regeling van de rechtsbij-
aan on- of minvermogenden.
[Laatstgenoemde heeft tevens weer kri-
geoefend op de willekeurige wijze,
irop de Vreemdelingenwet wordt toe-
Mevr. BakkerNort en de heer
nbelt (Lib.) hebben uiteengezet, dat
oei de regeling van het muziek-auteurs-
'I hier te lande niet in orde is De heer
oaer van Twist (A.-R.) deed een pro-
hooren tegen de handhaving van den
wang en drong aan op de regeling
«et binnenvaartrecht. De heer Zandt
Ger. Staatspartij) eindelijk vroeg een
toerbod eninvoering van de
?'rafü Toen is de Kamer tot Dinsdag
•Agegaan.
Uitstel van twee conferenties?
Crisis in België Labonr
in 't gedrang.
Met grooter meerderheid dan gedacht
was, heeft het Fransohe kabinet Tardieu
het eerste treffen met de Kamer gewo:«-
nen, dooh het heeft er hard voor moeten
vechten! Na de regeeringsverklaring wa
ren er zelfs pessimisten, die een val ver
kondigden. Een drietal dingen hebben even
wel het pleit ten gunste van de combinatie
Tardieu-Briand beslecht: de rede van den
nieuwen premier, de aangekondigde belas
tingverlaging en last not least de schitte
rende rede van Briand. Deze had alle -moe
heid afgelegd en heeft in een meesleepende
redevoering, die speciaal links bijzonder
werd toegejuicht, alhoewel ook rechts zich
er voor moest buigen, de Kamer gekneed!
In duidelijke taal heeft Briand zijn toe
naderingspolitiek nog eeüs doen hooren en
Tardieu kwam deze tenslotte nog eens be
vestigen. In Duit-schland betoonde men zich
dan ook tevredende Hugenberg-pers na
tuurlijk uitgezonderd! De laatste kon zich
werpen op een schijnbare tegenstrijdigheid
in de jongste Fransche verklaringen, die
echter in wezen niets om het lijf heeft. Dat
zit zoo: Te Den Haag is afgesproken, das
op uiterlijk 30 Juni 1930 ook de derde zone
ontruimd zal zijn en de Franschen zijn
voornemens zich daar strikt aan te houden.
Evenwel hebben zij doen uitkomen, dat
dit inhoudt de ratificatie van het Young-
plan en de practische uitvoering daarvan.
Tengevolge van den dood van Stj-esemann,
de kabinetscrisis in Frankrijk en het Hu-
genbergsche Volksbegehren is deze ratifi
catie eenigszins in het gedrang gekomen,
maar er rest niettemin nog voldoende tijd
om alles voor Januari in orde te brengen
en in zes maanden kan Frankrijk wel zij-a
tToepen terugnemen
Nu voor de Internationele Bank het sta
tuut is gereed gekomen en Bazel is aange
wezen als plaats van vestiging, zij het laat
ste onder protest van de Belgen, die Brus
sel hadden voorgeslagen, kan er eenige
spoed worden gezet achter de tweede Haag
sche conferentie, waar alles in kannen en
kruiken zal moeten worden gebracht. De
ratificatie door de parlementen is dan
slechts eer formule geworden; zelfs voor
Duit-schland, al zal daar volgende maand
nog een volksreferendum plaats moeten
Ihebben over Hugenberg's inval, waarvan
de mislukking echter zeker is!
Eén gevaar dreigt er nog: nieuw uitstel
zulks als gevolg van de crisis, die in België
tnvermijdeltjk lijkt. De oorzaak is de groote
kwestie, die België al tientallen van jaren
bezig houdt, doch langzamerhand acuut is
'«eworden: de vervlaamsching d?r Gentsche
Hoogeschool. Men weet, hoezeer de Vlamin
gen in het tweetalige land door de Franskil
jons zjjn kort gehouden en slechts voetje
voor voetje hun rechten konden dóorze'ten.
Een der einddoelen was steeds: Gent en
zijn 'Hoegeschool geheel Vlaaimch. Met- hand
en tand hebben de Walen zich daartegen ver
zet en nog willen zjj zich niet gewonnen
geven. In de regeering en politieke partijen
zijn het de liberalen, die zich verzetten,
maar de Katholieken hebben thans ingezien,
dat langer uitstel gevaarlijk zou kunnen
worden voor de Belgische eenheid en dien
tengevolge willen dezen nu doorzetten, des
noods na een regeeringscrisis. De premier
'ANAP I.5.— PER MAAND.
Bur van dit Blad onder No 9334
Jaspar.
Jaspar heeft het ronduit gezegd, dat de
kwestie nu haar beslag moet krijgen en
dat hq zal heengaan, als de liberalen hun
