70ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 21 September 1929
Tweede Blad
No. 21326
OUD EN NIEUW LEIDEN.
BINNENLAND.
DE FEESTEN VAN HET
MARINE-INSTITUUT.
UIT HET PARLEMENT.
VOORHEEN
DE HOOGSTRAAT.
EN THANS.
Toespraken en geschenken.
HET REUNISTENDINER.
Per extra-trein zijn de reünisten gisteren
te 3 u. 20 min. te Den Helder aangekomen
ter bijwoning van de feesten van het Ma
rine-Instituut Het corps der adelborsten was
op het perron met den commandant van het
instituut den overste Heeris. Daarna werden
de reünisten in de wachtkamer 3de klas
toegesproken door den kolonel Hartkamp, die
hen welkom heette en gewaagde van een
geest van kameraadschap, die zoovelen naar
Den Helder had gevoerd.
Spr. bracht hulde aan burgemeester
Driessen. Daarop werd de stoet samen
gesteld op het Stationsplein.
Op het Havenplein werd halt gehouden
bij het monument ter nagedachtenis aan het
gedurende de oorlogsjaren omgekomen ma
rinepersoneel. Admiraal Van den Bosch hield
een korte rede en legde een krans neer.
Vervolgens begaf de stoet zich naar hel
Koninklijk Instituut voor de Marine, waar
allen zich schaarden rondom den Van
Speyck-mast Hierbij sprak de commandant
van het instituut een woord van welkom.
Nadat het Wilhelmus gespeeld was, sprak
de eerevoorzitter van het comité, admiraal
Van den Bosch, die herinnerde aan de ka
meraadschap, die onder de reünisten
heerscht, en die een cadeau aanbood aan
het instituut, een fraaie zonneklok voor de
amusementszaal. Hij herinnerde eraan, dat
ruim 400 reünisten hier vertegenwoordigd
zijn, waarvan velen de marine trouw zijn
gebleven en anderen hun levensgeluk in
andere banen hebben gezocht.
Vervolgens voerde het woord de kolonel
J. F. Ostel, die onlangs uit Ned.-Indië terug
is gekeerd en namens de reünisten in Ned.-
Indië een schilderij aanbood, hetgeen voor
stelt de reede van Cheribon met on den
achtergrond de Tjerimai
Het woord werd nu genomen door den
oud-kapitein ter zee Oudemans. die aan
den commandant van het instituut een enve
loppe overhandigde voor een te stichten
sportfonds voor de adelborsten. Aan giften
ineens was daarvoor binnengekomen f. 4300
en van jaarlijksche bijdragen tot een bedrag
van f. 160, hetgeen gekapitaliseerd verte
genwoordigt een bedrag van f. 7000 totaal,
terwijl in Indië op last van den comman
dant der zeemacht ook nog giften ingeza
meld zullen worden
De commandant van het instituut heeft
de verschillende sprekers bedankt voor de
verschillende geschenken, waarna hij de
adelborsten uitnoodigde om een driewerf
hoezee uit te brengen op de reünisten
Daarna werd door vele reünisten het
instituut bezichtigd, terwijl in de rceptie-
zaal een buffet met ververschingen was
ingericht. Vervolgens werd een gezellige
bijeenkomst gehouden in de marineclub.
Om 5 uur ontving de vice-admiraal Quant
het feestcomité en daarna in intiemen kring
zijn jaargenooten.
Om 7 uur had het reunistendiner plaats
|n de amusementszaal van het koninklijk
instituut voor de marine. Om 7.10 kwam
de Prins binnen, die mpt den Koninklijken
'rein van 6.31 met de Koningin en Prinsp®
Juliana was aangekomen.
De muziek speelde het Wilhelmus en de
Prins nam plaats lusschen admiraal Van
den Bosch en schout bij nacht Dullemond.
Oe muziek speelde het Adelborstenlied.
daarvan de eerste 2 coupletten door allen
*erden meegezongen De tafel was ver
eerd met oranjekleurige dahlia's Het menu
geteekend door den oud-luitenant ter
fce Bloem, die geestige episodes uit zijn in-
!ütuutslijd in beeld heeft gebracht.
Admiraal Van den Bosch nam het woord
en sprak den Prins toe, zeggende, dat hij
niet oneerbiedig wilde zijn maar de ko
ninklijke familie wilde vergelijken met een
klaverblad van vier, doelende op de Ko
ningin, den Prins, Prinses Juliana en
Koningin Emma; dat een klaverblad van
vier een symbool is van het geluk en dat
de koninklijke familie Nederland veel ge
luk heeft aangebracht en hij wijdde den
eersten dronk aan de Koningin. Hij heette
den Argentijnschen corveltenkapitein Car-
rega in het Fxansch welkom en dronk op de
gezondheid van den president van de repu
bliek Argentinië. Kapitein Carrega dankte
in hel Fransch.
Na een lange rede van admiraal van den
j Bosch heeft de Prins een korte toespraak
gehouden en den heildronk ingesteld op het
Instituut.
Het woord werd vervolgens gevoerd door
i vice-admiraal Quant, admiraal de Booy,
burgemeester Driessen, de garnizoenscom
mandant van den Helder, de chef van het
corps officieren van administratie, een
tweetal reünisten, n.l de heeren Cox en
v d. Star, overste Warnsinck, oud-kapitein
I ter zee, Boelen, overste Jhr. Viches, de
president van den senaat van het corps
adelborsten Hornsveld. kolonel Hartkamp,
president van het uitvoerend comité en ver
der een der cud-leeraren van het instituut,
de heer Van den Bergh.
Tegen 10 uur verliet men de tafel voor het
bijwonen van een muziekuitvoering op het
Havenplein door drie muziekkorpsen, aan
geboden door de burgerij.
Na het concert werd een vuurwerk afge
stoken op den Steenen Dam aan de over
zijde van de haven, eveneens aangeboden
door de burgerij. Tegen 11 uur begaven de
Prins en de reünisten zich naar de Marine
Club waar men nog eenigen tijd gezellig
bij elkander bleef.
DE KONINGIN-MOEDER
TE ASSEN.
Bezoek aan het Wilhelmina-Ziekenhuis.
Gistermiddag arriveerde de Koningin-
Moeder te Assen met het doel het Wilhel-
mina-Ziekenhuis een bezoek te brengen.
H. M. arriveerde met den trein van 1 uur
1 min., waaraan een hofrijtuig was gehaakt.
Op het perron waren ter verwelkoming
aanwezig de Commissaris der Koningin mr.
J. T. Linthorst Lohman en de burgemeester
mr. J. Bothenius Lohman. Tot het gevolg
van de Koningin-Moeder behoorden jhr. van
Tets, kamerheer, en freule Van Tuvll van
Serooskerke, hofdame.
In het ziekenhuis bezocht H. M. allereerst
de huiskamer van de zusters, waar veel be
langstelling werd getoond voor plannen en
foto's betreffende ziekenhuiswerk en consul-
tatiebureaux in de gemeente Emmen. Toen
werd een rondgang begonnen door het ge-
heele gebouw en vervolgens de kinderkamer
bezocht. Alle patiënten werden vriendelijk
toegesproken en ontvingen gescheken.
Daarna werden de operatiekamer en de
Röntgenkamer bezichtigd H. M. ging ver
volgens naar het consultatiebureau voor
zuigelingen, dat gelegen is aan den over
kant van het ziekenhuis, waar zij werd
ontvangen door dr. Y Wiel inga, bestuurs
lid van dit concultatiebureau. H. M. stelde
zich op de hoogte van verschillende sta
tistieken van gebrekkigen en misvormden.
Verschillende door H. M. gestelde vragen
werden beantwoord door dr. Wielinga, dr.
la Chapclle en zuster Heeringa, hoofd van
den kraamverplegingsdienst. In een der ka
mers werd aanschouwelijk voorgesteld de
vroegere en tegenwoordige verzorging van
babies, waarvoor H. M. veel belangstelling
toonde.
Na het bezoek heeft H. M. een rijtoer ge
maakt en werd ten huize van den Com
missaris der Koningin de thee gebruikt
Daarbij waren ook aanwezig de burge
meester. mr. J Bothenius Lohman en zijn
cchtgenoote. ds Spaans en dr. la Chapeile.
Om halfvier vertrok de Koningin-Moeder
naar het station, uitgeleide gedaan door den
Commissaris der Koningin en den Burge
meester.
JUBILEUM M. F. GRAAFLAND.
Veertig jaar in dienst der lichamelijke
opvoedng.
Heden is het 40 jaren geleden, dat do
heer M. F. Graafland te Den Haag zich in
dienst stelde van de lichamelijke opvoeding.
De heer Graafland, die 11 October 1868
te Nieuw Helvoet geboren werd, hefet héél
veel gedaan voor de lichamelijke opvoeding
in ons land. Reeds in 1889 werd hij benoemd
1 aan de militaire gymnastiek-, scherm- en
zwemschool te 's-Gravenhage, waarna hij
1895 de acte M. O. Lich. Oef. behaalde.
Twee jaren later volgde zijn benoeming tot
gymnastiek-or.derwijzer aan twee openbare
en aan een bijzondere M. U. L O.-school te
s-Gravenhagc. In 1902 en 1903 maakte hij
buitenlandsche studiereizen. In 1909 werd
hij benoemd tot leeraar lich. oef. aan het
Nederl. Lyceum te 's-Gravenhage, in 1913
tot rijksinspecteur van de lich. opv. in de
derde inspectie, Groningen. Friesland,
Drente en Overijsel en na zich in den loop
der jaren op zijn gebied onderscheiden te
hebben werd hij met ingang van 1 Januari
1926 benoemd tot rijksinspecteur voor de
lich. opvoeding in lfle tweede inspectie nl.
Groningen, Friesland, Drente. Noord-Hol
land, Zuid-Holland en Utrecht.
De heer Graafland is lid van verdienste
van verschillende vereenigingen. eerc-voor-
zitter der danies-gymn.-vereeniging Eclecta
te Groningen, van 190S af lid der commis
sie van den Ned Voetbalbond voor school-
voctbal en der pers- en propaganda-com-
missie, lid der commissie van den Ned.
Zwembond voor schoolzwemmen, voorzit
ter der commissie van het N. O. C. voor
sport buiten de schooluren, lid der commis
sie van het N. O. G. voor Schoolsport, voor
zitter der centrale commissie van de K. N.
A. U. voor Schoolathletiek en vervult nog
verschillende andere functies.
De heer Graafland heeft de overtuiging,
dat het Nederlandsche volk geleid moet
worden in sportieve richting met toevoe
ging daaraan van de elementen uit buiten
landsche stelsels, welke het Nederlandsche
tot een harmonisch geheel kan stempelen.
Het was daarom, dat hij allereerst opne
men van de oefenstof aan Zweedsche wand
rekken en banken in het Ned. opvoedings
systeem in 1905 al ernstig heeft aanbevo
len.
In hoofdzaak is de toestand dank zij
den jubilaris in ons land zóó (wat de
Lich. Opv. betreft), dat, indien de uitvoering
geschiedde zcoals de wettelijke bepalingen
luiden, er geen land ter wereld is. waar de
zaak zoo in de puntjes is als in ons land.
Er i9 nu, mede dank zij den heer Graaf
land, een wettelijke regeling voor school
plichtige als voor schoolvrije jeugd van het
6e t/m. het 18e jaar
Vroeger waren het alleen vrije en orde
oefeningen Tegenwoordig alleen Lichame
lijke oefeningen, in de zaal als op het ter
rein. Op het terrein is de leerstof ook me
thodisch geregeld.
De heer Graafland heeft o.m. gedaan we
ten te krijgen, dat examen kan worden afge
legd ter verkrijging van het getuigschrift ais
sportleider of als spoTtleidster, hetgeen een
officieele erkenning is door de regeering
van de sportbeweging.
Sedert 1 Mei j.l. woont de heer Graafland
weer in Den Haag. Daarvoor in Deventer,
Zwolle en Den Haag.
BEGRAFENIS
F. L. BROEKVELDT.
Op de Algem. begraafplaats te 's-Graven
hage is gistermiddag het stoffelijk overschot
van den heer F. L. Broekveldt. in leven
oud-directeur Binnenlandsche Bestuur in
Ned.-Indië, ter aarde besteld.
Tot den kring van belangstellenden be
hoorden de generaals Swart en Schutstal
van Woudenberg, ir. J. W. de Bruyn Kops,
oud-directeur van Burg. Openb Werken in
Ned.-Indië, vele oud-residenten en ass.-resi-
denten, zoomede een deputatie uit het be
stuur van de Vereeniging van Ambtenaren
B B t.w de heeren C. J. Feith, voorzitter en
C Schultz. penningmeester
Een schat van bloemen dekte de baar.
Bij de groeve schetste de oud-resident de
heer R. Peereboom, de verdiensten van den
ontslapene, die tot voor weinige dagen nog
vroolijk was en plannen maakte. De over
ledene heeft een moeilijke en belangrijke
loopbaan gehad en hij was voor velen een
voorbeeld. Spr. heeft langen tijd met den
heer Broekveldt mogen samenwerken, toen
deze bestuurshoofd in Malang was. Z. .n vol
gende ambten waren die van resident van
Besoeki en Soerabaja en van directeur B.B.;
daaruit is wel gebleken, hoezeer de Regee
ring zijn arbeid waardeerde.
Namens de Vereeniging van ambtenaren
B.B. bracht de heer Feith een laatsten
groet. Spr. wees erop, hoe zeer de heer
Broekveldt naast zijn ambtelijk werk gele
genheid vond om aan het vereenigingsleven
deel te nemen.
Hierna werden bloemen gestrooid. Een
zoon dankte voor de belangstelling.
WIJZIGING
ZUIDERZEESTEUNWET.
Het Tweede Kamerlid Duymaer van
Twist heeft aan den minister van Water
staat de volgende vragen gesteld;
Kan de minister mededeclen, wat,de re
den is, dat aan de toezegging van zijn
ambtsvoorganger, in de vergadering van de
Tweede Kamer van 16 Mei gedaan, niet
werd voldaan, om nog vóór het einde van
het afgeloopen zittingsjaar een wetsontwerp
in te dienen tot wijziging van de Zuiderzee-
steunwet?
Is de voorbereiding van het wetsontwerp
thans zoo ver gevorderd, dat het wijzigings-
ontwerp spoedig bij de Kamer kan inko
men, en kan de minister mededeelen, tegen
wanneer ongeveer de indiening kan ver
wacht worden?
DE POSTVLUCHTEN
NAAR INDIE.
Terwijl het eerste postvliegtuig gisteren te
Bangkok is aangekomen, arriveerde het
tweede te Konstantinopel.
VERSPREIDE BERICHTEN.
Bij Kon. besl. is met ingang van 18
September aan mr. T. J. Verschuur op zijn
verzoek, eervol ontslag verleend als lid van
den Radioraad. met dankbetuiging voor de
door hem als zoodanig bewezen diensten en
j is, voor het tijdvak van 18 September tot
en met 31 December 1933, benoemd tot lid
van den Radioraad mr. B. M. Berger, bur
gemeester van Venlo.
(Van onzen parlementairen medewerker).
DEN HAAG, 20 Sept. 1929.
Mr. Van Scbaick aanvaardt zijn ambt -
Een belangrijke rede.
In de Eerste Kamer sohjjnt het gevoelen
veld te winnen, dat een Adres van Ant
woord op do Troonrede, waarin zorgvuldig
vermeden wordt al wat op politiek gelijkt
en dat zich bepaalt een simpele terug
slag te zjjn op de genoemde rede, geen
reden van bestaan heeft. Dit valt toch af
te lelden nit de korte gedachtenwisseling,
welke heden aan de behandeling van het
ontworpen Adres ran Antwoord is vooraf
gegaan.
Alvorens het in behandeling kwam, deelde
de heer Van Embden (V.D.) mede, dat hij
en de beer Heerkens Thrjssen (R.K.) het
voornemen hadden gehad bij wtjze van amen
dement voor te stellen inplaats van een
eoho op elke zinsnede van de Troonrede
een korte verklaring in het Antwoord op te
nemen, waaruit in de eerste plaats zou
Wijken, dat de Kamer bereid was mede te
werken aan de totstandkoming van wette
lijke maatregelen in het belang van het
land. ZÜ hadden daarvan evenwel afgezien
omdat dit de zaak toch maar op de lange
baan zon schuiven, maar de mededeeling
van het in zijn geboorte gesmoorde plan
kon men opvatten als een vingerwijzing
voor bet volgende jaar.
Do heer Rink (Lib.) gevoelde er wel wat
voor: voor het uitdrukken van gevoelena
van eerbied jegens het Hoofd van den Staat
kan men met een tiental woorden volstaan.
De heer Hendels (S.D.A.P.) kwam toen
natuurlijk weer voor den dag met het denk
beeld het gansebe Adres van Antwoord als
volkomen overbodig te schrappen.
Van andere zijde, door de heeren Van
Wassenaer (C.H.), Briët (A.R.) en Van Voorst
(R.K.), werd daar weer tegen op gekomen,
doch de gedachtenwisseling bleef in het
algemeene en zonder voorstel tot wijziging
of schrapping en zonder verder debat, werf
het Adres van Antwoord goedgekeurd, na
dat de heer Oudegeast (S.D.A.P.) het noodig
had geacht, in de notulen uitdrukkelijk ta
laten verklaren, dat hij er tegen was.
Do Kamer komt 29 October weer bijeen
i tot behandeling van het Suikerwetje.
I In de heden gehouden vergadering van de
Tweede Kamer heeft de nieuwe voorzitter,
mr. Van Schaik, zjjn ambt aanvaard. Hü deed
I dit volgens gebruik met een korte rede,
waarin de gewone beleefdheden niet ont-
braken. Maar de heer Van Schaik heeft
tevens een paar dingen gezegd, die ook voor
anderen dan kamerleden van belang zijn
en wij geven hier een paar zinsneden, die
ons inziens wel de aandacht verdienen:
„Men spreekt en schrijft tegenwoordig
veel over de crisis van het parlementaire
stelsel, over den ziektetoestand, waarin
dit zou verkeeren, en zint op middelen
om den patiënt zijn vroegere jeugd en
gezondheid terug te geven. Ik heb mjj wel
eens afgevraagd, of deze diagnose, de
minder bevredigende toestanden op parle
mentair gebied, wel geheel juist is, en of
de zoogenaamde genezingspogingen wel
resultaat zullen hebben. Moet men niet
veeleer tot de conclusie komen, dat het
geheele maatschappelijke en staatkundige
leven op dit oogenblik in een sterken ont
wikkelingstoestand verkeert, waaraan niet
in de laatste plaats do wetgever bezig
is en voorloopig bezig zal blijven nieuwe
vermen te geven? tin ligt het dan niet
voor de hand, dat ook de staatsinrichting
zelve en het vertegenwoordigend stelsel
op den duur hun natuurlijk deel in deze
hervormingen znllen krjjgen?
Men late zich niet door bepaalde doc
trines over de werking van het parlemen-
tairo stelsel uit het veld slaan en geloove
niet te sterk aan ziekteverschijnselen. Een
volksvertegenwoordiging die zich klaar van
de groote vraagstukken voor dezen tijd
bewust is, en die bezield is met den vast
beraden wil om de oplossing daarvan met
alle kracht te fcevord.ren, zal haren recht-
matigen invloed niet verliezen en veel
ten bate van het land kannen tot stand
brengen".
Deze verstandige woorden meenden we
in extenso onder de oogen onzer lezers te
moeten brengen.
Na het presidium aanvaard te hebben,
heeft de heer Van Schaik voorgesteld het
interpellatieverzoek van den heer L. de Vis
ser (comm.), inzake de vervolging ran na
tionalisten in Ned.-Indië toe te staan. Maar
wanneer die interpellatie zal kunnen wor
den gehouden, ligt nog in het duister.
Een aantal aangelegenheden van huishou-
delijken aard zrjn vervolgens afgedaaner
zjjn commissies aangewezen, afdeelingen ge-
trokken, die hun voorzitters hebben aan
gewezen, en de Vrijdagmiddag is weer tot
vragendag aangewezen. Thans wacht de Ka
mer afdeelingsonderzoek, vooreerst van de
Staatsbegrooting, waarop znllen volgen de
Arbeidshemiddelingswet. de Pachtwet, hetont-
werp-Van den Berg betreffende bet geld-
3chietersbc-drijf en straks nog meer.
Nadat de heer Duv- (S.D A.P.) het verzoek
had gedaan om over de Gicssen-Nieuwkerk-
zaak te mogen interpelleeren, en de heer
Wjinkoop (Comm.) om te mogen interpel
leeren over de bonding van burgemeesters
en politie bij werkstakingen en over de
verbinding tusschen Nederland en de Sov
jet-republiek op welke verzoeken later
zal worden beslist is de Kamer tot
15 October uiteengegaan. Dan komt de Amb
tenarenwet aan de orde. i
