70$te Jaargang ZATERDAG 21 SEPTEMBER 1929 Ho. 21326 OFFICIEELE KENNISGEVING STADSNIEUWS. OP DEN DAG VAN HEDEN... Het voornaamste nieuws wm heden. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIEN 30 Cts. per regel roor advertentiSn uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertentiên 35 Cts. per regel. Kleine \dvertentiên uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecht. Voor eventueels opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 6 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54 PRIJS DEZER COURANT:] Voor Leiden per 3 maanden ƒ2.35, per week Buiten Leiden, waar agenter gevestigd zijn, per week Franco per post 2.35 portokosten. 'ƒ0 .18 „0.18 Dit nummer bestaat uit VIER Bladen EERSTE BLAD. HINDERWET. Burgemeester en Wethouders van Leiden; Gezien het verzoek van: a. de N.V. Sajetfabrieken P. Clos en Leembruggen om vergunning tot het uit breiden van de fabriek van wollen garens in het perceel Langegracht No. 5, kadastraal bekend Gemeente Leiden, Sectie B. No. 2815. b. A. J. N. Franke om vergunning tot het oprichten van een koekbakkerij in het per ceel Koddesteeg No. 1. kadastraal bekend Gemeente Leiden, Sectie H. No. 2541. Gelet op de artikelen 6 en 7 der Hinder wet; Geven kennis aan het publiek, dat ge noemde verzoeken met de bijlagen op de Secretarie dezer gemeente ter visie gelegd zijn alsmede dat op Zaterdag, den 5den Ocio- Ker ek. des voormiddags te half elf uren in het perceel Breestraat 125 (Bureau van Ge meentewerken) gelegenheid zal worden ge geven om bezwaren tegen deze verzoeken in te bréngen, terwijl zij er de aandacht op vestigen, dat niet tot beroep gerechtigd zijn zij, die niet overeenkomstig art. 7 der Hin derwet voor het gemeentebestuur of een zijner leden zijn verschenen, ten einde hun bezwaren mondeling toe te lichten. AUG. L. REIMERINGER, Weth. Loco-Burgemeester. VAN STRIJEN, Secretaris. Leiden, 31 September 1929. 3049 HET ALASTRIM-GEVAAR. Gezien de uitbreiding der Alastrim-geval- len hier te lande meenen wij goed te doen (zulks in overeenstemming met do destijds geplaatste opwekking van den Ge- neesk. Dienst, alhier) nog eens op te wek-' ken ter revaccinatie. De mogelijke tegen werping, dat er hier nog geen gevallen zijn gelukkig! houdt geen steek, daar het als men wacht tot zich gevallen voor doen te laat is Men spiegele zich aan Delft! Gelijk bekend, bestaat er hier ook ge legenheid voor kostelooze inenting in het SL Elisabethhofje aan de Oude Vest en wel Woensdag- en Zaterdagmiddags 2 uur. Men bestrijde het gevaar voor zoover men dit persoonlijk kan doen, thans nu het nog tijd is! Naar wij nader vernemen zal gelegenheid tot kostelooze inenting met ingang van Woensdag a.s. van het St. Elisabeth-hofje aan de Oude Vest worden overgebracht naar de Sadsgehoorzaal. Zulks met het oog op den grooten toeloop en de beperkte ruimte in genoemd hofje. PRACTICUM VOOR TUR1D1SCHE STUDENTEN. Prof. Gleveringa, hoogleeraar in het han delsrecht en het burgerlijk procesrecht, is voornemens, aan het eind van dezen acade- mischen cursus voor eenige candidaten in de rechten de gelegenheid te openen, eenigen tijd practisch werkzaam te zijn, bijv. op een advocatenkantoor. Aangezien aan onze universiteiten de ge legenheid voor de juridische studenten, om zich in de practijk te bekwamen, nog steeds ontbreekt, zijn deze pogingen van prof. Cleveringa ten zeerste toe te juichen. Op een zijner colleges hoopt de hooglee raar hieromtrent nadere mededeelingen te doen. Zij, die voor dit practicum in aanmerking willen komen, kunnen zich voorloopig op geven bij den ab-actis van de juridische faculteit der Leidsche Studenten KAMER VAN KOOPHANDEL EN FABRIEKEN VOOR RIJNLAND TE LEIDEN. Vergadering der Kamer van Koophandel cn fabrieken voor Rijnland op Dinsdag 24 September 1929, des namiddags 2.30 uur in de vergaderzaal der Kamer. Stationsw. 43 Agenda: 1. Opening; 2. Notulen; 3. Ingekomen stukken; 4. Mededeelingen; 5. Vaststelling datum der verkiezing; 6 Vaststelling adres inzake herziening der telefoontarieven; 7. Bespreking resultaat der actie, gevoerd in zake Amerikaansche invoerrechten; 8. Dis- trictsbelangen; 9 Huishoudelijke Vergade ring; 10. Rondvaag; 11. Sluiting. ACADEMISCHE EXAMENS. Geslaagd zijn voor het doktoraal examen rechtgeleerdheid de heeren B. Moret (Was senaar) en L. D. Pels Rijcken (Breda.) Bevorderd is tot doctor in de geneeskunde op proefschrift getiteld: „De beteekenis van Indoxylurir en Indoxylaemie, in het bij zonder voor enkele huidziekten", de heer A. J. G. Belinfante, geboren te 's-Graven- hage. TENTOONSTELLING VAN SCHILDERIJEN EN TEEKENINGEN DOOR WIJLEN W. H. VAN DER NAT. De officieele opening. In het Stedelijk Museum „de Lakenhal" ls hedenmiddag in tegenwoordigheid van enkele leden der Commissie voor dat mu seum. den adjunct-directeur den heer Koert, vertegenwoordigers van de Leidsche Kunst- vereemging, familieleden en genoodigden een tentoonstelling geopend van schilderijen en teekeningen door wijlen onzen stadgenoot d-en. heer W. H. van der Nat. Bij ontstentenis wegens uitsledigheid van den voorzitter, mr. A. van de Sande Bak- huyzen werd de tentoonstelling geopend door den waarnemend-voorzitter der com missie voornoemd, prof. dr L. Knappert, die na allen welkom te hebben geheeten, zijn blijdschap uitsprak over de totstandkoming dezer expositie en vervolgens het woord gat aan den heer Willem G. Brouwer, die een uiteenzetting gaf van de beteekenis van van der Nat's werk. Hieraan zij het voglende ontleend; Wij staan hier, aldus ving spr. aan, te midden van Willem van der Nat's werken en wij weten, dat geen werk meer er aai» toegevoegd kan worden. En terwijl de tij den ons slechts verwildering baren, staan wij hier te midden van werk, dat daarvoo* onbewogon bleef. Onbewogen, want van der Nat wist wal hij wilde en verkrachtte nimmer zijn drang naar schoonheid Te midden van de tallooze stroomingen, die kwamen en gingen, en momenteel een richting uitgaan van een intellectualisme, was hij met zich zelf in vrede. Vriend van Floris Verster, den gou- delijken droomer, den symphonie-componist was van der Nat wars van getheoretiseer. Hij gaf zich zooals hij was, mot alle deugden en ondeugden er aan verbonden. Deed nooit mooi, stelde zich nooit aan. Was nooit ge wichtig. doch eerlichtelijk bescheiden als verbaasd van eens anders durf, of bru taliteit of arrogantie. Hij haalde dan leuk weg zoo even zijn schouders opkeek eens links-achter zichen een glimlach trok over zijn bruine zonverbrande gezicht. En goedig liet hij dat gedoe aan zich voor bij gaan. Ook beoogde hij nooit iets, dat van intel- lectueelen huize kwam. Zijn werk, was. om der schoonheidswille. 't Was zijn ziel, die getroffen werd door 't geen hij zag en een drang om dal te geven kwam in hem opstuiven, en dwong hem pardoes tot den arbeid. Hij kon zoo razend vlug kijken. In een enkele krabbel, lei hij vaak het gansche beweeg van mensch of dier op papier en raak was elke lijn. Zoo is het eens gebeurd dat hij vele en vele jaren geleden een Leid sche professor moest uitbeelden, in 'n week blad „de Uilenspiegel", het politieke hekel blaadje dier dagen (een 35 jaar geleden). De prof. wilde zich niet ertoe leen en. Vond dat beneden zich, en dusvan Cer Nat moest maar zien klaar te komen. Al pratende en heen en weer loopende.nam .van der Nat zijn potloodje..trok zijn manchet wat uit en.bliksemsvlug kras naast kras. kwam er wat te staan op het blanke geste ven geval. Dienzelfden dag maakte hij zijn plaat voor „de Uilenspiegel", en was wel zoo hoffelijk, dien Professor een „blaadje" te laten toezenden, waarin diens beeltenis volmaakt ftelijkend te prijken stond Men heeft Va.n dér Nat wel eens ge noemd een Na-bloeier van de Haagsche school Alsof dat een lichte afwijking zou moeten beteekenen. Alleen hij is groot en kan groot zijn. wanneer hij staat in een grooten tijd. Het impressionisme van de Haagsche school, beleed hij van ganscher harte en waar hij door alle9 heen eerlijk was en trouw, daar liet hij zich niet uit zijn hoek dringen, door opkomende nieuwlichters Hij was zoo buitengewoon eenvoudig. Zoo innig-Hollandsch, desnoods op het ongema nierde af Hij waste goed soms voor deze maatschappij. Te simpel.bedoel ik. Niet bedacht op listigheden, die hem zou den kunnen doen struikelen, zoowel gees telijk als financieel. Had hij zorg of kom mer na eenigen tijd zocht hij zijn schetsboek op en scharrelde naar buiten enkwam hij na enkele uren dan terug, dan was zijn schetsboek gevulder, zijn zorg en kommer verminderd. En met rust en vertrouwen pakte hij het leven weer op. Hij kon zoo heerlijk iemand de volle waarheid zeggen om dan daarna zonder rancune weer den charmanten trouwen kerel te zijn dien hij door alles heen was. Het is alweer vijf jaar geleden dat hij mij op een avond op de Vliet-brug bij Crone- I stein zei: „Ik ga naar Spanje. Mijn palet moet eens wat andere kleuren brengen dan Hollandsche." Hij kwam terug, en al bracht hij Hollandsche werk en in Spanje geschil derd en geschetst.het was en bleef van der Nat, als uitingsvorm. Hij zag met Hol landsche oogen, die slechts schoonheid von den, doch nooit behoefden te zoeken. Is het dan ook niet begrijpelijk dat hij eens in zijn begin-periode, toen letterlijk alles hem tegenliep, en zijn vrienden hem poogden te helpen, door hem een kantoorbaantje aan tc bieden. hij als Balsac zei* Ik veracht U. Spr. besloot met te zeggen, dat van der Nat als een rasschildor begonnen is en alv een rasschilder van ons is gegaan, maar dat zijn werk, te midden waarvan spr stond, hem zal doen blijven leven, omdat zijn kunst oprecht is. Hiermede was de tentoonstelling geopend. DE BIOSCOPEN. Tropenkoorts! Wie van ons zag reeds niet de velerlei woes tij nverschrikkingen op het witte doek? Uitputtende dorst, huilende zandstormen, gluiperige Arabieren in diepe ravijnen, een doodende hitte. Dit alles vliegt op den krachtigen soldaat aan, die ver van zijn dierbaar vaderland en de vroo- lijke steden in vertwijfelende eenzaamheid een duimbreed onvruchtbaar Sahara-grond veroveren moet, tot hij er bij neervalt.... De zwakkeling gaat er ten gronde, de sterke wordt er een held of een schurk. Kapitein Maxwell wordt de schurk, die menschenlevens opoffert ten bate van eigen roem en meedoogenloos zijn vrouw jaren lang aan de pijnigingen van het ruwe en demoraliseerendc soldatenleven blootstelt. Haar vrienden stuurt hij den dood of de krankzinnigheid in. Deze man ziet slechts nog z.g. soldatenheldendom, schroeit alls gevoel uil en bekijkt vol trots in den spiegel zijn legioen van eer, dat veroverd werd ten koste van wat niet al. De charmante Irene Rich is een verruk kelijke Lady Diana, die haar man naar de •hel van eenzaamheid, bloed en ruw bederf volgde, om, wanneer het reeds te laat is, pas in te zien, dat haar keus verkeerd was. Vol spanning en mooie naluurtafereelen is deze film, die de ellende van de tropen- soldaten schril voor oogen toovert. Gelukkig, dat nog veel goed terecht mag komen, al moet de sympathieke luitenant Larry zijn besten vriend Kellogg neerschieten, wan neer hij, door smart waanzinnig geworden. Diana's verboden liefde aan haar echtgenoot verraden wil. Londen ziet ten slotte de raenschen in rust vereenigd, na veel onmenschelijke zorg en verdriet. Kapitein Maxwell slechts blijft in de bitter-wreede woestijn zijn weg van heldenwaan vervolgen. Deze hoofdfilm in het Trianon-theater biedt veel schoons, al had de regie uit dit gegeven zeker meer kunnen halen. Eenige danseressen en een komisch voor programma doen ook deze week dit theater weer haar goeden naam eer aan! Hollandsche films, schijnen althans in onze sleutelstad nog geen gebrek aan be langstelling te hebben! Want de vele malen dat zulk een rolprent in de Casino-bioscoop draaide, was de directie er verzekerd van goede zaken te maken! Zoo waren wij er gisteravond weer getuige van, ddt de film „Donker Amsterdam" een zoo goed als uit verkochte zaal trok! Een veelzeggende titel als deze trekt al tijd. „Donker Amsterdam" is een film, waarin men twee met vacantie naar Hol land gekomen Engelschen hun wedervarin gen goed en kwaad in onze hoofdstad ziet opdoen. Zij zijn hier natuurlijk niet be kend en al spoedig moe ton zij er voor zor gen niet in verkeerde handen te komen. Zij zijn hier echter ook al niet bang voor, want vechten kunnen zij ook! Welke avon turen zij daar meemaken, moet u zelf gaan zien! Wij willen er slechts van zeggen, dat zij er af en toe gevaarlijk tusschen zit ten, want, zooals men weet, heeft ook ons Amsterdam, evenals iedere andere groote stad, zijn ongunstige individuen, die met behulp van anderen chantage-praktijken uitoefenen. „Donker Amsterdam" is een zeer goede film. Ook de keur van Hollandsche artisten met Kees Pruis als ..jeune premier" levert prachtig werk Wij hebben deze rolprent die in geen enkel opzicht naar het ordinaire overhelt met genoegen aanschouwd en daarom kun nen we ook ieder aanraden deze -week een bezoek aan 't Casino te brengen! Men zal er als steeds ook nu weer ge nieten van de explicaties van Maurits Vi- geveno. Voor de pauze gaat, voorafgegaan door het Nieuws en twee vermakelijke kluchten, de film „Knocked out Brown", waaraan boksliefhebbers hun hart kunnen ophalen. Summa summarum: een zeer goed en af wisselend programma. is het 300 jaar geleden, dat Jan Pieters zoon Coen de grondlegger van de Neder- landsche macht in den Indischen Archipel en de stichter van de stad Batavia overleed. Jan Pieterszoon Coen is den 8sten Jan. 1587 geboren. In zijn jeugd was hij op een handelskantoor, maakte eerst als onder koopman, later als opperkoopman een reis naar Indiè, werd in 1613 aangesteld tot boekhouder-generaal en tot president van de loges te Bantam en Jacatra. In 1614 volgde zijn benoeming tot direc teur-generaal van den handel en in 1617 tot gouverneur-generaal, waartoe hij in later jaren nog eens werd benoemd. In 1619 stichtte Coen de stad Batavia op de plaats van het verwoeste Jacatra. Zoowel als krijgsoverste en als bestuur der toonde hij groote talenten. Het bestuur en het rechtswezen in het gebied, dat hij voor de compagnie verworven had (Batavia en ommelanden), werd door hem op uit muntende wijze georganiseerd. Zijn doel wa9 de compagnie te dienen; steeds had hij dat doel voor oogen en nim mer heeft hij geschroomd middelen, ook zelfs de strengste, vooral tegenover de in landers te gebruiken ten einde dat doel te bereiken. Hij was een streng-geloovig Cal vinist. die uiterst forsch optrad tegen de moreele uitwassen der toenmalige ruwe koloniale maatschappij. Na een serie prachtige opnamen in na tuurlijke kleuren van het dal der Aveyron en een kluchtige twee-acter, waarin de hoofdrollen op onverbeterlijke wijze door peuters van nauwelijks 10 jaar worden ver vuld, draait in het City-theater als eerste hoofdfilm „De valsche speler". De inhoud is min of meer afgezaagd: een hij en een zij worden verliefd op elkaar zeer tegen den zin van een gewetenloozen schurk, die door hetzelfde meisje te trouwen een einde wil maken aan zijn leven van bedrog. Op een partijtje ten huize van het meisje wordt hij evenwel betrapt op valsch spel; hij wordt de deur uitgejaagd, maar keert terug om zich van zijn medeminnaar te ontdoen. Een hevig gevecht volgt; de schurk dreigt te winnen, maar dan grjjpt het meisje een revolver en schiet den schurk neer. Iedereen gelooft, dat de schurk dood is, en aan den vooravond van hun huwelijk wordt het meisje beschuldigd van moord. Hoewel ze haar onschuld volhoudt, wordt ze ter dood veroordeeld en eerst op het allerlaatste oogenhlik, wanneer het vonnis staat voltrok ken te worden, blijkt dat de schurk nog in leven is. Het einde is niet moeilijk te raden: de schurk wordt gearresteerd en de jongelui krijgen elkaar. Dorothy Revier en Thorn Moore vervullen de hoofdrollen op een wijze, die ons deze film toch met genoegen tot het einde doet aanschouwen. Na de pauze een Apachenfilm „Schadu wen van Parijs". De inhoud van deze rol prent vertoont een merkwaardige overeen komst met de eerste hoofdfilm: een dan seres wordt bemind door een rijken Ameri kaan en een apache. Natuurlijk moet ook hier de apache het onderspit delven en toont de laatste acte de echtverbintenis van twee gelukkige menschen. Warner Baxter en Margaret Livingston vervullen de hoofdrol len, wat voor kenners geen nadere aanbeve ling behoeft. Luxor-theater Een nieuwe uitvinding doen is het werk van een genie, althans in dien die uitvinding van beteekenis is, doch deze prestatie moet ten slotte slechts kin derspel worden geacht, vergeleken bij d£ te overwinnen moeilijkheden om de „vondst" te kapitaliseerenJohny Wright is zulk een geluksmensch, maar dat hij tevoren de gekste avonturen („gok" in tweeërlei beteekenis 1) beleeft, spreekt van zelf. Meerdere malen denken wij, dat de ster van zijn succes ten onder zal gaan, maar uit den poel van misère komt Johny mèt zijn uitvinding ten laatste als triom fator te voorsohijn. „Een reuzenboffer" hoet deze rolprent, die den toeschouwer vele vroolijke oogenblikken bezorgt, en de naam is waarlijk uitstekend gekozen! Van een geheel anderen aard is de hoofd film „Op weg naar Singapore". De titel zegt bitter weinig, doch het door Ramon Navarro, Ernest Torrence en Joan Crawford zeer goed gespeelde verhaal bevat deson danks een stijgende climax, is rijk aan sterk-dramatische scènes en heeft een tot voldoening stemmend slotl Hei is de geschiedenis van den kapitein van een zeeschip, die spoedig na zijn hu welijk tot de conclusie komt. dat zijn vrouw (die door haar vader tot dit huwelijk geprest was) niets om hem geeft, waardoor hij aan den drank verslaafd raakt. Dit tol groote vreugde van deD derden stuurman, die den kapitein laat overrompelen en wegvoeren, en vervolgens den jongeren broer in de boeien laat slaan. Een reden is altijd wel te vinden...., en de derde stuurman wenscht kapitein te worden! Doch de jeug dige knaap is uit het goede hout gesneden: BINNENLAND. De feesten ter gelegenheid van het jubi leum van het Marine-Instituut te Den Hel der. (Binnenland, 2e Blad). Het bezoek der Koningin-Moeder aan Assen. (Binnenland, 2e Blad). De heer M. F. Graafland veertig jaar in dienst der lichamelijke opvoeding. (Binnen land, 2e Blad). Te Tilbnrg is een in aanbouw zijnde keik ingestort; geen persoonlijke ongelukken. (Gemengd, 2e Blad), Ter benrze van Amsterdam heerschte heden een paniekstemmina in Margarine-Unies die tot 490 pCt. zijn ingestort. (Beursoverzicht, lste Blad). BUITENLAND. Voortzetting le Genève van het ontwape ningsdebat. (Buitenl., le Blad). De Zwitsersche bondspresident zal aftre den. (Buitenl. le Blad). hij bijt van zich af, slaagt er in, met be hulp van het meisje, dat hij liefheeft, den echten kapitein te vinden, houdt op feno menale wijze, met behulp van den ouderen broer, huis onder de opstandige beman ning. en wordt ten slotte door den doo- delijk gewonden broeder gezegend in zijn liefde voor de jonge vrouw 1 Op uitnoodiging van het Collegium van het Leidsch Studentencorps hebben eenige hoogleeraren zich bereid verklaard, voor de novitii in het klein-audilorium der Leid sche Universiteit een voordracht te houden en wel op 24 en 26 dezer. Prof. mr. C. van Vollenhoven zal dan spreken over de juri dische studie en prof. Jelgersma over het sexueele vraagstuk. Gisteren slaagde te 's-Gravenhage voor Diploma A, scheepsmachinist, de heer J. A. Stevens te Hillegom, leerling van den Scheepsmachinistencursus, verbonden aan de Ambachtsschool alhier. Onze stadgenoot, de heer L. Segaar* verwierf het politie-diploma van den Alg, Ned. Politiebond. Tot de theologische studio aan het Remon9trantsche Seminarium alhier zijn toegelaten mej. A. M. de Wolf en de heer F. H. Heymans Er zijn thans in het geheel 9 mannelijke en 8 vrouwelijke studenten aan het Seminarie verbonden. Een arend schijnt een wonderlijk dier te zijn. De legende vertelt er tenminste van dat wanneer een arend honderd jaar begmt te worden, zijn snavel afvalt, wel heeft zich onder het oude montuur reeds een nieuwe gevormd maar deze is nog week en zacht en daarmede kan de arend niet veel doen. Dit wordt een moeilijke tijd voor hem, maar spoedig begint de nieuwe snavel hard en sterk te worden, de arend heeft een ver jongingskuur ondergaan en zet het tweede honderd jaar met opgewektheid en levens lust in. Zulk een arend troffen wij aan op den hoek van de Haarlemmerstraat tegenover de nieuwe brug. Sinds eenige weken is zijn nieuwe sna vel aangebracht in den vorm van een nieuwe pui voor een café dat vroeger „De apotheek de Blauwe Arend" was. en reeds nu begint de Blauwe Arend, welke zijn ver jongingskuur wel schijnt to bevallen levens lust en opgewektheid te vertonnen, ten minste hij zingt, hij speelt, hij fluit, hij spreekt. Achter de nieuwe pui staat op een kleine verhevenheid in den hoek van de zaal een wonderinstrumnt opgesteld dat zingt, speelt en fluit en spreekt. Dit wonderinstrument heeft de heer Neu teboom zich aangeschaft bij de N.V. Hees en Co.'s, muziekinstrumentenfabriek te Delft en is niet alleen eenig in Leiden maar is ook de eerste van dit type. dat door deze firma in Nederland gevesügd is. Dit instrument wordt de Radio Gramo phone Concert Syrena genoemd. Het is wer kelijk iets bijzonders en men kan niet hoo- ren dat het een Gramophone of Radio is. doch men denkt stellig het orchest of de persoon zelf le hooren. Dat de Blauwe Arend na zijn verjongings kuur bezoek trok was al niet te verwonde ren, maar na deze attracties worden re^ds maatregelen getroffen het andere gedeelte van het gebouw er bij te trekken, daar de zaal. die toch reeds van respectabele afme tingen is, op sommige dagen te klein blijkt te zijn. Wie van dit wonder iets meer wil weten gaat zelf eens een kijkje nemen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1929 | | pagina 1