RUIMING De Verkiezingsuitslag. Doodemans rots 70ste Jaargang LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 5 Juli 1929 Vierde Blad No. 21259 WAT DE PERS ZEGT. Haarlemmerstraat 143. FEUILLETON. Toen alle gegevens binnen waren en de cijfers waren gecontroleerd, verkreeg men volgend resultaat: Uitgebracht werden in totaal 3.380.217 geldige stemmen (er waren 3.828.503 kie zers, aldus verdeeld: R.-K. Staatspartij 1.001.574 Anti-Rev. Partij 391.474 Christ.-Hist. Unie 352.897 Vrijheidsbond 249.102 Vrijz. Dem. Bond 208.931 S. D. A. P804.818 Comm. de Visser37.622 Comm. Wijnkoop 29.860 R.-K. Volkspartij 23.821 Staatk. Ger. Partij 76.813 Herv. Ger. Staatspartij a 35.793 Plattel, bond (Braat) 34.504 Middenpartij (Fl. Vos) 39.723 Bond KI. Winkeliers 4.322 Verb. v. Nationalisten 3.692 Democratische Partij 9.132 Federatief Verb. (Ter Hall) 17.617 'Alg. Welvaart-spartij 2.267 Soc.-Dem. Volkspartij 2.152 Nat. Boerenbond4.297 R.-K. Boerenpartij 3.472 Soc. Econ. Volkspartij 942 Rev. Soc. Partij 21.768 Chr. Dem. Unie 12.690 'Alg. Belang 417 Volkspartij 449 Intern. Volkspartij 98 Neutr. Volkspartij ...7342 Vrije Chr. Partij 102 Ohr. Arbeiderspartij 2.754 'Anti-Stemdwangpartij 491 Invalidenpartij 715 Hoofd- en Handarbeiders 845 Lijst-Siedenburg 314 Lijst-v. Nun en 1.133 Lijst-VeTweij 029 Lijst-Seimour s.634 De kiesdeeler bedroeg derhalve 33.802.17 In 1925, toen van 3.543.058 kiezers 3.258.238 aan de stemming hebben deel genomen werden 3.085.862 geldig© stemmen uitgebracht. DE VERDEELING DER ZETELS. De verdeeling der zetels leverde volgend resultaat op R.-K. Staatspartij 1.001.574 stemmen is 29 zetels plus 21316 overschot, is 30 zetels. S.D.A.P. 804.818 stemmen is 23 zetels plus 27.372 overschot is 24 zotels. Anti-Rev. Partij 391.474 stemmen is 11 zetels plus 19.652 overschot is 12 zetels. Chr.-Hist. Unie 352.897 stemmen is 10 zetels plus 14.877 overschot is 11 zetels. Vrijheidsbond 249.102 stemmen is 7 zetels plus 12-488 overschot is 8 zetels. Vrijz.-Dem. Bond 20-8.931 stemmen is 6 zetels plus 6119 overschot is 7 zetels. Staatk. Ger. Partij 76.813 stemmen is 2 zetels plus 9209 overschot is 3 zetels. Herv. Ger. Staatspartij 35.793 stemmen is 1 zetel plus 1991 overschot is 1 zetel. Plattelandersbond (Braat) 34.504 stem men is 1 zetel plus 702 overschot is 1 zetel. Comm. Partij (De Visser) 37.622 stemmen is 1 zetel plus 3820 overschot is 1 zetel. Comm. PaTtij (Wijnkoop) 29.860 stemmen is 0 zetels plus 29.860 overschot is 1 zpteL Middenpartij voor Stad en Land 39.723 stemmen is 1 zetel plus 5921 overschot is 1 zetel. De andere partijen en groepen behaalden niet 75 pCt. van den kiesdeeler en kwamen dus bij de zetel verdeeling niet in aanmer king. Het zijn er eventjes 25! 115.097 stemmen op deze partijtjes uit gebracht, zijn verloren. Bij de vorige verkiezing bedroeg dit aan tal 146.091. DE NIEUWE KAMERLEDEN. Als nieuwe Kamerleden doen hun in trede r Van de R.-K. Staatspartij: Lockefeer, Teulings, Uyen, Van Hellenberg Hubar, Guit, Bongaerts en Van Poll. Van de S. D. A. P.: Kupers. Van de Anti-Rev. PartijSeveryn. De heer Colijn keert terug na eenige jaren in den Senaat oftewel in de Eerste Kamer te zijn gezeteld. Van de Christ.-Hist. UnieDe Geer en Slotemaker de Bruine. Van den Vrijheidsbond: Van der Bilt en Van Kempen. Van de Staatk. Ger. Partij: Van Dis Van de Comm. Partij (Wijnkoop): Wijnkoop. Van de Midden partij voor Stad en Land: FloTis Vos. HEENGAANDE KAMERLEDEN. Uit de Kamer zullen ^erdwijnen Van de R.-K. Staatspartij: Bomans, Van Dijk, Van Rijzewijk, Van Sasse v. Ysselt, Veraart, Bulten, Rutten en Wintermans. Van de S.D.A.P.: Stenhuis. Van de Anti- Rev. PartijHeukels Leenstra en Bijle- veld. Van de Chris.-Hist. Unie: Langman en dr. De Visser. Van den Vrijheidsbond: Drooglever Fortuyn, Van Gijn en Staal man. Van de R.-K. Volkspartij: Arts. WINST EN VERLIES VAN STEMMEN. Van de uitgebrachte geldige stemmen verwierven de onderscheidene partijen de navolgende percentages: (Tusschen haakjes zijn de percentages van 1925) R.-K. Staatspartij 29.57 (28.62) S. D. A. P23.81 (22.90) Anti-Rev. Partij 11.58 (12.23) Chr.-Hist. Unie 10.44 9.90) Vrijheidsbond 7.49 8.73) Vrijz. Dem. Bond 6.18 6.06) Staatk. Ger. Partij 2.27 2.02) Herv. Ger. Staatspartij 1.06 0.98) Plattelandersbond 1-02 1.42) Comm. Partij De Visser 1.11 1.19) Comm. Partij Wijnkoop 0.88 Partij Floris Vos 1.18 De overige partijen, die geen vertegen woordigers in dc Kamer gekozen kregen, verwierven gezamenlijk 3.41 pCt. van de uitgebrachte geldige stemmen. Dit percen tage bedroeg in 1925 4.77 pCt. (toen be haalde de R.-K. Volkspartij nog 1.18 pCt., terwijl deze partij, die nu geen zetel meer bezet, thans slechts 0.70 pCt. wist te ver krijgen. Uit bovenstaande percentages blijkt, dat de R.-K. Staatspartij en de S.D.A.P. ieder met bijna 1 pCt. en de Ohr.-Hist. Unie met meer dan een half procent in stem men zijn vooruitgegaan. De Vrijheidsbond verloor bijna VA pCt. aan stemmen, terwijl de A.-R. Partij met ruim een half procent achteruit ging. Ook de Plattelandersbond liep sterk achteruit. De Staatsk. Geref. Partij heeft een stem menwinst van een kwart procent te boe ken, terwijl de Vrijz.Dem. Bond, de Herv. öeref. Staatspartij en de Comm. Partij De Visser .nagenoeg op hetzelfde niveau bleven. De Maasbode schrijft dat het Katho liek volksdeel over den stembusuilslag meer dan tevreden mag zijn. Immers de uitkomst brengt siechts een vrij onbeduidende ver schuiving in de Tweede Kamer teweeg, ter wijl aan de roode begeerte een energiek „hall" is beteekend, vóór alles door 't kloek stand houden der Katholieken. De uilslag zelf noodt verder voor het oogenblik niet tot bijzondere nabetrachting. De anti-revolutionairen moesten op het altaar hunner beginselvastheid opnieuw een offer brengen aan de Kersten-partij, die met een derden man in de Kamer terugkeert. De Vrijheidsbond zag een zetel verloren gaan aan de dissidenten-groep, welke op insti gatie van den uitgebannen middenstander Staalman in den heer Floris Vos een niet te verwaarloozen trekkracht vond; al ligt het voor de hand. dat deze afgevaardigde het de Liberale Partij niet lastig zal maken. Voorts valt enkel nog te melden de terug keer in het parlement van den communist Wijnkoop, van wien hetzelfde niet zal kun nen gezegd worden ten opzichte van den heer De Visser, diens vriend en vijand tevens. Deze communistische eenheid van tegendeelen kan den Kamer-praeses nog menig moeilijk oogenblik bezorgen: Het blad vervolgt: Wat wij thans zouden wenschen is het zelfde wat de overgroote meerderheid van ons Katholiek kiezerscorps wenscht: dat men, indien mogelijk, zal geraken tot een rechtsch kabinet Mits onder één beding, dat wij vroeger reeds stelden. Dat het alleen kome tot een samengaan van rechts onder scherp accoord, op scherp geformuleerd program en allerzijds van harte. Dan achten wij zulk een samengaan in het belang èn van onze geestelijke èn van onze stoffelijke belangen. En Ook in het belang van een gezond parlementair leven. Ondanks de gezantschaps-tragedie. die de rechterzijde, terstond na het optreden van een schijnbaar zoo sterk Kabinet, met de meest noodlottige haast belachelijke regee- ringsonmacht sloeg, heeft de meerderheid der kiezers opnieuw haar vertrouwen ge schonken aan de partijen der rechterzijde. Weinu, mogen deze in boven aangegeven zin komen lot eene den noodigen duur met alle mogelijke zekerheid belovende samen werking Zou het thans mislukken dan is zonder twijfel meteen de laatste kans ver keken. En niet alleen de toekomstige regeerings- formalie. niet alleen het optreden van een parlementair Kabinet, maar ook de beharti ging der hoogste belangen onzer christelijke natie treden een periode van onzekerheid in, waaraan wij slechts met huiver kunnen denken. Het „Vaderland" zegt o.m.: De rechterzijde behield de meerderheid, waaruit voortvloeit, dat er alles op gezet zal worden om te komen tot een parle mentair Coalitie-Kabinet, juister gezegd een parlementair ministerie, steunende op do samenwerking van Rechts, nademaal men bij velen uit de Rechterzijde zelve zeer groole bezwaren tegen het woord „coalitie" ontmoet. Het zal naar onze meening nooit een sterk Kabinet kunnen wezen, maar dat neemt niet weg dat wij overtuigd zijn dat men zal probeeren daartoe te komen, e£ne overtuiging, die in dit geval op nog iets meer dan op eigen feilbaar inzicht is ge-^ grond. Trouwens, het enkele feit. dat de' Roomsch-Katholieke Staatspartij alle strui- ke'blokken uit den weg heeft geruimd, die het den Christelijk-Historischen onmogelijk zou maken met haar samen te gaan, te weten de speciaal Katholieke wenschen, heeft in deze veel te zeggen. Het zal daar bij hoofdvraag zijn: onder de Geer of on der Colijn. Het Kabinet-de Geer had 3 1/2 jaar ge leden de regeering aanvaard ais intermezzo- ministerie om een inde te maken aan schier onoplos/bare crisis, en de uiterste grens, waartoe dit intermezzo zich mocht uitstrekken, was de dag, dat de nieuwe Kamer werd gekozen. Wij hebben in de beschikbaarstelling van de portefeuilles slechts met eene daad van correctheid te doen. Wie goed beluisterd heeft een rede, die de Hr. de Geer te Zwolle heeft gehouden, zal hel allicht met ons eens zijn, dat de teneur daarvan kort samengevat deze is: Met het extra-parlementaire Kabinet is het thans onherroepelijk gedaan, maar dat neemt niet weg. dat daarmee volstrekt niet gezegd is, dat ik Nederland niet aan een parlementair Kabinet zou kunnen helpen, hetzij door mijn tegenwoordige ministerie te reconstrueeren, hetzij door een gansch nieuw te vormen. Waar wij ons thans nog niet zullen ver diepen in de vraag, wat zoowel Colijn als de Geer tegen zullen hebben bij een deel van de Rechterzijde, als het gaat om de formatie van een nieuw parlementair Ka binet uit de Rechterzijde, volstaan wij voor dit oogenblik met de opmerking, dat zij de twee eenige personen zijn. die daar voor in aanmerking kunnen komen. Want, al zou Heemskerk in den moeilijken toe stand waarin Rechts verkeert, de geknipte RECLAME. 7946 HEERENKLEEDING Colbert Costuums vanaf 6.®° Blauwe Costuums 9.®° Demi Saisons3.90 Regenjassen6.9° Gestreepte pantalons. 1.2G Grijze Flan. pantalons 2.10 Beige Flan. pantalons 3.®° Manchester pantalons 2.5° JONGENSKLEEDING Matrozenpakjes vanaf 2.9° Kat. Matrozenpakjes ,®5 Suff. pakjes2.9° Schoolbroeken bl. chev. 49° Schoolbroeken manch. 79° Jongens Regenjasjes 4.9° MODE-ARTIKELEN Jongenstruitjes vanaf 1.*° Tricotpakjes l.98 Sportkousen 49 Heerenoverhemden J ,38 Jongensoverhemden 79 Petten29 c Heerenhoeden1.8° Sokken, Boorden, Dassen 19° man zijn. als hij jonger was, hij is dat nu eenmaal niet, en in ons vaderland vindt (men, anders dan in Engeland, waar Glad stone nog op 83-jarige leeftijd een ministerie vormde, den meer dan zeventig-jarige voor formateur ie oud. Het is uiterst jammer, want al9 dat niet het jreval ware. zou men dien voorzichtigen staatsman krijgen, die nooit de prooi van onverhoedschen aanval kan worden om de eenvoudige reden, dat hij al9 het ware een zesde zintuig heeft, aio hem den belager reeds op mijlen af- stands doet ruiken. De ChristeHjk-Historischen hebben, nu Dr. de Visser zich van het politieke erf terugtrekt, niemand anders voor het for mateurschap dan de Geer, en de Katho lieken zullen, gedachtig aan het nadeel dat ze geleden hebben van een zevenjarige Katholiek Premierschap in deze Protes- tantsche natie, voor dezen keer wel hors concours blijven. Wij verwachten een zeer lange crisis, want vóór Colijn als formateur van een nieuw parlementair Kabinet uit de Rechter zijde zullen even warme strijders gevon den worden als voor de Geer, en wat meer zegt: De kans. dat de nieuwe samengroe- peering van Rechts toch niet lukt, is ook allerminst uitgesloten. Maar juist, omdat men die poging tot hereeniging van de Rechterzijde niet zal opgeven, vóór alles beproefd is om daartoe te komen, zal de crisis langdurig zijn. De Nieuwe Rotterdam sche Courant geeft nog slechts een voor- loopige beschouwing. Het blad merkt daarin op dat de Chr. Hist Unie nu de vruchten plukt van haar houding in het najaar van 1925, toen zij tegenover de Róomsch-Katho- lieken den voet dwars zette, en de coalitie liet springen. Haar niet te miskennen voor spoed bij deze verkiezing geeft daarom eene sterke, zij het nog slechts negatieven aan wijzing voor de oplossing van de kabinets crisis. Vorming van een coalitie-kabinet met behulp van de Christelijk-historischen zou vierkant ingaan tegen de lijn van deze ver kiezing. Alles bijeengenomen, noemt het blad het resultaat van deze verkiezing uiterst poover. Er is aan deze verkiezing zeer veol moeite en arbeid besteed, zeer veel geld. zeer veel kalk en heel wat radio, en het eind is, dat de zaak vrijwel blijft, zooals ze was. De middenstander Staalman wordt door den middenman Floris Vos vervangen; één anti-revolutionaif speelt stoeltje wisselen met een Kerstiaan en zonder nu verder op partijkleur te letten de vertegen woordiger van de R.-K. Volkspartij staat zijn zetel af aan den heer Wijnkoop. Er is veel hoop en veel blijde verwachting teleurgesteld, maar dat is dan ook vrijwel al. Men mag vragen, of alle inspanning, alle woordenvloed, alle debat en alle kra keel van de laatste weken dit resultaat wol waard mag worden geacht. RECLAME. Eenige drupp zijn vo Naar het Engel9ch van A. T. QUILLER—COUCH. 65) Ik keek op mijn hórloge. Het was negen uur; meer dan anderhalf uur te laat. Ik^zag hem uitstappen aan de donkere zijde van het perron. Ik volgde. Hier waren weer een menigte menschen die naar Helston gingen en de wagen die buiten stond te wachten was weldra overvol. Colliver was in een wip het station uit en den wagen in. die daar reeds met zijn twee paarden stond te wachten. In een oogwenk was hij den heu vel op. Ik was zoo dom geweest te vergeten dat hij misschien getelegrafeerd had om paarden, maar de postwagen reed vlug. Ik klom er boven op en daar er geen betere zit plaats was ging ik boven op een hoop ba gage zitten en ik wachtte maar steeds, ter wijl er steeds meer koffers en pakken opg?- leden werden, vlak naast mij. Eindelijk, toen ik begon te wanhopen of wij wel ooit vertrekken zouden, klom de koetsier op zijn zitplaats en wij gingen op weg. De wagen was zóó zwaar beladen, dat eerst vijf paarden voor gespannen werden, maar wij lieten er een met den postillon op den heuvel achter en reden in snelle vaart naar beneden, den vlakken weg op. De sneeuw lag vrij diep, de paardehoeven we den niet gehoord toen wij door de scherpe, tintelende lucht voortreden. De wind loeide langs mijn hoofd, terwijl ik op mijn wan kele zitplaats gezwaaid werd bij iedere moeilijkheid op den weg. Met iedere wind vlaag scheen ik frissche krachten te krijgen: ik voelde mijn bloed onstuimig door mijn aderen vloeien. Wij reden nu haast in ga lop, ik zag op mijn hoogen zetel het gele licht van de lantaarns op de dampende paarden Er zat een troepje matrozen boven op den wagen evenals ik zij rookten en praatten en juichten. Een paar malen wilde een hun ner het woord tot mij richten, maar ik ant woordde niet veel. Ik keek met gespannen aandacht of ik ook iets zag van het rijtuig van Colliver. Hij had zeker goéde paarden be steld, want ik zag nog steed9 niets van hem. Wacht! Toen wij een scherpe bocht van den weg omsloegen en weer op een Techten weg terecht kwamen, dacht ik in de verte iets zwarts te zien bewegen in de algemeene witte vlakte. Ja. dat moest hij zijn: en weder was het of ik op de vleugelen van den wind de woorden hoorde: „Vanavond!"van avond! Dood hem! dood hem! dood Krakl Met een zwaren zwaai op zij, bleef de wagen een oogenblik hangen, waggelde en viel op zij. zoodat ik van de bagage af rolde. die mij al dadelijk volgde. Toen ik half versuft overeind stond, zag ik een ver warring van worstèlende. zwoegende paai den. verschrikte passagiers en verspreid* kisten en doozen. Ik was spoedig gekal meerd hietp de menschen die in den wagen zaten, zocht mijn eigen pakje en zette het op een Ioopen. den lastigen weg op. Ik kon niet langer wachten. Hijgend, dood moe, mijn pijnlijke lichaam vol sneeuw, kwam ik op den top van den heuvel en hulde de straat op in Helston Daar in den „Engel" nam ik een wagentje met twee paarden-en reed onmiddellijk weg. Zij hadden eerst even geaarzeld toen ze mijn kleeding zagen en zich afgevraagd waar een zeeman op dat uur een wagen met twee paarden voor noodig had. maar mijn geld hielp en overwon hun bezwaren Ze vertel den mij dat een heer daar van paarden ver wisseld had en den weg naar Lizard was opgegaan Hij had eerst een heuvel en een spade gevjraagd. Een half uur geleden; zou ik nog bijtijds zijn? Ik zat achterover in het wagentje geleund en dacht er over na. Ik kende den koristen weg door de duinen. Als ik daar was zou lk den wagen uitspannen en verder loopen. De frissche paarden liepen vlug en toen wij de zee naderden zag ik reeds in de verte hon derden bekende plekjes en bij ieder plekje een herinnering aan Tom. Met hoeveel liefde en hartelijkheid hadden wij er af scheid van genomen op onze reis naar Lon den. Nu scheen ieder plekje mij toe te Toe pen: „Wat heb je gedaan met je vriend?" Dat was mijn thuiskomst. Bij het begin van de duinen liet ik den wagen stilhouden, betaalde den verbaasden koetsier en zond hem weg. Toen ging ik er alleen op een drafje door de sneeuw op af. In het Zuiden zag ik de maan, die nu hoog aan den hemel stond Het moest nu bijna lijd zijn Ik liep langs het oude. bekende pad. met mijn pakje in de hand over de be vroren wagensporen, nu eens struikelend, dan weer gleed ik uit, maar steeds met op eengeklemde tanden en gespannen spieren, vlak langs den heuvel boven Polkimbra, waar ik iets zag van de daken der hutjes die in de diepte lagen en zoo de klippen langs naar Lantrig. Ik vermoedde dat Colliver langs het strand van Polkimbra zou komen en besloot dus de rots vanaf de noordzijde te nadéren, over de Ready Money Baai, Lantrig, ons oude huis, wa9 vroolijk ver licht op dezen Kerstmisavond, ik voelde een steek in mijn hart, een scherp gevoel van verdriet, toen ik voorzichtig naar beneden sloop, naar het strand. Aan den voet van de klip bleef ik even staan en keek naar de baai. Zwart en somber als altijd slak de Doode mans Rots af tegen de lichte maan, het som bere beeld van de donkere schaduw, die op mijn geheele leven gelegen had. Op die rots was mijn gevoel van haat ontstaan, nu na derde ik dié rots voor het laatst. Daar stond hij, de strenge bewaarder van dien schat, waarvoor mijn grootvader zijn ziel had ver kocht, mijn vader zijn lfeven opgeofferd en ik alles verloren wat het leven en de ziel waarde geeft. „Bloed zal hun erfdeel zijn. Vuur hun deel voor eeuwig." De vloek had op ons allen gerust. Kruipende langs de schaduw van de rots, sloop ik langs de baai en gluurde door de gang naar het Polkimbra-duin, dat nu schit terde in het maanlicht. Geen sterveling te zien. Zoover het oog reikte was het strand rustig en verlaten. Ik liep naar een plasje water, dat de weg vloeiende vloed had achtergelaten naar de schaduw achter de rots, legde mijn valsch haar en baard af en waschte zorgvuldig alle sporen en verf van mijn gezicht. Daarna deed ik mijn schoenen uit, hield ze met het pakje in mijn rechterhand en begon toen zachtjes en voorzichtig de rots op te klim men. Zoo kwam ik bij den eersten rand; kroop vooruit zoover als vermeld werd op den gesp en begon toen weer te klimmen. Nu moest ik voorzichtig zijn. want de weg aan den noordkant was veel moeilijker dan aan den andere en ik kon maar één hand met gemak gebruiken. Langzaam en met veel moeite gelukte het toch en ik had ein delijk uitzicht op het Polkimbra-strand, Ik zag nog niemand, alleen de lichten van de kleine kerk die schitterden boven het straDd. Ik haalde mijn horloge uil. Het was bijna half twaalf, het uur van het doode getij. Toen ik weer opkeek meende ik iets te zien naderen over de duinen. Ja, ik vergiste mij niet Ik zette mijn landen op elkaar en kroop dichter bij de rots. Daar kwam hij aan in de schaduw van de klippen en toen hij naderbij kwam zag ik dat hij iets op zijn 9chouder droeg, zeker de spade en het houweel. Even later draaide hij zich om en keek of er niemand volgde. Toen scheen de maan precies op zijn gezicht en ik zag nu hij had zijn vermomming afgelegd da gelaatstrekken van mijn vijand. Ik deed het trommeltje open en haalde er mijn mes uit. Ik had het dunne scherpe lem met, dat wij in mijns vaders hart gevonden hadden, in een handvatsel gestoken, waar het -stevig in zat en met een veer open en dicht gemaakt kon worden. Toen ik het opendeed viel het maanlicht juist op het staal en op het woord: „Ricordati." Hij was nog in de schaduw en kroop naar beneden na eerst nog eens goed, om zich heen gekeken te hebben. Er was niemand te zien op dat late uur: niemand anders dan de getuige die daar boven ineengedoken zat. Ik greep het me9 steviger vast, toen hij ver dween onder den rotswand, waar ik aan hing. Een gedempte vloek en toen stilt®. Ik hield mijn adem in en wachtte. Hij kwam spoedig terug met een kompas in de eene hand en een centimeter in de andere en stond daar een oogenblik om zich heen te kijken. Ik wachtte nog steeds. (JVprdt vervolgd).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1929 | | pagina 13