Humor uit het Buitenland
RADiG-PROGRAMMA.
KlerkJEen heer voor U, meneer. HIJ zegt, dat htf het ge-
ïelm van Ow succes wl) weten."
Directeur van bedenkelijke maatschappij „Goeie hemel. 13
hi) ?an de pers ot van de politie (Passing ShowX
Kind. dat zich verveelt, (wier ouders artistiek ztfn aangelegd^
O moesje, kunnen we werkelijk geen klektoestel betalen
„v, mwwv, (Passing Show),
Vriend, tot heerenboer „Je klaagt nou wel. dat Je dochter
altijd nieuwe Jurken noodtg heeft, maar je moet toch toegeven,
dat Je er de mooiste vogelverschikkers uit de buurt aan te
danken hebt". (London Opinion),
Klein meisje tot jongmenscïr, dat haar zuster komt bezosken:
„Mary zet, dat lk maar wat met moest praten tot ze beneden
komt".
Jongmensch O, zoo, zei ze dat
Meisje„Ja, en ik moest niet op te veel vragen antwoord
geven." (Humorist),
ii M-Jj 7 '~ï'rv0'vèa'"^rw1
-
----- >.-4>ïèi3".
"1/y*-skst-p-.
*V-
Gelegenheids-tuinman, die een pad aanlegt„D'er is iets
verschrikkelijks gebeurd, mevrouw. Het cement is ineens hard
geworden en nu ken ik hier niet weg komme."
Wouw des huizes .Ben je mal. Je kunt daar nJet blijven.
Je weet heel goed. dat ik daar Juist dat cupido-beeldje wil
hebben." (Humorist).,
Zoontje van den leeuwentemmer.Vader. Ik ben klaar met
m'n oefeningen. Mag ik nu bulten gaan spelen
.(Passing ShowJ,
baai ter eere. Overal ontwaakte de begeerte
om goed te maken wat aan haar misdreven
was, althans voor zoover dit ging.
Was ook hie.in misschien eenlge politiek?
Misschien, al is het aannemelijk, dat de
Franse hen in volle oprechtheid en bewonde
ring staarden naar de heldin, die hun land
had gered en hun koning gekroond. De
politiek, zoo politiek er was, zou dan deze
geweest zijn:
De Engelsohen waren het land uitge
drongen, behalve uit Calais, dat zij in 1458
zouden moeten opgeven. Karei VII regeerde
onbetwist over heel Frankrijk. Ging het
aan .de heldin, die hem had doen kronen,
onder den smaad te laten van ketterij, af
valligheid, afgoderij? Zou het gewaagd zijn te
denken, d3t heel Frankrijk, met zijn koning
aar. het hoofd, wen3chte daarin verandering
te brengen? Hoe het zij, een feit is het,
dat in 1452 een herziening van het be
faamde proces door den paus werd bevolen,
eene herziening, die met Jeanne's rehabilitatie
eindigde. (1).
Da was het b6gmin van een lange periode
die, naar men weet, in 1920, bijna twee jaar
na het einde van den wereldoorlog, eindigde
met Jeanne's heiligverklaring.
Over dit feit en wat daaraan voorafging,
noteerde ik, totaal onwetend in de procedure
der Roomsch-katholieke kerk in zake hei
ligverklaring, de noodige inlichtingen, welke
ik putte uit een breedvoerige uiteenzetting
van monseigneur' Baudrillari. aartsbisschop
van Metilene, die behalve den titel, dien
zjjn kerk hem gaf, ook den wereldlijken mag
voeren en dat dan ook doet van „lid
der Académie frangaise". Voor hen, die het
artikel in zjjn geheel willen lezen en mis
schien lust mochten hebben te controleeren
of ik wel juist verkort weergeef wat de aarts
bisschop zegt, diene, dat het voorkomtin
eene der zeer mooie „Editions des Horizons
de France". Het werk heet Jeanne Dare,
bevat artikelen over de nieuwe heilige van
Maréchal Foch, L. Bertrand, G. Goyan, II.
Lavedan, L. Madelin, Henri Robert, monseig
neur Baudrillart en G. Hanetaux; het is goed
gedrukt en verrijkt met de reproductie in
kleuren, zilver en goud, van oude weefsels,
platen of medaillons, ie betrekking hebben
op Jeanne Dare.
Sprekende over de procedure der heiligver
klaring herinnert monseigneur Baudrillart er
aao, dat aan de heiligverklaring een langdu
rig en zeer minitieus onderzoek voorafgaat.
Dat onderzoek („épreuve") loopt, wat de
heiligheid betreft, over de drie zoogennaai'do
theologaie deugden: geloof, hoop, -id:over
de vier cardln3le deugden: rechtvaardigheid,
k acht, voorzichtigheii matigheid; over do
inoreele deugden, die zich bij de voorgaande
aansluiten en ten slotte over die deugden,
welke meer in hot bijzonder vereischt worden
door den staat en de omstandigheden, waarin
zich de dienaar of de dienaresse Gods, die
heilig verklaard zal worden, bevindt.
Dit onderzoek („épreuve"), deze toetsing,
wordt niet in eens, achtereenvo'gens, gedaan.
Rij opvolgende étappes heeft het plaats en
bri elke étappe wordt al het voorafgaande op
nieuw onder het oog genomen.
Wat nu de heiligverklaring van Jeame
Pare betreft, was dit onderzoek moeilijk.
Zij tocb was veroordeeld door een kerkelijke
rechtbank, die door een bisschop gepresideerd
werd. Zij was aan den wereldlijken rechter
overgeleverd in tegenwoordigheid van een
kardinaal der Roomsch-katholieke kerk. Bij
het onderzoek moest dus worden uitgegaan
van dat begin om te kunnen opklimmen t.ot
het culmineerende pnnt der canonisatie.
De eerste étappe was de rehabilitatie na
het proces tot herziening van het proces te
Ronaan. Het herziening?-proces dnurdevan
1452—1456. „Een politiek proces", zeide
men, „meer voor Karei VII dan voor Jean
ne", maar dan toch een ernstig proces, waar
toe de eerste stappen niet gedaan waren door
den koning of zijn regeering, maar door de
mceder en de broers van Jeanne. (2). Bij
deze eerste étape werd de getuigenis ge
vraagd van 125 personen, die Jeanne gekend
hadden of haar hadden gehoord. In 144
verhoeren werd getracht het noodige licht
te verkrijgon. Overal, waar Jeanne geweest
is, wordt het onderzoek voortgezet. In dui
delijk licht moet komen of haar geloof, haar
reinheid, haar deugd onbevlekt was. De re
sultaten zijn goed en „providentieel sa
menvallen". aldus monseigneur Bandrillart
de uitspraak der rehabilitatie valt sa
men met het juiste oogenblik. waarop door
de feiten Jeanne's profetie vervuld werd,
dat de Engtlschen geheel uit Frankrijk zou
den worden weggedrongen.
Er is nu een lange tussehenpoos. Zij
duurt 418 jaren. Dan komt de twe«3e étape:
het proces ter zaligspreking. In 1§74 mach
tigt paus Fius IX monseigneur Dupanloup,
bisschop van Orleans, om een regelmatig
onderzoek in te stellen der zaak van Jeanne
Dare, welk onderzoek in 1920 zou
uitlocpen op de plechtige proclamatie der
heiligheid van de Fransche heldin.
Reeds een eeuw eerder had paus Benedic
ts- XIV. groot kenner en wetgever op -et
gebied der canonisatie, getuigd van den pro
fetische]] geest van Jeanne, va?i het goed
ailon van haar geloof en harer zeden. Doch
hfi had er aan toegevoegd: „Men heeft ech
ter te haren opzichte nog nooit het woord
heiligheid uitgesproken, noch dat van lieroï-
quo deugden; nog minder was daaromtrent
eei oordeel uitgesproken; het is geoorloofd
daaruit af te leiden, dat de gave der profe
tie niet noodzakelijkerwijs de heiligheid met
zich voert".
Ten tijde van Jeanne Dare's geboorte
licerschte, aldus monseigneur Baudrillart,
groote wanorde in de Roomsch-katholieke
kerk door het feit van het groote schism»
in het Westen: pausen en conciliën ver
doemen elkaar al dertig jaar lang. Doch
het geloof des volks blijft en Jeanne is
een kind van dit goede christelijke volk.
Zij is een goede christin, maar zij is het
meer dan anderen. De geestelijke rechters
in het proces van Poitiers verklaren in
haar, die voor hen verscheen, nooit iets
anders gezien !e hebben dan goeds: nede
righeid, maagdelijkheid, vroomheid, eerlijk
heid, eenvoud. Zij bidt veel. Zij biecht
veel, zij gaal veel Ier communie. Van haar
dertiende jaar af bewandelt zij de onge
wone wegen van liet mystieke leven, wordt
zij begunstigd met visioenen, als ware zij
de gelijke der grootste heiligen Persoonlijk
geleid door de hemelsche verschijningen, die
haar geworden, blijft zij even eenvoudig
als vast in haar geloof. Zij gelooft alles
wat de katholieke kerk gelooft: tijdens he«
proces der beatificatie wordt niet één be
zwaar geuit tegen de geloofsleer van Jeanne.
,.En waarlijk aldus de aartsbisschop,
wiens sludic ik volg dal is een won
der. wanneer men denkt aan al de duister
heden, opgestapeld door de rechters van
Rouaan. grimmig belust om haar te vei-
oordeelen als keiter en opstandige tegen
de kerk".
De geleerde schrijver wijst er dan op
met hoe zeker onderscheidingsvermogen
Jeanne het geloof in de haar gedane open
baringen en haar onderwerping aan de
universeele kerk heeft weten te verzoenen
met den tegenstand, dien zij biedt aan de
bijzondere, feilbare en partijdige rechtbank,
die haar oordeelde. Déér zit de kern van
heel het proces harer veroordeeling, dédr
het bijna onontknoopbare net, dat voor de
beschuldigde gespannen werd.
De rechters van het rehabilitatie-proces
hebben dien knoop doorgehakt. Zij hebben
erkend, dat God vrij was te handelen door
middel van dergelijke openbaringen, en
dat het niet alleen vrijstond aan het men-
schelijk geweten om aan die openbaringen
te gehoorzamen, doch dat die gehoorzaam
heid een plicht was.
In het algemeen, zegt monseigneur Bau
drillart. eischt de voorzichtigheid, de wijs
heid, de nederigheid, dat een particulier
zich onderwerpe aan de autoriteit van zijn
gewonen bisschop. Doch zoo deze particu
lier in alle voorzichtigheid en zedelijk
zeker is van te zijn? onfier den invloed
van den Heiligen Geest, wordt hem deze
verplichting niet opgelegd. Waaruit volgt,
dat de rechters van Rouaan niet het recht
hadden zich uit te spreken over het dia
bolisch karakler van de stemmen, die
Jeanne hoorde; eveneens volgt daaruit, dat
Jeanne, naar behooren ingelicht door het
advie9 der rechters van Poitiers, het
recht had die stemmen te beschouwen als
komende van God, dus het recht ,en deu
plicht om in haar te gelooven en haar tc
gehoorzamen. Builen de quaestie van de
onderwerping aan de Kerk was geen en
kele leerstellige quaestie in het spel.
Aldus monseigneur Baudrillart.
Het was de oorlog, de groote, die Frank
rijk aan den rand van den ondergang
bracht, die den stoot gaf lot de voorbe
reiding der derde étape: de heiligverkla
ring. Deze laatste had plaats den 16en
Mei 1920 in Sint-Pieter te Rome, door
paus Benediclus XV.
Onder imponeerende stille was het
oogenblik aangekomen, waarop de paus,
drie malen achtereen aangeroepen door den
advocaat van het Heilig Consistorie, in
naam der Universeele Kerk, welker hoofd
en onfeilbaar voorlichter monseigneur
Baudriilart hem noemt, de volgende niet
meer te veranderen en definitieve sen
tentie uitsprak:
„Voor do eer van de heilige en ondeel
bare Drieëenheid, voor de opheffing van
het katholieke geloot en do toeneming van
den christelijken godsdienst, krachtens het
gezag van Onzen Heer Jezus Christus, dat
der welgelukzalige apostelen Pelrus en
Paulus en het Onze, verklaren wij na
rijpe overwegingen, na talrijke gebeden tot
God te hebben opgezonden na het advies
ingewonnen tc hebben van Onze venerabele
broeders de kardinalen der Heilige room-
sche kerk, de patriarchen, de aartsbisschop
pen, de bisschoppen, die in de stad aan
wezig waren, dat de welgelukzalige Jeanne
d'Arc is heilig en schrijven wij haar in
op den catalogus der heiligen. In naam
des Vaders, des Zoons en des Heiligen
Geestes, Amen!"
Dit is het naspel der groote tragedie
uit de XVe eeuw. Het voldeed evenzeer
hen, die haar als heilige willen aanbidden
als dezulken, die in haar de groote hel
din erkennen, welke Frankrijk redde in
moeilijke dagen, die al9 het ware be
lichaamt Frankrijk's vaderlandsliefde en
voor wie in elk waarlijk Fransch hart een
altaar is opgericht van bewondering en
liefde. Zij had de moeiten gedragen, zij
moest ook de eer deelen.
A. J. BOTHENIUS BROUWER
Dezelfde paus, Calixlus IV. had
Cauchon, bisschop van Beauvais. die het
eerste proces van Jeanne Dare leidde,
geëxcommuniceerd. Toen Cauchon in 1443
stierf, groef het gepeupel zijn lijk op en
wierp het op de mestvaalt
O In het begin van de pauselijke bul,
die de revisie beveelt, staat vermeld, dat
Pierre en Jean Dare, leeken, en de vrouw
Isabelle, hun moeder", zich tot den paus
hadden gewend De moeder van Jeanne
Dare heette Isabella Romée.
VOOR ZONDAG 29 SEPTEMBER.
Huizen (1875 M.) 9.00 V.A.R.A, Mede
deel.,gen voor Pos.duiveu.ieititbbas b.u2:
VARa Gramoloomnuziek U.U>: VARA.
Meoedeejngen in 't Esperanto 9.25: VA
KA Orge.recital lO.uO: VARA Orkestcoa-
cert, viool- en celloso.o-Hagepreekjes
12.00-12.40: AVRO. Lezing door dr. H. C,
Sluiter over: De zegetocht van het he.io-cen-
tnxche stelsel 12.4Ü-2.00: Concert door
hot AVKO-Octet. So.o-viool: Boris Lensky
200-2.30: AVKO-Tooneeihalluurtje 2.30
-300: Concert dcor het Amstcrdamseiie Man
doline Sextet 3.00-5.00: Concert door
bot Omroeporkest. Solist: J. W. R. Oeibrs-
viool 5.00: VARA. Kinderuur.je 5.40:
VARA. Wtkelijksch nieuws G.OO: VARA.
Orgelrecital 6.15: VPRO. Gewijde bijeen
komst in het Kerkgebouw der Ned. Herv,
Gemeente te Zaandam. Lezing over: Er
zijn grenzen". Medewerking van alt en orgel
S.00: AVRO. Tijdsein, po.s- en sportber.
8.08: Concertgebouw te Amsterdam,
Volksconcert door het Concertgibiuiw-Orkest
Sok.-'tMarix LoevensohD-cello. Na afloop:
Gramofoonmuziek 12.00: Sluiting.
Hilversum 298 M. Na 6 uur 1071 M.
8.30-9.30: KRO. Morgenwijding 9.50:
NCRV. (Golll. 1071 M.). Kerkdienst vanuit
de Herst. Evang. Lutk. Kerk te Amsterdam
12.30—1.30: KRO. Concert door het
KRO-Trio 1.30-2.00: KRO. Godsdienst
onderricht voor ouderen 2.00-2.SO: KRO.
Lezing over„Literair leven in Scandinavië"
('n Reisbeeld) 2.30-4.30: KRO. Concert.
Mandolineclub 4.30-5t00: K1,0. Zieken' a f-
uurtje 5.35: NCRV. Kerkdienst vanuit do
Ned. Herv. Kerk te Oosterbeek 7.30-
8.00: KRO. Lezing over: „De werking van
da Arbeidsgeschillenwet 1923" 8.01-8.10:
KRO. Fraatjo door den KRO-voorz. 8.10-
9.30: „Katoentje, de Dieuwe huishoudster",
Operette in 1 bedrijf. Muziek van Jacq. Of
fenbach 9.30-9.45: KRO. Nieuwsber.
9.45-10.45: Orkestconcert 10.45: KRO.
Kpioloog door Klein Koor.
Daventry (1155 4 M.). 3.50Concert, J.
Coxon-sopraan .T. Kinniburgh-bas, Orkest
5.20: Pianorecital door Solomon 5.50:
Bijbellezing 6.05-6.35: ca. Kerk-cantate
No. 19 van Bach. Vocale- en instrumentale
solisten, orgel en orkest 6.45-8.05: Kerk
dienst 8.20: Kerkdienst 9.05: Lief-
dadigheidsoproep 9.10: Nieuwsber.
9.25: Concert. Orke-t, V. Lambelet-sopraan.
A. Sandler-viool 10.50: Epiloog,
Parijs „Radio Paris" (1725 M.) 12.20:
Religieuse causerie en gewijde muziek, met
medewerking van Gemengd Koor van Parijs
1.05: Gramofooi:muziek 4.50: Gramo
foonmuziek 6.50: Gramofoonmuziek
8.05: Circus Radio Paris 8.35: Orkest
concert 9.35-10.35: Concert.
Lanrenberq (473 M.) 8 209.20Orkest-
concert 9.20-10.20: Morgenwijding
12.50-1.20: Openluchtzang 1.20-2.50: Con
cert, orkest en cello 4.50-6.20: Orkest-
concert 8.20: Concert. Orkest en viooL
Daarna tot 12.20: Dansmuziek.
Brussel (5085 M.) 4.20 Concert. Orkest
zang en declamatie 6.50: Gramofoon
muziek 8.35: Concert. Orkest, tenor en
piano.
Kalnndborg (1153 M.) 12.20—1.20: Con
cert. Instrumentaal Ensemble 3.50-5.50:
Concert. Orkest en piano 8.2O-9.20: Zang
door E. Renmert 9.20-9.50: Zang door
Ugo Branner 10.20-11.20: Concert. Oikest
en instrumentale solisten 11.20-12.50:
Dansmuziek.
Zeesan (1635 M.) 7.20—9.15: Lezingen.
9.15: Klokkenspel 9.20: Mc.rgenwijLi.ig
en klokgelui 11.20: „Was horen Sie?"
11.50: Lezing 12.20: Orkestconcert
2.10: Beelduit*. 2.20: Sprookjes
2,50: Gramofoonmuziek 3.50: Sportver-
slag 4.35: „Der arme Heinrich", Duit-
scho sage van Gerhart Hauptmann 6.50-
8.10: Lezingen 8.20: Concert Orkest, C.
Savobe-hariton, Lucie Stern-piano. Daarna
tot 12.50: Dansmuziek.
VOOR MAANDAG 30 SEPTEMBER.
Huizen, 1875 M. 10.00—10.15: Mor
genwijding 12.152.00: Concert door het
AVRO-Kwartet 2.002.30: Gramofoon
muziek 2.30430: Aansl. van het Rem
brandt-Theater te Amsterdam 5.00G.OO:
Kinderuurtje 6017.15: Concert door
het AVRO-Kwartet 7.15—7.15: AVRO-
Boekonhalfuurtjc. Drs. Arn. Saalborn spreekt
over; John Galsworthy 8.009.15: Con
cert door het Amsterdamseh Instrumentaal
Solisten-Kwartet. Wouter Denijs en Han
Beuker (op twee vleugels) 9.159.30:
Praatje door Fred Fry over: Taallessen
19291930 9.3011.10: Concert door het
Omroeporkest 10.15: Persbcr. Na afloop
van het concert: Gramofoonmuziek 12.00
Sluiting.
Hilversnm, 298 M. Na 6 uur 1071 M. Uil
sluitend NCRV.-Uitz. 10.30—11.00: Zie-
kendionst - 12.301.45: Orgelconcert
2.002.35: Uitzending voor scholen 5 00
6 30: Gramofoonmuziek 6.307.00: Li
teraire lezing over: „Twee vroeggestorven
dichters uit de 17de eeuw7.00800:
Uurtje voor de rijpere jeugd 8.00: Lezing
over: „Rondom onze verantwoordelijkheid".
Orkestconcert. Na afloop Persberichten.
Daventry, 1554,4 M. 10.35: Morgen
wijding 11.05: Lezing 11.2011.50:
Proefuitzending Televisie 11.50: Gramo
foonmuziek 12.20: Concert. K. Hartley,
mezzo-sopraan. G. Lambert, bariton 12.60
Orgelconcert. Cinema-orgel 1.20: Orkest
concert 2.20: Uitzending voor scholen i
2.50: Lezing 3.25: Lezing 3.46: Be
richten 3.50: Dansmuziek 4.35: Or
kestconcert 5.35: Kinderuurlje G20:
Lezing 6.35: Nieuwsber. 7.05: Piano
recital door L. England 7.20: Lezing
7.45: Lezing 8 05: Vaudeville 930:
Lezing 10.00: Nieuwsber. 10.20: Con
cert. Orkest, R. Henderson, bariton 11.20
Dansmuziek 12.2012.35: Beelduitzen
ding.
Parijs Radio-Paris", 1725 M. 12.50
2.20: Gramofoonmuziek 4.05: Gramofoon
muziek 6.55: Gramofoonmuziek 8.30:
Concert. Kwartet, zang en piano.
Langenberg, 473 M. 7 208.15: Gra
mofoonmuziek 8.209.20' Orkeslconcert
10.3511.30: Gramofoonmuziek 12.30
Gramofoonmuziek 1.252.50: Concert.
Orkest, viola 5.556.50: Trio-concert
8.208.50: Gramofoonmuziek 8.50: Or
kestconcert. Daarna tot 12.20: Orkestconcert
Brussel, 508,5 M. 5.20: Dansmuziek
6.20: Piano-recital 6.50: Gramofoonmu
ziek 8.35: Concert. Orkest en zang
9.50: Dansmuziek.
Kalnndborg, 1153 M. 12 20—2.20: Or
kestconcert 3.555.55: Concert. Instru
mentaal Ensemble 8 359 50: Concert.
Orkest en viool 9.5010.20: Zang
10.3511.30: Orkestconcert.
Zeesen, 1635 M. 6.1012.50: Lezingen
12.501 15: Gramofoonmuziek 1.15
1.50: Nieuwsberichlen 2 202.50: Gra
mofoonmuziek 2 50—4 50: Lezingen -
4.506.50: Concert uil Berlijn 5.508 20
Lezingen 8 20: Vocaal concert A Schulz-
Lichlerfeld, alt 8.50: Orkestconcert
9.35 „Die Rückkehr des verlorenen Sohnes"
van André Gide. Daarna tot 12.50: Dans
muziek.
3-3
