LONDENSCHE BRIEVEN.
HAMMEN EN OUDROEST
TE KOOP!
UIT RUSLAND.
BRIEVEN UIT AMERIKA.
(Van onzen Londenschen Correspondent)
LONDEN, April 1929.
„TANTE DORA" EN DE AUTOMATEN.
Er zijn hier &I9 overal bepalingen op
iöen winkel handel, omvallend een sluitings
uur. dat echter niet uniform is voor allen
detailhandel. Men heeft in Engeland bijv.
een soort winkel die bestaat van den ver
koop van tabakswaren, chocolade- en sui
kerwerken en kranten Voor deze winkels
geldt niet het algemeen wettelijke sluitings
uur. Slijterijen hebben verkoopuren. gere
geld bij de drankwet. Verscheidene groote
en kleine winkelbedrijven houden zich niet
aan het wettelijke sluitingsuur, 8 uur met
één laten avond tot 9 uur, maar vervroegen
hel, in het geval van de groote magazijnen
in hel West End zeif9 aanzienlijk; die za
ken sluiten n.l. veelal om 6 uur.
De wetgeving op de winkelsluiting is nog
elechts 8 jaar oud. Ze belichaamde aan-
vankel k verscheidene beperkingen op ver
koop, die oorspronkelijk waren geregeld als
oorlogsmaatregelen onder de Defence of the
Realm Act. thans nog populair bekend als
Dora (de naam gevormd uit de beginlet
ters), en die ten doel hadden spaarzaam
heid te kweeken in het gebruik van steen
kool, licht en lekkernijen.
Al spoedig na hel van kracht worden van
deze wet, die eenvoudig met Dora werd
.vereenzelvigd, ontstond van vele zijden
agitatie er tegen. Men verklaarde dat de
beperkingen haar nuttigen tijd hadden over
leefd en dat handhaving er van zoo
Jang na den oorlog een lastig anachro
nisme was geworden. De regeering kon die
agitatie niet verontachtzamen en liet de
werking van de wel dus onderzoeken doo»
een commissie, die wal later in haar rap
port erkende dal er weliswaar eenige be
palingen in de wet waren die belemmerend
werkten op den ondernemingszin en het
leven van de gemeenschap maar dat ze
in het algemeen heilzaam was. De com
missie hield vast aan het beginsel van een
gepast sluitingsuur, daar was gebleken dat
de gezondheid van winkelbedienden er
onder den invloed der wetgeving op voor
uit wa9 gegaan. De zienswijzen der com
missie werden belichaamd in een nieuw
wetsontwerp voor deze kwestie, dat in
Augustus 1928 wet werd. Maar ook nu
gaat van eenige zijden, die tevens invloed
rijk zijn. de agitatie tegen „Dora", zooals
de wet nog steeds wordt genoemd, voort.
Die agitatie richt zich nu vooral legen de
beperkingen op den verkoop van tabaks
waren, chocoladen en roomijs in gelegen-
heden voor openbaar vermaak, en verder
tegen het feit dat zoogenaamde „one man
shops" (waar geen bedienden zijn) niet van
de sluitingsbepalingen zijn vrijgesteld.
De kriliek op deze jong3te wet op de
winkelsluiting is allerminst belangloos en
daarom onrechtvaardig. En het is niet te
verwachten dal de regeering er verder aan
tegemoet zal komen.
De bovenstaande inlichtingen moest ik
laten voorafgaan omdat ze passen in het
beeld van het automatisch winkeltijdperk;
waarvan ik de komst in dezen brief wilde
aankondigen. De menschen. en vooral de
monschen met een handelsknobbel, laten
zich niet gemakkelijk door wetgeving in
hun ondernemingszin beperken. Zij zoeken
steeds naar middelen om het belemmerend
effect er van op te heffen. En zoo werd
„Tan le Dora" hier een prima bevorderaar
eier van de komst der zoogeheeten „stille
verkoopers", waaronder men niets anders
behoeft te verstaan dan onze oude beken
den. de automaten die u voor een gelde
lijk offer in een gleuf en een manipulatie
een postzegel, een plakje chocolade, een
doosje lucifers ed verschaffen.
Het verschil tusschen de oude automaten,
die gewoonlijk stationsperrons tot stand
plaats hadden (en veel drukker hier in
Engeland dan bij u) en de moderne „stille
verkoopers" i9 9lecht9 dat de laatslen meer
dan volmaakt ontwikkeld zijn. De beweging
der „automatics" is hier begonnen in den
cigaretlenhandel. Een jachtende mensch-
heid met veel beslommeringen aan het
hoofd en daarmee overeenstemmende ver
geetachtigheid vond het hinderlijk dat zij
het geurig en knlmeercnd en meer of min
der verdoovend kruid na acht uur 's avonds
niet kon koopen En de handelaars vonden
het op hun beurt onaangenaam dat zij
„trade" misten en hielpen zichzelf en de
nicotine-vrienden (de term is niet mis
prijzend bedoeld want ik ben er zelf een)
door na acht uur 's avond een vroolijk
verlicht automatisch sigarettenstalletje bui
len hun gegrendelde deuren te zetten. Zoo
kon men naar hartelust voor zes stuivers
of voor twaalf stuivers in zilver automa
tisch cigaretlen koopen. De eerste „stille
verkooper" dreef spoedig handel in het
hart en in alle uithoeken van Londen.
De uitgeslepen leden der gemeenschap,
die steeds nieuwe „business", zoekt hebben
gauw ingezien dat deze praktijk van den
stillen verkoop, anders gezegd het gebruik
van automatics" om de bemoeizuchtige
Tante Dora onschadelijk te maken, voor
aanzienlijke uitbreiding vatbaar was. Zij
begonnen te zoeken naar het uitvindings-
genie^dat de beste ,.Robol"-verkoopers kon
XTinken en zij vonden het in Skandinavië.
waar automatenconstructie tot een kunst
is geworden. Zij richten maatschappijen
op, zochten en vonden ruim kapitaal schal
len zich de automaten aan en adverteer
den hun onderneming en hun toestellen op
groote schaal in de voornaamste kranten
van het laud Het oogenblik voor deze hnn-
dclsactie had niet beter kunnen worden
gekozen Het kwam toen de luidruchtigste
kranten weer eens hevig te keer gingen
tegen zekere veronderstelde misstanden hij
winkel verkoop en -sluiting En elke jour
nalistieke jeremiade tegen Tante Dora werd
meteen een prachtige reclame voor de
nieuwe ..automatics".
Deze moderne aulomaten ziin werkelijk
wondertoestellen. die om te' beginnen het
geldstuk, dat men er in deponeert om een
artikel machtig te worden, aan een zoo
grondig onderzoek op gehalte, gewicht en
materiaal onderwerpen gedurende den loop
er van door de ingewanden van het toe
stel. dat alleen een ras-echt en nict-ver-
8leten stuk gangbare munt voor betaling in
aanmerking kan komen. Alliage en relief
van een sixpence, een shilling of een
half'crown zijn precies goed genoeg voor
deze „stille verkoopers". De techniek op dit
gebied is nu ook aJ zoo ver dat de auto
maten zilveren stukken van grootere waarde
dan die van den koop opnemen en het
verschil netjes teruggeven.
Een aantal verschillende 9oorten worden
hier nu aan de markt gebracht. Maar Ze
hebben allen ongewone gevoeligheid voo.
goed geld gemeen en ze verkoopen artike
len van twaalf tot 72 verschillende soorten,
waaronder naalden, boorden en feitelijk al
die waren die compact kunnen zijn van
vorm en zich gemakkelijk laten plaatsen
in een van de dozijnen kristallen kastjes,
die tezamen het winkelraam vormen van
dit „9tille magazijn".
De „automatics" hebben pas kort geleden
hun eerste joyeuze intree in Londen en
de provincie gedaan En van nü af nemen
zij eiken dag in aantal toe. Een der maat
schappijen. die de exploitatie dezer dingen
ter hand heeft genomen, beweert dat ze
in Londen alken al 1500 standplaatsen er
voor heeft gekregen. Bij den winkelstand,
die niet goed weet of hij de nieuwigheid
welkom moet heeten of niet, bestaat eenige
vrees dat ze veel handel, vooral die in
allerlei druk geadverteerde massa-artikelen,
zooals speciale jams, tandpasta's, scneer-
mesjes, geneesmiddelen, biscuits enz., aan
de winkels zullen onttrekken. Aan den
anderen kant kunnen winkelbedrijven, die
de kosten van aanschaffing kunnen dragen,
natuurlijk door middel der „aulomatic9"
dag en nacht handeldrijven zonder dat
Tante Dora tusschenbeide kan komen.
Hoe deze „silent salesmen" zich tenslotte
in het handelsleven der maatschappij zul
len voegen en hoe zij zich zullen laten
gelden, moet worden afgewacht. Mijn doel
wa9 slechts aan te kondigen dat zij er zijn.
De Hammen-mafrkt en de Oudroe'st-markt,
die elk jaar in dezen tijd tezamen op den
boulevard bij de place de la Ba9tille gehou
den worden, bieden volstrekt geen schouw
spel. dat snobs of mondaine' Parijzenaars
aantrekt. De elegante Parijzenaars voelen er
niets voor om hun delicate reuk-organen de
martelingen te doen ondergaan van scherpe
knoflook lucht en de luchtjes van een dichte
volksmenigte.
En wat de snobs betreft, die zouden niet
graaj te bekennen hebben, dat ze de zeld
zame antiquiteit, die hun salon 9iert of huil
plaat-portefeuill^, zijn gaan zoeken op die
enorme „vlooienmarkt" (zooals in Parijs
zoo'n rommelmarkt genoemd wordt) in plaats
van die aangekocht te hebben bii den mode-
antiquair van de Champs Elvzées.
Maar de Parijsche volksmenschen, die
hun eischen al niet veel hooger stellen dan
de volksmenschen van overal, die zijn ook
dit jaar weer in massa's toegestroomd, in
grooter massa's zelf» nog dan in andere
jaren, dank zij het prachtige weer van de
heele markt-week. en die genoten! Met zichU
baar plezier kuierden ze langzaam en onaf
gebroken de lange, lange boulevards met
kramen, tenten en stalletjes af, en snoven
met welbehagen de geurtjes van knoflook
vleeschwaren op.
Het schouwspel der Hammen-markt is
vooraf curieus door.... het aafital. Het is
bijna ongeloofelijk. zooveel varkens-slach
ters als er in Parij9 zijn. die de producten
van alle slagers-kunst uit alle provinciën
van Frankrijk vertegenwoordigen.
Na de place de la Bastille komt er als
korte inleiding eerst een soort gemengde
markt, waar vooral zich kooplui in kleeren
en ondergoed geïnstalleerd hebben, die mede
profijt willen trekken van die talrijke goed
gehumeurde en goedaardige menigte.
En dan komt het rijk der charculerie9, der
spekslagersvleesch waren.
Gerangschikt op twee. drie, vier rijen
staan daar tenten, niets dan grijze tenten,
waarin op de meest appetijtelijke wijze ham
men en worsten, en nóg eens hammen en
worsten zijn tentoongesteld, benevens aller
lei andere geconserveerde vleeschwaren.
Eigenlijk zou dat schouwspel verschrikke1-
lijk eentonig zijn. wanneer er niet voor
iedere tent een min of meer robuste kerel
stond, die op alle manieren waarover hij
maar beschikt de aandacht van het publiek
probeert te trekken; door geschreeuw, ge
baren. grimassen, sprongen en grappen.
Men moet wel aannemen, dat er voor
fijnproevers een heel verschil van smaak is
tusschen bijvoorbeeld een worst uit Bretagne
en een worst uit Auvergne. of dat die toch
minstens ieder hun eigen heel apart aroma
hebben, want voor elke1 tent staat eén heele
groep menschen met de ernstigste gezichten
van de wereld heel nadenkelijk de kleine
stukjes te proeven, die de bediende of de
baas van het zaakje gratis aan de voorbij
gangers uitdeelt. Je ziet het ze aan. dat ze
de koopwaar werkelijk slaan te bestudééren,
met de grootste attentie. En dan gaan ze
naar de volgende tent. om zich dAAr weer
in hetzelfde geproef. dezelfde nauwkeurige
vergelijkingen en dezelfde ernstige' overden
kingen te verdiepen.
Veel van die proevers worden werkelijk
koopers. Maar de-zelfde waar. die ze overal
in Parijs in de spekslagerswinkels kunnen
krijgen, betalen ze hier duurder, en op den
koop toe worden ze nog op het gewicht be
stolen ook. Dan wandelen ze weer verder.
Men kan toch moeilijk aannemen dat al
die wandelaars menschen van het vak zijn,
dat al die proevers en koopers zelf spek
slagers zijn. Och. wel neen. het zijn niet
anders dan eenvoudig maar nieuwsgierige
kijkers gapers en slenteraars, die hel var
kenslachters-vak alle mogelijke attentie en
de hoogste aanmoediging waardig keuren.
Nadal we met de menigte langzaam, lang
zaam langs een kilometer worsten en ham
men gedrenteld hebben en zóó doordrongen
zijn geworden van knoflook-lucht, dat we
een week daarna er nóg naar ruiken zullen,
vrees ik. en onze ooren hebben laten doof-
schreeuwen door al hel geroep, gekrijsch,
gebrul en schelterend geschreeuw uit drie
vier rijen tenten tegelijk dan zijn we
eindelijk m de tweede afdeeling van de be
roemde markt aangekomen, in de oud-roest
en oude-rommel-afdeeling. Hier ge-en ge
schreeuw meer. maar een bijna plechtige,
ingetogen stilte. De kooplui van die tweede
handse h rommel zoowel als de koopers
allemaal kijken ze met diep-ernslige ge
zichten.
Als u in dat stalletje daar die hoop oude
auto-banden ziet liggen, denk dan niet
dadelijk, dat de eigenaar daarvan dan zeker
wel een vertegenwoordiger van gummi-arti
kelen of van auto-benoodigdheden zijn zal.
Want vlak daarnaast, of zelfs tusschen twee
stapels auto-banden in. daar zult u een oude
kapotte harmonica zien liggen naast 'n paar
schoenen, die eveneens in de categorie „oud-
nieuw" thuis hooren. Een berg oude tijd
schriften uit het laatst van de vorige eeuw
liggen ook al ra diezelfde tent goed zicht
baar uitgestald, naast een soort machine, die
de hemel weet misschien alleen wAAnroor
dient.
De volgende tent geeft weer een heel
andere combinatie te zien: een bundel ver
roeste tuin-spaden en een schilderij,"dat een
bijeenkomst van dansende dames en heeren
voorstelt rn kleeding van omstreeks 1880, en
heusch, de kunstenaar heeft het leven en de
beweging in die figuren niet zoo slecht
weergeven! Al is het dan ook geen meester
werk, de arme schilder, die hel maakte, heeft
toch zeker nooit kunnen denken, dat zijn
werk eens in gezelschap, van een hoop oude
verroeste schoppen te koop zou worden aan
geboden, naast een wankelend speeltafeltje,
waar alle vernis van afgeschaafd is.
Die ouderommel-markt heeft een heel
ander soort publiek dan de hammen-markt.
Dit publiek is veel meer gevarieerd; er zijn
daar zoowel huismoeders, die tegen lagen
prijs het een of anefer keuken-gereedschap
komen zoeken, als bescheiden antiquite-iten-
liefhebbers op zoek naair een min of meer
origineel of zeldzaam vaasje, pulletje, bordje.
En dan dwaalt er natuurlijk ook dat bleeks,
magere, angstige wezen rond, de maniac-
verzamelaars zonder fortuin, die werkelijk
lijdt onder het aanschouwen van zóóveel
dingen, die hij dolgraAg voor zijn collectie
zou aankoopen, maar die te duur zijn en
die hij zich dus voor goed zal moeten laten
ontsnappen.
Maar wannéér er al iets origineels of zeld
zaams op die ouderommel-markt was, dan
is dat den eersten den besten dag al ver
dwenen. omdat de zaakkundige koopers zoo
gauw de markt geopend werd er als de kip
pen bij waren om de uitstallingen te door
snuffelen en er toe-n reeds alles weggehaald
hebben aan meubelen, bibelots, schilderijen
en boeken, wat maar eenige waarde hebben
kon.
En veel werkelijke „koopjes" zijn er be
halve onder hel echte oud-roest ook elders
niet te vinden Meermalen hoorden we voor
een gewoon min of meer nieuw voorwerp
prijzen vragen véél hooger dan in de win
kels. waar precies diezelfde dingen verkocht
worden.
Zoo goed als op de hammenmarkt is ook op
de oudijzer-markt het principe: boeren-be-
drog. en speculeeren op, de naïviteit en on
wetendheid der koopers, die daar een bui
tenkansje komen zoeken.
Het was opvallend, zooveel vreemdelin
gen, Engelschen en Amerikanen vooral, er
dit jaar op die markt rondliepen, snuffelend
in de bibelots, ze bestudeerend door een
loupe, afdingend op de gevraagde prijzen. En
dat soort cliöntèle juist is er de oorzaak van,
dat de ..antiquairs" van de markt vaak zoo
arrogant, brommerig en zelfs onhebbelijk
zijn tegen den eenvoudigen Parijzenaar. die
blijft staan voor het een of andere voor
werpje dat zijn aandacht trekt en beschei
den naar den prijs daarvan vraagt. De* koop
man kent zijn publiek, en weet voor wie hij
ziin besie spulletjes bewaren wil. Hij ant
woordt den bescheiden Parijzenaar dus op
een grauwende, manier, die €<en oogenblik
later, wanneer er een Anglo-Saxische klant
verschijnt verandert in een glimlach als
honing zoo zoel. maar tegelijkertijd verdub
belt. hij zijn aan den Parijzenaar gevraagde
prijs.
Toch is die oud roest-markt amusant ge
noeg om een bezoekje uit curiositeit te ver
dienen al zal de echte verzamelaar er
dan ook steeds teleurgesteld vandaan komen.
M, DE ROVANNO.
Pawel Nikolajewitsj Miljoekoi.
(Nadruk verboden).
Het eerste, wat e'lken Rus in het buiten
land verbaast, is de grenzenlooze, phantas-
tische onwetendheid, de volken onbekend
met alles wat Rusland aangaat. Een be
roemd Russisch schrijver (een der grootste
genieën van de wereldliteratuur) zei een9
het volgende „Zoodra de schranderste Duit-
scher over Rusland begint te spreken, blijkt
hij een onwetende dwaas te zijn" (met
„Duitscher" wordt hier elke buitenlander,
elke Westerling bedoeld). En inderdaad,
wanneer een Rus de boeken en artikelen
leest, welke Westerlingen over Rusland
schrijven, dan gelooft hij zijn oogen niet,
want wat daarin staat, grenst aan het on
mogelijke.
Een poos geleden heeft Kaiserling een
boek over het nationale karakter van ver
schillende volkeren geschreven, waarin hij
zich op minder vleiende wijze over Neder
land en de Nederlanders uitliet. Er ontstond
toen in Nederland een storm van veront
waardiging omdat Kaiserling in zijn schets
inderdaad onjuiste dingen vertelde. In ver
gelijking met hetgeen overal in het buiten
land (ook hier te landel) over Rusland en
de Russen geschreven wordt, zijn echter de
uitlatingen van Kaiserling over Nederland
volkomen onschuldige, zelfs waarheidlie
vende dingen En dezelfde mannen, die zoo
luid protesteerden, toen zij het boek van
Kaiserling bespraken, gingen dadelijk voort
met den grootst denkbaren onzin over Rus
land te schrijven en zij werden natuurlijk
als „deskundigen", „kenners" enz. be
schouwd. Over Rusland mag men immers
alles schrijven: hoe- onzinniger, hoe meer
geloof het beschrijf vindt.
En ondanks zooveel „deskundigen", on
danks het bestaan van zooveel „kenners"
van de Russische toestanden", heerscht
overal in het Westen (ook hier te lande) on
bekendheid met de Russische toestanden, de
Russische vooraanstaande mannen en vrou
wen. Zoo kon het gebeuren, dat het 70-jarige
jubileum van Pawel Nikolajewitsj Miljoekof
geen enkel Nederlandsch dagblad aanleiding
gaf een beschouwing te' wijden aan dezen
merkwaardigen man, grooten historicus,
staatsman en een der allerbeste zonen van
Rusland. Er is in Europa nauwelijks een
andere persoon aan te wijzen die met Mil
joekof zou kunnen vergeleken worden. Al
leen zijn vriend Massaryk (de president van
Tsjecho-Slowakije) en Poincaré zouden wel
licht met dezen geleerden 9taat9man in één
adem kunnen genoemd worden, maar Mil
joekof is een veel sterkere persoonlijkheid
dan Massarijk en een staatsman van veel
grootere capaciteiten dan Poincaré
Miljoekof heeft reeds al9 student getoond
een historicus van buitengewoon groote ca
paciteiten te zijn en de algemeene opinie
was. dat hij in de toekomst de plaats van
prof. Kljoetsjefsky (den groolsten Russischen
historicus) zou innemenKloetsjefsky zeil
zag in zijn zeer begaafden leerling zijn op
volger. Indien Miljoekof een Duitscher,
Franschman of Engelschman was geweest,
dan zou hij de trots en het sieraad van de
wetenschap zijn geworden. Hij was echter
Rus, d. w. z. hij leefde in een land, waar
willekeur heerschte, waar een dwaze en
misdadigv regeering het land ruïneerde en
het Rijk, dat ten koste van zooveel bloed
en leed opgericht was, dreigde te gronde te
richten. De jonge geleerde kon zich daar
om niet beperken lot zijn wetenschappelijke
onderzoekingen, die hem toen reods een on
gekende vermaardheid en populariteit had
den verschaft, maar moest den strijd aan
binden met de czaristische re-geering. De
gevolgen waren: de vernietiging van een
schitterende carrière, ballingschap, gevan
genisstraf.
Tijdens zijn tweede verblijf in de gevange
nis gebeurde er iets, dat in de annalen van
de wereldgeschiedenis nauwelijks een pre
cedent heeft. De gevangen prof. werd naar
het ministerie van Binnenlandsche Zaken
gebracht, naar het vertrek van den toen al-
machtigen Plehwe. De minister verwel
komde hem op hoffelijke wijze en stelde
hem voor minist^ van onderwijs te
worden! Miljoekof wees'dat voorstel van de
hand en zei. dat 'indien Plehwe hem z ij n
portefeuille en zijn positie had aange
boden, hij we! op het voorstel zou ingaan,
maar als minister van onderwijs zou hij
toch niets kunnen doen. Miljoekof werd naar
de gevangenis teruggebracht. Eenige dagen
later werd Miljoekof opnieuw naar het kabi
net van Plehwe gebracht. De dictator zei,
1 dat hij wist, dat Miljoekof de felste vijand
van het czaristische regime was. dat een
verzoening onmogelijk was-, hij zou Miljoe
kof in vrijheid stellen (dit geschiedde onder
sterke pressie) maar hij raadde Miljoekof
aan, den strijd te 9taken, want anders zou
hij verpletterd worden. Miljoekof gaJ
natuurlijk geen gevolg aan deze uilnoodiging
en zette den strijd tegen het czarisme met
nog meer kracht voort.
Hij moest voor een tijd Rusland verlaten
en het leven van een banneling leiden. Bul
garije maakte gebruik van dez€' gelegenheid
om den begaafden historicus aan de univer
siteit te Sofia te verbinden. Miljoekof werd
al spoedig zeer populair in Bulgarije, een
der bemindsle mannen van het land. Toen
greep de Russische regeering in en dwong
Bulgarije. Miljoekof ontslag te geven. Op
nieuw begonnen jaren van zwerftochten,
die echter van buitengewoon veel belang
voord e verdere ontwikkeling van Miljoekof
waren en hem in staat hebben gesteld een
der grootste kenneT9 van de Balkan-toestan
den te worden.
In 1905 verliet hij Amerika, waar hij toen
aan een universiteit verbonden wa9. en
snelde naar Rusland, waar hij onmiddellijk
het centrum van de revolutie, de ziel van de
vrijheidsbeweging weid. Na de afkondiging
van de grondwet stichtte Miljoekof de Con-
8tituoneel-Democratische Partij (meer he
kend als de partij der Kadetten). die de
bloem van het Russische intellect ver-
eenigde. Een dergelijke partij met zooveel
schitterende krachlen heeft geen enkel
ander land gekend. De czaristische regeering
deed al haar best om de verkif-zing van
Miljoekof te beletten en met behulp van
wetsverkrachtingen en allerlei kunstgrepen
is dat ook gelukt voor de eer9te twe* Doe-
ma's. maar in de derde Doema werd hij toch
gekozen Als afgevaardigde en leider der
Kadettenpartij toonde hij de meest gezag
hebbende man van de Russische Kamer te
zijn en zijn redevoeringen boezemden on
danks den kalmen toon en het vermijden
van elk effectbejag, de regeering schrik aan.
Miljoekof was de grootste deskundige op
het gebied van buitenlandsche politiek in
Rusland Hij zag natuurlijk de nadering van
den wereldoorlog en hij spande al zijn
krachten in om het onheil te' voorkomen.
Hij waarschuwde, smeekte, dreigde Hij
voorspelde, dat een oorlog de ineenstorting
van Rusland ten gevolge zou hebben en
eischte. dat de regeering. desnoods ten
koste van een vernedering, jen oorlog zou
vermijden. Het hielp echter niet en het
noodlot voltrok zich. Toen Cs ooriog onge
broken was, strekte Miljoekof zijn hand aan
de regeering uit; het was nu zaak alle ge
schillen te vergeten en voor de overwinning
te werken. De regeering. die uit ongeschikte
en onbetrouwbare personen bestond, nam de
toegestoken hand niet aan en zette haar po
litiek van onderdrukking en willekeur voort.
Miljoekof begreep, welke gevolgen deze mis
dadige politiek van den onnoozelen czaar en
zijn door avonturiers omringde vrouw zou
hebben. Hij wilde echter epn revolutie ver
mijden. omdat een revolutie tot ineenstor
ting van Rusland, tot een chaos zou leiden
Hij trachtte daarom den zwakken en onbe-
nulligen Nicolaas II. tegen diens wil. te
redden, maar de czaar bleef halsstarrig de
politiek volgen, die hem en Rusland in het
verderf zou 9torten. Als hi9toricu9 zag Mil.
joekof beter dan wie ook, hoe de loop der
gebeurtenissen zou zijn. en terwijl de leiden
der revolutionnaire partijen beweerden, d&i
er in de naaste toekomst geen revolutie te
verwachten was, kondigde Miljoekof het
spoedige uitbreken van de revolutie aan. Eu
het bleek, dal de geleerde historicus, die geen
contact met de massa onderhield, de stenw
ming dier massa beter kende dan de soda*
listische leiders, die dagelijks met de massa
omgingen.
De revolutie, die Miljoekof ten koste van
alles vermijden wilde, brak uit. Alle politici
schrokken en waren hun hoofd kwijt. Alleen
Miljoekof bleef zich zelf getrouw. De hoofd,
stad was in de macht van de muitende soU
daten; overal werd gevochten: de uit de ge-
vangenissen ontslagen boeven plunderden da
huizen der welgestelden en staken vela
huizen Ln brand, de chaos nam steeds erger
vormen aan en het gevaar van een Bartholo.
maeus-nacht werd met den dag grooter. Mil,
joekof besloot dat te voorkomen. Dagen en
nachten ging hij van de eene vergadering
naar de andere en 9prak de opgewonden
bloeddorstige massa toe. De „ijzeren Miljoe».
kof", zooals zijn tegenstanders hem noem
den, liet niet los en het lukte hem. ten koste I
van bovenmenschelijke inspanningen, hel
onheil te voorkomen.
Miljoekof was een der zeer weinige politici I
die toen reeds de noodzakelijkheid inzagen I
om de losbandigheid te 9tuiten. de revolutie I
in goede banen te leiden. Hij stelde een
plan, voor zóó vermetel, zóó koen, dat het
alleen hi het brein van een jongen waaghali
kon ontstaan en toch wa9 Miljoekof toen
reeds 58 jaar oud Hij wist. dat zijn leven
gevaar liep, maar hij vond het noodig alles
te wagen om het land te redden. De overige
politici weigerden echter hem te volgen, zij
misten den moed van den „ijzeren Miljoe.
kof".
Er volgde het korte ministerschap van
Miljoekof en daarna de agonie van bet
Russische rijk en van de democratische
staatsorde. Toen de bolsjewiki den zwakken
en impopulairen Kerenski ten vai hadden
gebracht, sloot Miljoekof zich bij de witte
legers aan, die de bolsjewiki met de wape*
nen wilden verdrijven. De witte legers wer*
den echter verslagen en haar resten moesten
het laatste stukje Russisch grondgebied veis j
laten en in ballingschap gaan. De meest®
politici wilden echter niet inzien, dat de
burgeroorlog was afgeloopen en spraken
over nieuwe veldtochten, over interventie
van Frankrijk en Engeland. Miljoekof wae
de eenige' politieke leider, die begrepen heeft,
dat do witte beweging tot het verleden be-
hoorde, dat de strijd nu op andere wijze ge.
voerd moest worden. Hij was ook de eerste,
die de historische onvermijdelijkheid van de
bolsjewistische overwinning heeft begrepen,
Hij verklaarde, dat de strijd nu door de be
volking zelf zou gevoerd moeten worden, dat
de émigré's alleen als hulptroepen zouden
kunnen dienst doen. Toen verwekte zijn
nieuwe politiek een storm van verontwaar- I
diging en zijn tegenstandera beschuldigden I
hem van „verraad". Nu worden zijn opvat*
tingen door alle émigré's gedeeld.
Als elke sterke persoonlijkheid heeft Mil-
joekof naast vele bewonderaars ook talrijk® b
vijanden, maar ook de vijanden moeten de a
geweldige beteekeni9 van den „ijzeren Mil-
joekof" voor Rusland erkennen. Zijn jubi< I
leum werd een grootsche manifestatie, waar, I
aan mannen van alle partijen deel hebben I
genomen. Uit Tsjecho-Slovakije. Bulgarije, I
Macedoniè enz. kwamen speciale commis* E
sies om Miljoekof te huldigen En overal, fi
waar Russen wonen, werd het jubileum van
Miljoekof als een nationaal feest gevierd.
Dr. BORIS RAPTSCHINSKY.
ra.
NEW-YORK 1929.
Hoeveel Hollanders in Amerika woon-
acht zijn, die het op allerlei gebied ver ge
bracht hebben en van wie rpen in het vader
land nooit met een enkel woord hoort, li RR
moeilijk te raden. Het land is zoo uitgebreid B
en al mogen de honderd en twintig mil-
lioen bewoners door de moderne commu- tg
nicatiemiddelen meer van eikaars doen en U
iaten op de hoogte zijn dan een kwart eeuw y
geleden, toch gebeurt er genoeg, wat dik- E
wijls meer de moeite van hel vermelden B
waard is dan de weerzinwekkende nieuwtjej B
over moord, roof en ongelukken. Soms wor- B
den zij met name in druk vermeld en dan B
is het opsporen niet zoo heel lastig, een B
enkele maal helpt het pure toeval. Zoo kreeg B
ik voor eenige weken enkele korte regels F
in de kranten onder oogen van dr. Willem fi
van de Wall en direct trachtte ik in ver- <3
binding met hem te komen, hetgeen me Uj
na drie weken gelukte. Dr. van de Wall a
komt namelijk eens in de twee weken op h
dezelfde plek, den overigen tijd zit hij
tusschen de treinwielen, achter de tralies
van gevangenissen of de hooge muren van I
krankzinnigengestichten Na herhaalde ver- I
geefsche pogingen van twee kanten gelukti I
het ons een paar-dagen geleden tot een
persoonlijke ontmoeting te geraken, waar-
door ik in de gelegenheid kwam een en R
ander omtrent zijn persoon en werkzaam- M
heden te vernemen.
Dr. van de Wall, oud-leerling van de 8
H B S. en het Conservatorium in Den Haag, EB
trok al op jeugdigen leeftijd de wereld in H
aU musicus. In het grootste deel van jjj
Europa, o a. in Rusland, was hij werkzaam H
als harpist en als zoodanig was hij w
achtereenvolgende jaren verbonden aan de H
groote Metropolitan Opera in New-York. ljU
Maar zijn idealen gingen verder dan een Egg
goed orkestlid te zijn tot in hoogen ouder-Ier
dom. Hij had in Liverpool meegemaakt hoe m
een alledaagsch publiek onder den invloed e zi
was gekomen van een matig zangeresje, R
dat echter in het niet aan te leeren be-or
zit was van le kunnen meesleepen mei R
het allereenvoudigste De vraag, die bij R
hem gerezen was. luidde: kan muziek R
mits met zorg gekozen en oordeelkundi» |M
aangewend, een meesleependen invloed ten H
goede hebben op onze ongelukkige meds*
