De Rijksbegrooting voor 1930
70ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 19 October 1929
Tweede Blad
No. 21349
BINNENLAND.
Het voorloopig verslag der Tweede Kamer.
Blijkens het Voorloopig Verslag der Tweede
Kamer over het le hoofdstuk der Rijk'be-
I frooting 1930 (Algemeene beschouwingen)
i «rdon van verschillende zijden opmer
kingen gemaakt over den uitslag der ver-
I bezingen, vooral in verband met Ie vor-
I ning en het karakter van het Kamnet
De verkiezingsuitslag maakt, naar de mee
zing van verscheidene leden, een democra
tisch regeeringsbeleid tot een gebiedende
noodzakelijkheid. Andere leden kwamen
daartegen op.
Het herstel der rechtsche coalitie, zoo
merkten verscheidene leden op, is blijkbaar
afgestuit op de moeilijkheden, die men bij
I het vaststellen van een werkprogram heeft
ontmoet.
Zij drongen er op aan, dat de formateur
alsnog het ontwerp-program zou bekend
maken, dat door hem bij zijn poging tot vor
ming van een rechtsch parlementair kabinet
I aan je rechtsche fracties is voorgelegd en
mededeeling zou doen van de opmerkingen,
"■elke deze hem daarover hebben doen toe-
1 komen.
Daaruit zou kunnen blijken of de reden
van weigering der Chr.-historischen gelegen
waa in gemis aan instemming met dit ont-
werp-program of in beduchtheid zich te bla-
meeren door een samengaan met de R.K.
Andere leden waren van oordeel, dat men
'Ion formateur bezwaarlijk inlichtingen kan
"agen over het verloop van zijn mislukte
P°king tot vorming van een parlementair
kabinet.
Vele leden waren van oordeel, dat na de
mislukte formatie van een parlementair
kabinet dezelfde staatsman niet had moeten
"Ptreden als formateur van een extra-parle
mentair kabinet. Door den persoon van den
Jwmateur reeds werd aan dit kabinet een
karakter gegeven, dat met een parlementair
kabinet zekere trekken gemeen heeft of
althans den schijn daarvan oproept.
Ook de wijze waarop het kabinet werd
Seformeerd, had vele leden bevreemd Bij de
keuze van de ministers is zeer overhaast te
werk gegaan
Verscheidene leden spraken hun leed
wezen en teleurstelling er over uit, dat in
Troonrede gemist wordt een kloeke be-
ginselverklaring, waaruit blijkt, dat het ka-
inet een bewind denkt te voeren, dat reke-
mg houdt met de Christelijke levens- en
wereldbeschouwing.
«fk!""'!6 'edon vroegen, wat men te ver-
'en heeft ten aanzien van de Zondags-
teiin.en bestrijding van allerlei, de Chris-
EnV f2e^eD ondermijnende, vermaken.
'e?en. die hun in vorige jareD
wenschen herhaalden, achten thÉns
het juiste oogenblik aangebroken voor af
schaffing van de vaccinatie.
Sommige leden drongen aan op een afzon
derlijk departement van landbouw, of, indien
daartegen bezwaren bestaan, op onderbren
ging van de afd. landbouw bij het Dep. van
Arbeid, H. en N.
Andere leden waren van oordeel, dat
Arbeid een afzonderlijk departement behoort
te vormen.
Sommige leden achtten het gewenscht, het
Dep. van Arbeid in elk geval te ontlasten
door Volksgezondheid over te brengen naar
Binnenl. Zaken.
Voorts werd opgemerkt, dat de handels
politiek niet bij het Dep. van Financiën be
hoort, terwijl men de werkverschaffing ver
der bij Arbeid wilde onderbrengen.
De financieele paragraaf in de Troonrede
bad verscbeudene leden ongerust gemaakt.
Zij deed hen vreezen, dat de liiiancieeie po
litiek zou worden voortgezet, die in dè af-
geloopen jaren voor de wetgeving op soc.aal
gebied en terzake van het onderwgs een
beletsel is geweest Zij achtten de uitlatin
gen opzettelijk gewild en zagen daarin den
domineerenden geest van Min. de Geer en
een bewijs, dat de R.K. formateur het pro
gram van zijn partij volkomen verloochent.
Ook andere leden konden het pessimisme
van de Miliioenennota niet deelen, want de
fn ancieele toestand, noopt volstrekt niet tot
zoo groote voorzichtigheid. Al of niet be
wust hebben de financieele beschouwingen
in de Millioenennota's een tendenz, die haar
onbetrouwbaar maken.
Verschillende leden zonden gaame ver
nemen, we'.ke de voornemens der Regeering
zijn met he.rekking tot de verdere saneering
van de financiën, zooals de regeling van de
latente 6chuld op de spoorwegen en de af
schrijving op woningbouwkapitaal.
Sommige leden hadden tot hunne telenr-
steling de aankondiging van vojrnemens tot
verdere belasi gv.raring gemist. Naar hun
raeening eischt het belang van het econo
misch leven, dat de belastingen verder wor
den verlaagd. Handel en Nijverheid zullen
dan beter tot concurrentie met het buitenland
in ktaat zijn.
Verscheidene leden wenschten een wij
ziging van de Comptabiliteitswet in dien
zin, dat de wetgevende macht telkenjare te
beslissen zal hebben, welke bestemming aan
bet saldo van de laatst afgesloten Staatsreke
ning zal worden gegeven.
Van verschillende zijden werd voorts er
op aangedrongen, om de overschotten in
het leecingsfonds aan te wenden voor ver
vroegde verlaging van de belastingen, ten
behoeve van dat fonds geheven.
Verscheidene leden waarschuwden tegen
elk denkbeeld tot invoering van oen onderlian-
delingstarief, hetwelk echter door andcr9
ledoi werd bepleit.
Gaarne zouden eenige leden vernemen boe
de Regeer,ng denkt over de Pan-hluropa
denkbeelden.
Gevraagd werd voorts, hoe de Regeering
denkt over een tolunie tusscbeo Nederland
en Indië.
Verscheidene leden drongen aan op af
schaffing van het registratierecht op vei
lingen.
Van verschillende zijden werd aangedron
gen op een aanmerkelijke uitbreiding van het
Nijverheidsonderwijs.
Versche.dene leden betreurden, dat blijkens
de Troonrede nationale ontwapening met in
het voornemen van het kabinet ligt.
Een aantal leden wenschten een herzie-
ning van art. 187 der Grondwet in dien
zm, dat voortaan voor een mobilisatie van
's lands weermacht de voorafgaande goed
keuring der Staten-Generaal ?al worden ver-
eischt
Door verscheidene leden werd aangedron
gen op ruimere toepassing van de Arbeidswet,
terwijl voorziening werd gevraagd in den
dringenden toestand voor de ouden van dagen.
Noodzakelijk werd verder geacht een var-
hooging van de salarissen en loonen, in het
bijzender ook voor de vrouwelijke ambte
naren, onderwijzers en jeugdige personen
en toekenning van een premievrjj pens., aan
gezien door de tot stand gekomen verbetering
de berinnering aan den algemeenen achter
uitgang in sa'aris bij de ambtenaren nog niet
is uitgewischt.
Enkele leden, die het goede erkennen, dat
tot dnsver door bezuiniging is bereikt, meen
den dat met een eigenlijke reorganisatie
van den Staatsdienst nog zelfs geen '"gin
ia gemaakt. Fes zoodanige reorpa-isatiemoet
niet alieen strekken om efficiency te be
reiken, maar ook om de samenwerking van
verschillende Regeerings!ich3men zoo vlot
mogelijk te maken.
De hier aan het woord zijnde leden ver
langden een stelselmatig onderzoek van het
vraagstuk der doelmatige overheidsbemoeiing.
Ook zon de vraag onder de oogen moeten
worden ge:7en of riet ter verzekering van
continuïteit in het Regeeringsbeleid, het in
stituut van technische irristers wen=che-
ljjk is.
Tegelijk zou in de werkwijze derStaten-
Generaal nog menige verandering zijn te
brengen.
Sommige joden stemd°n in met hetgeen in
de Troonrede ten aantien van Ned. Indië
wor.it medenedee'd. al hlb'ft er ruimte over
voor veel vragen, bijv. op welke wijze de
verdere uitvoering van d" bestuurshervorming
van 1922 za' n'aat' h"Fben. Gevroagd werd
of afgezien is van de benoeming van een
Staatscommissie, waarop de heer Colijn ten
vorige jare had aangedrongen.
Hetgeen in de Troonrede over Curasao
I wordt medegedeeld, achtten sommige leden
j niet in den juisten toon gezet. Zij ver.von-
l dorder, er zich over, dat met geen woord mel
ding is gemaakt van hetgeen daar in den af-
gelor.pen zomer is gebeurd,
j Opgemerkt werd, dat de zinsnede in de
Troonrede betreffende een nieuwe regeling
met België verwijst naar de gedachtenwis-
j seling, die in het vorige zittingsjaar plaats
had. Een der oorzaken van het minder goede
verloop der gedachtenwisseling is gelegen
in de gebrekkige samenwerking tuaschm
Buten'.anfsche Zaken en Waterstaat.
De hoop werd uitgesproken, dat de Re
geering bij benoemingen zooveel mogelijk
or.pnrtijf'igheid zou be.rach'.en. Vers h idè-ie
leden vroegen of do Regeering niet user dan
tot dusver rekening moet houden met de be
langrijke plaats, die de sociaal-democratie
in be' land inneemt
Ten slotte werd nog de aandacht erop
ges ertigti, dat sinds jaren een aantal wets
ontwerpen aanhangig is waarvan de afdoe
ning achterwege blijft (ontwerp-Schippers-
wet, afschaffing Staatsloterij, wijziging Zee-
oi.gevallenwet 1919, wijziging Stuwadoors
wet, uitsluitende bevoegdheid van notaris
sen tot het houden van openbare veTkoopin-
gK van onroerende zaken, voorbehoud be
voegdheid toetreding ontwerp verdrag-Wash
ington inzake achturen dag).
BELGISCHE MAATREGEL
IN NEDERLAND.
De z. g. compensatiebijslag.
Op de vragen van het Tweede Kamerlid,
den heer Krijger, betreffende de wijze van
uitvoering door de Belgiscshe regeering op
Nederlandsch gebied van een Belgischen
maatregel van bestuur inzake het verleenen
van een z.g. „compensatiebijslag" voor
scheepsvracht uit Duitschland, bestemd voor
Antwerpen, hebben de ministers van water-
staat en van buitenlandsche zaken geant-
woord:
Ter verkrijging van den z.g. ..compensa
tiebijslag", welke sedert kort door België
wordt toegekend voor ladingen, welke langs
de Zeeschelde of het Kanaal van Terneuzem
uit Belgische havens worden vervoerd naar
plaatsen aan den Rijn boven Emmerik, be
nevens aan zijn zijrivieren en aangesloten
kanalen moeten de schippers aan boord heb
ben een volgens vastgesteld model opge
maakte verklaring, welke aan de toezicht-
posten te Hansweert en te Ruhort ter visee
ring moet worden aangeboden. De vice-
consul van België te Hansweert plaatst een
aanteekening op de verklaring, waaruit
volgt, dat het schip Hansweert is gepas
seerd, nadat is gebleken, dat de lading,
welke op de verklaring is vermeld, overeen
stemt met die van het cognossement.
Tussc'hen de Nederlandsche en Belgische
regeeringen is ter zake geen overleg ge
pleegd.
DE VERDEELING
VAN DEN ZENDTIJD.
Advies van den Radioraad vastgesteld.
Uit Den Haag wordt aan Het Volk gemeld:
In ambtelijke kringen alhier, gaat het
gerucht, dat in de Donderdag gehouden
vergadering van den Radioraad het defini
tief advies aan den minister is vastgesteld.
Dit advies zou een grondslag bevatten voor
een billijke verdeeling van den zendtijd. De
inhoud van dit advies zou bereids aan de
verschillende omroepverenigingen ver
trouwelijk zijn medegedeeld; deze vereni
gingen zouden zijn uitgenoodigd tot een
gemeenschappelijke vergadering met de
zendtijdcommissie uit den Radioraad op
Donderdag 25 October in Den Haag. Vol
gens dit gerucht bevat dit door den Radio
raad uitgewerkte schema een gemeen
schappelijk algemeen programma van zeer
kleinen omvang, dat door de verschillende
omroepverenigingen gezamelijk zou moeten
worden verzorgd.
RADIO-TELEFOONVERKEER
MET INDIE.
Met ingang van Maandag a.s. wordt bij
wijze van proef de gelegenheid opengesteld
om in het telefoonverkeer met Indië de ge
sprekken te Amsterdam te voern via het
gewone abonné-toestel ten huize van den-
gene, voor wien het gesprek bestemd is. In
de regeling van aanvraag en afwikkeling
der gesprekken wordt geen wijziging ge
bracht. Extra kosten voor een ,,huis"-ge-
sprek zijn niet verschuldigd.
De aandacht wordt er op gevestigd, dat
het hier een proefneming geldt.
Binnenkort zullen voorts nog spreekcellen
in gebruik worden gesteld op de Goederen
beurs en de Effectenbeurs te Amsterdam.
DE POSTVLUCHTEN.
Bij de K. L. M. is bericht ingekomen dat
het vierde postvliegtuig, op weg naar Indië,
gistermorgen om 6.30 van Boedapest is ver
trokken en 15.14 uur te Konstantinopel is
aangekomen.
VERSPREIDE BERICHTEN.
Bij Kon. besluit is benoemd tot bur
gemeester der gemeente Norg E. R. Tonckena
UIT NED. OOST-INDIE.
PEST.
SOERABAJA, 19 Oct. (Aneta) Soerabajfi
is met pest besmet verklaard*.
DE OP DE DUITSCHE SCHEEPSBOUWWERVEN IN KIEL GEBOUWDE KLEINE KRUISER „KARLSRUHE" heeft de
helling verlaten en zijn eerste proefvaart met succes volbracht. Op 6 November a.s. zal het schip officieel door de Duitsche
Ri^ksmarine worden overgenomen.
DUITSCHE OORLOGSBODEMS hebben een bezoek aan het hooge Noorden gebracht.
Bij die gelegenheid konden de matrozen allerlei inheemsche curiositeiten koopen, om
die mede te nemen naar de „Heimat". De „Jantjes" bjj de Lap'x.ders in onderhandeling.
IN VERBAND MET DE RELLETJES TE MAASTRICHT naar aanleiding van de sta
king aan de Zinkwitfabriek, worden de fabrieksgebouwen streng bewaakt. Slechts
door etn zijdeur kan men in en uitgaan.
HET DRUKKE VERKEER IN DE RESIDENTIE eischt breedere straten en meer ruimte voor een trambaan. In de
le v. d. Boschstraat is men daarmede nu bezig. Een overzicht van 't werk.
