EEN HALVE EEUW GETROUWD.
70ste Jaargang
MAANDAG 29 APRIL 1929
No. 21202
STADSNIEUWS.
GEVEILDE PERCEELEN.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCHE SCHOUWBURG.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
30 Cts. per regel voor advertentiën uil Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertentiën 35 Cts. per regel Kleine Advertentiën uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts. porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per weet .T.
Bniten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week
Franco per posl 2.35 portokosten.
70.18
0.18
It nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
ADRES AAN DEN RAAD.
Over de stadhniakwestie.
Aan het Gemeentebestuur is volgend adres
ingezonden:
Edelachtbare Heeren,
De groole ontsteltenis alom in den Ianda
ever den brand, die niet alleen Uwe ge-
ititlc haar Stadhuis, maar hel land een
'tr schoonste gebouwen der Hollandsche
fDaissancc, tevens vermaard monument
li de vaderlandsche geschiedenis ontnam,
i gevolgd door een bijna even groote be-
gstelling over de vraag, wat thans mot
i gespaarde gedeelte moet geschieden.
Het wil het Bestuur van de Maatschappij
I Bevordering der Bouwkunst, Bond van
sierlandsche Architecten B. X. A. voor-
omen, dal de in dezen te volgen gedrags
van het grootste gewicht is voor het
reiken van het besle resultaat. Het meent
i.'.roin thans, waar ook het Sladhuiscoinité
'ch reeds heeft uitgesproken, zijn meening
pnaangaande aan Uw bestuur kenbaar te
liken.
II t Bestuur van den B. X. A. nu, is van
rdeel, dat bij het bepalen van do to volgen
edragslijn uitgegaan dient te worden van
vraag op welke wijze de stad Leiden,
hid van haar Stadhuis, zich 'een nieuw
trdhiiis zal moetéii verschaffen, een bouw-
k dat zoowel representatief als admini-
tiei aan alle eischen zal voldoen, die do
fenwoordigo tijd aan een waardigo huis-
tiling van een Gemeentebestuur stelt.
Hel bouwen van dit nieiiwe Stadhuis \il
•Jiizelfsprekend een scheppende arbeid zijn,
lijk deze noodiz is voor het lot stand ko-
•n van elk architectonisch Werk.
to dit geval is er ecliter, een bepaalde,
derc omstandigheid, die dezen schep
en arcliitectonischen arbeid zeer sterk
uitzonderlijk zou kunnen bbinvloeden.
ij is hierin gelegen dat van hét oude,
overigens geheel verwoeste stadhuis, do
vel aan de Breestraat nog overeind is ge
lere». Naar de meening van liet Bestuur
aagt de architectonische en kunslhislo-
hc beleekcnis van deze fragmenlen niet
■rills de meest ernstige overweging van do
'gelijkheden van haar behou4 neen, zij
"lil dit, en wel in de eerste plaats als een
"kleristiek domineerend element, in het
twerp voor liet nieuwe Stadhuis.
Immers, liet zoude wel vah weinig eer-
voor de- bouwkunst getuigen als men
wille van het scheppen van hedendaag-
bouwkunst het doodvonnis zou uit
reken over een koslbare nalatenschap, die
het verleden ons nog liet, zonder mot den
mecslen ernst naar de mogelijkheid van be
houd gestreefd te hebben.
Deze ernstige overweging zal slechts het
resultaat kunnen zijn van een onderzoek
in tweeërlei richting. In de eerste plaats
loch zal dienen te worden nagegaan of do
toestand van den overgebleven gevel na
den zoo verderfelijken invloed van het vuur,
uit technisch en kunsthistorisch oogpunt
nog zoodanig is, dat zij inderdaad behouden
kan blijven, een onderzoek dat uiteraard net
beste kan geschieden door de Rijksmonu
menten Commissie als zijnde door het Riik
aangewezen oorgaan voor het behoud en de
zorg van onze oude monumenten. Maar
tevens zal dienen Ie worden overwogen of
er mogelijkheden zijn den eventueel te be
houden gevel op te nemen in de nieuwe
conceptie.
Is dus liet in de. eerste plaats genoemde
onderzoek er één van overwegend technisch
en kunsthistorisch karakter, het tweede on
derzoek is er één van zuiver architectonisch,
aesthctischen aard, waarbij de mogelijk
heden van een nieuwe schepping nage
gaan moeten worden.
Dit laatste onderzoek nu moet naar onzo
slclligc mcening plaatsvinden door een
speciaal daarvoor in te stellen Commissie
van de meest vooraanstaande architecten.
De materie toch door deze Iweede Com-
misie te behandelen is van geheel anderen
aard dan die waarin de Rijksmonumenten
Commissie krachtens haar opdracht, haar
gedachten concentreert. Immers het gaat
hier wel om een vraagstuk dat vast en on
verbrekelijk verbonden is met de oude plaats
van het Stadhuis en met do beslaande
ruïne maar overigens van veel ruimere
strekking' is dan van herstel alleen, het
gaat hier om liet onderzoek naar de mo
gelijkheid van scheppenden architectoni-
schen arbeid onder bijzondere omstandig
heden. Uit dien hoofde acht ons Bestuur het
noodzakelijk voor dit gedeelte van het onder
zoek een speciale Commissie in te stellen
in do geest als boven aangeduid.
Het zou naar de meening van ons Bestuur
■niet juist zijn dit tweeledig onderzoek na
elkaar te doen plaatsvinden. De beide
studies toch houden verband mot elkpar,
moeten samen tot een conclusie leiden;
met het gelijktijdig plaatsvinden ervan zat
dus een aanmerkelijke tijdsbesparing worden
verkregen.
Overigens zal voor tiet doen van verdere
stappen of het nemen van verdere beslis
singen liet resultaat van dit tweeledig onder
zoek moeten worden afgewacht Eersl na
dat dit bekend zal zijn, dus eerst nadat de
mecst-deskundigen zich er over hebben
uitgesproken of de overgebleven fragmenten
bruikbaar zijn, alsmede of deze in de
niéuwe schepping betrokken kunnen worden,
zat het vraagstuk van Leiden's nieuwe ötad-
,huis haar tweede definitieve stadium kun
nen intreden.
Besumeerende, zou ons Bestuur Uw Col
lege met den meesten drang willen ver
zoeken om gelijktijdig met het onderzool
dat de Rijksmonumenten Comissie naar den
toestand van den in stand gebleven gevel
insielt, door een Commissio van vooraan
staande architecten het vraagstuk te doen
bestudeeren in hoeverre het mogelijk zou
zijn de fragmenlen van den ouden gevel
als concepliefaclor op te nemen in een ont
werp voor het nieuwe Stadhuis, dat Leiden
thans noodig heeft.
Met verschuldigde gevoelens van
hoogachting,
Het Bestuur van de Maatschappij tot
Bevordering der Bouwkunst, Bond van
Xedertandseho Architecten B. X. A.
w.g. Ir. J. DE BIE LEUVEUXG TJEEXK,
Voorzitter,
wg. Ir. A. J. v. d STEUR, Secretaris.
Foto W. Blcuzé, Leiden.
BOND v. NED. ONDERWIJZERS
Cabaret-avond.
In den foyer van de Stadsgehoorzaal gat
Zaterdagavond de afdeeling Leiden van den
Bond van Xed. Onderwijzers een cabaret
avond ten bate van het Herstellingsoord te
Lunteren.
In zijn openingswoord wees de heer P. J.
van Leeuwen, voorzitter der feestcommis
sie er op, dat liet succes van verleden jaar
de oorzaak was geweest, dat men dit jaar
weder do club D. T. S. uit Den Haag had
uitgenoodigd om de vroolijkheid er in te
brengen! Tc oordeelen naar heigeen wij te
hooren kregen, was deze zienswijze wel al
leszins gerechtvaardigd. Verder was spreker
zeer voldaan over de talrijke opkomst, waar
uit Ie concludeeren viel, dat de onderwij
zers menig offer over hadden tot steun van
hun Herstellingsoord, opgericht tot heil
van hun zieke collega's Dit bleek ook uit de
vele prijzen geschonken voor de loterij.
Hierop volgde do opening van het fees
telijk gedeelte door den heer Gee Bruigom,
conférencier. De heer Bruigom was voor
't overgroots deel dor aanwezigen geen on
bekende, en hij heeft ook nu weer de ver
wachtingen geenszins beschaamd.
Den gehcelen avond heeft hij eigenlijk
gedragen, ja zetf3 nog toen do beenen van
de vloer gingen was hij voortdurend met
kwinkslagen aan het woord. Wat wij van
het gezelschap te hooren' kregen, was in
vele opzichten uitstekend. Do opvoering
van ..Wat terugkeert" bijv. grensde dikwijls
aan de prestaties van acteurs.
Zonder in finesses te treden, willen wij
toch den heer Atje een woord van hulde
brengen voor zijn prachtig accompagne
ment.
Het spreekt van zelf, dat alle loten voor
do loterij en de tombola geplaatst werden,
zoodat er voor Lunteren wei een mooi batig
saldo zat overblijven.
Van liet „Xa afloop Dancing" werd een
druk gebruik gemaakt, en de kleine wijzer
van de klok had reeds bijna zijn laagsten
stand bereikt, toen de feestgangers hun bed
trachtten terug te vinden!
CONCERT „DE POST".
Dinsdagavond 30 April 8 uur geeft het
Leidsch Harmonie Gezelschap „De Post",
ter gelegenheid van den verjaardag van
Prinses Juliana, een concert op de Lammer
markt.'
Het programma luidt: 1. Huldigingsmarsch,
C. L. Boer; 2. Wilhelminc, ouverture de con
cert, L. Boijer; 3. Waria, Introduction polo
naise, F. Andrieu; 4. Fantaisie sur l'opéra
Guillaume Tel!, I. Martin; 5. La Reine
Maud, ouverture de concert, L. Boijer; 6.
Au Golvede Napels, Grande Valse, E. Larue;
7. Potpourri Populaire, G, Renaud; 8.
Finale.
«'gen. Dinsdag, zal het juist een halve
UJL reisden zijn, dal onze sladgenooten
de Neet en A M. Couvee, wonende
Laigestraat la, met elkaar in den
l Ti 'r^nden werden
°'n ff'! cr dezer dagen pens een kijkje
'u gillen troffen wij de Neef niet thuis
rij - r ^r' vr°üw, die ons te woord
1 crte.tde ons, dat tiaar inan. die thans
'n-'tV?' no° geregeld in dc middaguren
loopknecht bij de manufac-
f), fa. Sanders bij de Hartebrug.
p„,i 'ieeft hij zijn leven lang uitgc-
U'.-* bij de fa. Wille aan de Boter
r hti a vf.rv°l8éns, niet'minder dan 43
tsie 10 Jrm.a Hoelen, Nieuwe Rijn. De
- laar is hij evenwel bij de firma
COMITÉ VAN ACTIE VOOR DE
OPENBARE SCHOOL.
In zijn jaarverslag over 1928 stelt de
secretaris vast, dat 't Comité in 't afgeloo-
pen jaar nuttig werk heelt verricht in't be
lang van Openbaar Onderwijs.
„Het is onzen huisbezoekers gebleken
aldus o.tn. 't verslag dal er nog tal van
ouders zijn, wier kinderen eigenlijk niet op
de bijzondere school lioorcn en dat er tegen
standers zijn, die op Openbaar onderwijs
een verkeerden kijk hebben."
Naar aanleiding van deze feiten is be
sloten ook dit jaar de ouders zooveel moge
lijk in tc lichten omtrent de beteekenis en
't juiste karakter van Openbaar Onderwijs.
Dpn penningmeester, den heer P. J. Hoo-
gendam. wordt dank gezegd voor 't uitste
kend beheer der gelden.
In zijn slotwoord spreekt de voorzitterde
hoop uit, dal ook dit jaar niet tevergeefs
een beroep gedaan zal worden op den fi-
nancieelen en daadwerketijken steun van
vrienden en voorstanders der Openbare
School.
Sanders in dienst, waardoor hij zijn geringe
inkomsten nog eenigszins vermeerdert. Ge
lukkig helpen de beide zoons, die respectie
velijk in Rotterdam en Gorichcm wonen,
hun ouders nog financieel, maar toch:
breed hebben dc oude luitjes het niet.
Gelukkig zijn beiden nog goed gezond; de
oude baas loopt er nog flink bij en ook zijn 1
vrouw al is het gehoor niet al le best
meer houdt zich voor haar S0 jaar
kranig, Het bovenhuisje. dat ze bewonen
mag gezien worden en ze doet alles zelf.
„lol de waSch toe" vertelde ze trotsch.
Atoge hel voor hen ten tijde des avonds
liclil zijn en geldelijke zorgen hun beiden
bespaard blijven.
HEERENBAD „OUDE-SINGEL.
Zaterdagmiddag omstreek- balfzes reeo
de 14-jarige J. I S„ wonende aan de Hout
markt nabij de Zoutkeet met zijn fiets in
den Oude Singel. Daar de jongen ongeveer
Iwee meter van den wal verwijderd lag,
reikte de heer H. de N. hem zijn rijwiel
toe om hem op het droge le trekken, doch
verloor daarbij zijn evenwicht en viel
eveneens in iiet water. De heer de X. zwom
ijlings weer naar den kant, waarop een
derde persoon J. H. zich gekleed-en wel in
den Oude Singel begaf en den eersten
drenkeling behouden op den wal bracht.
Dr. Pluys van den Eerste Hulpdienst
achtte het raadzaam den jongen onder de
wol te stojipen.
Ook II.M. de Koningin heett een gift
geschonken voor de restauratie der Marekerk
waarvoor thans nog f. 6000.is bcnoodigd.
Bij Kon. jfesluit is met ingang van 1
Mei a.s. benoemd tot secretaris bij den
Raad van Beroep voor de directe belastin
gen te dezer stede mr A. W. J. van Vrij-
berghe de Coningh, alhier.
De alhier tot arts bevorderde semi-
arts A. G. L. Broekslra is bestemd tot
reserve-officier van gezondheid 2de kt. bij
den geneeskundigen dienst van het leger
hier te lande.
In de te Utrecht gehouden jaarver
gadering van den Neutralen Ambtenaars-
bond is tot voorzitter van het Hoofdbestuur
gekozen de heer W. Poelslra, alhier.
- De voorzitter van de medische facul
teit deelt ons mede, dat noch bij hem' noch
bij de directie van het Academisch Zieken
huis iets bekend is, omtrent een voorge
nomen bezoek van H. M. de Koningin aan
liet Boerhaave-kwartier.
Waar H.M. reeds a.s. Woensdag of Don
derdag naar Zwitserland vertrekt, acht hij
het onwaarschijnlijk, dat dit bezoek nog
voordien zal plaats vinden.
Inderdaad lijkt het ons ook zeer onwaar
schijnlijk, gelet op bovenstaande, doch wij
ontvingen het bericht uit goede Haagsche
bron.
Even onbegrensd als het gebied van de
radio is, schijnt ook het aantal winkels van
radio-toestellen en -onderdeelen hier ter
stede te zijn. Maar het is overigens begrij
pelijk, dat waar steeds meer menschen zich
een radio-toestel aanschaffen en de eleclri-
citeit ook in de huishouding een steeds
groolere rol gaat spelen, de behoefte aan
winkels, waar bovenbedoelde artikelen ver
krijgbaar zijn, daarmede gelijken tred
houdt Thans heeft de heer J. Seis in het
perceel Morschstraat 9 een radio- en elec-
trotechnisch bureau .gevestigd, waar alles
wat met de radio- en electric.iteit-voor-de-
huishouding betrekking heett, te krijgen is.
Schemerlampen, groote en kleine in groole
verscheidenheid, lampekappen van velerlei
kleur en vorm, broodroosters, strijkijzers,
Iheelichtjes, radiotoestellen en onderdeelen
als luidsprekers, enz. Een tienjarige praktijk
J bij de welbekende installateurstirma Frank-
I huizen biedt waarborg, dat de heer Seis, die
alle toestellen uit Phiiips-onderdeelen zelf
construeert, zijn vak verstaat.
In de wasscherij „Ozon" aan do
Ilcogewoerd 170 ontstond gistermorgen le-
gen twaalven een begin van brand, doordat
j de eigenaar de heer S. een gascompressor
j mei benzine had schoongemaakt, waarvan
blijkbaar nog eenigc resten waren achterge-
j hieven.
i Een druppel van deze brandende vloei
stof kwam lerecht in een emmer, waarrn
nog bijna 2 Liter benzine was, welke direct
ontvlamde. De heer S. slaagde erin liet vuur
met eigen middelen te blusschen, zoodat
de brandweer geen assistentie behoefde ta
verleenen.
In de Stedelijke Werkinrichting waren
opgenomen:
Volwassen
Datum personen. Kind Totaal
Maandag 22 April 35 3 38
Dinsdag 23 April 36 3 39
Woensdag 24 April ..37 3 40
Donderdag 25 April 40 4 44
Vrijdag 26 April 38 4 42
Zaterdag 27 April37 4 41
Gehouden verknoping in het Notarishuis
te Leiden op Vrijdag 26 April 1929. ten
overstaan van: B. J. J. N. Troost, notaris te
Leiden: Ifoogewoerd 82, kooper A. J. God- 1
dijn qq voor f. 10.525; Hooigracht 55. Ph.
van der Drift qq. voor f. 7600, Oude Singel
184, W. T. Breedeveld qq. voor f.8400.
Morschslr 7, J. H. de Vink qq. voor f. 3800;
Morschstraat 29. H. Swaak, voor f.4300;
Morschstraat 54, A. J. van der Poel qq. voor
f 4800; Morschstraat 56, P. de Jongh qq. i
voor f. 3650.
BINNENLAND.
Verassching van het stoffelijk overschot
van prof. mr. J. H. Carpentier Altinfl.
(Laalsie Berichten, le Blad).
Een enorme brand (e Rotterdam heeft
een groot aantal perceelen in de asch ge
legd (le Blad).
De reis der vliegbooten naar Indiê ie her
vat (Binnenland, 3e Blad).
Een roofoverval te Amsterdam (Gemengd
3e Blad),
Vergadering van het hotercontrolestalion
Zuid-Holland (Land- en Tuinbouw, 3e BI.).
BUITENLAND.
De voorbereidende ontwapeningsconfe
rentie loopt meer en meer op niets nit. (Bui
tenland en Tel. le Blad).
Dr. Schacht opnienw naar Berlijn (Bui-
lenl., le Blad).
In Denemarken is een kabinet Stanning
gevormd (Buitenl. fe Blad).
De Grieksche minister van oorlog is
overleden (Buitenl., le Blad).
De abdij van Tongerloo in België door
brand verwoest (Buitenl. Gem. 3e Blad en
Tel., le Blad).
„LITTERIS SACRUM".
„PYGMALION",
Spel in 5 bedrijven van G. Bernard Shaw.
Na het Parijsch-Engelsch gezelschap van
Frank Reynolls en het Rolterdamsch-Hof-
slad-Tooneel is Zaterdagavond „Litleris
Sacrum" met Shaw's „Pygmalion" gekomen.
Hoewel „Pygmalion" o.i. niet tot het
besle werk van den grooten Ier behoort,
draagt het niettemin alle kenmerken van
den geest van Shaw. Met speelsch vernuft
heeft hij ook dit geesteskind in eikaar gezet
en met lal van zijn bekende paradoxen ge
lardeerd, zoodat het toch altijd aangenaam
bezig weet te houden.
Uit den aard der zaak gaat het niet aan,
om een vergelijking te trekken tusschen be
roepsspelers en dilettanten en wij zullen dit
ook niet doen. Toch willen we wel zeggen,
dat we de opvoering van „Litteris" ver
boven die der Engelschen durven stellen en
daarmede is reeds gezegd, dat „Litteris" het
heeft bestaan om dit trots alles toch fijn-
geestige werk tot een succes te brengen, hoe
zwaar de opgaaf, die de vereeniging zieti
hiermee had gesteld, ook was.
Eerlijk gezegd, zagen we eenigszins met
bevreesd gemoed deze jongste Pygmallon-
opvoering tegemoet, bang, dat te hoog was
gegrepen, doch gelukkig bleek deze vrees
misplaatst te zijn. Met goede vaart, gelijk
vereischt wordt,, en in passende atmosfeer
heeft „Litteris" het klaar gespeeld om dezen
Shaw over het voetlicht le brengen zoo, dat
het moeilijke werk goed tot zijp recht kwam.
Daarvoor alle huldel In de eerste plaats aan
den regisseur, den heer B. Hageman. in de
tweede plaats aan de vertolksters en ver
tolkers, diè zonder uitzondering keurig heb
ben gespeeld en zich met groote overgave
aan de uit le beelden Shaw-figuren hebben
gegeven.
..Pygmalion" noemen, beteekent in hoofd
zaak het zich voor oogen stellen van een
drietal rollen, de overige zijn meer of min
der naar voren tredende bijrollen. Deze drie
rollen zijn: Eliza Dooliltle, prof. (ligeins en
Dooliltle. Daarmee staat of valt het stuk!
Waar wij constateerden, dat „Litteris"
„Pygmalion" tot zijn recht deed komen, ligt
daarin reeds besiolen, dat het met deze drie
rollen best in orde moet zijn geweest en
dat was in hoofdzaak ook het geval.
Het eerst zouden wij willen noemen den
Dooliltle van den heer H. de Wilde. Deze
hield een keurig uitbeeldend type van dezen
„man van de onfatsoenlijke armoe" even
keurig vol. vooral in het 2de bedrijf, loen
hem zeer verdiend een „open doekje" ten
dec-l viel Zijn creatie zakte ietwat in het
slotbedrijf, bereikte althans niet de hoogte
van zijn vorig verschijnen, doch niettemin
mag hij terugzien op een kostelijk getroffen
wedergave van deze moeilijke tooneeifiguur.
Na hem moet geroemd de proef. Higgins
