70ste Jaargang
DINSDAG 13 AUGUSTUS 1929
No. 21292
STADSNIEUWS.
eskundigen artsexamen.
aanbesteding.
trustvorming
in de margarine-industrie
de staking in de zaansche
houtindustrie.
p. lels t
de nieuwe directeur van
myvo.
BINNENLAND.
de weigering
van Mr. van schaik
invoerrechten op tabak,
porcelein en aardewerk
in de ver. staten.
vacantie
in de metaal-industrie
't landarbeidersconflict
te groningen
KERK- EN SCHOOLNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
binnenland.
buitenland.
BUITENLAND.
FEUILLETON.
Martins verjongingskuur.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN
30 Cts. per regel roor advertentiSn uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ona Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertentiSn 36 Cts. per regel. Kleine AdvertentiSn uitsluitend
hij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 6 Cis.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:.
Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week
Builen Leiden, waar agenler gevestigd zijn, per week
Franco per post 2.35 -f" portokosten.
7 0.18
.0.18
lit nummer bestaat uit TWEE Bladen
EERSTE BLAD.
Bij beschikking van den minister van on
wijs, kunsten en wetenschappen zijn,
et ingang van 18 September voor den
iur van één - jaar aangewezen ab des-
ladigen bij het afnemen van het arts-
:ameir
Rijks-universiteit te Leiden: G. A. F. ten
osch, oud-apotheker aan het Academisch
ekenhuis te Leiden-, dr. J. Bruining, arts,
Leiden; dr. E. A. D E. Carp, arts te
egstgeest: dr. C J. van Houweninge Graft-
jk, arts. te Leiden; dr. J. Munk, arts. te
■iden; dr H P. A. Smit, arts, tc Leiden,
Gravenhage.
Door B. en W. is heden aanbesteed het
boeren van rioleerings- en bestratings-
irken op terreinen beoosten den Haar-
nmeTweg. Er waTen 13 inschrijvers:
E. de WinteT en C. .T. van Weeren alhier
34444; D. Esser te Delft f 26597; Firma
ael en Hermes, Alkmaar f.26978; D.
Dogervorst, Alkmaar f. 25600; G. den
lel en Co. te Velsen f. 27850; J. Warn aar
W. Hoogstraten alhier f 250£öJ. Ma-
en C. Snoodijk, Veur f. 31990; L. P. v
Geer en A. P. Stuifzant f.26880;
V. Visser en Zn., WassenaaT f.25860;
rma Marcelis en Heemskerk, alhier
21579; H. Baks en H. Steenkist, Haar-
d f. 23590; G. v. d. Elshout en M. Hui-
tejis, Voorburg/Scheveningen f.32279; .1
mater te Made f. 29954.
De gunning is aangehouden.
De hier gepromoveerde apotheker H.
de Zoete is benoemd tot militair-apothe-
ir 2de klasse bij het Oost-Indisch leger.
Reserve-le luitenants H Schotborgh
J. Bovenberg van het 6e reg. veldart.,
Hen van 2 tol en mét 7 Sept. bij het 2e
giment van het wapen te 's-Gravenhage
in gecomprimeerden cursus volgen.
De directeur van hel Postkantoor
rzoekt ons te willen berichten, dat de
"jevenbus aan de Zaklaan hoek Stations-
ig vanaf heden geplaatst is aan de over-
de Stationsweg 43 (Geb. K. v. K.).
Wethouder Reimeringer is gedurende
;ze maand verhinderd spreekuur te hou-
Gisteravond reed een wielrijdster over
Blauwpoortsbrug in de richting Haarlem
erstraat. Onverwacht verminderde zij haar
lart en werd aangereden door een auto-
is, die vlak achter haar aankwam Het
isje wist zelf opzij te springen; het ach-
nriel van haar fiets werd echter geheel
iroield.
Den autohusbestuurder treft geen schuld.
Toen gisternamiddag te zes uur een
auto op de Breestraat, vlak bij de Maars-
manssteeg keerde, kwam een handkar deze
steeg uitrijden en vloog tegen de auto. De
handkar werd niet noemenswaardig bescha
digd, terwijl het spatbord van de auto ech
ter zoodanig beschadigd werd. dat men er
niet mee kon doorrijden
Gistermiddag hadden eenige jongens
een hoeveelheid stroo, drijvende in de Doe
lengracht, hoek Groenhazengracht in brand
gestoken. De vlammen sloegen lustig om
hoog en 'het schouwspel bracht veel men-
schen bijeen. Een politie-agent kon het vuur
zonder veel moeite dooven.
Tegen de daders is proces-verbaal opge
maakt.
Op de Wilhelminabrug werd gister-
namiddag een 10-jarig meisje, dat op een
rijwiel zat door een vrachtauto aangereden.
Het meisje kwam met den schrik vrij; haar
rijwiel werd vrijwel geheel vernield
Zes meisjes, die hedenmorgen te Am
sterdam in den trein waren gegaan met
het doel m Haarlem uit te stappen, waar
zij te werk zouden worden gesteld op een
Iboterfabriek. waren Haarlem voorbijgespoord
en kwamen huilend alhier aan. Zij hadden
geen geld meer bij zich om een kaaTtje naar
Haarlem te koopen.
De politie heeft het zestal het geld voor
geschoten. zoodat zij hun bestemming dus
toch hebben bereikt.
Gistermiddag circa 6 uur had op de
spoorbrug aan den Haagweg een aanrijding
plaats tusschen de auto's No. 3638 en No.
64017, waardoor van de eerste auto het
nummerbord afknapte en de remstang werd
omgebogen, terwijl van de andere het spat-
scherm ernstig beschadigd werd. De aan
rijding was een gevolg van het feit, dat beide
auto's tegelijk op den smallen spoorweg
kwamen en daar elkaar wilden passeeren.
De politie maakte proces-'verbaal op.
Rectificatie De diamanten bruid uit
het Francois Houtlijnhof, waarover wij gis
teren schreven, i9. door schuld van den
drukfoutduivel. vermeld als te zijn 94 jaar.
Dit moet zijn 84 jaar. De jubilaresse is zeker
gaarne bereid zoo oud te worden, maar wil
het voorshands toch liever nog niet zijn! j
Ingaande Zondag 18 Augustus zullen 1
vanwege de Nederlandse he Spoorwegen ver
schillende goedkoope treinen naar Duilsch-
land worden ingelegd, terwijl vanuit
Duitschland ook eenige goedkoope treinen
naar ons land zullen loopen.
Wessanen's Fabrieken stopgezet?
Naar „Het Volk" verneemt, heeft de Mar
garine Unie met de Wessanen's Koninklijke
Fabrieken te Wormerveer een overeenkomst
afgesloten, waarbij de laatste de fabricatie
van margarine zal stopzetten.
Daarmede verdwijnt weer één der weinige
margarine-producten, die nog buiten het
JurgensVan den Bergh-concern stonden.
Het is nog niet bekend, wat er met de in
de fabriek werkzame arbeiders zal ge
schieden.
Het „Hbld." heeft hieromtrent te bevoeg-
der plaatse geïnformeerd. Men kon boven
staand bericht niet bevestigen, doch wel
achtte men het sluiten van een overeen
komst te eeniger tijd mogelijk.
In de gistermiddag te Amsterdam ge
houden bestuursvergadering van den Bona
van Werkgevers in het Houtbedrijf te Zaan
dam is besloten op het voorstel van de
arbeidersorganisaties tot hel houden van
een conferentie in te gaan
Nader vernemen wij, dat de conferentie
Woensdagmiddag te Amsterdam zal plaat
hebben.
In den leeftijd van 63 jaren is overleden
de heer P. Leis, directeur van L. Smit en
Co.'s Internationale Sleepdienst, geves
tigd te Rotterdam, officier in de orde van
Oranje Nassau.
De heer P. Leis was de oudste directeur
van L. Smit en Co.'s Internationalen
Sleepdienst en buitendien president-com
missaris van de N.V. Kloos en Zonen, con
struct ie werkplaatsen te Kinderdijk en com
missaris van de Hollandia-meikfabvieken te
Vlaardingen.
Als vertegenwoordiger van den Vrijheids
bond, had hij zitting in den gemeenteraad
van Alblasserdam.
Naar wij vernemen, aldus de ,,Msb.'\ is
de heer G. J. Bosch afgetreden als direc
teur van Myvo (Maatschappij voor ontgin
ning van woeste gronden met toepassing
van stedelijke afvalstoffen) en vervangen
door den heer G. Seppen Jr., te Hilversum.
Naar aanleiding van het bericht van Het
Volk betreffende het bedanken van mr. van
Schaik voor de portefeuille van onderwijs,
kunsten #en wetenschappen zegt De Maas
bede uit "goede bron en met de grootste stel
ligheid te kunnen verzekeren dat de reden
der weigering van den heer van Schaik een
geheel andere was en met minister de Geer
of diens financieel beleid niets, maar dan
i ook absoluut niets, te maken had.
De Nederlandsch-Amerikaansche Kamer
van Koophandel te Amsterdam deelt het
volgende mede;
Door de Senate Finance Committee is,
volgens berichten uit Washington hel in
voerrecht op Sumatra-dekblad weder terug
gebracht op het oorspronkelijk recht, dat
volgens de tariefwet 1922 werd geheven.
Dc Senate Finance Committee meent het
door het „House of Represnetatives" aan
bevolen verhoogde recht niet te kunnen
aanvaarden, daar dit de fabricatie van de
5 cent sigaar onmogelijk zou maken.
Voorts wordt het waarschijnlijk geacht,
dat het specifieke recht van 10 cent per
dozijn, niet van toepassing zal worden op
die voorwerpen, welke voor industrieele
doeleinden worden gebruikt. Hieronder zou
den bijv begrepen zijn badkamer-acces
soires, echter niet de voorwerpen gebruikt
in dc electrische industrie.
De afd. Rotterdam van den Metaalbond
heeft besloten de regeling der vacantie-
dagen, waartoe in Maart in principe was
besloten, alsnog in te voeren. Deze invoe
ring bleef steeds opgeschort, hangende de
behandelingen van den Metaalbond met
de vakbonden over een arf te sluiten collec
tieve arbeidsovereenkomst. Er wordt vrijaf
gegeven op drie werkdagen en op Konin
ginnedag. Ten laste van de werkgevers zal
worden uitbetaald 100 pCt. van het uur
loon over de niet-gewerkte uren op de be
doelde dagen.
Behalve te Scheemda hebben ook te
't Waar. eveneens gemeente Scheemda.
gisterochtend de landarbeiders het werk
neergelegd. In beide dorpen, zijn tezamen
thans ongeveer 500 mannen en vrouwen in
staking gegaan. Te Scheemda bleven nog
een aantal vaste arbeiders aan het werk.
De heer Buiskool, burgemeester van Delf
zijl, voerde in verband met zijn bemidde
lingsplannen Zaterdag besprekingen met
vertegenwoordigers van landbouwers en
gisteren met dis van de arbeiders. De bs-
sprekingen droegen voorloopig een vertrou
welijk karakter.
NED HERV. KERK.
Beroepen; Te Kockengen en le Woudri-
chem, P. A. A. Klüsener. te NieUwpoort.
GEREF. KERKEN.
Beroepen: Te Glanerbrug, J. G. Len9ink,
eand. le Aalten Te Aduard, P. v. d. Sluis
te Onstwedde
Bedankt: Voor Urk, W. Moenc', le De Lier.
DOOPSGEZINDE GEMEENTEN.
Tweetal: Te Harlingen: A. L. Broer te
Hindeloopen en L. D. G. Knipscheer te Oude
Bildtzijl.
De trustvorming in de margarine.induslrie;
vermoedelijke stopzetting van Wessanen's
fabrieken. (Binnenland, le Blad).
Bijzonderheden omtrent de redding van
da bemanning van de „Adonis". (Gemengd,
2e Blad).
Rondom de Haagsche conferentie. (Bui-
tenl. en Tel., le Blad).
Nienwe onderhandelingen tusschen China
en de sovjets. (Buitenl., le Blad).
Een aardbeving in Amerika. (Buitenl.
Gem., 2e Blad en Tel., le Blad).
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Een kalme dag te den Haag
McDonald in September naar Geneve.
Het telegram van McDonald, waarbij hij
zich ook achter Snowden stelde, veroor
zaakte in eenige kringen de vree9, dat dit
wel eens een minder goede uitwerking
kon hebben op de conferentie, doch deze
vrees is niet bewaarheid. De Zondag heeft
inde'rdaad ontspanning gebracht!
Het was gisteren ter conferentie een zeer
kalmen dag. Beide commissies zijn bijeen
geweest e'n beide tot morgen verdaagd, do
finantieele zelfs op voorstel van Snowden,
die dus toch niet zoo'n haast heeftl
Men krijgt, als men nagaat, wat er in do
commissiën is geschied, sterk den indruk,
dat de politieke commissie thans wel har
der vooruit kon, maar dat deze geremd
wordt door Bnand, die niet tot resultaten
wil komen, zoolang het Young-plan niet in
veilige haven is. Aan den anderen kant
steken de Duilschers het niet onder stoe
len of banken, dat zij aanvaarden van het
Young-plan afhankelijk stellen van het
succes op politiek terrein.
't Is een wisselwerking, die doet uit
komen, hoe niet een van beidei commissies
domineert doch beide van evenveel belang
zijn, ook al treedt op een gegeven oogen-
blik ook eens de een meer op den voorgrond
dan de andere.
De fmancieele commissie was eenigszins
op neutraal terrein, waar het ging over del
leveringen in natura. Op dit gebied schijnt
Engeland wel bevredigd te kunnen worden
zonder al tei groole moeilijkheden.
De politieke commissie zeurde met de
ontruiming van het bezette gebied. Briand
verschuilde zich achter z.g. groote moei-
Door RAFAëL SABATINI.
Uit het Engelsch dooT C. M. G d W.
HOOFDSTUK IX.
De raad van den Sénéchal.
Garnache liep regelrecht naar het paleis
■n hoezeer zijn humeur dien dag a! op de
Toef gesteld was en hoe onistuimig hij zijn
^rontwaardiging had gelucht, er wachtten
tem nog meer beproevingen nog nieuwe
ffmen kwamen aanzetten.
Mag ik u vragen mijnheer de Sénéchal."
hij op aanmatigenden toon. „waarom
u gepermitteerd hebt hel escorte, dat u
ter mijn commando had gesteld, van zijn
ndplaats le verwijderen?"
■Waarom, met welk doel?" antwoordde
Sénéchal. half bevreesd half veront-
aardigd. „Welnu, om u te hulp te komen
v het nog tijd was. Ik had gehoord, dat
l<*> niet dood, toch in levensgevaar ver-
ierde."
Djj antwoord ontwapende Garnache, on-
'n*s zijn weinig vertrouwen in Tressan
gevolgd als het weid door de uitbundige
^'^betuigingen Garnache gezond en
voor zich te zien staan, maakte het
feitelijk, onmogelijk zijn grieven over
I °nderhavig geval verder uit te spreken
aan Tressan alles, wat er ge-
en bij die levendige herinnering
kwam zijn toom weer boven en de uitingen
van sympathie en de ontsteltenis die de
Sénéchal verstandig oordeelde hem te be
tuigen. hadden weinig vat op hem en ver
zachtten zijn gevoelens geenszins.
„En nu mijnheer," zoo besloot hij. „blijft
er slechts één mogelijkheid over wij
moeten met een gewapende macht terug-
keeren en hen noodzaken met de punt van
den degen op dp horst, ons mademoiselle
uit te leveren En als dat gedaan is, zal ik
de douairièreen haar zoon arresteeren en
al dat gespuis binnen de muren van dat
kasteel PTaar bedienden kunnen in de ge
vangenis te Grenoble worden opgesloten en
u kunt hen straffen omdat zij hebben mee
gewerkt in een poging weerstand te bie
den aan een bevel van de koningin. Ma
dame en haar zoon zullen met mij meegaan
naar Parijs om rekenschap te geven van
hun gedrag."
De Sénéchal keek ernstig Peinzend
streek hij zich met zijn voorvinger over
zijn baard en zijn oogjes gluurden een wei
nig angstig naar Garnache door zijn schiid-
paddenbril Garnache had hem aan zijn
eeuwig durend dagwerk gevonden.
„Ja." zei hij langzaam, „dat lig! op
uw weg
„Het doet mij genoegen u dat te hooren
zeggen, mijnheer de Tressan. Want ik heb
uw hulp noodig."
„Mijn hulp?" Het gezicht van den Séné
chal kreeg een verschrikte uitdrukking.
„Ik zal van u de noodzakelijke strijd
macht opeischen om de bezetting van het
kasleei tot onderwerping te noodzaken.
De Sénéchal blies zijn wangen bijna Lot
berstens toe op, schudde het hoofd en glim
lachte peinzend. „En waar zou ik zulk een
strijdmacht vandaan halen?"
„U heeft toch meer dan tweehonderd
man in Grenoble tot uw beschikking."
„Indien ik die mannen had ik heb ze
trouwens niet wat zouden ze nog uit
richten tegen een sterke vesting als Cor.-
dillac? Mijnheer misleidt zichzelf. Indien
zij weerstand willen bieden, dan zijn er
zeker tien maal zooveel man noodig'om ze
tot rede te brengen. Zij zijn ruim voorzien
van levensmiddelen, ze hebben uitstekend
drinkwater. Mijn vriend, wil ik u eens wat
zeggen? Zij zouden eenvoudig de brug op
trekken en op de wallen u en uw soldaten
staan uitlachen."
Garnache keek hem aan met gefronste
wenkbrauwen. Maar al wantrouwde hij den
man zeer een wantrouwen waar wal
reden voor was hij was genoodzaakt te
erkennen dat er waarheid was in het geen
Tressan zeide
„Ik zal het kasteel belegeren als het noo
dig is," zei hij.
Weder schudde de Sénéchal het hoofd.
„Dan zoudt ge er op voorbereid moeten we
zen den winter daar door te brengen, en het
kan koud zijn in het dal van de Isère. Zij
hebben een kleine bezetting een twintig
man op zijn hoogstmaar voldoende om
zich te verdedigen en niet al te veel mon
den om te moeten voeden. Neen. neen mijn
heer, als u het door geweld gedaan wiit
krijgen, dan moet ge op meer dan twee hon
derd man rekenen."
Het was of Tressan een inspiratie kreeg
Zooals ge weet was het steeds zijn doel met
den haas mee te loopen en te jagen met .le
honden. Breken met mevrouw de Condi! -
lac zou zijn onzinnig hoopvol haTt hem
nooit veroorloven. Breken met dezen man,
die het gezag en den koning personifieerde,
durfde hij niet. Hij had getracht, en dat had
hem veel moeite gegeven. een midden
weg te kiezen, de douairière van dienst te
wezen en in schijn ten minste zich niet te
verzetten tegen den man uit Parijs. Maar
nu scheen hij in een doolhof geraakt le
zijn, waardoor hij op den ingeslagen weg
niet kon voortgaan, hij moest halt houden
en verklaren aan welke zijde hij zich zou
scharen. Maar wat hem nu inviel, zou hera
misschien door de moeilijkheid heen hel
pen. Om de plannen van madame de Con-
dillac bekommerde hij zich geen zier; of
zij gelukten ja of neen, was hem volkomen
onverschillig; of Valérie de la Vauvrage
met Marius de Condillac (rouwde, of met
den geringsten schoenlapper uit Grenoble
was hem hetzelfde, iets dat zijn gemoeds
rust geen oogenblik verstoorde. Hij zou ook
hoegenaamd geen bezwaar maken mede te
werken om de plannen der douairière in
het water te doen vallen, als zij ten minste
onkundig bleef van zijn medewerking, als
hij voor het uiterlijk haar getrouw bleef en
haar belangen behartigde.
„Mijnheer," zei hij ernstig, „het eenige
middel dat u succes belooft is naar Parijs
terug te keeren en een voldoende aantal
mannen op te roepen met kanonnen en
andere moderne belegeringsmateriaal, zoo
als wij hier niet bezitten, en dan terug te
knomen en de muren van Condillac te ram
meien."
Dat was ge'zonde taal van den Sénéchal.
Garnache begreep het, ja hij begon haast te
betwijfelen, of hij den man onrecht had
aangedaan, toen hij verondetstelde, dat hij
lot de tegenpartij behoorde. Maar hoe vol
komen goed hij de wijsheid van den raad
begreep, zulk een stap zou zijn gevoel van
trots kwetsen, het zou een bekentenis we
zen, dat zijn eigen hulpmiddelen waar «te
koningin op gesteund had toen zij hem er
j heel alleen op af zond, ontoereikend bevon
den waren
Hij liep de kamer op en neer zonder ant-
wooid te geven, hij trok aan zijn knevel en
dacht over den toestand na en al dien tijd
ging de Sénéchal hem bij het flauwe kaars
licht heimelijk na. Plotseling bleef hij stil
staan, vlak bij de schrijftafel tegenover
Tressan. Zijn hand vie'l langs zijn zijde,
zijn oogen kregen een besliste uitdrukking.
„Als laatste hulpmiddel kan uw goede
raad mij van dienst zijn, mijnheer de Séné
chal", zei hij. „Maar eerst wil ik zien, wat
ik kan uitrichten met de manschappen die
u hier hebt".
„Maar ik heb geen manschappen", ant-
woordde Tressan, teleurgesteld dat zijn po
ging mislukte.
Garnache zag hem aan met een ongeloo-
vigen blik, eerst ongeloovig toen achter
dochtig. „Geen manschappen?" herhaalde
hij op doffen toon. „Geen manschappen?"
„Twintig misschien meer niet".
„Maar mijnheer, ik weet zeker, dat u op
zijn minst twee honderd man onder uw
bevelen hebt. Ik zag er gisteren morgen op
zijn minst vijftig op het hofplein gereed
staan".
„Die heb ik ook gehad mijnheer", haastte
de Sénéchal zich te antwoorden, hij stak
daarbij de handen omhoog en leunde voor
over. over de tafel. „Ik heb ze tot mijn be
schikking gehad. Maar ongelukkig ben ik
genoodzaakt geweest ze weg te zenden om
een oproer te dempen in de buurt van Mon-
télimar. Zij waren op het punt te vertrek
ken toen u ze gezien heeft".
(Wordt vervolgd.)'
