ONDERLINGE VER. VOOR ZIEKENHIIISVERPLEGING
70sle Jaargang
VRIJDAG 26 APRIL 1929
No. 21200
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
30 Cts per. re gel voor a'tverlentiên 'lit Leiden en plaatsen waar
agentsetiappm van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
a Ivertentiên 35 Cts per regel Kleine ^tvertentifn uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdag? en Zaterdags 50 Cts bij een
maximum aantal woorden van 30
Incasso volgens postrerhl Voor evenlueele opzending van brieven
10 Cts porto ie betalen Bewijsnummer 6 Cis
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden f2 Sb. per week
Buiten Leiden, waar agenter gevestigd zijn, per week
Franco per post f 2 Sb 4* portokosten.
ƒ018
,018
Oit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
pROF. Mr. T. H. CARPENTIER
ALTING t
André de la Porte, hoogleeraar in
i Indisch strafrecht en strafvordering aan
BU^sche Universiteit, heeft gistermiddag
i aanvang van zijn college zijn voor
eer. den overleden oud-hoogleeraar Car
rier Al ting herdacht.
Bet Leidsch Studentencorps heeft in ver
bid met dit overlijden vier dagen rouw
ogenomen.
VOORDRACHT VAN
pOF. Dr. R. GOLDSCHMIDT.
Dt theorie van de werking der Genen.
Pp uitnoodiging van de philosophische
(il'eil der Leidsche Studenten heeft gister-
Èd m de collegezaal van het Botanisch
ratorium prof. dr. R. Goldschmidt van
Kaiser Wilhelm Institut fucr Biologie
Berlijn een voordracht gehouden over:
theorie van de werking der Genen.
l>r. ving aan met er op te wijzen, dat
laatste dertig jaren van het erfehjk-
Isonderzoek volkomen onder den in-
*d stonden van de wet van Mendel en
de mutatietheorie.
[en kan thans zeggen, dat deze onder
ingen de architectuur van het kiem-
ia volkomen hebben opgehelderd. Wij
met zekerheid, dat alle erfelijke
'schappen op de aanwezigheid van
berusten, die in de chromosoma der
Nfrn hun zetel hebben en door samen-
SBking met het plasma der cellen de zicht-
eigenschappen teweegbrengen.
Maarentegen bestaat een groote lacune
^■ihen aan den eenen kant derhalve de
bij het uitgangspunt der ontwikke-
H en al de ontwikkelingsprocessen, om
^Botte te leiden tot de voltooide eigen-
ijP gapingen aan te vullen was,
:*Mus spr. het doel van mijn arbeid. Daar
^mogelijk is, de genen direct te on-
'ken, blijft er slechts over, langs in-
weg de werking der genen te
seeren Bet belangrijkste is hierbij,
"et gelukt een en hetzelfde gen ex-
nteel in verschillende hoeveelheden
rijgen en de werkingen dezer ver
ende hoeveelheden te vergelijken. Dit
alles in twee groote beproevings-
n mogelijk van welke de eene zich
1 tot het geslachtsbepalende gen, de
lot genen, welke gewone lichaams-
JBj-happen teweegbrengen, echter door
'ijzondure verhoudingen in verschillende
^Relheidsvcrdeelingen kunnen worden
Beide onderzoekingen toonden
rwfiJiu lemmen<^ ^et gen. chemisch
^W^'eltingen in beweging brengt, die
geheel bepaalde snelheid verdwij-
pze snelheid is zoo ingesteld, dat op
paald tijdstip een bepaalde stof in
aaide hoeveelheid voorhanden is. om
dere op gelijke wijze verkregen stof-
daar jmste tijdstip in reactie te kun-
eden. De snelheden dezer reacties
pirecl in verhouding tot de kwanti-
pnen bij hel uitgangspunt. Van
Pen men! Pule feiten uitgaande, laat
Pleor'e der erfelijkheid opbouwen.
:e eorlunisspn tusschen het gen bij
n en de uitwendige eigenschappen
rli (?er ontwikkeling in reeksen
0 |Qkclhngen oplost. welve op pre-
Paalde snelheid naast elkaar af-
d°or hun afgestemd sa mensnel
in de on 1 wikkeling bepalen. De
rn/e0 ,d,eze bypothes werd met een
Oorbeelden verduidelijkt.
HANDELSREGISTER VAN DE
KAMER VAN KOOPHANDEL
EN FABRIEKEN VOOR
RITNLAND TE LEIDEN.
Wijzigingen:
Leidsche Coöperatieve Broodbakkerij
Verbruiksvereeniging „Ons Doel", Haarlem
merstraat 184. Leiden. Nieuwe Commissaris
J. H. van Leeuwen te Leiden; Nieuwe 2e
Secretaris: P. Hanselaar Jr., idem; Nieuwe
Controleur; C. v. d. Wilk, idem; Nieuwe 2e
Penningmeester- C. D. J. Janssen, idem.
N.V. Snelpersdrukkerij ..Hermandad".
Langebrug 107, Leiden. Uittredende Com
missarissen, te Amsterdam, S. Kruit te
Den Haag en H. L. J. Tobé, te Leiden.
Firma van Rijn Kloot, 's-Molenaars-
buurt 31, Alphen aan den Rijn, Fabriek
van Dakpannen en Vloertegels. Bovenge
noemde handelszaak is opgeheven, waar
voor in de plaats is gekomen; N.V. Dak-
pannenfabriek v./h. firma van Rijn Kloot,
te Alphen aan den Rijn. Directeur: H H
van der Kloot Meyburg, Alphen aan den
Rijn. Maatschappelijk kapitaal f. 150.000.
waarvan geplaatst en gestort f. 100 000
Procuratiehouder: W. J. Helzel, Alphen aan
den Rijn (geen Beperkende Bepalingen;
BRAND TES.
De brandweer heeft hedenmorgen een
tweetal brandjes gebluscht n.l. in het per
ceel Oranjegracht 60in de Heerensteeg
no. 4. Aan de Oranjegracht wa9 hel vuurtje
ontstaan, doordat mpn een oliestel te dicht
bij een matras had geplaatst; in de Heeren-
9teeg deelde de vlam van een gascomfoor
zich mede aan een vitragegordijn.
In beide gevallen bon de brandweer het
gevaar met een minimax en eenige emmers
water bezweren.
HET i MEI-FEEST.
Aan het Kinderfeest der S. D. A. P. op
1 Mei a.s zullen 1200 kinderen deelnemen.
Voor den optocht 's avonds is volgende
route aangevraagd;
Kaasmarkt. Koppenhinksteeg, Hooigracht,
N. Rijn. Koornbrugsteeg, Breestraat, Rapen
burg W.Z., Doezastraat, Lange en Korte
Raamsteeg Levendaal. Kraaierstraal. N
Rijn. Oranjegracht. Zuidsingel. Kalver
markt. Haarlemmerstraat. Pelikaanstraat,
Van der Werfstraat, Voldersgracht. Oude
S'ngel, Turfmarkt. Haarlemmerstraat. Hoog-
landsche Kerksteeg, Koppenhinksteeg, Kaas
markt
Jaarlijksche ledenvergadering.
Een ledental van bijna 22.000.
Bovenstaande vereeniging hield gister
avond in de Graanbeurs haar jaarlijksche
algemeen© ledenvergadering.
De matig bezochte bijeenkomst werd go-
leid door den voorzitter, den heer A. J.
Schoneveld, die allen welkom heette en
met genoegen constateerde, dat de vereeni
ging in groei en bloei toeneemt. Het ledental
overschreid de 20.000, wat ook de finan-
tieele zorgen deed toenemen. Nadat hij
dank had gebracht aan den geneeskundigen
adviseur, dr. Leesberg en had medegedeeld,
dat de verpleging van sanatorium-patiënten
en t. b. c.-lijders vanwege de vereeniging
met ingang van 1 Januari j.l. is stopgezet,
werden de notulen van de vorige jaarverga
dering gelezen en onveranderd goedgekeurd.
Hierna bracht de secretaris, de heer P. P.
de Koning zijn verslag over het 6de ver-
eenigingsjaar uit, waaraan het volgende 's
ontieend*
Het bestuur bestond in het afgeloopen
jaar uit de heeren A. J. Schoneveld. S. Th.
Buys, P. P. de Koning, mej. kruitman. H.
C. Smit. ir G A. van Klinkenberg en dr.
V C M Leesberg, waarvan mej. Fruitman
in den loop van het jaar wegens vertrek
naar elders als bestuurslid bedankte.
Het ledental steeg gedurende 1928 van
15614 tot 20516, alzoo een geroddelde toe
name van 100 leden per week (thans reeds
21841).
Van andere vereenigingen aangesloten
bij de Federatie werden onmiddellijk trek
kend overgenomen 33 leden en overgedaan
43 leden
Voor rekening der vereeniging werden in
de vprschiltpnde inrichtingen te Leiden ver
pleegd
Academ Ziekenhuis 302 ledpn met 5982
verplepgdaaen- Flisabethsziekenhuis 254
leden met 5784 verplppgdacenDiacon^s-
senhuis 160 leden met 3573 verpleegdagen
Gynaechnlogische kliniek 14 leden met 263
verpleegdagen: Kliniek voor Allerg. Ziekten
3 leden met 86 verpleegdagen: Militair Hos
pitaal (D°n Haag) 1 lid met 12 verpleeg
dagen; St Joannes de Deo (Den Haag) 1 hd
m°t 28 verpleegdagen*. Gemeente-ziekenhuis
(Den Haag) 1 lid met 7 verpleegdagen;
Maria-Stichting (Haarlem) 1 lid met 42 ver-
plepgdagen* D<aconessenhuis (Arnhem) 1
Pd met 35 verpleegdagen; He:deheuvet
(Hilversum) 2 leden met 64 vernlee^dafen
Majella-Stiohting (Russum) 1 I'd met 56
verpleegdagen: Zeehospifium (Kafvuijkl 1
lid m°t 28 vemleeedagen. Totaal 742 leden
met 159q0 verpleegdagen.
Op de 742 verpleegde leden kwamen 385
oncaFes voor en 91 gevallen van b°sme'-
lelijke z;ekten: werden 395 verklaringen
voor ziekenvenroer afgegeven; 62 led^n
maakten "ebruik van röntgenologisch onder
zoek en 46 led en van bestraling.
Tenslotte brengt de secretaris dank aan
allen die hem bij zijn veelomvattende
arbeid hebben terzijde ge?taan. in het hij
zonder aan dr. T ees^prg en voorts aan de
verschillende honfdpn van inrichtingen
Het nitnemendp jaarverslag werd onder
dankzegging goedgekeurd. De voo^ziH m
dankte den heer de Koning voor de vple
werkzaamheden door hem in hel belang der
verepniging vencht.
De balans sloot volgens de opgave van
den heer H. C. Smit in activa en passiva
met een bedrag van f. 40.606 64V2. Uit de
verlies en winstrekening stippen wij aan:
verplégingskosten f. 39 787 60; operatiekos
ten 1.8587 60; operatiekamer f.1992 60;
bestraling f 499.22; röntgenonderzoek f. 578,
ziekenvervoer f. 1075.48: incasso-provisie
f 5557.51salarissen f1250 en aan de
andere zijde contributies f. 55 R2.72; resti
tutie gemeente f. 10.762 en interest
f. 1053.69: totaal f. 66 958.41.
Ook den penningmeester werd dank ge
bracht voor zijn accuraat gevoerd beheer.
De controle-commissie adviseerde tot
clécharge-verleenmg, waartoe werd besloten.
De begrooling over 1929 sloot in ont
vangsten en uitgaven met pen bedrag van
f. 71.000 en werd aldus vastgesteld.
De voorzitter verzocht de vergadering er
haar goedkeuring aan te hechten, dat met
ingang van 1 Mei a.s. een administrateur
wordt aangesteld, daar de werkzaamheden
reeds te veel van den vrijen tijd van secre-
tri9 en penningmeester vragen. De ge
vraagde toestemming werd verleend.
De aftredende Ipden der kascommissie, de
heeren Kres en Krüise werden bij acclama
tie herkozen.
Daarna werden eenige wijzigingen aan
gebracht. in het Huishoudelijk Reglement,
waarvan wij hier noemen, dat voor de con
tributie-inning I cent per week en per gezin
wegens administratiekosten in rekening ge
bracht zal worden Voorts, dat de kosten
voor sanatoriumverpleging en verpleging
van zenuwlijders niet meer door de ver-
eemging zullen worden vergoed. Dit laatste
ondervond eenige tegenkanting van enkele
leden, waarvan er een verhooging der con
tributie verkieslijker had geacht. De voor
zitter en secretaris voerden daartegen aan,
dat de vereeniging in hoofdzaak is opge
richt om tegemoet te komen in de operatie
kosten en ziekenhuisverpleging T. b. e-
patienten en andere kunnen elders zich
tegen de hooge kosten van sanatorium
verpleging verzekeren. Naar het oordeel van
het bestuur gedoogt de finantieele toestand
der vereeniging het doen van uitgaven vo>r
dergelijke patiënjen niet. wil zij in staat
zijn te allen tijde aan haar andere ver
plichtingen te voldoen. Na eenige discussie
werd oyereenkomstig hel bestuursvoorstel
besloten.
Voorts werd vastgesteld, dat vocj* gehruik
van de ziekenauto der firma Diebdfi en van
den gemeentelijken ziekenlransportwag^n
maximaal f 8 per boekjaar zal worden uit
gekeerd.
Voor gebruik van andere auto's dan van de
firma Dieben wordt geenerlei uitkeenng
ge/laan.
Daarna was de bestuursverkiezing aan
de orde Aftredend waren de heeren Scbo-
nev^ld de Koning en dr Leesberg die allen
bij acclamalie werden herkozen ln de be
staande vacatures de penningmeester,
de heer Smit za' als administrateur optre
den werd voorzien door de verkiezing
van de heeren H van Citterl en A J. H. van
der Horst
Bij de rondvraag werden door enke'e
led?n vragen gesteld die allen door dr. Lees
berg werden beantwoord.
De voorzitter sloot hierop de vergadering
onder dankzegging voor de opkomst en de
aangename discussies.
NEDERLANDSCHE
REISVEREENIGING.
Lezing van mr. Van der Flier.
Ontegenzeggelijk heeft de Nederland6che
Reisvereeniging er slag van propaganda te
maken voor de door haar uitgeschreven
reizen. t En vooral voor de jaarlijksche
„Generale" wordt een buitengewone actie
gevoeld, die zonder twijfel ook zeer bijzon
dere resultaten zal opleveren. Berichten
over de Generale, die ditmaal naar de
Fransche Rivièra voert, overheerschen het
officieel orgaan, mededeelingpn over dpzelf-
de reis vormen het stramien waarop de le
zingen worden geborduurd 1 Vergissen wij
ons niet dan heeft de Generale-1929 reeds
tweemaal een onderwerp van bespreking
uitgemaakt op de bijeenkomsten van de
Leidsche afdeeling. doch dit was voor haar
geen beletsel om voor gisteravond nog eens
den algemeenen voorzitter mr. van der
Flier, uit te noodigen over dezelfde kwestie
te komen praten en dar.rb'j ter meerdere
op wekking de noodige flimplaatjes te ver-
loonpn.
De Rivièra. droom van zalig niets
doen en verrukkelijk levensgen'e'.en
van zon- en zomerfeslijnen, zwijmelend in
licht en kleur, en zwaar van geur!...
765 schilderde Tom Schilperoort dit para
dijsje in een reclame-boekje en in dien
zelfden geest heeft mr. van der Flier
gisteravond voor een zeer talrijk publiek d^
reis aanbevolen en de vele lantaarnplaatjes
toegelicht Hij hpeft nog eens verteld hoe de
herdenking van het twintigjarig beslaan
daar in' Zwitserland boven op de Rigi gelpid
heeft toi he? jaarlijks organiseeren van een
gezamenlijken tocht gedachtig aan het
gezegde dat gedeelde vrpugd. dubbele vreugd
is .en hoe na Noorwegen thans het oog
gevallen is op de Fransche Rivièra met haar
onvergetelijke 9choonhpid. Een korte film
heeft ons d° reis per trein door Zwitserland
en Italië doen meemaken, waarna spreker
met lantaarnplaatjes het aantrekkelijke van
bedoelde streek heeft gedemonstreerd. Jam-
meT was het slechts dat de lezing wat extra
lang duurde! Mr. van der Flier heeft nog
medegedeeld dat er zich hereids ongeveer
750 personen hebhen opgegeven om aan
den tocht deel te nemen.
Na afloop der lezing is men in den foyer
van het Luxor-theater nop peruimen tijd
bijeen geb even, ter inwijding van het
nieuwe N R. V -huis. pelijk men heel ge
wichtig het Luxor-theater noemde.
Propaganda-vergadering.
Door de plaatselijke afdeeling van dezen
Bond werd gisteravond een propaganda ver
gadering gehouden in de Concertzaal van
Concordia" (voorheen l'Union) aan de
Steenstraat
De voorzitter der afdeeling. de heer J. H.
SchOller opende de vergadering en heette
allen welkom. Driërlei overwegingen hebben
het bestuur er toe gebracht dezen avond te
beleggen; het wilde de leden inlichten over
het vacanlie-oord van den Bond, het wilde
omtrent het Instituut voor Arbeidersontwik
keling kennis biibrengeD en ten derde hoopte
hpf dat deze bijeenkomst zou leiden tot ver
sterking der organisatie.
Nog wekte de voorzitter de aanwezigen op
in groofen getale deel te npmpn aan de aan
slaande 1 Mei-viering en te offerpn aan de
collecte, welke zal worden gehouden voor
de verkiezingen.
Hierna kreeg dp heer L. Buurman, lid van
het Hoofdbestuur, het woord. Deze vprMde
uilvoprig van het vacanlie oord ..Avegoor"
aan de Middachter-allee te Ellekom. Het
vorige jaar Ï9 dit oudp kasteel door den Rond
aangekocht en als vacanfip oord ingericht
voorde leden. Een aantal hntaarnplaten.na
hpf einde der rede vertoond, vestigden mede
den indruk, dat de Bond met dit oord een
waardevol bezit riiker is lewnrden.
Na d° nauze kreeg de hppr .lac. Tjalsma
gelegenheid te wijzen op dp beleekenis van
het Instituut voor Arbeidersontwikkeling
voor de arbeidersklasse en spoorde dp aan
wezigen aan deel te nemen aan het ontwik
kelingswerk.
Het gesprokene werd op verdienstelijke
wijze afgewisseld door zang van mevrouw
J van VelzenKolderman. twee viool solo's
door den heer J fVhramp en liedjes van den
heer Jan de Wolf.
Dc- voorziffpr sloot de vergadering met
woordpn van dank voor de verleende be-
langlooze medewerking.
NED. BOND VAN PERSONEEL
IN OVERHEIDSDIENST.
JINNENLAND.
Het Rijk betaalt driekwart dor sarrissen
voor burgemeesters en secretarissen. (Uit
het Parlement, 3de Blad).
Belooningen voor rijkspolitiebeambten;
een nienwe regeling met ingang van 1 Juli
(Binnenland, 3de Blad).
De samenstelling van het Belgisch voet
balelftal. (Sport, 3de Blad).
Leiden won den hockeydag te Amsterdam.
(Sport. 3de Blad).
Onze landgenoot, de heer Anion Jnrgens,
te Londen bestolen voor f. 600.000 aan
jnweelen. (Laatste Berichten, 1ste Blad).
BUITENLAND.
De vraagstnkken van Herstel en Ontwa
pening. (Buitenland en Tel. 1ste Blad).
Crisis in Denemarken. (Buitenland, 1ste
Blad).
De „Graf Zeppelin" is te Friedrichshafen
teruggekeerd. (BuitenL Gera. 2de Blad en
Tel. 1ste Blad).
„Kolonel Barker" veroordeeld tot 9 maan
den gevangenisstraf. (Buitenl. Gom.. 2de
Blad).
Ernstige ontploffing te Neurenberg. (Bui
tenl. Gem., 2de Blad),
CONCERTEN
OP DEN VERTAARDAG VAN
H. K. H. PRINSES TULIANA.
Naar wij vernemen zullen op den
aanstaanden verjaardag van H K.H Prin
ses Juliana 30 April van gemeente
wege 2 concerten worden gegevpn en wel
te 7.30 uur in het Van der Werfpark door
het Stedelijk Muziekkorps en te 8 uur op
de Lammermarkt door het Leidsch Har
moniegezelschap „de Post".
BEZOEK AAN RIJKSMUSEA.
Het rijksmuseum van oudheden en het
rijks-elhnographisch museum alhier weiden
ln het af^elmtpen kwarlaal bezocht door
respectievelijk 1679 en 343 bezoekers.
GEREF. SCHOOLVEREENIGING
Da Jaarvergadering.
Gisteravond is in een van de zalen van
't Nut van 't Algemeen de jaarlijksche al-
gemeene vergadering gehouden van de
Geref. Schoolvereniging. Na het zingen
van Psalm 19 vers 5 en het lezen van
een gedeelte van Maflh 10. opende de
voorzitter, de heer Buurman, de bijeen
komst met gebed.
Na goedkeuring van de notulen las de
secretaris, de heer A. B. Mulder het jaar
verslag over 1928. dat zeer optimistisch
was gestemd. Met groote dankbaarheid werd
gereleveerd de opening van de Kooi"arfc-
school op 1 October, die na veel strijd, dan
toch is vprkregen. Verder herinnerde spr.
met leedwezen aan het verscheiden van
den heer S. Gaaslerland en kwam daarna
tot de bespreking van de verschillende
scholen. Ook h'erbij is er reden tot groolpn
dank Het leerlingen aantal groeit gPQladig
op alle scholen Het werk vijf en zpventig
jaar geléden als een stekjp geplant is uit
gegroeid tol een groot gewas.
Het verslag van den penningmeester den
heer T. S. Goslinga was eveneens gesteld
in een dankbaren toon hoewel het ook ge
tuigde van veel zorg. omdat de groeiende
scholen groote finaneieple offers vragen
De exploitatie loopt thans over een be
drag van f.125 000
Bpide verslagen wprden goedgekeurd De
kascomm'ssie bracht hij monde van den
heer J Wessel verslag uit. Alle9 was in
de hpste orde bevonden.
Ten«lof(e had de bestuursverkiezing
plaats Herkozen werden de hepr dr. C A.
de Bruyne G Kuperus. D v. d Most van
Speyk en P Zijlstra terwijl in een vaca
ture werd gekozen de heer J Veenendaal.
Dp rondvraag leverde weinig belangrijke
op. De heer Buurman 9loot met dankgebed.