170tte Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 10 Augustus 1929
Derde Blad
No. 21290
Doorzitten
PUROL
BRIEVEN UIT BERLIJN.
DE AVONTUREN VAN ADANISON.
UIT RUSLAND.
ANECDOTA LEIDENSIA.
Eventjes 15 jaren geleden "bracht iedere
Lr een oorlogsverklaring, begon de on-
jjj^oogende strijd, die ten koste van mil
joenen dooden en verminkten in 1918 tot
en einde is gevoerd. En in deze dagen van
|en ja-re 1929 is te Den Haag begonnen
e conferentie, die, zooals de Duitsche mi
jster van buiten!, zaken Strescmann het
jtsprak, hopenlijk zal brengen de volko-
ien liquidatie van den wereldoorlog. Het
i zeker niet voor den tijd!
Helaas zijn de voorteekenen niet al te
pnstig; zelfs niet. wanneer men zich niet
lirect laat intimideeren door crisi6geruch-
Men weet, hoe stiefmoederlijk de
ïidige Haagsche conferentie is behandeld
voorbereiding, maar dank zij de voorts
arendheid, door onze regeering betoond,
leeft- de achterstand op dit gebied geen
linder opgeleverd! integendeel zelfs heeft
jet er veel van, dat dit de conferentie
►rikkelde ook va-D haar zijde haar uiterste
>est te doen om de scha in te halen. Van
peet af aan is aangevangen met bekwamen
poed en zoo heeft men het ietwat vreemde
erschijnsel, dat sinds den eersten dag de
onferentie in gevaar verkeert. Het is de
ïgelsche minister van financiën Snowden,
e dit gevaar heeft ontketend door liard-
»kkig te blijven staan op een herziening
jji het Young-plan, zelfs zoo, dat men
ch mag afvragen, of Engeland niet beter
ad gedaan om de conferentie te doen uit
tellen daD met zulke bedoelingen te Den
laag te verschijnenZonder meer geloo-
eo wij daarom nie-t, dat Snowden zijn
lafste woord heeft- gesproken. Anders zou
conferentie weinig minder dan getorpe-
eerd zijn
WaDneer dit onder de oogen onzer lezers
Dmt, zal waarschijnlijk in onze residentie
dezen al een nadere beslissing zijn ge-
allen...
Doch aannemende, dat de crisis van het
ogenblik wordt overwonnen, verrijzen als
an zelf nog zoovel moeilijkheden, dat
ver den afloop nog weinig is te voorspcl-
tl Eigenaardige wisselwerkingen doen
ch automatisch voor. Neem als voorbeeld
aar eens het volgende: Briand verzet
ich tegen de ontruiming van het bezette
ebied onder aanvoeren van het motie',
at Frankrijk wel voor de ontruiming zou
ijn te vinden, zoo men slechts de zeker-
eid had. dat de tegenwoordige Duitsche
egeering nog een lang leven was besc-ho-
tn. Maar juist het niet-ontruimen onder-
ijnt de kracht der rcgecring, die Frank-
jk zoo op prijs zegt te stellen! En zoo is
r nog veel meer
Dientengevolge gelooven wij vooralsm-r
iet, dat de Haagsche conferentie 1929,
ooals de officieele naam luidt, zal bren-
to, hetgeen Stresemann hoopte. Doch
renzeer weigeren wij aan te nemen, dat
irts zal worden bereikt; dat zou een tc
erke terugslag oefenen op de algemeene
olitiek van ons werelddeel, dat smacht
ontspanning en naar vreedzame ont-
ikkeling van alle dingen des vredes.
Het- is ook in verband met dit laatst-c,
it alle aandacht wordt ge-schonken aan
tt juist gepubliceerde ontwerp verdrag
isechen Engeland en Egypte. Men weet,
>e in 1922 Engeland weliswaar Egypte's
iafhankelijkheid erkende, doch niettemin
laraan voorwaarden verbond die
oafhankelijkheid ten deele tot een fictie
aakte. Het eerste kabinet-Mc-Donald heeft
ch reeds bezig gehouden om met Egypte
t een meer dit land bevredigende over-
tnkomst te komen en ook het daan -j
olgend ministerie-Baldwin gaf er haar
racht-ftn aan. Het verzet der Egyptische
"afd-partlj deed deze pogingen mislukken
in het land van den Nijl een gevaarlijke
risis ontstaan, die slechts kon worden op-
elost met semi-grondwettelijke middelen,
auwelijks weer teruggekeerd aan het be-
ind heeft McDonald's regeering weten
bewerkstelligen, dat een nieuw verdij
erd opgesteld en als mien dit nader be-
ijfct, moet men o.i. wel tot de conclusie
omen, dat Egypte nog nimmer zooveel is
eboden. Engeland's bemoeiingen met bet
ud© rijk der Pharao's beperkt zich tot het
Iterste minimum, alleen berekend op een
bikomen veiligheid der Engelsehe verbin
den te water met zijn groot bezit in
frika, Arabië, Indië en Australië. Meer
*1 Egypte nooit kunnen krijgen
Geen wonder daarom, dat de Engelscbc
irvatieven aarzelen en vermoedelijk
tenstand zullen bieden. En of do Wafd
zal inzien, dat- het beter is te aan-
len hetgeen te verkrijgen is dan met
niets in een tot een fiasco leidende oppo
sitie over te gaan
We zullen het moeten afwachten
De vredespogingen in het Verre Oosten
zijn vooreerst met een mislukking geëin
digd. Zooals bekend is, hebben beide par
tijen bemiddeling van derden afgewimpeld,
doch ook ingeluide rechtstreeksche onder
handelingen hebben geen resultaat opgele
verd. Het vreemde is, dat van de zijde der
sovjets nu, na de mislukking, een
ontkenning wordt gelanceerd ömtremt deze
besprekingen. Met welk doel ontgaat ons.
China schijnt zich nog niet te willen neer
leggen bij een diplomatieke nederlaag, doch
hoe het daaraan kan ontkomen, weet het
vermoedelijk zelf niet!
Men kan intusschen weer op nieuw gaan
beginnen
Datzelfde geldt ook voor het eeuwige
conflict tussehen Polen en Lithauen. Van
beide zijden heeft men weer eens een nota
tot- den Volkenbondsraad gericht voor de
zooveelste maal het standpunt uiteenzet
tend, door ieder ingenomen^ Dat er van
nieuwe gezichtspunten geen sprake kan z-v u
spreekt- t-e zeer van zelf om dat nog nader
te behoeven te accentueeren. En evenzeer
geldt- dat voor de Hongaarsch-Roemeenscho
optanten-kwestie, die-in wezen nog even
min nader tot- een oplossing is gebracht,
't Zijn twee punteD voor de komende zit
ting in September en naar het zich laat
aanzien de twee belangrijkste punten.
Waaruit tc concludeeren valt, dat de ove
rige agenda niet veel te bet-eekenen heeft,
een conclusie, die zeer dicht bij de waar
heid is! Reden te meer, waarom de Haag
sche conferentie desnoods in September
kan worden doorgezet
RECLAME.
119
Doorzitten bij wielrijden
verzacht en geneest men met
Doos 30, 60. Tube 80 cl
(Van onzen correspondent!.
Berlijn, 3 Aug.
De Duilseher, voor zoover hij het hart op
de juiste plaats hoeft, loopt dezer dagen
vol trots over den gewijden bodem van zijn
vaderland. We gunnen hem die voldoening
na alles wat hij, ten slotte onschuldig
als volk heeft moeten doormaken en ge
zien, wat hem tot in het derde geslachl aan
ontberingen nog te wachten staat.
Hij is trolsch op zijn „Bremen" en op zijn
„Graf Zeppelin".
Beginnen we met bet luchtschip.
Voor de derde maal staan de kranten er
vol van. En eerlijk gezegd verbaast me da'.
Omdat de sensatie van het nieuwe er toch
eigenlijk af is Intusschen. van de Duitsche
pers is het tc begrijpen. Socialïslische bla
den maken er zich met drie regels van af
de communistische zwijgen geheel of stel
len alleen, volgëns bekend recept, vast, dal
„liet kapitalisme" door middel van dit lucht
monster ahveer bezig is „bet lijdend prole
tariaat zand in de oogen te strooien" Beeld
spraak en logica niet van mij Beware!
Maar van mijn geachte collega's van de
vuurroode faculteit
De ,.bourgois"-pers echter doet, alsof de
„Zepp" voor het eerst de lucht in gegaan is.
En wel, omdat er, van nationaal, politiek
en economisch standpunt gezien voordeel in
zit Voor de rechtsche kringen ook naar bin
nen toe; voor allen, om de mogelijkheid met
zulke prestaties de anders moeilijk in ver
bazing te brengen Noord-Amerikanen ie
bluffen.
Dat is tweemaal gelukt daarna eenmaal
mislukt (de pikante noodlanding in Zuid-
Frankrijk). Men geeft het niet op. komt ten
derden male, en wil er dilmaa! zelfs een
reis-om-de-wereld van maken.
Jules Verne, oude kindervriend, waarom
hebt ge dit wonder niet rneer mogen be
leven?
Ja. de ..Zepp" vliegt weer. En mijlioenen
trotsche Duitschers vliegen in gedachten
met hem mee. Hun belangstelling, hun lief
de eigenlijk voor deze groote,zilveren sigaar
is des te grooler, waar zij er zich aan den
anderen kant aan hebben moeten gewen
nen, als „overwonnenen" door het leven le
gaan cn builen de grenzen niet meer Ie
kunnen rondstappen, alsof ze hel univer
sum in erfpacht hadden.
Hier is nu weer eens iels. waaraan het
nationaal respect zich kan vasthaken. Hir-r
is, wat de Duitscher zoo gaarne ziet en
waarin hij vroeger wei eens slorend over
drijven kon: zuiver nationaal-Duitsche
prestatie, een record (zoolang het duurt,
want Engeland en Amerika bouwen al weer
grooter luchtschepen! en een resultaat, dit
zonder hulp van builen, vooral ook zonder
buitenlandsch geld. lot stand gekomen is.
Het ziet er echter niet naar uit, dat de
practïsche resultaten vooralsnog „nave
nant" zullen blijven!
Dr. Eckener, de groole man van Frie-
drichshafen, na den dood van den ..ouden
graaf' moge een goed propagandist en
zijn navigators de luchtkapiteins Lehmanïi
en Flemming mogen bolleboczen in hun vak
zijn; ze kunnen niet meer doen dan aan-
ioonen, dat het practiseh mogelijk is, een
toestel lichter dan de lucht met, onder gun
stige, omstandigheden, een vaartje van ge
middeld 100 K.M. per uur, ook bij storm
met tamelijk groote veiligheid en met onge
veer 20 passagiers van Europa naar Ame
rika, van Amerika naar Europa te brengen.
Maar dal reisje kost 3000 dollars of zeven
en een half duizend gulden Groote bagage
kan men niet meenemen. ?vfen slikt in de
kleine salon van hitte of zit te bevriezen
zonder zich. dank zij do dunne wanden, ge
noegzaam tegen beide invloeden le kunnc-n
beschutten. Gomfnrt ontbreekt bijna geheel.
Meer 'dan sportieve bcteekenis voor zem-
rijke menschen heeft de. allesbehalve ongo
vaarlijke grap tot nader order nog volstrekt
nief. En Eckener zelf heeft onlangs no
verklaard, dat een werkelijk secuur over
vliegen van den Oceaan pas met zeer veel
grooler schepen en meer en veel sterker
motoren mogelijk zal blijken.
Ook ditmaal zijn vier groepen van men
schen aan boord van den „Graf Zeppelin':
de bemanning, de betalende passagiers, de
officieele gasten en die journalisten, die hr-l
geluk hebben een zeer kapitaalkrachtige
concern van dagbladen te vertegenwoordi
gen, welke voor het voorrecht een Tedacleur
aan boord te hebben wederom eenige tien
duizenden guldens hebben over gehad.
Veel nieuws zullen mijn Duitsche en
AmeTikaansche collega's (andere worden
blijkbaar geweerd) ditmaal niet te vertellen
hebben. Een attractie van don allereerste
rang was de eerst0 reis. Nu is de Toom er af
en weten de heeren in hun ..cables" niets
van betoekenis meer le vertellen. Tenzij ze
straks toch nog in overwaehte en in een
Zeppelin steeds mogelijke avonturen ver
wikkeld worden
Niet minder trotsch en eveneens zc°r
terecht zijn mijn Duitsche vrienden on
hun snelvarend stoomschip „Bremen", dat
zooeven in de gelijknamige stad, althans in
Bremerhafen. teruggekeerd is met het pracn-
tig resultaat, dat het record (de in werke
lijkheid niet beslaande „Blue Ribbon', het
blauwe lint van den Oceaan") gehaald
de eveneens zeer snelle „Maurelania" gesla
gen is. Ik ken beide schepen. De „Maure-
tania" heeft jaren geleden eens de grap uit
gehaald rondom een ander stoomschip,
waarop ik mij bevond en dat eveneens met
volle kracht voorwaarts ging. te varen om
even zeer indrukwekkend een snelheid t°
demonstreeren. die anders sle hts voor
auto's is weggelegd. Verbis, ik mij niet dan
loopen moderne Nederlandsche schepen
tuss-chen de 20 en 28 K.M. per uur. De „Bra
men" echter heeft ruim 51 K.M. gehaald,
dat bijna 27 knoopen beteekent, en naar ik
verneem is de gezagvoerder overtuigd, dat
hij binnenkort 30 knoopen zal halen, ter
wijl de „Maurelania' het onder de gunstig
ste omstandigheden tot een dikke 26 wist te
brengen.
Bedenkt men daarbij, dat de „Bremen"
-i-6.000 ton groot is, wat slechts zeven lot
achtduizend Ion minder is dan de grootste
colossen („Majestic" e.a.) die den Oceaan
bevaren, dan begrijpt men. welke gewel
dige sommen hier door de machinekamers
verslonden worden.
Toen ik de „Breinen" onlangs bezocht,
begreep ik als leek in sehëepvaartdingen
toch reeds op het eerste gezicht, dat men
hier met een extra-snellooper te doen heeft.
Het vaartuig ziet er. ondanks de geweldige
grootte (de „Statendam" heefl slechls 30.000
ton), als een particulier jacht uit. zoo sier
lijk van lijn. wat lot in de ovale pijpen
voorgezet is. Alles is op enorme snelheid ge
bouwd, cn de eindelooze machinekamers
herinneren meer aan een fabriek dan aan
een vaartuig.
Natuurlijk is het ook ingericht met een
weelde, die even verbaasd doet staan. En
inderdaad, men vraagt zich af, waar bij
deze drijvende luxe-hotels dan eigenlijk het
einde is. Wat dan ook voor andere scheep
vaartlijnen. als bijv. de „Hamburg-Ame
rika" reeds lang aanleiding geweest is om
lot schepen van gemiddelde grootte ierug
te kceren.
Voorloopig echter schijnt de „Xorddeut-
©-O0
COPrmOHT o I 6 OW ft tOPUtn*6t*
HOE ADAMSON HALSSTARRIG VERZET WEET TE OVERWfNNEN!
sche Lloyd" met deze kdossale record-
schepen gelijk te krijgen. De rijke Ameri
kanen hebben haast, wenschen weel-de en
snelheid. En de „Bremen" is voor de eerst
volgende reizen alweer uitverkocht. Een
Yankee kent geen grooter genot dan aan
boord le zijn van een „Blue-Ribbbon"-reus.
die op het water alle concurrenten voorbij
Icopt.
En dc Duitscher verheugt er zich over,
dat hij ook hier eindelijk weer eens als
overwinnaar te boek staat.
Tot straks de „Mauretania", die voor n5g
grooler snelheid omgebouwd wordt, in het
zilte nat terugkeert en de nieuwe Engel
sehe reuzesehepen den strijd opnemen!
Maar dan is intusschen voor Bremen de
„Europa" alweer gereed!
ROLAND.
KINDEREN EN POLITIEK IN RUSLAND.
(Nadruk verboden).
Hel misbruiken van de school voor poli
tieke doeleinden is een tamelijk verspreid
verschijnsel. Overal trachten de machtheb
bers de weerlooze kinderen die gedachten
bij le brengen, welke zij wenschclijk achten,
doen zij a! het mogelijke om den kinderen
bepaalde politieke en sociale opvattingen
op te dringen. Dit geschiedt in sommige
landen (bijv. in Nederland) in zeer geringe
mate, in andere landen (bijv. in Duitsch-
landl in sterke male, maar nergens is dit
opdringen aan de kinderen van bepaalde
sociale en politieke opvattingen zóó sterk
doorgevoerd, zóó tot den hoeksteen van de
paedagogie gemaakt als in Rusland. De
bolsjewiki hebben daarbij slechls het stel
sel. dat het oude regime toepaste, vervol
maakt. want reeds het oude regime rnaakle
zich schuldig aan deze misdaad legen de
kinderen.
De voorstanders van dit stelsel overdrij-
van de beteekenis ervan. Zij beweren vaak,
dal wie de school beheerscht, hel geheele
volk en de toekomst ervan beheerscht, dat
de paedagoog in staat is den kinderen be
wust bepaalde opvattingen op te dringen,
die hun geheele verdere leven zouden bo-
heerschen, hun verdere politieke en socia'e
overtuigingen, zouden bepalen. Deze mee
ning is echter ongegrond en de tegenstan
ders der beheerschers van de school behoe
ven zich niet zoo angstig te maken, dat de
kinderen, aan wie bepaalde opvattingen
zijn bijgebracht, ontoegankelijk zouden zijn
voor andere ideeën. De Russische ervaring
heeft dat op hijzonder aanschouwelijke
wijze aangetoond. Onder liet czaristische
regime werden de kinderen op school, le
beginnen van de eerste klasse der lagere
school, opgevoed in den geest van hel ab
solutisme. De overheid zorgde er voor, dat
alle leerboeken een hoera-patrioltischen
geest ademden, dat den kinderen de over
tuiging werd bijgebracht, dat de onbeperkte
macht van den czaar een goddelijke instel
ling was. dat liefde tot den czaaT en de be
reidwilligheid, zijn leven voor den czaar
en de bestaande staatsorde op te offeren, rJe
hoogste deugden waren, dat er in de ge
heele wereld geen beter politiek regime be
stond dan het Russische absolutisme. De
geschiedenis werd verkracht, de historische
feiten verdraaid, met het doel de kinderen
in den door de regeering gewenschten geest
op (e voeden.
Daar de overheid niet voldoende vertrou
wen stelde in het succes van dat stelsel,
werd de kerk te hulp geroepen. Het gods
dienstonderwijs werd verplicht gesleld en
als een der belangrijkste vakken in de roos
ters opgenomen. De school dwong de kinde
ren de kerk te bezoekende onderwijzers
cn leeraren moesten nagaan of de leerlin
gen wel geregeld de kerk bezochten.
Ondanks al deze maatregelen en de in
zeer partijdigen geest samengestelde biblio
theken, mislukte het plan der czaristische
regeering. De Russische scholieren werden
dc felste tegenstanders van het oude regime
en tegelijkertijd vijanden van den gods
dienst. Wie de Russische toestanden van
vóór do revolulie kont. weet dat de leerlingen
der middelbare scholen in de meerderheid
revolutionnair gezind waren, dat de H. B.
S.-ers en gvmnasiasten de meeste en beste
propagandisten van de revolutionnaire en
atheïstische ideeën opleverden.
De bolsjewiki besloten dit stelsel le ver
volmaken en zij dachten, dat het hun zou
lukken, de scholieren communistische en
atheïstische idealen bij te brengen, al'o
kinderen tot overtuigde voorstanders van
het tegenwoordige regime te maken. De
leerboeken worden nu nog nauwkeuriger
bewerkt en er wordt voor gezorgd, dat er
geen enkele zin in opgenomen wordt, die
geen liefde en vereoring voor het bolsjewis
tische regime kweekt, geen verafgoding van
Lenin. en niet de overtuiging opwekt, dat
bet sovjet-regime het beste, het rechtvaar
digste, het verhevensle is Tegelijkertijd
wordt den leerlingen minachting voor alle
andere polilieke stelsels bijgebracht, wordt
bij hen haat gekweekt tegen do kapitalis
tische tanden (dus alle landen buiten de
Sovjet-Unie), wordt hun verteld, dat <Je
sovjet-regeering de eenige regeering in de
wereld is. die vrede wil stichten, die de
rechten van haar burgers eerbiedigt, terwijl
alle overige regeeringen zonder eenige uit
zondering uit schurken, misdadigers of, in
het allergunstigste geval, uil domme en be
krompen menschen bestaan. De kinderen
worden gedwongen in communistische op
tochten mee le loepen, op de officieele feest
dagen op straat le demonstreeren, roode
vlaggen te dragen enz. In plaats van gods
dienstonderwijs wordt de z.g. „politgra-
mota", d.w.z. een soort communistische
Kraamvisite.
Een vorig maal (20 Juli j.l.) hebben wij
'n en ander vermeld omtrent de ongeluk
je toestanden, welke in de Middeleeuwen
n onze stad heerschten op het gebied der
^erloskunde. Wellicht hangt daarmede sa-
en de uitbundigheid, waarmede de ge-
van een nieuwen wereldburger
erd gevierd en waaraan de overheid in
p^i en perk trachtte le stellen, te-
^eer wijl in dien tijd van felie partijschap
18 ?roote festiviteiten bij kraammaaltijden
wel eens tot twist schijnen aanleiding
^14?-Ven *e 'lebben. Den 24en December
vaardigden Schout en Schepenen van
Aden daaromtrent de volgende keur uit:
on sel men voertaen geen vrouwen,
'n haer kynderbedde sitten opdrincken
r 7" °P iemand drinken! noch versamenin-
B 8 van weerscip feest, feestmaal)
'aecken tot ghenen tyde van den dagh
a's die Vader, die Mother, die
*r ofte Brother en de twee naeste buvr-
en ende wie breuckieh schuldig!
riQne bevonden werde zy souden elcx
verbeuren 11J ponden ende 11J m
sliens (een z.g. .steenboete" van 3000 stee-
nen) te verwereken ander stede veste dairt
van de poortmeesteren gewyst sal werden
(daar de poortmeesters het zullen aanwy-
zen) sonder yemant des te verdraghen
zonder dat iemand daarvan vrijgesteld zal
worden). Bohoudelick dat de vrouwe die
van kinde bevalt binnen twee uyren (uren)
na daller kinde geboren in een redelicken
ende een heusselicken kinderman (ook wel
genoemd: kindermanstuc, waarmede be-
doeld werd een tractatic bij gelegenheid
van de inwijding der luiermand; in ver
band van dit artikel bedoeld als doop-
maal) stil geven mach zonder ver-
bueren (ongestraft! gemaeckt van eyeren,
butter ende kese na ouder gewoonte: wie
anders dede dat sal wesen opte die peyne
ende correctie voersz."
Het Historisch tapijt.
Op het stadhuis te Leiden was eertijds
te zien een tapijtwerk,dat in het begin der
XVIe eeuw in het Academiegebouw ter ge
legenheid van promoties werd opgehangen,
doch waar m r?nt omstreeks 1635 de stede
lijke regeem g het besluit nam om dit niet
langer meer te doen, omdat de studenten
het kostbare tapijt begonnen te beschadigen.
Het tapijt stelde voor het ontzet van Leiden
in 1574 en het was merkwaardig om de
kleuren der vlaggen op de schepen, waarin
men duidelijk de HollancUche vlag rood
wit, blauw (dus niet: oranje, blanje, bleu)
kon herkennen.
Volgens de Gerechtsboekep der stad had
in 1587 een te Delft wonende tapissier mr.
Joost Jans Lanckeert opdracht gekregen
van het Leidsche Stadsbestuur om dit ta
pijt. naar ontwerp van I-Ians Liefring te ver
vaardigen „tot coste en lasten van der stadt".
De opdracht wordt als volgt omschreven:
,.een stuc tapijt inhoudende de geschiedenis
van 't ontset deser stede". Het werk zou ge
maakt moeten worden „van fyn sayetgaern,
volgens monster twelc hy (te weten: mr.
Joost) Borgermeestern der stadt Leyden zal
laten en zal alle vlammen en 'tvuyr int.
voors tapyt connen wereken van goudt" Bij
wijzp van proef zou mr. Joost beginnen met
te leveren „een stuc van een elle in tvier-
kant. daerinne comen zal volgens 't patroon
de schermutselingen aen den Leydsendam,
de slach aen de Voorwech en houc hoek)
van de Zoetermeerse meter" Zoodra de proef
gereed zoude zijn. moest* zij aan de burge-
meesteren getoond worden „om jegens
t patroon gevisileert le worden": „ende in
dien Burgermeester en Gerechte 't zelve be
vinden gewrocht, achtereenvolgens t patroon
geheel volgens 't patroon), zoe zal mr.
Joost t principael were bij de handt nemen
en opwereken, daerloe hem alsdan onder
behoorlycke zeeckerheyt een somme geits
op le handt zal werden gegeven". Viel de
proef niet naar den sin van Burgemeester
en Gerechte uit „so sal t principael were
ongewrocht blijven"; de zaak ging dan ver
der niet door.
Den 24en April 1587 leverde mr. Joost de
bedoelde proef, welke voldeed, zoodat aan
het werk kon worden begonnen, waarvan
voor de Schepenen van Delft een contract
was opgemaakt den 3 April 1587. Mr. Joost
ontving ervoor 12 gld. per vierkante el, in
1588 kon hij voor het werk reeds f. 264
ontvangen, terwijl op 24 April 1606 aan de
kinderen van wylen mr. Joost Jans Lan
ckeert een bewys is afgegeven, dat aan het
contract voldaan was geworden.
Stads Bank van Leening.
Reeds in 1588 verpachtte de stad Leiden
haar Bank van Leening. De pachter heette
Sion Luz. „Deze aldus hel historisch Be
richt en Staat van Stads Bank van Leeningp
binnen Leiden, gedrukt en uitgegeven Juni
1799 en zijne medestanders in andere ste
den een bankroet van eenige duizenden pon-
den Vlaams gemaakt hebbende en flus van
de Tafelhouding het houden van „tafels"
van leening) ontzet synde, en nadat door de
greote Vroedschap het houden van een Bank
van Leening nuttig en noodig was geoordeeld,
ging deze een verdrag aan met een Piamon-
teesch koopman, Jan Francois Susio, in dato
3 September 1598, voor den tpd van vijftien
jaren, met vrijstelling van inkwartiering,
onder verpligting om viermaal 's jaara
boelhuis te houden niet meer te berekenen
dan twaalf pennigen van het pond Vlaams per
week en dat hij verkoop der panden het over
schot door de eigenaars kon afgehaald wor
den, terwijl bij verzuim zulks geheel zou
komen voor de Armen; blyvende het verliea
daarentegen geheel voor rekening van de
Tafelhouders; staande het hem vrij
sync-r risico een kassier en bedienden aan
te stellen en moetende ten behoeve van de
Armer, jaarlijks opbrengen eene somma van
twaalf honderd gulden.
De tijd der laatste verpachting in 1675
afgeloopen synde, vond de Regering goed
de Leenbank aan de stad te houden en tot
dier voordeel te doen bedienen".
