708te Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 20 April 1929
Tweede Blad
No. 21195
OUD EN NIEUW LEIDEN.
BINNENLAND.
UIT HET PARLEMENT.
GEMENGD NIEUWS.
VOORHEEN
HOEK NOORDEINDE
EN THANS
|Mr. A. BARON v. WIJNBERGEN.
Bij z'ii zilveren jubileum.
Mr. A. I. M, J. baron van Wijnbergen te
[Utrecht, lid van den cent. alen raad van be-
Tu«jp en lid van de Tweede Kamer, tieeit giste
llen onder veie blijken van bdangst^hng,
'vwniimi&Jjk uit Roomsch-Katnolieii-e ar.n^en,
ÖOsten verjaardag en zijn znve-
jr<M jubneum als Kamcniü gevierd.
1 Mgr. ISchioppa, pauselijke internuntius, zond
per araao zyn ge.UKvvenscnen. Kardinaal Van
jhwum deed hei schriltelijk. Van den aarts-
Wiiop ontving de juoi.aris een groot por-
pi met ondeischritt, waarin hem dank wordt
jbtfiuigd voor de vele diensten gedurende zijn
ï-vjange weikraamheid aan de roomsch-ka-
pu.ieKfc zaak bewezen. De Bond van R.-K.
Kiesvereenigingen in Ge.de. Lnd gaf een ril
den inktkoker. Directie en redactie van De
Jlb&bode schonken een bronzen bee.d, voor-
piKitude Christus, onderwijzende in den tem-
pi Hel Katholiek Ihiderw^someau zond een
Jwto van Petrus Canisius, Zusiers Franciscan
pe-.u-n van Heithuizen (Limburg) ded.n hare
fëeiukwenschen vergezeld gaan van eea ge-
roiiki eD een gebordumd k.eed, door de zus-
Jp- zelf ontworpen en vervaardigd. Dt* R.-K.
pimerciub en de R.-K. Handelshoogeschool
ladcien bioemen gezonden. Vao vers:hil.ende
Deheü der beide Kamers en van enkele minis
ter. waren telegrammen» van gelukwensch in
gekomen. Tal van personen maakten in den
pamiddag van de gelegenheid gebruik om den
feer Van Wijnbergen te zijnm huize geluk te
weDschen,
DE NAAMLOOZE
VENNOOTSCHAPPEN.
Antwoord op de vragen
van den heer Knottenbelt.
In antwoord op de schriftelijke vragen
[van het 1 weede-Kamerlid Knottenbelt be-
|trel|pnde afwijking van het voorschrift van
jarl 37c van het Wetboek van Koophandel,
pa' uil alle gedrukte stukken, van een N.V.
^i'saande de naam der vennootechap en de
poiennte harer vestiging moet blijken,
merkt de minister van Justitie op, dal het
[bijzondere, door de wet erkende karakter
van een bepaalde N. V afwijking van art.
P'C van het Wetboek van Koophandel kan
fei-htvaardigen Dit is het geval bij de Ne-
jprindsche Bank (voor wat haar biljetten
fetrc-ft), waarvan het hijzonder karakter
P'lkl uit de Bankwet Ten aanzien van de
p""'orwpgpn kan zich een soortgelijke over-
Tethng: doen gelden Het geldelijk belang
Mn den «taal speelt ook hier geen rol Made
°P jonden 3-an het hpïans van het publiek
?n ppnd wordl overwogen voor verschi!-
K dix'umenten van onderscheidene open-
Li^ mil^p'pn van vervoer dus mei al-
n van de spoorwegmaatschappijen af-
''^ing van (jen p0gptoe te staan Ten
Ee^rv Va.n bedoelde ondernemin
™-n 'A V's andere) he^ft de wetgever
levp ^3ns biizonderp bepalingen in het
Pn fferoopen hij spoorwegwet locaa
- en tramwegwet en de wet op de
K »v *re Ji'ddelen van vervoer.
L. n<?°d^kelijkhoid van verdere voorzie-
T 13 minister niet gebleken. (Tel.)
KOOLHOVEN-VLIEGTUIGEN
NAAR ENGELAND.
De iuchi-taxi.
Onze nationale en zelfs Rotterdamsche
vliegtuigindustrie kan op een nieuw succes
bogen. De hoer Frits Koolhoven, die reeds
19 jaren toestellen bouwt we herinneren
aan zijn eerste Kederl. vliegtuig de „Heide-
vogei" van 1910, aan zijn eerste verkeers-
vhugtuig ter wereld de „FK 26 van 1919
en aan zijn eerste Nederlandsen*: drie-moto-
nge vorkeersniachine de FK S3 van 1924
heeft met zijn nieuw luestel de FK 41 zoo
danig resultaat, dat, ofschoon de Engolschen
zelf goede toestellen bouwen, dit model naar
Engeland is verkocht aan de „Desoutlor Air
craft Company Ltd." die overal dit toestel
mag bouwen, behalve in Nederland en ko
loniën. Deze maatschappij zal, naar dit
Kool'hoven-model, 250 vliegtuigen bouwen.
De eerste kleine serie wordt in de werk
plaatsen van Koolhoven op Waalhaven,
overigens een bescheiden Rotterdamsch be
drijf. dat noodzakelijk uitbreiding diende te
ondergaan, aangemaakt daar de Engelsche
maatschappij nog niet met haar installatie
gereed is.
De eerste FK 41 stond gistermorgen voor
vertrek gereed en zal waarschijnlijk door
den aan de Engelsche maatschappij verbon
den en bekenden kapitein-vliegenier Slack
gehaald worden.
De Engelsche belangstelling voor het mo
del vindt haar grond in verschillende eigen
schappen van hel toestel Het prestatiever
mogen van de nieuwe Koolhoven is zoo hoog
mogelijk opgevoerd. Het sportvliegtuig of de
luchttaxi, aldus vertelde de heer Koolhoven,
bezit door ligging en bouw eeD buitengewone
stabiliteit, is door een kind te besturen en
door den Rijksstudiedienst voor de lucht
vaart goedgekeurd
Tegenover de open vliegtuigen voor twee
personen, bezit het nieuwe toestel het voor
deel, dat het is ingericht als een gesloten
coupé voor twee personen, benevens een
plaats voor den piloot. Achter de zitplaat
sen is bovendien een bagageruimte inge
bouwd Voor de Engelsche toestellen wordt
gebruik gemaakt van den Engelschen Cirrus-
motor van 90 P.K. De Hollandsche krijgen
een Siemens.
Het heele toestel weegt slechts 420 KG.
terwijl het volgewichl 780 K.G. bedraagt.
Het vliegtuig rs uiteraard ook voorzien van
het Koolhoven-landingsgestel met olievee
ring. Het eerste toestel is genummerd
GA.A.G.C.
woorden niet erg au sérieux pleegt te ne
men, hebben mij va^ het aanstonds nemen
van straffen terug gehouden.
Nu uwe ..gewichtige persoonlijkheid" hel
noodig gekeurd heeft Uwe beschuldigingen
tcxtueel onder de oogen van de lezers van
het U. D te brengen, krijgt de zaak een
ander aspect.
Het wordt nu tijd met dit soort laster
korte metten te maken en een flink exem
pel te stellen
I Ik verklaar de beschuldigingen te mijnen
laste, vervat in uw artikel voor volkomen
onwaar en lasterlijk
I Ik noodig U Hoogedelgestrenge uit de
volgende beschuldigingen, geuit binnen de
veilige muren der parlementaire immuni
feit en voorkomend in Uw schrijven, in
het openbaar te herhalen in een vorm die
gerechtelijke vervolging mogeliik maakt'
lo ,,Dr P H Riffer Jr heeft de immo
raliteit gepleegd, door listige kunstgrepen
en leugenachtige voorstellingen de Ned. en
Belgische volken tegen elkaar op te hitsen"
2o „Dr P H Rit ter Jr heeft in een a!
dan niet echt stuk tendentieuze verminkin-
ger. aangebracht, die ophitsende werking
moes'en uitoefenen"
Zoodra gij aan dit verzoek hebt gevolg
gegeven, zal ik U. door een aanklacht we
gens beleediging en laster, in staat stellen
uwe eerroovende beschuldigingen waar te
maken.
Toon nu. dat Gij een man en een gentle
man zrijt.
Een man strijd in hel open veld. waar
zijn tegenstander hem te lijf kan Een
gentleman beschuldigt niet zonder bewijs.
bij den R.-K. Algemeenen Middenstands-
hedrijfsraad aan.
De installatie geschiedde door dr. J. van
Beurden, den voorzitter van den Algemee
nen Raad.
In den loodgietersbedrijfsraad hebben zit
ting namens den R.-K. Bond van Loodgie
ters- en Koperslagerspatroons de heeren L.
G. Burgman (Amsterdam). F. J J Bonarius
(Haarlem). J H. v. Langen (Delft) en H J.
v d. Sommen (Eindhoven). Verlegenwoor-
digers van den Ned. R.-K. Metaalbewerkers-
bond, waarin de loorlgietersgezellen geor
ganiseerd zijn. zijn de heeren J. v. Ahbevé
(Schiedam), C. v. d. Hulst (Utrecht), E.
Schaaper (Utrecht) en Th. Steinmetz (Am
sterdam).
Ter installatie-vergadering werd tot voor
zitter gekozen de heer J H. v. Langen en
tot secretaris de heer E. Schaaper, Utrecht.
van Indië moestj gestemd worden. Z$ is daar
bij goedgekeurd met 29 togen 15 stemmen.
Tegenstemmers waren de antirev., de Chr.
HLtorischen en de katholieke heer Blomjous.
Na goedkeuring van enkele kleinere ont
werpen, waaronder de Surinaamsehe Begroo
ting, is de Kamer tot Dinsdagmiddag uiteen
gegaan.
De iinancieele verhouding tusschen
Rijk en Gemeenten.
De TWEEDE KAMER heeft heden de ue-
handeling van het ontwerp op de finanouvle
eerhouding tussehen het Rijk en de Gemeen
ten voortgezet.
Niet minder dan rietr tegenstanders hebb n
heden hun bezwaren tegen het voorstel ont
wikkeld. In de eerste plaats heeft de heer Van
oen Tempel (S.D.A.P.) zjjn gister aangevan-
gen rede voortgezet/ en betoogd, dal' de nieu-
we regeling de bewegingsvrijheid van de
meenten aan banden zal leggen doordat de ge-
j meenten geen Inkomstenbelasting meer t
j Kunnen heffen. Er schuilt daarin een ^eiv^et
tegen de sociale politiek der gemeenten, welke
getuigt van een rasecht conservatisme.
Hiema heeft de heer Schouten (A.R.) zijn
bezwaren ontwikkeld, in hoofdzaak hierop
neerkomend, dat de gemeenten een deel barer
I autonomie zullen verliezen, terwijl intusschen
I do regeering lijdelijk zal moeten toezien, dat
de gemeenten een onvermtwoo. deijjk finanri-
I eel beheer zullen voeren ,wjjl de pressie lot
j zinnigheid zal ontbreken. Intusschen „hoopto
hij, dat de regeering in staat zal zjjn de door
hem ontwikkelde bezwaren te ontzenuwen.
De h eeren Van Voorst tot Voorst (R.K.)
I en Bulten (U.K.), meenden beiden, dat het
platteland de dupe zal worden van de egali-
j seering, welke aan het ontwerp ten grondslag
ligt en laatstgenoemde drong aan op ecni
anaere regeling van de uitkeering per hoofd
der gemeente uit het gemeentefonds.
Als warn voorstander van het voorgedrage-
ne deed zich kennen de heer Van Ggn (V.B.),
die wel een enkel bezwaar had, doch de grond
gedachte toejuichte en in het bijzonder inge
nomen was met het Gemeentefonds. Het be
zwaar, dat de gemeenten geen inkomstenbelas
ting zouden kunnen heffen, achtte h(j onder
vangen door de vrijheid welke de gemeenten
zullen hebben, om opcenten (tot 80) van het
gemeentefonds te heffen. Maar de remmende
kracht welke van de regeling uitgaat tegen-
over gemeenten, die wat te los met de pen
ningen der gemeenteambtenaren omspringen,
achtte h(j een heilzaam iets.
De beer Van Vuuren (R.K.) heeft nog en-
j kele woorden gezegd tot uiteenzetting van zpoi
standpunt, maar zal Dinsdag zijn rede voorri
zetten.
RECLAME.
ANTWOORD VAN DR. RITTER
AAN DR. VAN EMBDEN.
Dr. Ritter antwoordt gisteravond in het
„U D." dr van Fmbden in een zeer heftig
gesteld artikel, dat aldus eindigt-
Ik heb Hnovedplgestrpnge Hppr. nog een
zuur appeltje met U te ««chillen.
Het is een d^r nadelen van het parle
mentair stelsel dat dp immuniteit di^ de
vn'ksvprfegpnwnordigprs gpniefen voor hpf
in de Kamprs gesprokene, door minder
scrupuleuze persoonlijkheden sleeds meer
misbruik! wordt om ongpstraff weerloozp
burgers te beleedigen.
Ook gij hebt U in Uw rede van 22 Maart
tegenover mij ernstig misdragen Slechts
de overweging, dat men ia den Senaat Uwe
MI INEN VEGER
TE WATER GELATEN.
Gistermiddag is op 's Rijkswerf te Den
Helder de eerste der op dezo werf te bou
wen mijnenvegers in legenwourdigheid o. d.
van vice-adm L J Quant den burgemees
ter ran Den Helder, den directeur dpr afd
scheepsbouw van hel dep van defensie ^n
verschillende autoriteiten te wateT gelaten
Deze vaartuigen zijn bestemd voor de zee
macht in Ned Indië Ze hebben een water
verplaatsing van 191 ton, een grootste
lengte-over alles van 40 8 meter, een groot
ste breedlf van zps meter.
"Na afloop van de plechtigheid werd de
directeur van 's Rijks werf jhr. Rappard
door den vice admiraal gelukgewenscht met
het succes De admiraal wees er daarbij op
dat deze mijnenvegers aanzienlijk veel goed-
kooper zijn dan op een particuliere werf
het geval zou zijn geweest
De heer Ranpard herdacht de groote toe
wijding van het personeel der werf tijdens
den houw
Men za' zich herinneren dat 's Rijks werf
voor deze drie mijnenvegers f 450 000 lager
had ingeschreven dan de laagste part. werf.
R.-K BEDRITFSRAAD VOOR
HET LOODGIETERSBEDRITF.
Konden we kort geleden mededeelinfen
doen omtrenl de installatie van een R.-K
Bedrijfsraad voor het Burgersmedenhedrijf.
thans kan worden gemeld de tot stand ko
ming van een R K. Bedriifsraad voor het
loodgivterebedrijf. Ook deze Raad sloot aich
(Van onzen parlementairen medewerker).
DEN HAAG, 19 April 1929.
Het beatanr van Indië heeil behoefte aan
rust De begroeting van Koloniën
aangenomen.
De EERSTE KAMER is heden gereed geko
men met de behandeling van de Indische za
ken, welke op haar agenda stonden. Na ten
ochtendzitting van een paar uur en een mid
dagzitting van drie kwartier is zij tot Dinsdag
middag twee uur uiteengegaan.
De minister van Koloniën heeft de ver
gadering van heden ingeleid met da voortzet
ting van zjjn rede ter beantwoording van de
verschillende sprekers. In het bijzonder heeft
hii tegenover den heer Colijn uiteengezet, dat
wjj inzake de bestuurshervorming goed werk
hebben gedaan en dat de Volksraad een be
langrijke functie vervult in het bestuur van
Indië. Hjj vertrouwde dan ook, dat, de Kamer
zich zou vereenigen met de wijziging in de
samenstelling van dat lichaam waarmee tege
moet zou worden gekomen aan de ernstige
teleurstelling, welke het amendement-Feher
indertijd heeil gewekt bij de beschaafde in-
landsche kringen.
Het door den heer Colijn geuite dreige
ment, dat hij er over dacht in de oppositie
te gaan tegenover dit ministerie, was ver
moedelijk oorzaak, dat de minister-president
deze vergadering bijwoonde. Na den minister
van Koloniën Dam hij dan ook het woord om
den heer Colijn o.a mede te deelen, dat nn
er een Volksraad is, er geen aanleiding be
staat om in overeenstemming met diens weii-
i-cher een speciale commissie te benoemen ten
einde voorstellen te doen inzake centrale of
regionale ontvoogding van Indië. Het be
stuur van indië heeft in de eerste plaats be
hoefte aan rust, teneinde zich aaD te passen
aan de nieuwe toestanden welke in den laat-
sten tijd zijn geboren, niet in de laatste plaats
door het optreden van den Volksraad, waar
mee, gelijk de heer Koningsberger had uit
eengezet de Indische regeering gaarne sa-
meuwerkl.
Na re- en dupliek is daarop de Indische
liegrooting zonder stemming aangenomen
•vf na!' de (huishoudelijke) begronting van het
iepartement van Koloniën. Over de wijziging
>an de Indische Staatsregeling inzake de sa
menstelling van den Volksraad en den Raad
KOOPMANS' ALBUM „DB DIERGAARDE"
geschreven door Dr. K. Kuiper, Directeur
van de Diergaarde te Rotterdam, bevat een
prachtige, levendige beschrijving van de
dierenwereld.
Het boek, dat bovendien eenige bijzonder
mooie platen op groot formaat bevat, is bij
de leveranciers van Koopmans' artikelen
verkrijgbaar voor slechts f. 0.60. Desgc-
wenschl zenden wij het franco per post na
i inzending van f. 0.75. Verzamel hierin tie
I plaatjes, welke worden bijgesloten in alle
pakken:
KOOPMANS' ZELFRIJZEND BAKMEEL.
KOOPMANS' TARWEBLOEM KRISTAL.
KOOPMANS' BOEKWEITEMEEL.
KOOPMANS' BOEKWEITEGOHT.
De duplicaten kunnen worden ingeruild.
In korten tijd bezit U een boek dat de
moeite van het verzamelen ten volle waard
is en mei groot genoegen zal worden ge
lezen en herlezen.
Leeuwarden.
2485
N. V. KOOPMANS' MEELFABRIEKEN.
BRANDEN.
Twee pakhuizen te Amsterdam
in de asch gelegd.
Tegen middernacht is wederom een grooD?
brand te Amsterdam uitgebroken in de
Nieuwe Uilenburger9traat 3 en 5, waar m
twee pakhuizen, m gebruik bij de N. V.
-Het Nederlandsche Veem, gevuld met ba
len koffie, door onbekende oorzaak brand
is uitgebroken.
Fel sloegen de vlammen aan de achter
zijde uit waar het vuur aanvankelijk voor
de brandweer onbereikbaar was. daar de
pakhuizen hier uit hel water oprijzen.
Kort na middernacht kwam de drijvende
stoomspuit Jan v. d. Heyden. die in de
Uilenhureergracht ligplaats koos Na een
uur hard werken begon het vuur af te ne
men en liepen de belendende pakhuizen
geen gevaar meer Het grootste deel van den
inhoud dpr pakhuizen 3 en 5 is een prooi
der vlammen eeworden Den geheelen nacht
bleef de brandweer werken.
De schade wordl door verzekering gedekt.
Aon den Heideweg onder Haterl. ge
meente Nijmegen i? hel dubbele bo venhuis
van J. v d VV afgebrand Het werd door
twee gezinnen bewoond De inboedels wer
den gered Het perceel was verzekerd. De
oorzaak van den brand is onbekend.
Gisterenavond is door onbekende oorzaak
brand ontstaan in de sacristie van de Sl Jans.
kerk te 's-Hertogenbosch. Onmidde.lp werd
de brandweer gea armeerd, die weldra met veel
materiaal op de plaats des onheils aanwezig
was. Het gelukte haar spoedig den brand, dia
zich aanvankelijk ernstig liet aanzien, te blus-
schen. De schade is gering.
