freeselijke ramp in Amerika.
IET PINKSTEREN
EEN „KODAK"
VOOR
ERRES RADIO
No. 9,10,11 en 12.
VARIA.
LEIDSCH DAGBLAD, Donderdag 16 Mei 1929
Vierde Blad
No. 21216
Ontploffing en brand in een ziekenhuis.
reclame.
DH. GEIJTENBEEK, Kodak-Specialist, Breestraat 79
RECHTZAKEN.
verduistering
|n de boerenleenbank
te barendrecht.
jjn burger door mes
SEN zwaar gewond
algem. synodale commissie
der ned. herv. kerk.
de lustrumfeesten
te groningen.
reclame.
Derde Nederl. Radio-Salon
RADIO-PROGRAMMA.
te Jaargang
Vele dooden en gewonden.
j ziekenhuis te Cleveland, in den
liikaanschen Staat Ohio, ontstond gister-
j3,t t^geji 12 uur een verschrikkelijke
foiling. tengevolge waarvan er brand
loud, die zich onmiddellijk door vrijwel
fvheele gebouw verspreidde. Vergiftige
i ontsnapten uit het laboratorium en
?idden zich in de omgeving. Een aan-
r jonen, zoowel in als buiten het ge-
j viel bewusteloos neer. terwijl meerde
lig bij de ontploffing waren gedood
iwetst.
beschikbare geneesheeren en red-
rschappen werden onmiddellijk na
ploffing gewaarschuwd en de zich in
isbijheid bevindende personen- en
Ihlaulo's voor hulpverleening gcrequi-
gewonden en stervenden werden in
naar andere ziekenhuizen gebracht
|iden van tooneelen van verschrikking
"nbeschrijfelnke verwarring,
romige slachtoffers moesten op het gras
i neergelegd wegens gebrek aan vol-
e ziekenauto's en bleven daar een uur
mfj liggen.
I hevigheid der vlammen werd nog ver-
t door de ontploffing van verscheiden
fc-lofcylinders. Na de ontploffingen ont-
p!den zich dichte wolken bromide-gas.
jn de stad te vinden zuurstofcyiin-
yerden ter beschikking van de zieken-
gesteld waarin de aan gasvergifti-
[lijdend'e slachtoffers waren opgenomen.
Irijke slachtoffers der ontploffing zijn
t geweld der explosie ver weggeslin-
i onder de puinhoopen begraven,
landingspogingen gingen met groole
lijkheden gepaaid, daar telkens op-
r ontploffingen plaats hadden. Terwijl
ktienten, die op de hoogere verdiepin
gen, in meerderheid door de brand-
et ladders gered konden worden,
alle zieken, die ge'liikvlocrs ver-
om het leven of werden gewond.
brandweerlieden, die meerendeels
^maskers gewapend waren en patien-
'rden door de vrijkomende gassen ver-
I aet oogc-'nblik der ramp bevonden ver-
li ie zieken zich op de operatietafels.
I' taal waren er ongeveer 300patiënlen
p ziekenhuis. Waar er naar beneden
vitwe-'g meer was weixien een 14-tal pa-
j door dokters en verpleegster? naar
gebracht, waar zij geruimen tijd in
pvaar hebben verkeerd. Tenslotte
slaagde de brandweer er in hen te
i en te redden.
Reut er-telegram meldt, dat de ehauf-
een vrachtauto een gasmasker van
de brandweer nam, er het ziekenhuis mee
binnensnelde en er in slaagde twintig pa
tiënten te' redden voor hij bedwelmd raakte.
Te twee uur (Amerikaansehe tijd) nam
mc.i aan, dat alle patiënten uit het zieken
huis waren verwijderd.
Volgens Wolff waren er toen 45 dooden
geteld, doch latere berichten noemen veel
hoogere cijfers. Yaz Dia9 spreekt van 93.
Het zijn voornamelijk patiënten, maar ook
eenige' dokters' en verpleegsters zijn om het
leven gekomen. De meesten zijn aan de
opgeloopen brandwonden overleden. Eenigen
kwamen om door de giftige gassen.
De brandweerlieden droegen tal van men-
schcn uit het brandende gebouw naar buiten
zonder te welen, of zij dood of levend waren.
De kreten der slachtoffers vulden de lucht.
Men vreest, dat velen nog aan de beko
men wonden en vergiftigingen zullen be
zwijken. Ondanks de koorlsachtigen ijver
der dokters is het toedienen van zuurstof
aan de vergiftigden in vele gevallen te laat
gekomen.
Onder de dooden bevinden zich ook een
aantal brandweerlieden en een politieagent
Hoeveel menschen gewond in veiligheid
•wisten te komen, kon nog niet vastgesteld
worden. De politie, die het eerst in het ge
bouw binnendrong, stuitte aan den ingang
op een hoop van 25 lijken. Een binnendeur
was door een lijk versperd, zoodat andere
patiënten, die' reeds te zwak waren, zich niet
meer konden redden.
Later wordt gemeld dat zich voor het ge
bouw. dat een ruïne geworden is. de onbe-
schrijfelijkste tooneelen afspelen. Honderden
familieleden der verongelukten ooeen ietg tö
weten te komen omtrent het lot van de
zieken.
Hel onderzoek heeft uitgemaakt, dal de
ontploffingen plaats ge'had hebben in het
souslerrain, waar zich 'n voorraad radiogra-
phische films bevond. Verschillende reser
voirs met zuurstof ontploften ten gevolge
van de geweldige hitte van den brand. Ten
gevolge van de ontploffing ontwikkelde zich
uit de films in dichte wolken e-'en bromium-
gas. dat de slijmvliezen van mond, neus en
longen der slachtoffers verbrandde en bloe
dingen veroorzaakte uit oogen. neus en
mond. Dringende oproepen zijn gericht naar
alle plaatsen in den Staat Ohio om alle be
schikbare tubes zuurstof te verkrijgen, om
dat dit het eenige tegengif is.
Nader meldt Vaz Dias dat er 95 dooden
en 100 gewonden te betreuren zijn.
De ramp, ontstond in de kliniek van de
door zijn bloedoverdrachtmelhcde bekenden
arts Krille.
DE NIEUWE BROWNIE'S EN KODAKS ZIJN
ZONDER VERPLICHTING TE BEZICHTIGEN BIJ:
TELEFOON 18»!
4522
Dordtsche Rechtbank heeft J. H. C.
U' "^'SSnoote vcvn H. W., kassierster
-dreoht, wegens verduistering ver-
jaar gevangenisstraf met
^-oorloopige hechtenis. Haar
is wegens heling veroordeeld
16 i^ST Sevail8©n'isstraf met aftrek
L °n voorloopige hechtenis,
remold wordt, heeft de eerste ver-
Li ,e tegen haar man een eisch tot
Fading ingesteld.
D aan het Jansveld te Utrecht
avo&d van 0 Maart een hevige
u aan tusschen een tweetal raili-
l't "u ^rakacd afkomstig wareü en
Mjt Watsche jongelieden. De ruz«e
fr D. Ca^ uitgevochten, waarbij
oder^ ers z^n Ltrechtschen te-
et^ een mes in de borst stak.
.ii r *aiQ zoo ernstig aan, dat net
pruimen tijd in levensgevaar
'"erd.
Seblcven vechtersba
H t°n voor Ltrechtsche
e ^antwoorden wegens deel-
a een vechtpartij tengevolge
V zwaar lichamelijk letsel
De beide Brabanders, de 23-jarige J. C.
G- te Eindhoven en de 21-jarige A. B. te
Vught, verteldeD dat zij dien avond van
den trein waren gekomen en alvorens naar
de kazerne te gaan nog een glas bier dron
ken. In het café waren zij door eenige
ütrechtsche jongens zonder aanleiding ge
scholden voor „Brabantsche boerenlum-
mels". De militair B. had hen als antwoord
gezegd, dat ,,zij Jt er maar af moesten
halen.'
Dc Utrechtenaren waren hiervoor te
vinden en gingen 't eerst naar buiten, ge
volgd door de militairen.
Er was stevig gevochten. Dc militair tr.
had zijn mes getrokkeD en er mee gestoken
met reeds gemeld gevolg.
De president., mr. Van Brakel zeide zich
heel goed te kunnen voorstellen, dat mili
tairen boos worden wanneer zij door an
dere burger-jongelieden worden uitgeschol
den. Was ei in een geval als dit slechts
ccn vechtpartij uit voortgekomen, dan zou
het niet eeos strafbaar zijn geweest. Er
was hier echter een mes getrokken met
ernstige gevolgen. Dit maakte het geval
veel erger
Het O. M., waargenomen door mr. Fa-
bius. meende in zijn requisitoir, dat verd.
de zwaarste straf moest worden opgelegd,
omdat hij degene was geweest die zijn raci5
had gebruikt. Spr. eischte tegen hem vijf
maanden gevangenisstraf. Tegen verd. A.
B. te Vught eischte spr. vier maanden ge
vangenisstraf en tegen J. v. T. alhier twee
maanden gevangenisstraf.
Mr. Enthoven, die als verdediger van
den eersten verdachte optrad, bepleitte
dat ziïn cliënt uit noodweer had gehandeld
Uitspraak over 14 dagen.
NED HERV KERK.
Beroepen: Te Reeuwijk de heer J. Chr.
Terlouw candidaat te Utrecht; te Hengelo,
dr. H. W Obbink te Geldermalsen-, te Sint-
Maartensdijk, ds. S. C. van Wijngaarden te
Veenedaal; in Den Ham, ds. J. H. van Pad-
de nburgh te El speet.
Bedankt: Voor Hoogvliet de heer S J.
Broeyer. candidaat te 's-Gravenhage; voor
Rijsoord. ds. H. Bogers te Klaaswaal; voor
Zoetermeer-Zegwaard, ds. W. H A. Nelck le
Nes-en-Wierum; voor Groningen. L. D. Poot
te Haarlem; voor Wanswerd, J. G. Woelde-
rink te Hoornaar.
GEREF. KERKEN.
Tweetal te Wolfaartsdijk ds. Chr. M Hui-»
zenga te Scharnegoutum en ds. H. J. Kou-
wenhoven te Leidschendam.
Beroepen: Te Zwammerdam de heer N. J.
Hommes, candidaat te Nieuwbuinen.
Bedankt: voor Lutjegast (Gr.), de lieer J.
Kakes, candidaat te Zaandam.
CHR. GEREF. KERK.
Beroepen: Te Baarn, ds. J. de Bruin te
Vlaardingen.
VU.
De Ring Zuid horn heeft om nadere inlich
ting gevraagd over een beslissing in cassatie
d.d. 14 Nov. 1928 door de Synodale Commis
sie genomen. De Ring wordt verwezen naar
de overwegingen, welke in die beslissing zijn
opgenomen.
Over het verzoek van voorlichting van
den kerkeraad te Dirksland betreffende een
erflating, welke deels aan de kerkelijke deels
aan de burgerlijke gemeente ten deel is ge
vallen, zal het advies van den rechtskundi
gen adviseur der Synode worden ingewon
nen., De „Deutsche Evangelische Gemeinde"
le Athene heeft steun gevraagd voor een
nieuw kerkgebouw in die stad. Deze zaak
wordt aanbevolen door den heer A. J.
't Hooft te Athene, optredend als tolk van de
Nederlanders aldaar die leden dier gemeente
zijn geworden Het verzoek wordt gesteld
ten fine van advies in handen van de Com
missie voor correspondentie met buitenland-
schc kerken. Diezelfde Commissie zal heb
ben le adviseeren over de uilnoodiging van
de „Europaische Zentralstelle für Kirchliche
Ililfsaktionen", om vertegenwoordigers te
zenden naar de „Ivonferenz zür Lage des
Europki9chen Protestantismus". op 2324
Augustus a.s. te Bazel. Het is nu zeven jaren
geleden sinds de gedenkwaardige Bethesda-
conferentie te Kopenhagen werd gehouden,
welke o.a. tot oprichting van de Zentral-
Stelle heeft geleid. Het is wenschelijk op
nieuw een authentiek overzicht te verlan
gen over den toestand van het Protestan
tisme in Europa, en de onderlinge bereid
heid der Evangelische kerken tot hulpver
leening binnen het groote oekumenische ka
der te bevorderen.
De Belgische Zendingskerk zal op 2426
.Tuni haar Synode houden te Frameries bij
Mons. De heer baron E. Prisse zal worden
uitgevaardigd de Synode der Ned. Hervorm
de Kerk op de bijeenkomst te vertegenwoor
digen.
De Raad van Beheer heeft geantwoord op
het verzoek van de Algemeenó Synodale
Commissie, om een lijst over te leggen van
gemeenten, aan welke de in art. 4 van het
reglement op de bijdragen bedoelde faciliteit
is verleend. De Raad van Beheer acht het
opnemen van zulk een lijst in zijn jaarver
slag practisch onuitvoerbaar, omdat ook
alle redenen zouden moeten worden gepubli
ceerd, welke voor het verleenen van die fa
ciliteit bestaan. Ilij is echter bereid, aan de
Algemeene Synodale Commissie over elk
geval volledige inlichtingen te verschaffen.
Een Commissie ad hoe heeft behandeld de
vraag, in hoever met de z.g. vicarie-goederen
overeenkomstig de bestemming dier goederen
wordt gehandeld. De bespreking van het
rapport zal in een volgende zitting worden
voortgezet.
Het verzoek van een gemeente om goed
keuring der bestekswijziging wordt gesteld
in handen van den bouwkundigen adviseur
voor Noord-Holland.
Een verzoek om steun uit Synodale fond
sen, dat tijdens de voorjaarsvergadering was
ingekomen zonder bijvoeging van de poodige
stukken, kon niet in behandeling worden
genomen.
Aan het bestuur van het Fonds Mortier
zal worden bericht, dat de Algemeene Syno
dale Commissie de voortzetting van zijn
aibcid ten zeerste op prijs stelt
De opening van dc lustrumfeesten le Gro
ningen op 1 Juli zal met den gebruikelijken
luisteT geschieden. Des middags te 1 uur
zullen de reünisten feestelijk in optocht van
het station worden afgehaald, waarna men
zich begeeft naar de Remonstrantsche kerk,
waar de rector van den senaat van het
studentencorps de openingsrede zal uitspre
ken. Vandaar gaat men verder naar de stu
dentensociëteit, waar corpsleden en reünis
ten bijeen zullen zijn in afwachting van de
feestrede, die prof. Kranenburg uit Leiden,
des avonds in de Martinikerk zal uitspre
ken, waarna reünie in de Harmonie wordt
gehouden.
Het reünisten-diner zal Dinsdagavond
plaats vinden vóór de eerste uitvoering van
„Antigone".
Men verwacht vele reünisten tijdens de
lustrumweek. De Ver. voor Vreemdelingen
verkeer verklaarde zich bereid te zorgen
voor logies. Reünisten kunnen zich daartoe
wenden tot den heer Joh. Ekhard Bos. Hee-
hestraat 79.
Omtrent het bezoek der verschillende se
naten kunnen wij reeds het volgende mede-
deelcn. De Leidsche en Amsterdamsche
zullen in hotel „De Doelen" logeeren. Ver
der komen ook de senaten van Utrecht en
Delft, welke laatstgenoemde in hotel Wil-'
lems zal wonen.
De Groningschc senaat zal Maandagmid
dag recipiecren. het Leidsche collegium den
volgenden dag, de Ütrechtsche seiïant
Woensdag en Donderdag de Amsterdamsche
en Delflschc senaat.
K.Y. is echt een radio-toestel
voor de Hollandsche huis
vrouw. Met haar wenschen
is terdege rekening gehouden.
Het is een klein eikenhouten
kastje, in elk interieur op zijn
plaats. Batterijen en accu's
met die lastige snoeren
komen er niet bij te pas.
Onderhoud vraagt het ook
niet. En de bediening is zoo
eenvoudig! Vraagt eens hoe
Uw man er over denkt en
gaat U dan eens luisteren
bij den Erres-agent.
Dat verplicht tot niets.
Bezoekt op de
wordt naar beneden en het achtereind naar
beven gestoken, zoodat de rugzijde ten op
zichte van het kopborststuk een weinig al
helt. Weldra laten zij eeD draad los, die uil
het eind van het ach orljjf te voorschijn ire d',
zich in het zonlicht spant en bjj de bewolking
der zon slapper wordt. Wanneer nu de spin
gevceit, dat voldoende draad ia afgeschei
den, om haar te kunnen dragen, laat zij
den vinger los. zweeft zjj vrij in de lucht
en beweegt zich voort met de snelheid van
een vlieg. Blijkbaar zijn dus de in den
nerfst door de spin afgescheiden draden met
een soort gas gevuld, dat onder den in
vloed der zonnewarmte uitzet.
Zweven zulke draden bij duizenden door
de lucht, worden zjj slap onder den invloed
van wolken, die voor de zon komen, of dooi
de lagere temperatuur in hoogere streken,
dan zal de wind er gemakkelijk vat opkrij.
gen en zuilen verscheidene draden zich lan/-
zamerhand tot een geheel vereenigen. Het ge
wicht wordt dan te groot en zij vallen ais
herfstdraden naar dem grond.
Maar nu is het nog een onopgeloste vraag,
hoe de draden ontstaan, die men in den
herfst in horizontale richting tusschen den
eenert tak en den anderen ziet loop en en die
ook op fraaie dagen zoo talrijk zijn. Waar
schijnlijk zijn ook deze afkomstig van spin
nen. maar zjj schijnen op een andere wijze
en door andere soorten van spinnen afgeschei
den te worden.
Erres K.Y., een 3-lamps toe
stel voor directe aansluiting
op het lichtnet. f225.—. „Ster
ling 75", zijn metgezel, een
prachtige luidspreker, f 50.
N.V. HÜIII R. S. STOKVIS Zü
Rotterdam Amsterdam Groningen
4482
die gehouden wordt van IS
t m 26 Mei in het Karbaas
te Scheveningen onze stands
HERFSTDRADEN.
Over het ontstaan van de herfstdraden
liepen de meeningen vroeger zeer uiteen.
De onderzoekingen van verschillende natuur
kundigen hebben ten slotte tot een vaststaan
de meening geleid, die de vraag naar den
oorsprong van het eigenaardige verschijnsel
op bevredigende wijze beantwoordt.
Meermalen heeft men waargenomen, dat
spinragdraden in gesloten vertrekken, waar
zjj tegen alle bewegingen van de lucht wa
ren gevrijwaard, in een loodrechten stand blij-
ven en ondertusschen zeer langzaam op- en
neder gaan. Trekt men zulke draden aan het
benedeneinde naar omlaag, dan ziet men ze,
wanneer men ze vervolgens weder loslaat,
rijzen met een snelheid van ongeveer 10 c.M.
in de seconde. Zij bezitten dus een stijgkracht,
die, zooals een onderzoek heeft bewezen, al
leen van hun dichtheid afhankelijk is. Dat feit
weerspreekt dus de vToegere meening, dat
ae herfstdraden door den wind en door een
opstjjgendm en dalenden luchtstroom wor
den bewogen.
Op droge, windstille herfstdagen kan men
cok dikwerf waarnemen, dat spinnen draden
afscheiden, die loodrecht blijven hangen en
zich in de lucht kunnen opheffen. De spin
hangt dan aan den draad als een schuitje aan
een luchtballon.
Men kan zulke spinnen aan den draad van
ger. door de hand boven de spin te brengen
en den draad voorzichtig aan te vatten.
Zjj klimmen dan naar den top van do vin
gers en nomen daar na eenige oogeublikken
var. sohijnbare weifeling een zonderlingen
stand aan. De plaats, waar de mond is,
DE GEZONDSTE STAD.
Het stadje Marbella in de Spaansche pro
vincie Malaga maakt er aanspraak op de
gezondste stad ter wereld te zjjn. Ze telt n.l.
niet minder dan 2000 personen boven 70
jaar op haar bevolking van 9000. Er zijn
ettelijke honderdjarigen bij en meer dan 100
tachtig-jarigen.
VOOR VRIJDAG 17 MEI.
Hilversum (1071 M.) 10.0010.15: Mor-
genwijding. 12.15—2.00: Concert door
het AVRO-Trio. 2.052.46: Gramoloon-
I muziek. - 2.454.30: Concert door het
j AVRO-Octet. 4.305.00: Gramofoonmu-
ziek. 5.306.00: Spreekuur van den Ra-
diodokfer. 6.017.16: Concert door het
AVRO-Trio. 7.15—7.45: Lezing over
„Hollandsche Molens (II). 8.0110.30:
Aansluiting van het Concertgebouw te Am
sterdam. Concert door do Vereen, lot Ver
betering van den Volkszang. Dir. II. J. den
Hertog, naar aanleiding van diens 25-jarig
jubileum als directeur. Medewerking van
Jo van IjzerVincent (sopraan) en het
Concertgebouw-orkest. Na afloop: Persbe
richten en tot 11.30: Dansmuziek door het
AVRO-Dansorkest.
Huizen (336.3 M., na 6 uur 1852 M.
11.00—11.30: NCRV. Ziekendienst.
11.3012.00: KRO. Godsdienstig haltuurtje
12.00: Tijdsein van de KRO-klok.
12.15—1.15:KRO Concert door het KRO-
trio. 1.152.00: KRO. Gramofoonplaten.
3.004 00KRO. Vrouwenuurtje.
4.005.00: NCRV. Gramofoonplaten.
5.006.45: NCRV. Vocaal-kwartet. 7.00-
7.25: KRO. Causerie over „De ontvolking
van het platteland, met de daaraan verbon
den moreele en financieele gevolgen, enz.''
7.35: VPRO. Persber. van het Vrijz. Prot.
Persbureau. 7.40: VPRO. Lezing over
„Schoonheid en Eeuwigheid". 8.15:
VPRO. Concert. Vocale- en instrumentale
solisten. 8.50: VPRO. Lezing over „De
wereldbeschouwingen van den modernen
mensch." - 9.30: VPRO: Vervolg concert.
10.00: VPRO. Declamatie. 10.20: VPRO.
Vervolg concert.
Daventry (1562 M.) 10.35: Kerkdienst.
11.05: Kookpraatje. 11.20: Gramafoon-
platen. 12.20: Solistenconcert Mercia
Stotesbury (viool), Adelina de Lara (piano).
12.50: Orgelconcert door Edna C. Ho
ward, LR.A.M. 1.202.20: Orkest-con
cert. 2.50: Uitzending voor scholen.
3.15: Intermezzo. 3.20: Lezing. 3.50:
Muziekuitzending voor scholen, het Sybil-
Eaton-kwartet, Christine McClure (mezzo
sopraan. 4.35: Orkest-concert. 5.35
Kindcruurlje. 6.20: Kookpraatje. 6.35:
Nieuwsber. 6.50: Landbouwberichten.
7.05: Orgel-recital. 7.20: Filmpraatje.
7.35: Muzikaal intermezzo. 7.45: Lezing.
8.05: Lezing. 8.20: Symphonie-con-
cert. 9 20: Nieuwsber. 9.35: Politieke
redevoering. 10.05. Nieuwsber. 10.10:
Vaudeville. 11.20: Verrassing. 11.35
12.20: Dansmuziek. 122012.35: Beeld-
uitzending.
Parijs „Radio-Paris" (1744 M.) 12.50:
Symphonie-concert. 4.05: Orkest-concert.
6.55: Gramofoonplaten. 8.20: Muzi
kale causerie. 8.55: Orkest-concert. So
liste: Mme. Martinelli.
LangenbeiB (462 M.) 10.3511.30: Gra
mofoonplaten. 12.15—12.40: Uitzending
voor scholen. 12.40: Gramofoonplaten. -
1252.50: Orkest-concert, Johannes Wies-
baum (bas). 0.056.50. Kamermuziek. -
8.209.15:. Concert door het Klein-Werag-
orkest. 9.20: Concert door het strijkkwar
tet. Daarna: Dansmuziek.
Zeesen (1651 M.) 12.205.20: Lezingen.
5.206.20: Orkest-concert. G.208.30
Lezingen. 8.35: Orkestconcert. Frida
WeberFlessburg (sopraan), Bernhard
Bötel (tenor). 9.25: Beelduitzending.
Daarna: Orkest-concert. Maurits v. d. Berg
(viool), Paul Brtimmer (cello). Daarna:
Persberichten. 11.0511.35: Beelduit
zending.
Hamhnrg (395 M.) 11.50: Muziek voor
scholen. 4.35: Vocaal concert. Orkest en
solisten. 6.20: Orkestconcert. 8.15:
Feestconccrt. Orkest, koor en solisten.
10.0512.15: Concert door het Scarpa or-
kest.
Brussel (512 M.) 5.20: Orkeslconcert.
0.55: Gramofoonmuziek. 8.35: Groot or
kestconcert. 9.25—10.35: Orkestconcert.
