Jaargang;
WOENSDAG 15 MEI 1929
No. 21215
Jficieele kennisgeving
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
Leidsche Vereenïging tot bestrijding van Tuberculose.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
30 Cis per regel voor advertentiên uit Leiden en plaatsen waar
ajenlfbappen van on9 Blad gevestigd zijn Voor alle andere
jirertentiën 35 Cte per regel Kleine Arivertentiën uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cis bij een
Eüiimurn aantal woorden van 30
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10Cis porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden f 3 35. per week
Buiten Leiden, waar agenter gevestigd zijn, per week
Franco per post 2.35 -j- portokosten.
ƒ018
„0 18
I"
t nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
I fccHTE VAN LEERLINGEN VOOR HET
KSASIUM, DE HOOGERE BURGER-
gin ICOL MET 5-JARIGEN CURSUS EN DE
HOOGERE BURGERSCHOOL
VOOR MEISJES.
iurgemeesteT' en Wethouders van Leiden
ngen ter kennis van belanghebbenden,
Tl t aan bovengenoemde inrichtingen van
lerwijs tot en met 30 Mei a*s. gelegen-
11 bestaat tot het doen inschrijven van
lingeD, bij voorkeur des Maandags van
12 uur v.m. en Vrijdags van 2—3 uut
aiddags. 4476
A, VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
ïd, 15. Mei 1929.
PRAKTIJKEN
lAN EEN WOEKERAARSTER.
DE NIEUWE STATIONSCHEF.
De heer J. van Gijn.
En helaas: één nit velen.
"ie GrietEen naam bekend in.alle
ken, sloppen en breedere volksbuurten
J Leiden. Maar een naam die een koude
ju: bezorgt aan zoovele moeders, die bij
bar zwoegen cn slooven nog gebukt
I: onder den looden last van de schuld,
I zij elke „week" moeten af doen aan
Griet. Want Griet is geldschietster.
b reek duurt echter bij Griet soms maar
Iele dagen zoodat haar kanten meerma-
I binen twee of drie dagen met de terug-
V ng moeten klaarstaan. Ze leent bedra-
p ran f. 3 tot f. 100 en een enkele maal
irri een hooger bedrag 'Do rende bs-
a?t per week 10 cent van eiken gulden,
ji|i van elk geleend bedrag eerst een
e gift moet gegeven worden.
„klanten" weten bij ervaring, dat zij
|:t Griet niets geven, uit de gratie raken
at meer bij haar terecht kunnen. Zoo
l> men b.v. bij een bedrag van f. 100
P..'t van f. 7.50; bij een bedmg van f. 50
l?'t van f.5 enz. Daarna begint de te-
paling van de volle som in „week"-
Jpijkien. Griet bepaalt de grootte van het
pijks terug te betalen bedrag met de
yr.'k „billijke" rente naar de finantieele
ukracht van haar slachtoffers,
hl bedrag is echter meestal te groot en
Jut daarom een ondraaglijken last voor
■terugbetalers b.v. f. 5.50. f. 3.50 enz. per
f ai do drukkende zorgen wat te doen vcr-
i offreert Griet bij het leenen een bor-
haar klanten; men gebruikt dan gc-
c^nlijk bij zoo'n gelegenheid één maar
etal meer maatjes echle jenever, die
P ^00r de bewuste leenklant laat bo-
pn.
'r!?t neemt tevens die gelegenheid Üa
It om op een handige manier aan haar
Pjen nog een en ander op te dringen,
ft zo verkoopt ook bieT, koffie, thee. sui-
f. tabak, sigaren en sigaretten. De klan-
Jourven niet te weigeren en koopon om
F ?oeie vrienden te blijven.
deze artikelen zijn veel duurder dan
'<ten winkel. maar de koopsier krijgt een
F*k" crediet.
p giften bij het leenen worden niet al-
Mfibaar geld gegeven,
r t neemt ook meubelstukken aan als
spiegel, een kastje enz. Soms is ze te-
Wen met oen of ander onderpand b.v een
P'jg tafelkleed ter waarde van ruim
rlaar 20ön onderpand krijgt het
■J offer meestal niet meer terug.
I- s ze jarig jSi geven de gezamenlijke
haar een cadeau om maar in de
te blijven.
niet tijdige terugbetaling gaat Griet
klanten aan huis opzoeken en speelt
op aan de deur De heele buurt is
natuurlijk getuige van Soms dringt
I l°l in het woonvertrek en raast
L/,'[ in onverva-lschte Ledschc
V er.mpn- terwijl zc om kracht bij Ie
r -a' en toe de tafel bombardeert met
knuisten
ficn"r°UWen die in haar handen zijn ge-
Z|in dan ook doodsbenauwd voor
"D durvpn zich soms maanden lang
?lraal I- vertonnen.
vrouwen lepnen buiten weten van
n.■"eï fn ^ra-hteh het op alle mogelijke
Lyfc Voor ^em v&rborgen Ie houden
le zeggen, dat zulks den looden
j^^'^'jksche terugbetalingen nog
MEVROUW MAARTTE OFFERS
IN ALBERT HALL.
Gisteren is de opvolger van den heer P.
M. van den Born als Stationschef alhier, do
heer J. van Gijn uit Amsterdam overgeko
men en heeft zijn nieuwe betrekking aan
vaard. nadat hij met de hoofden van de ver
schillende diensttakken had kennis ge
maakt en de onderscheidene afdeelingen
had geïnspecteerd.
Het zijn nog 9lechts vage indrukken die
bij zoo'n eerste kennismaking van weers
zijden worden verkregen maar toch hangt
van de eerste indrukken voor de toekomst
veel af. En heigeen wij zoo hier en daar op
vingen, wettigt de meening dat men elkaar
wederkeerig met goed vertrouwen is tege
moet getreden
Een groole Faam is den heer Van Gijn
uit Amsterdam vooruit gegaan cn het
Lóidsch slationspersoncel' staat niet alieen
in de gemeente zelf. maar ook or buiten
goed aangeschreven. Het is inderdaad een
humaan chef waard En een humaan chef,
zooals de heer Van G. zich in de verschil
lende door hem ingenomen standplaatsen
heeft loeren kennen, verdient gewaardeerd
te worden.
Het gelukte ons gisteren met den nieu
wen titularis, toen hij pas uit Amsterdam
was gearriveerd kennis te maken.
De heer Van Gijn wien men de 54 jaren
die hij telt op het oog niet zou geven heeft
eep reeds vrij langen eervollen staat van
dienst bij het spoorwegwezen achter» zich.
In 1895 kwam hij als leerlingklerk in dienst
op. het slation in Den Haag. werd na cnke'e
jaren bevorderd tot commies en was als zon
danig werkzaam te Schiedam. Hoek van
Holland en te Scheveningen .Tuist door het
werken in zoo onderscheiden stations was
hij in de gelegenheid een gopde leerschool
in den spoorwegdienst te doorloopen en
deed hij veel ervaring op. die hem in zijn
volgenden loophaan te stade kwam. Van
commies te Scheveningen werd de heer
Van G. benoemd tot stationchef te Bloe-
mendaal. een promotie, die menigeen hem
had kunnen benijden. Vandaar werd hij
verplaatst naar de- Maliebaanin Utrecht,
waar hij enkele gelukkige jaren doorbracht
en met veel genoegen werkzaam was.
Daarop werd hij geroepen om als onder
chef op het drukkere station te Apeldoorn
cp te treden. Zijn voorlaatste betrekking
was onder-stationschef aan hel Ccntraii
Station te Amsterdam. Tn deze drukke en
vcelomvatiende functieheeft hij veel erva
ring opgedaan die hem hier in Leiden waar
hij aan het hoofd van den geheeben dienst
staat mede zeeT I? stade zal komen.
Den nieuwen stationschef, die op do on
derscheiden standplaatsen met het reizend
publiek leerde om le ga.an niet alleen, maar
ook den handel en de industrie in hun be
hoeften met betrekking tot het verkeer heeft
leeren kennen, heet en wij hier van harte
welkom. Wij hopen dat het hem gegeven
moge worden ons station te helpen vooruit
brengen. zoodat de Maatschappij der Neder-
landsche Spoorwegen daardoor mede tot de
overtuiging zal komen dat verbouwing met
inbeerrip van verwijdering van den steeds
bezwaar! ijk-r wordenden overweg een ge
biedende eisch'is geworden waaraan moet
worden voldaan.
Een geestdriftig onthaal.
Zondagmiddag heelt onze gevierde land-
genoote, mevitruw Maartje Offers, in Albert
Hall, waar zij optrad met Ivor Newton aan
de piano, een groot succes behaald en tal-
looze terugroepingen gehad van het geest
driftige publiek. Haar prachtig machtig ge
luid vulde de ontzaglijke zaal en haar haast
volmaakte dictie maakte, dat tot op de
verste plaatsen van de niet door goede
acoustiek uitmuntend? hall elk woord uitne
mend kon worden verstaan. Zij zong aria's
van Handel (uit Saul: O Herr, dein Sohn
füllt mich* mit Glück) van Gounod (uit La
Reine de Saba. Me voila seule enfin!) ea
van Verdi (uit Don Carlos: O Don Fatale)
en verder drie van Elgars Sea Pictures. Het
was een groot genot haar omvangrijk geluid
hier in een zaal te hooren waarin het geheel
tot zijn recht kwam, ook in het zachtste
pianissimo.
Een harer toegiften was het wederom met
treffend brio gezengen lied Cacilie van Ri
chard Strauss en een ander het innig gezon
gen wiegeliedje Sla-podoe van Catharina van
Rennes, dat hoewel in het Hollandsch ge
zongen, buitengewone geestdrift wekte.
Do juist van zijn toer door Zuid-Afrika
teruggekeerde bariton Eric Marshall, die
aria's van Verdi en Mozart en liederen van
Hatton. Rachmaninoff en Schumann (Die
Zwei Grenadicre: zong. hielp den middag
tot een even aTtistiek als populair succes
maken.
AUTO-PROPAGANDATOCHT
VAN DE VEREENIGING VOOR
VOLKENBOND EN VREDE.
JAARVERGADERING VAN
CHRISTELIJK HULPBETOON.
Departement Leiden.
De vergadering is gehouden te Rftnsburg
Do voorzitter, de heer.Bossobieter van Rijns-
burg, opent de vergadering met gebed en
heet de leden welkom. Baron Schimmelpeu-
ninck v. d. Oye van Duivenvoorde had be
richt van verhindering gezonden. Met alge-
meene stemmen wordt de voorzitter bij accla
matie herkozen; gelukkig neemt hij zgn ner-
benoeming aan. Uit het jaarverslag van den
secretaris, ds. Hermanides, bl.'kt dat in 1928
o contribuanten zijn verloren door vertrek
of sterfgeval, en 5 nieuwe leden zjjn btjge-
wennen; het aantal bedraagt thans 82; dit
gaat steeds in stijgende lijn; in 1928 zjjn 3
oorschotten verst ekt van L 300, van f.100
en van f.40,allen tegen 3 pet; het depar
tement heelt thans 5 schuldenaars met een
som vr.n f.3140. Uit het verslag van den
thesaurier, ds. Hermanides blijkt, dat de
inkomsten bedroegen f. 896,19 en de uitgaven
f. 8SS,6o, zoodat er is een batig saldo van
f. 7,54; dit verslag wordt door de heeren
C. v. Vliet en J. Oudwater nagezien en
accoord bevonden.
Nada* nog verschillende punten ter spra
ke waren gebracht en men weer meer over
tuigd was, dat Chr. Hulpbetoon Protestanten
met raad en daad terzijde stond, werd ieze
vergadering door ds. Hermanides met dank
zegging gesloten.
Door de Rijnstreek.
Telken jare op 18 Mei organiseer! de
„Yereeniging voor Volkenbond en Vrede
een zgn. Vól ken bondsdag. Op dien dag wor
den allo krachten ingespannen ten bate van
de propaganda voor den Volkenbond, en
zyiks op letterlijk elke denkbare wijze.
Dit jaar zal voor het eer9t een provin
ciale auto-propagandatochl plaats hebben.
En wel door dat deel van de provincie Zuid-
Holland dat ook onze gemeenle betreft. Te
omstreeks half negen rijdt de stoet uit Den
Haag af; hii begeeft zich over Wassenaar,
door het Park De Kieviet naar Leiden. Van
daar wordt over Hazerswoude, Alphen en
Zwammerdam gereden langs den Rijn tot
Bodegraven, waar op het Groote Marktplein
wordt halt gehouden en een korle toespraak
zal worden gehouden. Dan gaat het op
Gouda aan, waar geluncht wordt en even
eens op de Markt de menigte zal worden
toegesproken, terwijl de deelnemers aan den
tocht in de gelegenheid zullen worden ge
steld de prachtige kerkramen le bezichtigen.
Van Gouda gaat het naar Rotterdam; dwars
door Rotterdam na-ar Schiedam en vandaar
over Overschie. Delft cn Rijswijk naar Den
Haag terug Langs nader aan le geven weg
gaat de stoet door Den Haag naar Scheve
ningen, paradeert op den Boulevard en
wordt daar ontbonden.
Te Leiden kan de stoet omstreeks 9.30
worden verwacht.
BINNENLAND.
Overleden is jhr. W. C. van Panhnys,
bnrgemeester van Noordwijk (Uit de Omstre
ken, 2de Blad).
De Tweede Kamer over de wijziging der
Ouderdomswet (Uit het Parlement, le Blad)
Vergadering der Prov. Staten van Znid-
Holland. (4de Blad).
De Centrale Bond van Transportarbeiders
beeft besloten de staking der Scbevening-
sche visschers te steunen (Binnenland, 3de
Blad).
Du stoomtram ZutphenEmmerik is uit
de rails geloopen; de machinist is zwaar ge
wond (Gemengd, 2de Blad).
BUITENLAND.
Nieuwe moeilijkheden inzake het schade-
i vergoedingsvraagstuk (Buitenland, le Blad).
j De Roemeensche minister van buitenland-
sche zaken over de conferentie der Kleine
Entente (Buitenland, 1ste Blad)
De Berüjnsche communisten beramen
nieuwe onlusten op 1 Augustus (Buitenland,
1ste Blad).
Het vertrek der „Zeppelin" uitgesteld.
(Buitenl Gemengd. 2de Blad).
De jaarvergadering.
PLAATSKAARTEN-
DRUKMACHINES OP HET
STATION ALHIER.
Evenals op andere groole stations (Amster
dam C.S.), Rotterdam D.P., Den Haag II S M.
en Utrecht C.S.) zullen binnenkort op het
station alhier, op het plaatskaartenbureau
twee plaatskaartcn-drukmachines in.gebruik
worden genomen.
De plaatskaarlen worden dan voor de uit
gifte op het plaatskaartenbureau gedrukt, en
de drukmachines zijn zoo ingericht, dat zij
volledig het slation van vertrek, bestem
mingsstation, prijs, nummer en geldigheids
duur op de plaatskaart drukken.
Behalve gewone plaatsbewijzen zullen de
drukmachines ook buurtverkeerkaarljes
drukken.
P'rier
maakt.
■J": Griel heeft vele mannelijke en
t. collega's.
W, gang en maken 9lachl-
ÏC den
TOaajnr^ °ns bestuur van den
i 7rx de verzekering erbij, dal
3» 1 2aa^ n'els gefingeerd is. be-
na*ni -Rooi0 Griet".
BEZOEK VAN
GRONINGSCHE STUDENTEN.
Prof. Vrij, uit Groningen, brengt heden
met een 20-tal juridische studenten een be
zoek aan Leiden, waar in de eerste plaats
wordt bezocht het Psychopathen-asyl, daar
na de juridische leeskamer en vervolgens het
Academiegebouw, waar het gezelschap ont
vangen wordt door den secretaris van cura
toren, den rector-magnificus en den secre
taris van den Senaat.
Vanavond houdt prof. Meyers voor het ge
zelschap een lezing.
HANDELSREGISTER VAN DE
KAMER VAN KOOPHANDEL
EN FABRIEKEN VOOR
RIJNLAND TE LEIDEN.
Nieuwe inschr ij vingen:
J. Seis, Electro-Technisch Installatie-Bu
reau en Radio met winkel, Morschstraat 9,
Leiden.
Eigenaar. J. Seis, te Leiden.
M. Lagendijk, Steenstraat 10, Leiden
Aanleg van electr. installaties en verkoop
aanverwante artikelen, annex Radio. Eige
naar. M Lagendijk, te Leiden.
W ij z i g i n g
N.V Autobus-Onderneming ,,De Sleutel
stad,'' Gerrit. Doustraat 33, Leiden. Uit
tredende directeur A. Ober, te Leiden
Uittredend commissaris J. L. van Wal
beek, te Dordrecht.
Gisternamiddag had in het bureau der Ver-
eoniging Middelweg 38. de jaarvergadering
plaat9 van bovengenoemde vereeniging, on
der voorzitterschap van dr. J. Bruining uit
het jaarverslag van den 9ecretais, dr. M. D.
Florst bleek, dat evenals verleden jaar
de geneesheer van het Consulatiebureau dr.
M J. D. Poortman, de zich daar aanbiedende
patiënten onderzocht. De enquêtrices,
dames .T. Paardekooper en A. Femme be
zochten de patiënten van het bureau in hui»
woningen en completeerden alzoo weder op
deze wijze het werk der tuberculose-bestrij-
ding. De enquêtrices onderzochten ook we
der de gegevens, waarop de bedragen be
rekend werden die de patiënten bij uit
zending naar Sanatorium. Herstellingsoord
of Buitenschool zelf brijdagen.
Dank zij de nieuwe samenwerking, diu
bestaat tusschen den Geneeskundigen Dienst
der Gemeenle en de Vereeniging was de
Vereen, ook dit jaar in slaat vele lijders in
hun gezinnen te helpen aan een goede ge
zonde woning, al wordt daardoor het be
drag „toeslag op de huishuur" dat de Ver
eeniging wekelijks uitgeeft steeds grooter.
De penningmeester betoogde in September
in een brief dat de toestand niet langer zoo
voort kon gaan en dat de stand der geld
middelen dringend ingrijpende maatregelen
eischte.
Mei het oog daarop werd verhooging der
subsidie van de gemeente gevraagd, waarbij
tevens werd verzocht de gelden die de ver
eeniging via het Burgerlijk Armbestuur als
subsidie bij de uitzending van patiënten ont
vang!. terstond te doen toekomen.
Verder besloot het bestuur tot aanschaf
fing van eenige hoogtezon-instanane».
waardoor het mogeliik zal zijn patiënten
thuis loopend te behandelen, die anders
uitgezonden moesten worden. Eenige dames
werkten voor de verkrijging der geldmidde
len voor dit doel met succes met lijsten.
Verschillende herstellingen werden aan
hel Consulatiebureau verricht.
De secretaris van het bestuur, dr Horst,
werd gekozen in het bestuur der Prov.
Zuid-Hollandsche Vereeniging waardoor het
contact m. deze organisatie weder werd ver
sterkt.
Het aantal bezoeken getracht op het Con
sulaliebureau bedroeg 1284, verdeeld als
volgt: 214 mannen. 383 vrouwen en 687
i kinderen Het aantal overleden patiënten
I bedroeg 14.
Het huisbezoek omvatte in 1928 606 ge-
zinnen Hel aantal huisbezoeken bedroeg
5301. Ook dit-jaar betrokken verscheidene
I gezinnen een betere woning; negen gezin
nen ontvingen pen wekelijksche huurbijdrage
van de vereeniging.
j' 21 maal werd een partij beddegoed ont-
I smet. Een groot aantal ledikanten cn veel
beddegoed werd in bruikleen gegeven.
In hel geheel werden 20 patiënten uit
gezonden. Behalve medewerking door de
gemeente verstrekt, werd in enkele gevallen
ook door de Diaconie van het Kerkgenoot,
schap, waartoe de patiënt behoorde, steun
verleend.
Het jaarverslag werd met dankzegging
aan den samensteller goedgekeurd.
Aan het financieel verslag van den pen
ningmeester, den heer A. L. Reimeringer,
is het volgende ontleend:
De ontvangsten hebben in totaal bedragen
f SS.SëlOë'A?, waaronder: contributies van
de leden f. 628.50, subsidie van het Rijk
f. 7294, subsidie van de Provincie f. 9453.58,
subsidie van dc gemeente f. 2950. bijdrage
voor verpleging in sanatoria f. 6080.82 en
opbrengst Emmabloem f. 1609.70..
Uitgaven: Salaris huisbezoeksters f.4000,
verpleging in sanatoria f. 9963 20. verschaf
fing hdtere woningen f. 809.45, huur consul
tatiebureau f 850. hulp huishouding f 874 70
salaris geneesheer f. 1750, onderhoud con
sultatiebureau f. 591.9472, verwarming en
verlichting f. 425. ledikanten en beddegoed
f. 149.48, kosten van ontsmetting f. 75.38,
en algemeene onkosten f. 356.281/*.
De rekening werd goedgekeurd.
De aftredende bestuursleden, de heeren
mr. E. J. M. II. Bolsius, mr. H. M. A Coe-
bergh en prof. dr. L. van Hal lie, werden her
benoemd.
Tol leden der kascommissie voor het vol
gend jaar werden aangewezen de heeren
E L. M van Wensen en E W. Wichers
Rollandet
Hierna werd in behandeling genomen een
schrijven van het gemeentebestuur betref
fende de voorwaarden voor het verleenen
eener hoogere subsidie
Daaruit bleek, dal B en W. bereid zijn
aan den gemeenteraad voor le stellen de
subsidie met ingang van 1 Januari 1929 te
brengen van f. 2450 op f 6000 per jaar, met
dien verstande echter, dat atedan door het
Burg. Armbestuur geen bijdragen meer zul
len worden verleend voor sanatoriumver-
pleging
B. en W. zouden in tusschen aan de sub
sidie de volgende voorwaarden willen ver
hinden
I a. De subsidie wordt verleend lot weder-
I opzegging en zal over eenige jaren, mei in
achtneming van het gestelde maximum van
f 6000 niet meer bedragen dan het tekort
der exploitatierekening;
b. jaarlijks moeten een rekening en ver
antwoording van hel afgeloopen jaar en een
begrooting voor hel volgend laar ter goed
keuring aan B en W. worden toegezonden.
Na bespreking dezer missive werd na
korte rondvraag de vergadering gesloten.
