BURGERL. STAND Y. LEIDEN
NAGEKOMEN BERICHTEN.
no. 4 van de door de Maatschappij op touw
gezette reeks herdrukken van populaire
oudere geschriften een bundel te bewerken
en uit te geven van zes oude reisverhalen
over walvischvaarten, overwinteringen en
jachtbedrijven in het hooge Noorden uit de
jaren 16331635. Twee daaTvan zijn ont
leend aan nog onuitgegeven journalen van
De Ruyter, waarvan de tekst al klaar ligt
voor het ter perse gaan.
Van den herdruk der vermaarde reis van
Willem IJsbrantsz, Bontekoe als no. 1 van
de reeks in 1915, bezorgd door dr. G. J.
Hoogerwerff, die bleek uitverkocht, is een
nieuwe herdruk in hoofdzaak persklaar.
Beide uitgaven zullen nog wel in 1929 het
licht zien.
Met de Koninklijke Vlaamsche Academie
te Gent werd gepoogd tot samenwerking te
geraken, inzake de voltooiing van K. Slal-
ïaerts' „Glossarium van verouderde rechts
termen, kunstwoorden en andere uitdruk
kingen uit Vlaamsche, BTabantsche en Lim-
iburgsche oorkonden". De uitgave vanwege dp
[Maatschappij was in de jaren 13851893
gevorderd van A tot Overdracht en de
druk verder nog (tot Poer), toen door het
sterven van den heer Stallaert het werk
kwam stil te liggen. De onbewerkte ruwe
Jxmwslof voor het vervolg-materiaal,
waarvan do eigendom, blijkens door den
iheer Stallaert schiftelijke gedane toezeg
ging, de Leidsche Maatschappij toebehoort
werd ruim een jaar geleden teruggevon
den in het gebouw van de Vlaamsche Aca
demie. Wordt dit materiaal persklaar gele
verd dan acht de Maatschappij het haar
plicht de gestaakte uitgave te hervatten en
Ihet werk te voltooien.
Afdoend antwoord werd nog niet ontvan
gen, maar er is hoop dat na deze mede-
deelingen er ook voorstellen van de Vlaam
sche Academie zullen worden ontvangen.
De uitvoerbaarheid om te zamen met het
Frederik-Muller-Fonds tot het scheppen van
een Bibliographie van Ned. taal-, letter-
geschied- en oudheidkunde, is in onderzoek.
Het bestuur hoopt daarover later nadere
mededeelingen te kunnen doen.
Volte instemming van het bestuur heett
het voorslel van dr. .T. P. M. L. de Vries
om hier in do boekerij der Maatschappij een
archief te stichten voor het bewaren van
voornamelijk geschreven bouwstoffen voor
Nederlandsche volkskunde (folklore).
Aan de Octobervergadering zal worden
voorgesteld de noodige voorbereidingen le
treffen. Der Maatschappij ontvielen door
overlijden 14 gewone leden en 1 buiten-
landsch lid. Zij telt thans 1 eerelid, 540 ge
wone leden in Nederland, 11 in onze over-
zeesche gewesten en 23 in den vreemde en
163 buitenlandsche ïeden, waarvan 20 de
rechten en verplichtingen van gewone leden
aanvaard hebben, een totaalcijfer dus
van 738.
Ten slotte vermeldt het verslag de her
bezetting van de oude bestuurskamer in het
Nutsgobouw van 1864, tot 1908 was die
kamer, d e kamer van Letterkunde. Toen
stichtte de damesstudenten-vereeniging
er haar Leeszaal, die daar gevestigd bleef
tot in 1928, toen de vrouwelijke studenten
naar een „eigen huis" vertrokken. Toen
kreeg de Maatschappij er weder de beschik
king over en het bestuur en de vaste com
missies hebben na een passende aanklee-
ding der zaal weder een uitnemende be
stuurskamer gewonnen.
Het verslag werd onder dankbetuiging
aan den secretaris, goedgekeurd.
Staat der Boekverzameling.
Vervolgens bracht de bibliothecaris, dr.
LA. van flijnbach verslag uit van den staat
der boekverzameling. Als belangrijkste aan
winst voor de Bibliotheek valt le vermel
den de groote verzameling brieven in de ja
ren 18401881, gericht aan de uitgever
A. C. Kruseman te Haarlem, gebonden in 33
deelen, ruw geschat wel een 5000
brieven bevattende van de dichters en
schrijvers, doch ook van schilders en we
tenschappelijke auteurs. Niet alleen voor de
geschiedenis van de Nederlandsche Letter
kunde en den Nederlandschen Boekhandd
zijn deze brieven van groot belang, zij zijn
tevens belangrijke documenten voor de ken
ners van het geestelijk leven in genoemd
tijdvak. Van deze brieven is gebruik ge
maakt door wijlen J. W. Enschedé voor zijn
biografie van Kruseman. Enschede maakte
van deze brieven regesten, die, zoo zijn nog
bestaan, een zeer gewenschte aanvulling
der brievensamenstelling zelve zouden
vormen.
De Bibliotheek werd vermeerderd met
280 boekwerken; van 200 tijdschriften en
vervolgwerken werden afleveringen en ver
volgen ontvangen.
Ook dit verslag werd, nadat dr. Reinbach
dank was gebracht voor de samenstelling,
goedgekeurd.
Nadat vervolgens nog korte verslagen
werden uitgebracht omtrent den finan-
ciaelen toestand der Mij. en van de secreta
rissen der Commissie voor Taal- en Letter
kunde, Geschied- en Oudheidkunde en voor
Schoone Letteren werd de uitslag der stem
ming over de le benoemen gewone cn bui
tenlandsche leden medegedeeld.
Nieuwe leden.
Tot gewone leden bleken le zijn benoemd;
Dr. J. F. Bense te .Arnhem, G. Bolkestein
te Amsterdam, dr. F. D. K. Bosch te Welte
vreden, dr. D. E. Boselaar te Leiden, dr. E.
Oh. G. Brünner te Utrecht, drs. H. T. de
Graaf te Leiden, dr. B. A. van Groningen te
Leiden, dr. G. v. d. Leeuw te Groningen,
mej. dr. ,T. H. van Lessen le Leiden, dr. J.
G. de Lint, le 's-Gravenhage, mr. W. C.
Mees te Rotterdam, mevrouw dr. M. Mees-
Verweij to Santpoort, ds. J. M. v. d. Pot te
Rotterdam, mr. dr. J. A. van Praag le .Am
sterdam, Siegfried van Praag le Amster
dam, dr. J. Romein to Amsterdam, dr. H.
Sparnaay te Amersfoort, dr. II. Terpslra te
Hilversum, P. Verdoes te Rotterdam, L. C.
Westenenk te Wassenaar en mevrouw
Ali van Wijhe Smeding te Hilversum.
Tot buitenlandsche leden; dr. F. Baur te
Gent, dr. J. Gessier le Hasself, Victor de
Meyere te Antwerpen, dr. Elis Wadstein te
Gotenborg en dr. II. J. van do Wijer le
Leuven,
De prijs van aanmoediging.
Hierna werd bekend gemaakt dat het be
stuur op advies van de Commissie voor
Schoone Letteren voor het vereenigings-
jaar 19281929 met den jaarlijks uitgeloof
den prijs van aanmoediging van f. 10Ö0 be
kroond heeft: Anthonic Donker's dichtbun
del „Grenzen".
Het bestuur vereenigde zich met de ver
klarende uiteenzetting van de commissie,
die oordeelt dat Anthonie Donkcrs's .Gren
zen" een der beste dichtwerken is, die in
1928 verscheen. De bundel munt uit: door
in verrassende beelden en beeldencombina
ties in fijn bewerkte taalconstructies, sub
tiele gevoelschakeeringen weer te geven.
De heer Anthonie Donker is een zeer ta
lentvol jong dichter; door hem is bekronen
zal aan deoorspronkelijke bedoeling zeker
beantwoord worden.
Op voorstel van dc Maandelijksche verga
dering werd vervolgens besloten om in le
AVct in do eerste zinsnede van arl. 59 ach
ter „een Prijs van aanmoediging", in te
voeren: „den C. W. van der Hoogt-prijs."
Hierna werd gepauzeerd.
Beoefening van de plaatselijke historie.
Na de pauze sprak dr. LI. E. van Gelder,
directeur van den dienst voor Kunsten en
Wetenschappen der gemeente 's-Graven
hage over: beoefening van de plaatselijke
historie.
Spreker was overtuigd, dat de titel zijner
voordracht weinig aantrekkelijk leek, omdat
de plaatselijke historie onder de historische
wetenschappen altijd een achteraf plaatsje
had. Toch achtte hij het mogelijk, dat do
ramp die Leiden's Raadhuis trof, die het
plaatselijk besef zeker verlevendigde het
onderwerp meer binnen de gezichtskring
trekken zou. Juist dat plaatselijk patrio
tisme is de achtergrond der vraagstukken,
waarvoor hij thans de aandacht vroeg, om
verschillende redenen, waaronder ook deze,
dat onze tijd ze eenigszins in ander licht
geplaatst heeft. Van twee gezichtspunten
wil hij het naderen, vragende allereerst
naar do beteekenis der plaatselijke historie
voor de kennis der geschiedenis in het alge
meen, daarna 'naar hare beteekenis voor de
kuituur van ons volk.
Zich tot de eerste wendend wijst hij er op,
dat met de ontwikkeling van de kuituur-
geschiedenis de beteekenis en kennis der
plaatselijke historie is toegenomen. Maar de
geringschatting is er niel door overwonnen.
Ten onrechte wat spr. met enkele voorbeel
den aannemelijk wil maken, er op wij
zende hoezeer hel nader kennen ook van
belangrijke algemeene verschijnselen pas
mogelijk is als men ze volgt in hunne wer
king in klein milieu. Zeer sterk blijkt, dat
in het tijdperk der Republiek toen de Tegen-
ten heerschappij de afhankelijkheid van
plaatselijke belangen en inzichten tot een
machtig clement in het bestuurswezen
maakte. Ook hiervan gaf spreker enkele
voorbeelden o. a. uit de geschiedenis van
Jan de Witt. Hij schetste er de nadoelen
van, maar gaf als tegenbeeld ook een hijwijs
hoe zulk een plaatselijke sfeer ook gunstig
werken kon, aanduidend hoe bijvoorbeeld
het meer nationaal en internationaal ka
rakter van Den Haag een tegenwicht was
tegen het particularisme in de Republiek.
Had hij hiermede op het belang der
plaatselijke historie gewezen, dan wees hij
jonge rislorici en archivarissen nadrukke
lijk op het vele, dat hier nog te doen valt,
omdat, wat er aan bronnenmateriaal in
groote menigte ligt opgehoopt zoo noodig
heeft om in genietbaarder vorm gemeen
goed te worden. Van hoeveel nut zou een
werkelijke kultuurhislorie van onze sleden
niet kunnen zijn voor de kunsthistorie, die
de scholen wel naar plaatsen als Amster-
damsch of Dclftsch, Haarlemsch of Leidsch
onderscheidt, maar die noodig heefl dat na
gegaan worde wat het eigene en typische
van elk dier milieus voor de ontwikkeling
der plaatselijke kunstenaars beteekende.
Wat was Leiden of Amsterdam voor Rem
brandt, Delft voor Vermeer? Toch méér dan
woonplaats; maar waarom en in hoeverre
en ook in hoeverre niet? Spr. stond daar
bij wat langer stil en gaf voorbeelden van
verschillenden aard, eindigend met dc aan
wijzing der tegenstelling Den Haag, Am
sterdam in het einde der 19de eeuw.
Blijken er dus nog belangwekkende pro
blemen te over le zijn voor hen, die plaat
selijke historie beoefenen willen, er is nog
een tweede gezichtspunt, dat dat kan wor
den ingenomen: Heeft het belangwekkends
werk nog een ander nut, een sociaal be
lang, dat in wijder kring dan die der histo
rici aandacht vraagt.
Spreker vestigt daarvoor de aandacht op
twee verschijnselen uit de jaren na den
Oorlog: de sterke verlevendiging, gelukkig,
van^ de internationale gedachte, doch ter
zelfder tijd een niet minder krachtige op
leving van het nationale besef, liet lijkt of
beide stroomingen tegen elkaar moeien in
gaan; inderdaad is er groot gevaar dat zij
elkaar niet begrijpen. Hoe licht ontaardt het
nationale besef in bekrompen chauvinisme
in reactionaire zelfgenoegzaamheid, die zich
voedt met angst en haat.
Maar ook in het internationalisme ligt
gevaar zoodra het het persoonlijke, bet
eigene en het gerechtvaardigd eigene in het
nationale ontkent. Internationale verschijn
selen op het gebied der kunst kunnen het
bewijzen. Men grondt een nieuwe kunst op
liet meest internationale: de moderne tech
niek en roept dat onze kunstenaars inge
nieurs moeien worden, inplaals van te
hopen, dat eenmaal onze ingenieurs zic'h
tot kunstenaars zullen ontwikkelen. De per
soonlijkheid, de intuïtie, die den kunstenaar
hecht aan zijn land en zijn stam, is iets
onderscheidends, dat niet mag verloren
gaan. Laat ons, hoe moeilijk het voor ons
land door zijn eigenaardige ligging en
functie moge zijn, het persoonlijke van
onze landaard zoo goed mogelijk bewaren.
Niemand zal ons houden voor iets bijzon
ders, als wij ons zullen hebben opgewerkt
lot Europeanen zonder kleur. Maar anders
zal het wezen, wanneer wij de zeer be
langrijke taak, die wij in het internationaal
leven der volken hebben te vervullen,
waarnemen met al de kracht, die wij put
ten uit de eigen-heden de typische karak
tertrekken van ons ras. Daarvoor is het
zaak die trekken te leeren kennen, de tra
ditie op te sporen, om te weten wat ons als
natie verbindt en waarin wij verbonden
zijn. Daar ligt een taak voor de plaatselijke
geschiedbeoefening.
Maar die taak is ruimer, dan archief
onderzoek!-Spr. zou baar willen zien om
vallen alles wat liefde voor en kennis van
de traditie van eigen omgeving kweeken
kan: niet alleen inzicht in de historische
ontwikkeling, maar ook belangstelling voor
de monumenten van geschiedenis en
kunst; ook voor de historie van heden, voor
de ontwikkelingsmogelijkheden van thans;
in contact brengen met dc kunst van het
verleden en de kunst van nu; waardeering
voof stedenschoon; samenwerking met hen,
die het natuurschoon beschermen, met zijn
flora, zijn fauna, zijn vogels. En dat alles
niet als brave liefhebberij van weinigen,
maar als element in het leven van allen.
Dit kan het nationaal besef sterken en
vooral veredelen. Spreker heeft den indruk,
dat men daaraan steeds meer behoefte
toont, maar dat te vaak inzichtrijke leiding
ontbreekt.
Wij zijn ten onzent te bang chauvinis
tisch te lijken en de verwaarloozing van
cultuur in gezonden zin heeft een onkunde
doen ontstaan, van het rijkste bezit aan
schoonheid en kunst, die werkelijk ontstel
lend. is.
En toch met hoeveel nut, cultureel nut heeft
het zich kunnen opheffen door een intuiüef
gevoelen van saamhoorigheid mot do
rdetete producten van onzen stam en dn
beste vertegenwoordigers van ons ras De
mogelijkheid om die saamhoorigheid te ge,-
voelen te openen voor een groot deel van
ons volk is een cultuur belang en een be
lang van nationaal zelfbehoud.
Men mag niet optimistisch zijn: de ach
terstand is groot en een zeer groot deel
onzer opgroeiende jongelingschap komt ops
niet tegemoet! Maar pessimisme is ook niet
goed. Wat Hcijmans en Thyssen bereikt
hebben voor de maluurwaardeering is een
enorme verbetering en een goed voorbeeld,
ook voor de methode. Ook wij moeten gaan
langs de jeugd (niet in de eerste plaats
'langs de school), cn de krachtige jeugd-oi
ganisatie, vooral die onder de arueiders-
jeugd kan daarbij belangrijk van nuf zijn,
wil men ons volk weer nader brengen tot
de eigen cultuurelementen, waarop het,
helaas.-het gezicht verloren heett. Men moet
daarbij beginnen bij liet begin en ook dicht
bij huis, bij de eigen omgeving.
En dat alles, aldus besloot spr., niet ais
einddoel, maar als middel tot een geleide
lijke wederopvoedirig van ons volk lot een
edel onbekrompen nationaal zelfbewustzijn,
daardoor beter berekend voor eeir interna
tionale taak.
Na het uitspreken dezer voordracht, die
met instemming wast ontvangen, stelde de
voorzitter nog eertlgd benoemingen aan de
orde.
Tot bestuursleden- in de plaats van de
heeron prof. mr. D. van Blom en J. F M.
Sterck, die aan de beurt van aftreden en
niet herkiesbaar waren werden uit de maan
delijksche vergadering voorgedragen dubbel
tallen, benoemd mr. G. André de la Porie
en dr. A. A. van Schelven.
Tot leden der Comm. voor Taal en Letter
kunde werden benoemd dr. A. Beets cn dt.
A A. van Rijnbach, tot leden der Comm.
voor Geschied- en Oudheidkunde herkozen
mr. dr. J. C. Overvoorde en prof. dr. P. J.
Blok en lot leden der Comm. voor Schoone
I,etteren herbenoemd mr. M. Nijhoff en
als zoodanig benoemd mr J. C, Bloem.
Daarna werd de vergadering na de rond
vraag gesloten waarna bestuur en 'eden
zich vereenigden aan een gemeenschappe-
lijken maaltijd in Hotel-Café-Restaurant
„Den Burcht".
GEBOREN.
Adriaantje, d, van G. Appel en E. K. Haak
Marinus, z van J Verkerk en M. F.
Duinkerken Albert Roe'lof, z. van J. Snij
der en G. Post Henrica Gertruida, d, van
II. v. der Werft on S. Houtman Anna
Calharina, d. van J.'jC. Slimmers en W.
Yelthuysen Gerrit, z. van J. Harland en
J. Boekkooi Leendert Pieter, z. van P. de
Ruiter cn II. den Uijl Petronella Eleonora
d. van L. O. v. der Plas en A M. Iioubolt
Wilhelmina Sophia, d. van W. F. Serlie' en
N. van Koperen Pietemella Geertrui, d.
van K. J. Grama en T. Nieuwenhuizen
Cornelia, z. van P. Siera en J. G. Brandt
Gera id us Johannes, z. van H. M. Endenburg
en T. Lamphe-n Unze, z. van IJ. de Jong
en B. Amsterdam Geertrui, d. van C. F.
Lilh en W. M. Ouwerkork Lambertus. z.
van J. v. der Mark en M. C. Brouwer
Dirk Rc-'int z. van E. II. Ris en E. A. L. de
Boer Alida, d. van J. J. v. der Reijden en
G. Laurier Willem, z. van J. Derogee en
S. Dongebnans -Cornelia Neeltje, d. van
G. A. Tromp en A. Groenewegen Maria
Helena Paulina, d. van H. W. v. den Bosch
cil G. Verhoef Peterus Antonius. z. van
J. T. L. I-Iebinck en A. v. d. Berg Jacobus
Bartholomeus, z. van J. B. de Bruin en W.
Slouten Pieter Johannes, z. van II. Moo-
len en A. van Rosse Willemina Frode-
nka Johanna, d. van A. de Jager en A. van
Heuvelen Cornells, z. van P. A. de Haan
en M. Megcbelse Charlotte, d. van F. van
Nouhuijs en M. M Jolles Arie, z. van A.
Bronmeijer en II. M. van den Wijngaard
Willem Pieter, z. van W de Mooij en C. C.
van der Waals Johannes Laurents.
Hendrs., z. van II. C. Vorst en C. M. van
ValderCn Jacobus Chrisliaan. z. van J. G.
van Evert cn J. Neuteboom Catharina, d.
van H. W. Schuchhard cn C. Klinkhamer
Pieler, z. van T. v. d. Berg en J. Kruijk
Geertruida Johanna, d. van O. G. Verhage
en P. M, Verhoeven.
GEHUWD.
J. T. W. Paddenburg jm. en W. G. M. v.
Veggel jd. W. F. Noordhoek liegt jm. en
S. M. C. v. d. Hoeve jd. F. C. Bursch jm.
en E. G. Alt jd. P. Lardee jm. en C. II.
van Tongeren jd. G. Baart gesch. en II.
Ilolveida gesch. H. v. d. Berg jm. en C.
G. van Sonsbeek jd, J. Bouwknegt jm. en
J. A. v. d. Made jd. G. v. d. Broek jm.
en M. Bonte jd.J. Dreef wed. en A. W.
Taverne jd, N. Jansen jm. en D. J.
Loerakker jd. G. Labordus jm. en C. M.
v d. Berg jd. D. Laterveer jm, en P. de
Wit jd. Til. Piket jm. en E. j. Verlind jd,
J. Radcmakcr jm. en M. J. v. d. Heuvel
jd. G. J. Uiterdijk gesch. en C. M. Knij-
nenlburg jd.
OVERLEDEN.
Adriaan M. Venveij, zn. 1 week J. Sie-
rat wed. 80 j. A. v. Venroop, wede. J.
Zeegers 90 j. A. Parmentier man 50 j.
A. Steeneveld zn. 72 j. P. M. de
Graaf dr. 79 j-, J. Verkaik dr. 21 j.
H. Coorens zn. 48 j. M. Akerboom gein
met P. J. v. Leeuwen 44 j. M. Ober
dr .20 j. C. Wielders zn. 22 j. E. J.
SLx Dijkstra—Kropff wed. 74 j. P. v. Vliet
wear. 74 j. C. D. J. Molkenboer dr. 86 j.
H. P. C. JansenDierings wed. 78 j.
GEVESTIGD.
J. M. Abcouwer—Costeris, Hooge Morsch-
weg 28. G. P. N. van den Arend, Lange-
brug 39a. C. BarlaBaas, De Genestet-
slraat 10. M. M. Been, Oegstgeesterlaan
25. J F. G. M. vaq Beukering, hulp huish.
Levendaal 43. J. Blansjaar, strijkster,
Middelweg 12. J. Böhner, constructeur,
Kaiserstraat 16. J. W. Bosch, verpleeg
ster. Acad. Ziekenhuis. J. J. H. Boots
gezel, dienstbode, Kooihof 2. J. van
Buuren, dienstbode, Tcrweepark 8. H. J.
Dreef en farm, Emmastraat 2. S. Dijkstra,
verpleegster. Acad. Ziekenhuis. .1. Faas,
chauffeur, de Wetstraat 30. J. C. C.
Fleurde Groot, Roodborststraat 11. U.
C. Oerrath, ingenieur, Boisotkade 7. G.
Gerritsen, Poelgeestslraat 24a. C. Glas
bergen. kantoorbediende, Leliestraat 38.
J H. Goslinga, Breestraat 127. A. Gre-
veling, verpleegster, Acad. Ziekenhuis.
J. M Groenendijk, dienstbode, Haagweg 59.
A. van Halem en lam., opperman,
Mecklenburgstraat 10. J. van der Heij
denZondag, Koningsstraat 6. H.
Hoetmer, Leeuwerikstraat 2. -M. J. D.
Ilulstein, Acad. Ziekenhuis. D. Huygens
en fam., opperman, van Spevkstraat 31.
R. Kappler, dienstbode, Rijnsburgerweg 147
-J. W. van Loon, onderwijzeres, Java-
straat 9. H. van Mastrigt en fam los
werkman. Baatstraat Sa. C. A. Metse
laar. bloembinder, Leeuwerikstraat 2.
D. Paauw, Cronjéstraat 3. J. Reinhardt,
teekenaar. Haarlemmerstraat 211. D.
Roest en fam., colporteur, Morschweg 122.
S. Sanders, instrumentmaker, Oude Rijn
11a. J. F. G. Sluis, dienstbode, Witte
Singel 55. M. J. Steinmeier, dienstbode,
da Coslastraat 22. R. Stisnstra, huishoud
ster, Plantsoen 75. T. A. H. Verburg en
fam inspecteur „Vesta", Leeuwerikstraat 3
W. Verhaar, Rijnsburgerweg 26. G. J.
Vonk, dienstbode, Rijnsburgerweg 100.
A. C. de Vries, verpleegster, Diaconessenhuis
J. L. dc Wit en fam., teekenaar, Lceuwe-
rikstraat 51. Jhr. F. W. K. de Wijker-
sloot dc Weerdesteijn, Haarlemmerstraat 95
D. Zwanenburg, verpleegster, Acad. Zie
kenhuis.
VERTROKKEN.
M. Balelaan. Koudekerk, Hoogewaard 56
M. van Beiien, Amsterdam, Vrolijkstraat
355 .T. Budijn, Zeist, Gerolaan 2 II.
Boom, Weesp. Heerenstraat 1 G. L. J.
Brandt, Noordwijk,- Hotel Centraal II,
Bregonje. Nijmegen, St. Antoniusplaats 10
f. Bromet, Antwerpen (België), Gietschotel,
Leeskorfstraat 41 T. van Bruggen, Am
sterdam. Sarphafiepark 120a J. A. van
Dam, Voorhout. Teylingenlaan C. Dekker,
Venlo, Puteanusstraat. 18 J. C. M. Dier
gaarde. Den Haag, Stevnlaan 219 C. A.
van VenetieVan Dorsten, Den Haag, Ha-
nenburglaan 107 A. Dunnebier, Den
Haag, Noleboomslraat 9 C. van Dijk, Nij
megen, St. Antoniusplaats 10 T. II.
SiljeeVan Engelenburg, Amsterdam, 2de
Oosterparkstraat 152 II B. D. E. Filz,
Rotterdam, Mecklenburglaan 32 P. Ga.1-
jaard, Zeist, Rozenstraat 8 bis W. de
Graaf!, Den I-Iaag, II. Nieuwstraal 26
L. F. Haverhorst, Zeist, Choisyweg 9 J. T.
van der Horst, Oegstgeest, De Kerapenaer-
straat 91 b J. II. Hulshof!, Rotterdam,
Mathenesserweg 34 b S. .Tanse, Amster
dam, Kempenaerstraat 54 Wed. D, Jansen
Dijksman, Rijnsburg, Brouwerstraat 1
K. A. Kreijns. Den I-Iaag, R.-K. Ziekenhuis.
J. Knjnen, Bussum, Koopweg 60 A. H.
Vlasveld-Van der Kwartel, Leiderdorp, Van
der Doesslraat 41 A. van der Laken—
Onverzaagt, Overschie, Emmastraat 24a
Wed. M. van der LakenGorree, Amers
foort, Schimmelpenninckstraat 56 L. J.
Lam'bers, Rijswijk (Z.-H.), Lecuwendaallaan
76 J. Lucas, Voorburg, P. Hendrikstraat
67 J. Nierstrasz, Den Haag, I-Ioogwerf-
laan 2 L. A. Nijssen, N. O.-Indië G. J.
Olthuis. Rotterdam, Spoorsingel 73 S. den
Os, Voorschoten, Valkenb.weg 30 C. du
Pon, Wassenaar, Nachtegaallaan 1 G. J.
Ras. Amsterdam, Heerenstraat 131 E. S.
C Ravensbergen, Noordwijkerhout, ..Dijken-
berg" J. M. J. van der Reijden, Den Hang,
Dr. van Welylaan 2 W. H. Roobol, Oegst
geest, Nassaulaan 14 E. M. Roth, Rot
terdam Bcrgschclann 146b C Schoen
maker, Oegstgeest, II. Morschweg 78 a J.
C. Schoones. Baant,' Vcldheimweg 37 E.
H. HoflandVan Tongeren. Honselaersdijk.
Dijkslraat 105 E. van Tubergen, Den
Haag. Statenlaan 30a A. C. Veelenturf,
Den Bosch, Yughterslraat 3 P. Verslraa-
ten. Alphen a d. Rijn, Julianastraat 29
II. J. Visser. Noordwijk, bij den beer Beuk
A. J. van dor Vlist, Boskoop, Zijde 370
D. W. Vodegel, Uithoorn, Wilhelraiiuka
203 J. II. van der Vos. Voorscholen,' I
scheweg 213 C. Wassenaar, Bloemen!-:al
Bloemendaalscheweg 133 M. Weihij
Gelderseh Veenendaal, Bewenend 31 y
E. Weiski, Westerholt (Did.), Ringslrasse
M. H. .1. KerstboltWesten, firnninj»?
Vischmarkt 50 I. P. J. Willems, Tet-\,r
D 154 W. J. de Wit. Oegstgeest. Hui
z'el-,1 straat 4 II. Witte, Den HeMe
H fgracht 29a J. P. van der Zwa
Dcu Haag. Hendrik Zwaardeeroonstrai
116c W. van der Zijdon. Leiderdo
Jaagpad 47.
DE ROTTERDAMSCHE
MOORDZAAK.
De volgende getuige, mej. G. E., zou
heer gezien hebben om kwant over zevc
op de Ooet-Adnriraliteitskade. Getui
durft geen zekerheid te geven dat zij ve
dachte herkent. Ook de chauffeur A.
W., die met mej. E. heeft staan prate
heeft den man gezien, doch geeft een va
beschrijving. Twee dames van het kant
van den heer Lans worden dan gehoo
over het uiterlijk van den. verdachte. E
vindt hem magerder geworden, de ande,
breeder.
Daarna wordt gehoord het 15-jar'
dienstmeisje, C. J. R-, die in het hu'
woont tegenover de gang waai- het L
toor van den heer Lans is. Zij heeft
kwart voor zeven in dezen gang twee ma
nen gezien. Zij kan echter niet zeggen
de verdachte een van de twee mannen
geweest.
Ais eerste getuige a décharge verklaa
de boekdrukker Houtman dat hij di
avond iemand heeft zien komen van
Oost-Admiraliteitskade. Het was zet
verdachte niet.
De wijnhandelaar van den Heuvel li
zijn kantoren in dezelfde gang. Om 6 u
was hij weggegaan en had niels verdact
ge'zien. Deze getuige heeft van 0. nooit i
eau wandelstok gezien.
Na de pauze wordt mededeeling geda
van het proces-verbaal van den agenl v
politie, die den afsland naar het Hofpl
langs voor- en achterhek beeft opgeme!
Het verschil is nog geen minuut.
De accountant Melis heeft in opdra
van den heer Lans de boekhouding ond
zocht. Op den dag van den moord was
genaderd lot het kasboek. Het onderz
daarvan zou ongetwijfeld de verduislerin
aan het licht gebracht moeten hebben.
In de 2e helft van November heefl gelui
Melis vrijwel iederen dag onderzocht.
Dan wordt de kwestie behandeld of t
0. de boeken mee naar huis heeft genom
DE OVERVAL IN DE WEST.
De toestand op Curacao, waar na
plaats gehad hebbende overval de staat v
beleg is afgekondigd, is zooals uit de se'
afgekomen telegrammen blijkt, rustig
bleven.
Een meer volledige uiteenzetting van
plaats gehad hebbende gebeurtenis zal
een nader communique worden verstre
zoodra de daartoe nog noodig aanv
lende gegevens van den landvoogd zul!
zijn ontvangen. De gewonde sergeant SI.
gisteren overleden.
Eerstdaags arriveert te Curacao een d
den gouverneur van Suriname derwa
gedirigeerd militair detachement ter i'
van 2 officieren en 40 man.
STRIJD IN PERZIE.
LONDEN, 12 Juni (V.D.) Naar de„T
meldt, bevindt de provincie Farsislan
Perzië zich m opstand. Volgens boric
uit Sjiras zijn in de nabijheid van Ra
onafgebroken gevechten aan den gang.
garnizoen van ICazeroen is ingesloten
rekent op ten spoedigen aanval der r"
len. De weg van Ispahan naar Sjiras i?
nieuw geblokkeerd Men heeft reden o
vermoeden, dat de Mamasenelii- en de n
gilu-stammen zich bij de Kashgais heb
aangesloten, lerwijl een andere stam
regeering zijp hulp heeft aangeboden
VROEG ONDERWIJS.
Voordat Schiller goed kon lezen, b
men al met hem Latijn en Grieksch te lee
de eerstgenoemde taal op z'n zesde, de
de op z'n zevende jaar. Dikwijls kwam
voor, dat de kinderen op moeders soho
begonnen met de letters te leeren en d
op hun vierde jaar konden lezen, Ir.
Zelf moest op zijn 4e jaap ook al metso
ven beginnen en met piano-spelen. (Jp
6e jaar moest hij veel Latijn, wat One
eu Fransch leeren. De vader van to-
liet zijn kind op zijn vijfde jaar het o
sohe alphabet leeren; verder aardrijk"
geschiedenis, Fransch en een weinig
knnöe. Sophie la Roche leerde nie^
vijfde jaar Fransch. De zusters van
weiden op haar derdo jaar naar
stuurd, om stilzitten en Fransch >e
Wolf leerde zijn dochters geijkt®"1'?
tijn, Grieksch en Duitsch (dos de 01
taal) en ze moesten de zédespreuKen,
ze op schoof geleerd hadden n>
hexameters gieten.
Wegens het Koninklijk bezoek aan
sterdam was heden de Beurs ue:
school
