70ste Jaargang
MAANDAG 22 APRIL 1929
No. 21196
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
MUZIEK
JOHANN STRAUSS
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN
30 Cts per regel voor advertentiëD uit t.eiden en plaatseD waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertentiën 35 Cts per regel Kleine \dvcrtentiën uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdag? en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30
Incasso volgens postreeht Voor eventueels opzending van brieveD
10 Cts porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden f2 35. per week
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week
Franco per post 2 35 portokosten.
0 18
„018
Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
M. VAN WAMELEN t
De school van de Eerste Leidsche School-
ereeniging in het Noordeinde i? in rouw
^edompeld.
In het Dïacones9enhuis is na een ziekbed
an bijna anderhalve maand overleden de
•er M. van Wamelen, sedert de oprichting
in 1922 als hoofd aan deze inrichting ver-
nden. --
Wijlen de heer M. van Wamelen.
Maarten van Wamelen werd geboren te
ijsoord den 26sten November 1869 en be-
ikte dus den ouderdom van 59 jaar. Hij
hing zijn opleiding voor het onderwijs
de Rijkskweekschool te Nijmegen en
tf zijn loopbaan op 18-jarigen leeftijd aan
p een kostschool te Ede. Achtereenvolgens
as hij als onderwijzer en hoofd eener open-
ire lagere school werkzaam te Zwolle, tot-
al hij den lsten Augustus 1902 naar Leiden
am tengevolge1 van zijn benoeming door
n gemeenteraad tot hoofd der school in
i van der Werffstraatj In den loop der
en verwisselde hij déze functie voor het
jidschap aan de scholen Heerenstraat en
iraarkt.
In September 1922 wierd hij door het be
ur der Eerste Leidsche Schoolvereeniging
"Dgezocht om op te treden als hoofd der
opgerichte school aan het Noordeinde,
ilke functie, hij tot aan zijn dood heeft
kleed.
De heer van Wamelen was iemand, die
zijn vele goede eigenschappen èn als
enseh èn als onderwijzer in breeden kring
:mind was.
Voor zijn personeel zorgde hij als een
"der, tegenover de ouders zijner leerlingen
as hij steeds de welwillendheid zelve en de
eren hingen hem met groote aanhan-
lijkbeid aan.
De school verliest in hem een leider, die
met hart en ziel de belangen der
richting voorstond.
Ook in wijderen -kring der onderwijs
veld nam de heed" van Wamelen een
poraanstaande plaats m.
Zoo was hij tot^aan de opheffing der
jtanormaa!lessen daaraan als leeraap ver-
oden; lid der commissie belast met het
nemen der hoofdakte-examens en leeraar
"D den cursus tot opleiding voor die
aniens-. leeraar in de schoolhygiëne en
skundige aardrijkskunde aan de Gem.
'^eekschool voor Onderwijzers en Onder
ijzer essen; bestuurslid van de Kweek-
,0001 voor Bewaarschoolhouderessen en
'retaris van de Commissie voor het Open-
ar Bewaarschoolonderwijs. Zijn heengaan
a' in al deze colleges en instellingen een
toite na. welke nog vele jaren pijnlijk zal
orden gevoeld. Zijn sympathieke persoon-
ixheid zal bij allen, die hem gekend heb-
in dankbare herinnering blijven voort
ven.
handelsregister van de
kamer van koophandel
en fabrieken voor
kitnland te leiden.
X V. van Amerongen's Hoe-
"roagazijh. .'Filiaal). Haarlemmerstr. 145,
■ueti. De statuten zijn gewijzigd.
WONINGBOUWVEREENIGING
„ONS BELANG".
Aan het jaarverslag van bovengenoemde
Woningbouwvereniging ontkenen wij het
volgende:
De secretaris, de heer J. J. B. Faure, vangt
van zijn verslag aan met de mededeeling,
dat hij met genoegen op het afgeloopen jaar
kan terugzien.
Daarna somt hij op de onaangename feiten
die zich voordeden doch laat daarop direct
volgen de aangename gebeurtenissen, die
hebben plaats gehad. Een der voornaamste
feiten wordt genoemd het zich aansluiten bij
de Federatie van Woningbouwvereniging te
Leiden. Deze aansluiting had heel wat voe
ten in de aarde geKad. doch is tenslotte,
zooals gezegd toch tot stand gekomen. Als
vertegenwoordiger van ,,Ons Belang" in het
bestuur der Federatie werd aangewezen de
heer Joh v. d. Bos. Gememoreerd wordt dan
verder het 15-jarig bestaan deT Vereniging,
dal met 'n feestavond, geheel uit vrijwilligen
bijdragen georganiseerd, werd herdacht. De
aansluiting van de huizen der Vereniging
aan de Radio-Centrale woTdt eveneens m
het verslag genoemd.
Voorts wordt met vreugde geconstateerd
dat „Ons Belang" binnenkort weer een aan
tal woningen kan gaan bouwen. Dat daar
aan groote behoefte bestaat wordt met
voorbeelden aangetoond. Er hadden 2 leden
en 29 bestuursvergaderingen plaats.
De exploitatie der woningen had een gun
stig Verloop. Tegenover eenige klachten over
slecht-bewonen stonden er vele die getuig
den van bijzonder netheid.
Het ledental liep iets terug, en bedraagt
i thans 631. De reden hiervan wa9. dat de
leden dachten *nu er niet meer gebouwd
werd, toch ooit geen huis te kunnen be
trekken.
In het bestuur kwam eenige verandering,
doordat de heer H. N. Breedeveld. die van de
oprichting af bestuurslid is geweest, om ge-
2ondheidsredenen moest bedanken. Hem
wordt een warm woord van hulde gebracht.
In zijn plaats werd gekozen de heer M. v.
Vreedendaal.
In den Raad van Commissarissen kwam
geen verandering terwijl de Geschillencom
missie één kwestie te behandelen kreeg. Het
ziekenfonds maakte een slecht jaar mee en
het bestuur was genoodzaakt de uitkeering
iets te verminderen.
Aan het eind van zijn verslag brengt de-
secretaris dank aan autoriteiten en leden
die het bestuur in zijn moeilijke taak bij
stonden en vraagt opnieuw hun steun en
medewerking voor de toekomst.
Hierna brengt de penningmeester, de heer
G. F. Hemerik zijn jaarverslag uit. waaruit
blijkt dat het „Ons Belang" goed gaat.
Tabellen vergezellen dit financieel verslag,
terwijl balans en begrooting voor 1929
daarin zijn opgenomen.
Op de ledenvergadering van a.s. Vrijdag
zullen jaarverslag, balans en begrooting be
handeld worden.
centr. nederlandsche
ambtenaarsbond.
I" verslag over 1928 van de Leid-
'Reling van bovengenoemden bond.
ee nj!1 de secretaris, de heer J. W. van
uitvoerig, wat er in het afgeloopen
0vm verschillende vakgroepen leefde.
UrT-i a'8emeen is het verslag in ma-
et tedtental vermeerderde
°Qtvangsten bedroegen volgens de op-
JaiV*en penningmeester, den heer J.
itbfiHeijden f. 5.151.54; er is een
-aido van bijna f. 400.—.
BOND VAN HOOGER ONDER
WIJS PERSONEEL.
Bezoek aan Voorscholen.
De afd Leiden van bovengenoemde Bond
houdt in het belang harer leden des zomers
eenige excursiën en heeft daar j.l. Vrijdag
een aanvang mede gemaakt door een bezoek
te brengen aan da Koninkl. Fabrieken van
Edelmetalen te Voorschoten.
De1 deelnemers, 33 personen, waaronder
enkele dames, werden na ontvangst door de
heeren Bedrijfsleiders. De Winler en Kreft.
rondgeleid en in de modelmakerij al direct
verrast door de bewerking van een fraaie
bronzen wandplaat met een oppervlakte van
pl.m 2 M2 en een gewicht van 180 K G
een stukje werk? dat de aandacht trok en
bestemd bleek- voor het buitenland.
Vandaar ging het naar de smelt- en gict-
inrichting. waar het zilver met zuiver koper,
in verhouding tot het gehalte, in graphiet-
kroezon woixit gesmolten om, na het reini
gen (afschaven), tot platen walsen, nog
maals uilgloeien. tot de gewenschte lepels,
vorken enz. te worden geponst en geperst.
Ook het vervaardigen van medailles was
interessant, alsmede de fabricatie van gou
den en zilveren hals- en horlogekettingen.
Voor deze laatste bestaan een aantal vernuf
tige machines, die 10 Meter per uur produ-
céc-re.n.
Het is onmogelijk, om al hetgeen daar te
zien is. te vermelden. De heeren leiders
brachten de bezoekers van het begin tot
het einde geheel op de hoogte der fabricatie'
en vele voorwerpen werden bewonderd.
Met een woord van hartelijken dank aan
deze heeren was he4-bezoek dat 2 1/2 uur in
beslag had genomen, ten einde en keerden
allen zeer voldaan, hun kennis met die der
zilverfabricatie vermeerderd, terug naar
Leiden
De Bond van H. O Personeel kan met
succes op deze excursie terugzien.
BUITENGEWONE UITVOERING
VAN HET
„SELSKIP FRYSLAN".
Behalve hare maandelijksche .winter-,
jounenochten" (genoegelijke bijeenkomsten)
houden de vereenigde Leidsche Friezen aan
het eind van het winterseizoen gemeenlijk
een „bülengewoane" bijeenkomst, waarin
een of meer Friesche tooneelstukken wor
den opgevoerd en tot slot een bal wordt ge
houden, alles uitgevoerd door eigen krach
ten. Ditmaal zou men het eens anders doen.
Men wilde eens „echte" Friezen op het
tooneel zien en noodigde het in Friesland
en ook onder de Friezen daarbuiten zeer
gewaardeerde gezelschap van Barend en
Martje van der Veen uit Huizum uit voor
de Leidsche Friezen op te treden, dat daar
toe gaarne bereid was.
Deze uitvoering had Zaterdagavond in de
looneelzaal van „De Graanbeurs" plaats,
van welk gebouw de Friesche vlag wap
perde. Er was veel belangstelling. De groote
zaal was vrijwel geheel bezet.
Behalve de meeste leden waren vele
gasten aanwezig, waaronder ook een der
wethouders onzer gemeente, de beer
Tjeerd Goslinga, benevens afgevaardigden
van de zuster-vereeniging uit Den Haag en
van de Groninger vereeniging hier ter stéde.
Te acht uur werd de bijeenkomst ge
opend met een opgewekte toespraak van
den voorzitter den heer Nijholt, waarin hij
.na een hartelijk welkom zijn voldoening
over de opkomst uitsprak en het doel van
een avond als deze nog eens uiteenzette.
Daarop viel de muziek in terwijl het
Friesche Volkslied staande werd gezongen.
Mej. T. van Tuinen, bet steeds meer als
zangeres gewaardeerd lid van het selskip,
opende daarop het eigenlijk programma met
het zingen van „W&ldstimming" van Jan
fên'e Gaestmar, een fijngevoeld lied even
gevoelig getoonzet, dat door haar op voor
beeldige wijze werd vertolkt, evenals het er
op volgende: It blomke „Tink oan my" van
dr. E. Halbertsma. De ademloozen stilte
waarmede naar de liederen werd geluisterd,
waarop een uitbarsting van applaus volgde,
bewees, hoe deze zangeres haar gehoor in
't gemoed heeft gegrepen.
Daarna trad het gezelschap Van der Veen
op met „It greate offer", een episode uit het
zeemansleven, vrije navolging van Heijer-
mans .,Op Hoop van Zegen" op Friesche
toestanden, uit een vroegere periode geluk
kig. toegepast en met een tendenz, die even
gelukkig, ook niet geheel meer van onzen
tijd is.
De uitbeelding door de spelers was ver
dienstelijk. Het wekt bewondering hoe de
heer Van der Veen achtereenvolgens in twee
bedrijven weergeeft een schijnvromen dia
ken, een oude naar lichaam en geest ge
broken visscherman en een jongen opstan
dken zeerob in hun milieu.
Het spel had de meeste aanwezigen diep
geroerd, waardoor ten slotte een mogelijke
critiek op de strekking van het stuk het
zwijgen werd opgelegd.
Mej. Van Tuinen, bij het opkomen reeds
met applaus ontvangen, vergastte daarop de
aanwezigen nogmaals op haar schoonen
zang met het voordragen van „Ljéaf Wet-
terl&n" en „Kom. foarjier. kom!"
Het echtpaar Van der Veen verkreeg vóór
en na de pauze nog de gelegenheid om met
„Kryne Geart ef de misleare reis" en „De
omkesizzer" hun virtuositeit in het komisch
genre naar Frieschen trant te toonen, waar
mede het verdere van den avond de zaal
zich kostelijk heeft vermaakt.
Dat intusschen de zeer verdienstelijke
muziek zich den geheelen avond weerde en
zoo af en toe gezamenlijk een lied werd ge
zongen. behoeven we nauwelijks te zeggen.
De voorzitter sloot na middernacht met
woorden van dank aan de vertooners aan
mej. van T. en de muziek, waarop een
„efteanei dounsjeu" volgde.
ONDIEP WATER.
Met betrekking lot ons bericht van Zater
dag aangaande het vastzitten van een klip
pervaartuig nabij de Haagbrug, wordt ons
van de zijde van den Havendienst bericht,
dat het aldaar bekend is. dat zich op den
hoek van Galgewater en Trekvliet een on
diepte bevindt.
Reeds zijn in verband hiermede verschil
lende peilingen verricht en is binnenkort de
opheffing van dit euvel te verwachten.
ARBEIDSBEMIDDELING.
In de Stedelijke Werkinrichting waren
opgenomen:
Volw. pers. kinderen totaal
Maandag 15 April 41 4 45
Dinsdag 16 April 'O 4 44
Woensdag 17 April 35 3 38
Donderdag 18 April 37 3 40
vrijd?g 19 April 31 3 34
Zaterdag 20 April 35 3 38
EEN DAME
UIT EEN TREIN GEVALLEN.
In den stoomtrein, die Zaterdagmiddag
te 4.50 van hier in de richting Haarlem
vertrok, bevond zich alleen in een 2e klasse
coupé de ongeveer 70-jarige mevr. wed.
Bos uit Sliedrecht. Vlak bij het station Lisse
gekomen, schijnt de coupédeur aan den
l linkerkant door een lol nog toe onopgehel-
derde oorzaak te zijn opengegaan, waardoor
mevr. B. uit den in volle vaart zijnden
Irein is gevallen. Zij kreeg een bloedende
hoofdwond en fracturen aan linkerbeen en
linkerarm.
Zij werd door wegwerkers, die op die
lijn bezig waren, gevonden; men legde haar i
op een brancard, die van het stal ion Lisse
i wa9 gehaald, waarna de sneltrein, die uit
tegenovergestelde richting op de plaats van
I het ongeluk aankwam, werd opgehouden,
j waarmede mevr. B. naar hier werd ver
voerd. In dezen trein bevond zich ir. dr.
i D. de Miranda, die haar voorloopig heeft
j verbonden, nadat ook de arbeidt-rsploeg uit
j Lisse een noodverband had gelegd. Te
Leiden was de inmiddels' gewaarschuwde
Eerste Hulpdienst op het perron aanwezig.
I die mevr. B. naar het Diaconessenhuis heeft
vervoerd. Zij was goed bij bewustzijn, doch
i weet zich niet te herinneren hoe zij uit
den trein is gevallen Aan het station Hille-
I gom was reeds opgemerkt, dat er een deur
j openstond, waarna het slation Haarlem werd
i gewaarschuwd, doch men vond de coupé
j fedig. Op het perron aldaar stond mevr. B 's
I dochter, mevr. SerelBos. haar moeder af
te wachten, zoodat reed9 dadelijk werd ge
vreesd, dat er een ongeluk was gebeurd.
Door inlichtingen der arbeiders, die langs
de lijn hadden gewerkt, kwam men op de
hoogte van hetgeen was geschied.
BINNENLAND.
Overleden is te Leiden de heer M. van
Wamelen. (Stadsnieuws, le Blad).
Ben commissie ia ingesteld inzake ver-
vanoing van prove zilveren munten door
sikkelen strikken. (Binnenland. Ie Blad).
Zaterdag en gisteren hebben tal van
branden gewoed. (Gemengd, 2e Blad).
Tragisch ongeval te Rotterdam; man en
vrouw verdronken. (Gemengd, 2e Blad).
Luitenant Schottée de Vries, die gewond
werd bil het vliegongeluk te Venlc, is over
leden. (Gemengd, 2e Blad).
BUITENLAND.
De kwesties van Herstel en Ontwapening.
(Buitenl. le Blad).
Overleden is prins Heinrich van Pruisen.
(Buitenl. le Blad).
Het Italiaansche parlement is geopend.
(Buitenl. le Blad).
Weer een tornado in Amerika. (Tel. le BI.)
Met ingang van morgen zal een vaste
verkeersagent worden geplaatst bij den
overweg aan den Rijnsburgerweg.
Zooals reeds vermeld in ons nummer van
19 dezer 3e blad begint de Walzer-Dynastie
Strauss met Johann 1 (18041849). Van
zijn drie zonen: Johann II (18251899),
Joseph (1827—1870) en Eduard (1835-1916)
is de eerstgenoemde de meest beroemde.
Van Johann II zijn al die overbekende wal
sen, operetten enz. (An der schonen blauen
Donau, Wiener Blut en honderden meer,
ook de operetten Fledermaus, Zigeunerba
ron en veel andere). Ook van Jospeh en van
Eduard zijn veel goede stukken in het
Strauss-genre bekend). Johann II en Joseph
zijn kinderloos gestorven. Eduard had een
zoon Johann 111, geboren 1866. Deze, als
jurist begonnen, is ten slotte ook naar de
dansmuziek overgegaan. Evenals zijn voor
gangers was hij in Weenen K. und K Hof-
ballmusikdirector. In 1916 werd zijn
„Kapelle" ontbonden. Hij vertrok naar Ber
lijn, waar hij als directeur van populaire
concerten werkzaam is en van waar uit hij
reizen onderneemt. Johann 111 heeft twee
dochters, zoodat hij, waarschijnlijk, de laat
ste mannelijke telg zal zijn uit het beroem
de geslacht Deze laagste hu heeft gister
avond met een orkest van ongeveer veertig
musici Leiden bezocht Dit orkest is van
origine het orkest van de Wiener Volksoper,
die eenige jaren geleden, door gebrek aan
belangstelling, het bijltje er bij neer moest
leggen Een deel ervan is het orkest gewor
den van het radiostation Weenen. En het is
dit ensemble waarmee Johann Strauss
thans reist,
In een toelichting op het programma le
zen we dat Strauss zich tot taak heeft ge
steld de onvergankelijke werken van zijn
familie voorgangers „op1 de hun eigen origi-
neele wijze' uit te voeren. Dat is te begrij
pen voor iemand die de laatste representant
van het geslacht is Afgezien evenwel van
die bijkomstigheid, dus enkel muzikaal ge
sproken, is de vraag gewettigd of er in 't
algemeen behoefte is aan een speciale
Strauss cultus Wij antwoorden hierop:
gelukkig niet. Waar ter wereld zou men het
durvpn bestaan iets af te dingen op een
Donauwals, het meesterwerk waarvan
Brahms, om een handteekening gevraagd,
het motief noteerde op een waaier van
Mevrouw Strauss met het onderschrift:
„leider nicht von mir". In ons land beslaat
er geen orkest, dat voor en na niet een
Slraussnummer met alle toewijding tot uit-
voering brengt Slraus9 leeft, gelukkig, ook
in ons land nog. Nu komt Johann Strauss
met een orkest dat tot hem in een ietwat
andere verhouding slaat als onze orkesten
lot hun leiders en zal ons in onze groote
i concertzalen Strauss voorspelen. Kunnen
wij het helpen als we vergelijkingen ma
ken? Zeker, in de voordracht van Johann III
zit Schwung en hij dirigeert met élanmaar
dat doen onze dirigenten zeker niet minder
al fungeeren ze dan niet, wat Strauss af en
toe wel doet, als Stehgeiger. Maar onze
orkesten spelen de Strausszaken toch wel
veel fijner, veel poëtischer. Ze kunnen dat
ook doen omdat hun orkestpraktijk (en ook
hun samenstelling) tot hooger prestaties in
staal stellen. Laat ons afzien van verdere
vergelijking; misschien zijn we met het
weinige dat we schreven a! onbillijk ge
weest.
Er waren, in aanmerking genomen dat
het concert op een Zondag viel, nog al wat
menschen naar de Gehoorzaal gekomen.
Een avond van Wienermusik met Johann
Strauss als dirigent, het kan, in het lichte
genre, niet aantrekkelijker. De Wienermusik
1 heeft het in de na-oo rlogsche jaren tegen
den Jazz moeten afleggen. Zelfs in Weenen,
waar de toestand weinig verschilde met
elders. Maar ze begint er thans haar oude
plaats meer en meer te herwinnen. Ook al
gelijk elders. Dat geeft muzikale hoop voor
de toekomst. Men heeft gisteravond volop
genoten van voortreffelijke amusementsmu
ziek, van meesleepende walsrhvlhmen. van
gedistingeerde Weener vroolijkhejd uit den
goeden ouden lijd En dat viel zóó in den
smaak dat de zaal telkens daverde van de
toejuichingen, dat dan weer aanleiding paf
tot een extra, zoodat de tien nummers van
het programma mei een half dozijn werden
vermeerderd. De concertmeester Thaler had
veel succes met zijn verdienstelijke voor
dracht van Mozarts bekende D-dur me-
nuett
