Leidsche Stadhuis-comité.
70ste Jaargang
DONDERDAG 11 APRIL 1929
No. 21187
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
30 Cts per regel voor advertentiën uit l-eiden eD plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd rijn Voor alle andere
advertentiën 35 Ct9 per regel Kleine Advertentiën nitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30
Incasso volgens postreebt Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:;
Voor Leiden per 3 maanden 2 35, per weet
Builen Leiden, waar agenten gevestigd zijn. per week
Franco per post 2.35 portokosten.
ƒ0 18
..0 18
Dit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
VITF-EN-TWINTIG JAAR
HUISHOUDSTER.
De overgroote meerderheid wenscht herbouw van gevel en toren.
Mej. G. Laman.
Zooals wij gisteren aankondigden, was hei
vandaag 25 jaar geleden, dat mej. G. Laman
als huishoudster in dienst trad van deu
beer B. van Berkel, Langebrug 91.
Familieleden, kennissen en buren van
den huize Van Berkel hebben zich om het
hardst beijverd om dezen dag voor Gerritje,
zooals zij in de wandeling alom genoemd
wordt, tot een feestdag te maken.
Daarin zijn ze in alle opzichten geslaagd:
Gerritje zal den dag van haar zilveren huis
houdsterjubileum niet licht vergeten, want
behalve dat de deur van de woning feeste
lijk met groen en linten was versierd, be
reikten haar zóóvele gelukwenschen, dat de
eenvoudige ziel er verlegen onder werd.
Vol trots toonde de jubilaresse. die boven
dien vandaag nog jarig is, ons vanmorgen
haar schat van cadeaux, waaronder behalve
eenige geldelijke geschenken een eetservies
met een groote taart van de buren, een
zilveren servetring, een theeblad, een twee
tal schilderijtjes en een aantal bloemstuk-
Sten. En reeds in de morgenuren zoemde on
ophoudelijk boven het geroezemoes der
stemmen in het tjokvolle kamertje het ge
luid van de electrische schel, die de komst
van nieuwe bezoekers en vooral bezoeksters
aankondigde.
Naast haar huishoudelijke zorgen heeft
Gerritje al meer dan 20 jaar tijd gevonden
voor de bezorging van ons Blad, in welke
functie zij bekend slaat om haar groote
accuratesse.
Van harte stemmen wij in met den
wensch. die haar vandaag in tientallen
toonaarden is toegezongen, dat het haar
gegeven moge zijn nog tal van jaren in den
huize van Berkel den huishoudelijken scep
ter te zwaaien.
LOCAAL RIJKSTELEFOONNET.
Opgaaf van nieuwe aansluitingen in de
maand Maart.
No. 501: J. Diebeis, Witte Rozenstr. 34.
No. 513: Th. v. d. Drift, Oude Vest 29.
No. 1918: Chr. Kweekschool (H. Schild),
Morschweg 94.
No. 584: J. J. de la Court, Fagelstr. 49.
No. 2252- Firma Eiga, Kloksteeg 13.
No. 1808: J. P. J. v. Ewijk, Zoet. Singel 46.
No. 1682: J. Groot Huize. Morschweg 66.
No. 2483: L. v. Hattum, Rijn- en Schie-
kade 93.
No. 1125: L. den Holder, Da Costastr. 36.
No. 2287: II. M. A. Hoogenstraaten, Joh. de
Wittstraat 24.
No. 500: S. G. Janssen, Garenmarkt 13.
No. 1902: L. Duinw. Mij. (Opzichter),
Leeuwerikkenstraat 15.
No. 2636: K. F. W. v. Luyken. O. Vest 33 b.
No. 25: J. de Nie en Zn., Kort Rapen
burg 10.
No. 1509: J A. Schrama, Mauritsstr. 69.
No. 82: F. C. Streefland, Mauritsslr. 58.
No. 2415' G. Verheul, Dorpstraat 176, Lei
derdorp.
No. 333: Dr. D. Wiersma, Rijnsburger-
weg 43 a.
No. 2484: W. v. Wulfften Palthe, TeTwee-
weg 74.
No. 355: Th. W. Wilmer, Breestraat 32 a.
No. 2411: Fa. A. Zand voort, Kempenaer-
ptraat 87, Oegstgeest.
Onder voorzitterschap van mr. P. A.
Pijnacker Hordijk kwamen gisteravond in
de groote Nutszaal de leden van het Stad
huis-comité bijeen ter bespreking van het
eerder door ons gepubliceerde rapport en ter
beantwoording van de .vraag aan het slot
van dat verslag gesteld: „Wenccht gij dat
fcij gebleken uitvoerbaarheid en ouder voor
waarde dat Leiden een alleszins bruikbaar
Sladhuis verkrijgt, de gevel aan de Bree
straat en de toren zooveel mogelijk in den
ouden siaal worde hers'.eld?"
Nadat de voorzitter allen welkom heeft ge-
heeten, stelt hij de gelegenheid open tot het
stellen van vragen, waarvan het eerst ge
bruik gemaakt wordt door den heer dr. J. A.
N. Knuttel. Deze verklaart niet te kunnen
instemmen met de wijze, waarop het be
stuur is samengesteld, noch met de wijze,
waarop het is te werk gegaan. Bij de ver
kiezing i9 te veel uitgekeken naar personen,
die over vrijen tijd beschikken en te weinig
naar menschen, die van de historie en de
kunst op de hoogte zijn.
Na de installatie-vergadering zijn de le
den in niets gekend en nu moeten zij plot-
se'ig stemmen over een voorstel, waaraan
niets meer te veranderen valt. Dit is z.i.
een zonderlinge manier om de gevoelens der
burgerij t. o. v. deze kwestie tot uiting tb
laten komen.
De hierboven geformuleerde 'vraag heeft
bovendien de fout, dat over twee verschil
lende zaken te gelijk gestemd moet worden,
nl over herbouw van den gevel, waarvan
misschien 80 pCt. intact is gebleven en van
den toren, waarvan vrijwel niets is overge
bleven.
Hij verzoekt dan ook deze vraag te splitsen
zoodat over gevel en toren afzonderlijk ge
stemd wordt.
De heer de Gelder is het niet duide
lijk op welke wijze het herstel wordt op
gevat. Hij is van oordeel, dat wanneer 50
pCt. van den gevel is vernield, van geen
herstel sprake kan zijn. Ér zijn tegenwoordig
vo'doende beeldhouwers, die aan de hand
van de oude vormen een gevel kunnen
ccnstrueeren, die daarmede in overeenstem
ming is.
De heer J. C. B. H h n e r acht het
onjuist thans de wenschelijkheid te bespre
ken, waar over de mogelijkheid nog geener
lei beslissing is gevallen. Hij wijst verder op
vele mislukkingen bij restauratie van oude
gebouwen (het Sladhuis te Parijs) en vestigt
de aandacht op de mogelijkheid van herbouw
in den ouden stijl zonder daarbij gebruik te
maken van de overgebleven fragmenten,
welke toch zwaar beschadigd zijn.
De heer Schone v ld is van oordeel, dat
het comité bezig is het arbeidsterrein te
betreden van den gemeenteraad, welk li
chaam toch ook als de vertegenwoordiging
der burgerij is te beschouwen.
Z.i. is de mogelijkheid uitgesloten om
achter den bestaanden gevel een bruikbaar
Stadhuis te bouwen en daarom adviseert
hij óf den gevel af te breken, óf daarachter
een gebouw op te trekken en in te richten
als museum. Een geheel nieuw gebouw
ware verkieslijk.
Majoor Kuiper zegt, dat in het huidige
stadium het moeilijk is de vraag met ja of
neen te beantwoorden, daar zich nog vele.
thans nog onbekende factoren kunnen voor
doen. welke dit antwoord kunnen bcin-
vloeden.
Mr. Briët acht het zeer juist, dat het
comité gekomen is met deze algemeene
vraag en zich niet begeven heeft op de
paden des gemeenteraads. De laak van het
comité is toch een algemeene uitspraak over
de wenschel:jkheid uit te lokken: over de
mogelijkheid moeten de deskundigen oor-
deelen; over de uitvoering de gemeenteraad.
Hij brengt verder nog een practisch argu
ment naar voren: indien de gevel hersteld
kan worden, dan krijgen wii wellicht een
dragelijk gebouw met betrekkelijk weinig
kosten; moet daarentegen een nieuw stad
huis verrijzen, dan zal dit een monumen
taal gebouw moeien worden, dat veel meer
zal kosten. Om die reden meent hij de vraag
bevestigend te moeten beantwoorden.
De heer H v. Poetgeest onderschrijft
deze woorden en meent, dat Leiden aan zijn
historie verplicht is lo.t herbouw.
De heer Bern. Bu uur man, architect,
i9 van oordeel, dat te vqel lnadruk gelegd
wordt op den gevel. Hek uitgangspunt voor
een gebouw is bij iederen architect het plan,
waaruit de geve! als vanzelf logisch voort
vloeit. Reconstructie van den gevel zonder
de monumentale trap i9 z. i. niet mogelijk
en het hed^ndaagsch verkeer eischt, dat een
dergelijke'uitbouw van de rooilijn ver-
dwijne.
Tenslotte betoogt spr, dat het niet mogelijk
zal blijken den gevel te doen herleven;
de „ziel" is dood.
Mevr. v. 11 a 11 i e-v. Embden betoogt,
dat het onmogelijk zal zijn achter den ouden
gevel een modern gebouw te doen verrijzen.
H.i. is dit ook niet wenschelijk, want een
van de eerste eischen, welke men aan een
gebouw moet stellen is dat in- en uitwendige
met elkander in overeenstemming zijn. Zij
onderschrijft verder de bezwaren van den
heer Buurman ten aanzien van de trap
al9 verkeersobstacle en meent, dat al ia
I dan ook betoogd door mr. dr. Overvoorde en
1 anderen, dat Leiden zijn torenbeeld niet kan
missen, het toch geenszins is uitgesloten,
dat ook een eventueel nieuw stadhuis een
teren zal dragen.
De heer W. J. Modderman meent
ook dat in- en uitwendige met elkander
moeten harmonieeren. Hij stelt voor in de
vraag te schrappen de woorden: en op
voorwaarde, dat Leiden een alleszins bruik
baar Stadhuis verkrijgt".
De heer Meyers verdeelt de burgerij
in drie groepen: de eerste: liefhebbers van
de historie, die len koste van alle9 herbouw
willen; de tweede; de practici, die o.a. be
togen, dat het nageslacht geenszins ingeno
men zal zijn met een reconstructie, waarin
een dergelijke sta-in-d'eri-weg als de trap
zal zijn opgenomen en de derde; die der
onverschilligen, die zich alleen maar af
vragen, wal het minste zal kosten.
Z.i. mag het gevelsargument niet te
zwaar wegen.
De heer P o 1 i e j o e acht herbouw uit
practische overwegingen onmogelijk.
De heer J o n g e l*e e n is het hiermede
eens en zegt, dat al zou van den gevel '50
pCt. zijn overgebleven een eventueele her
bouw toch namaak zou blijven. De zandsteen
heeft zoo geleden, dat er bijna niets meer
van over is.
De voorzitter wil niet alle sprekers
afzonderlijk beantwoorden. Blijkbaar heb
ben de heeren de bedoeling van de procla
matie van den burgemeester niet begrepen.
Deze was enkel en alleen- willen de Lei-
denaars Als het mogelijk is, herbouw of
niet.
Waar de uitspraak over de mogelijkheid
zoo lang op zich laat wachten, stemde de
burgemeester er ten volle mee in, dat deze
bijeenkomst thans reeds werd belegd, ten
einde de burgerij .in de gelegenheid te stellen
om afgezien van alle verdere détails en be
zwaren, uitspraak te doen over de wensche
lijkheid van herbouw. Spr. noemt daartoe
dit tijdstip bij uitstek gunstig, omdat momen
teel nog geen enkel rapport omtrent de
mogelijkheid bekend is.
Prof. H u i z i n g a zegt in antwoord op
's heeren Knuttels betoog, dat de kwestie
van gevel en toren afzonderlijk tenslotte
toch ook terug te brengen is tot deskundig
onderzoek door de Commissie voor Rijks
monumentenzorg. Het gaat hier uitsluitend
om een principieele uitspraak omtrent de
wensch el rkheid. De heer Jongeleen ant
woordt hij, dat heden ten dage aan restau
rateurs geheel andere eischen gesteld worden
dan een 40 jaar geleden, zoodat de vrees,
dat een eventueele herbouw op een wan
product zou uitloopen, geheel ongegrond i9.
Spr. citeert verder dr. Kalff, die zeide, dat
het hier geen geval betreft, dat naar
theorieën moet worden beoordeeld, terwijl
diens stelregel juist is: „tracht niet te her
bouwen wat verloren is."
Hierna wordt de in den aanhef van dit
vers'aa geformuleerde vraaa in stemming
gebracht en met 54 tegen 20 stemmen be
vestigend beantwoord.
De voorzitter sluit hierop de vergadering.
8ste VOLKSBITEENKOMST.
Cabaret-avond „Nnt en Vermaak."
Cabaretavond: dat roept herinneringen
wakker aan onzen onvergetelijken Pisuisse
of aan uren doorgebracht in een Weensche
cf Parij9che kleine „bar" waar warme
schemerlicht-intimiteit heerscht en men
van de nieuwste snufjes uit het „chanson"
of humoristisch repertoire proeven kan.
Wanneer „Nut en Vermaak" aan hei
werk tijgt bij een Volk9bijeenkomst, dan
kunnen we onmogelijk verwachten, dat zij
haar prestaties in zoo'n klein intiemen zaai
ten beste geeft; daarvoor is de belangstelling
dan te groot. En in menig opzicht verdient
dit gezelschap die groote stroom toehoorders,
ai doen we goed niet te zeer in critische
vergelijkingen met een beroeps-cabaretge
zelschap te trtden. Maar deze dilettanten
doen althans hun uiterste best, zijn met <u
noodige durf aan 't werk. Dan is reeds
veel gewonnen en kunnen we tekortkomin
gen gaarne vergeven.
De vereeniging beschikt over een veels
zins uitstekende Jasz Band, die wel het
leeuwenaandeel van don avond in beslag
nam. Er spatten vonken van deze kloppende
en bonzende dansrhvlhmen over op het
publiek, dat mede door de hulp van een
conférencier, de moppen zoo waar uit zijn
mouw schudt, al spoedig in een opgetogen
stemming komt.
Vooral als 't zelf de liedrefreinen mee
zingen of zoemen mag. Wanneer er dan
onder de toehoorders een bas zit, die nog
harder dreunt dan alle anderen tezamen,
zijn de lachsalvo's niet van de lucht!
De gesmokingde heeren, die met viool en
saxophoon de zaal inwandelden en in wiens
midden zelfs, volkomen in stijl een ras
echte neger de banjo betokkelt, wisten de
gemoederen op te zweepen met de in tempo
vivace gespeelde ,.one steps". Zeker voor het
tegenwicht werd toen 't bekende „Ramona"
wel wat overbelast „getrokken". De in menig
opzicht begaafde pianist van de Jazz Band
Aufgépasi", de heer Gerritsen, ontpopte
zich tevens als een geestig cabaretzanger en
mevrouw Boon zong eenige „schlagers" van
hel Richard Tauber repertoire, dat we van
radio of gramofoon reeds kunnen droomen.
Wij waardeeren ook de bedoelingen van
deze zangeres, maar geven haar toch den
raad eens aandacht te besleden aan wat
actie bij de voordracht. Tevens deed 't ver
wonderlijk aan het bekende „Ich küsse Hir
die Hand, Madame" door een dame te hoo-
ren zingen. Zoo iets heeft bitter weinig zin.
Na de pauze kwamen de acteurs van „Nut
en Vermaak" in beweging met een aardige
militaire klucht „Sjeffie", dat een vroolijk
slot beteekende van den afwisselenden
avond.
Dp Commissie voor de Volksbijeenkomsten
heeft goed gedaan ook dit vroolijke genre
eens voor het voetlicht te brengen. Opti
misme kunnen we allen best gebruiken en
deze uren van humor hebben mogelijk zwaar
gestemde gemoederen alleszins omhoog ge
haald!
Een apart woord van hulde voor den con
férencier. Het is geen gemakkelijke taak een
stampvolle zaal aan den gang le krijgen, als
men zooiets niet iederen avond gewend isl
BINNENLAND.
Het Leidsclie Stadhuis-comité spreekt met
5420 stemmen de wenschelijkheid uit van
herbouw van gevel en toren (Stadsnieuws,
le Blad).
Minister van der Vegte over de kwestie
der onbewaakte overwegen (Uit het Parle
ment, 3e Blad).
De electrificatie der Spoorwegen; het tra
ject AmsterdamAlkmaar eerst aan de
beurt (Binnenland, le Blad).
Het pensioenvraagstnk voor het perso
neel der intercommunale tramwegen (Bin
nenland, le Blad).
Stakingsrelletjes te Zaandam (Gemengd,
2e Blad).
De aanvoer op de Nederlandsche vee
markten; Leiden in de voorste rijen (Land
en Tuinbouw, le Blad).
Bij de Enropeesche schermkampioen-
schappen won Italië den landenwedstrijd
op floret (Sport, 3e Blad).
BUITENLAND.
De Dnitsche crisis is bezworen (Buitenl.*
le Blad).
Conflict bij de Grieksche posterijen (Bui
tenland, le Blad).
Een tornado in Arkansas in de Ver. Sta
ten eischt slachtoffers evenals een ont
ploffing aan boord van een Japansche mij-
nenlegger (Tel., le Blad).
Tsjang kai sjek wil altreden als dictator
in China (Tel., le Blad).
,,'s ZOMERS BUITEN".
De vereeniging „Zomers Buiten" hield
haar jaarlijksche vergadering De jaarver
slagen van secretaris en penningmeester,
waar uit bleek dat het jaar 1928 een tame
lijk gunstig resultaat heeft opgeleverd, wer
den goedgekeurd.
De Balans, builende met een bedrag van
f. 13,954.12 en een expioitatieTPkening met
een bedrag van f. 1.139.38. werden, na goed
keuring door den Raad van Commissarissen,
door de vergadering goedgekeurd en den
penningmeester werd dank gebracht voor
zijn beheer
De aftredende Commissarissen en be
stuurders werden met algemeene stemmen
herkozen en de huren voor 1929 vastgesleld.
Nadat de aanvang van het vacantiesei-
1 zoen op 4 Mei was vastgesteld en het jaar-
i lijksch onderhoud was geregeld, dankle de
voorzitter de leden voor de krachtige mede
werking door hen gedurende hel jaar 1923
voor de vereenigingsbelangen betoond.
DIPLOMA VERVOLGCURSUS
GEREF. SCHOOLVEREEN.
De Cursus voor Vervolgonderwijs, uitgaan
de van de Gereformeerde Schoo'.vereeniging
en gegeven op de Chr. Schoo.' aan de Hoog-
landsche Kerkgracht alhier, liep ultimo Maart
weer ten einde.
Gisteravond had de uitreiking der diploma's
plaats, die het bestuur aan het eind van den
tweejarigen cursus verleent aan die leerlin
gen, wier vorderingen gedurende die twee
jaren voldoende waren.
Het getuigschrift ontvingen: Chr. Collee,
Coma. van Egmond, J. P. van Hove, S. Huis
man, E. Kalkhoven, M. Megchelse, J. Muys,
0. Nekeman, A. Scheffer, A. v. Staveren,
L. de Tombe en A. ten Wolde.
HANDELSREGISTER VAN DE
KAMER VAN KOOPHANDEL
EN FABRIEKEN VOOR
RITNLAND TE LEIDEN.
Nieuwe inschrijving:
Algemeen Technisch Handels- en Inge
nieursbureau Alhibu". Johan de Wittstraat
48, Leiden. Eigenaar: ir. E. H. van den
Bosch Jr., te Leiden.
Wijziging:
Firma A. Taselaar (de Haag9che Koffie-
baal), Nieuwe Rijn 4748, Leiden. Klein
handel in kruidenierswaren en aanverwante
artikelen De handelsnaam van het filiaal
te Rotterdam is gewijzigd in: „De Land
bouw" firma A. Taselaar.
ZES-RITTEN-TRAMKAARTEN
LEIDEN—DEN HAAG.
Met ingang van 1 Mei a.s. zal de N.Z.H.T.
M. op het traject LeidenDen Haag vice-
versa zesrittenkaarten uitgeven tegen den
prfts van f. 2,10. Momenteel bedraagt de prgs
enkele reis f. 0,50; retour f. 0,80. Een belang
rijke reductie derhalve.
ARBEIDSBEMIDDELING.
Bö de Arbeidsbeurs stonden op 10 April
1929 ingeschreven 539 werkzoekenden,
j Op denzelfden datum van het jaar 1928
1 bedroeg het aantal ingeschrevenen 578.
OUDERAVOND DER CHR.
TEUGDVEREENIGING
„N.O.M.A.T.E.G."
Bovengenoemde jeugdvereeniging hield
gisteravond in gebouw „Prediker" haar 4e
ouderavond. De opkomst was uitstekend;
bijna geen plaatsje was onbezet.
Te ongeveer 8 uur opende de voorz. de
heer A. A. Boehmer het samenzijn met het
laten zingen van Ps. 66 1 en 10, ging voor
in gebed en las een gedeelte van Joh. 17.
In zijn openingswoord heette hij alle aan
wezigen hartelijk welkom en sprak den
wensch uit, dat de ouders een gezegenden
en gezelligen avond mochten hebben. De
Meisjesvereeniging zong hierna op mooie
wijze No. 280 uit den Liederenbundel van
Joh. de Heer, waarna de heer C. v. 't Riet
de gelegenheid kreeg tot het houden van
een referaat, getiteld: „Strijd". Daarin liet
spr. uitkomen wat wij hebben te verstaan
onder en welke soorten van strijd zich in
's menschen leven voordoen. Ook de strijd
van den Christen tegen on- en bijgeloof.
Daarom is de Jeugdarbeid zoo heerlijk,
waarbij men reeds vroeg de kinderen kan
wijzen op Christus in Wiens kracht ook zij
den strijd tegen Satan moeten aanbinden.
Spr. besloot zijn met aandacht gevolgd refe
raat met het laten zingen van Gez. 48 3
en 10 om vervolgens „De Opstanding" en
„De Lofzang" uit de Paaschzangen van Da
Costa te declameeren.
Na nog eenige mededeelingen over de
jeugdver., hare onderafdeelingen en een te
houden bazaar, werd een pauze gehouden,
in welke koffie met koek werden rondge
diend en de heer M. Heijmans eenige piano
stukjes ten beste gaf. Na de pauze decla
meerde de heer H. v. d. Horst „Het lied
van de Zee", een ernstig stukje en de heer
G. Bernard een meer luimig gedicht „De
Noordpoolreis". Nadat eerst nog eenige
pianostukjes waren gegeven, beklom de heer
H v. d. Horst weer den katheder en hield
ook een luimige voordracht getiteld „After
dinner" Uit het applaus, dat op alle drie
stukjes volgde, bleek dat het bij de aanwe
zigen zeer in den smaak viel.
De heer A. A. Boehmer declameerde
hierna weder een door hem zelf vervaar
digd vereenigingsgcdicht, waarin hij het
verleden jaar gehouden Kerstfeest beschreef.
Ook dit nummer oogstte veel bijval.
De Meisjesvereeniging zong tot slot van
den avond nog No. 25 uit den liederenbun
del, waarna de heer C. v. 't Riet na allen,
die op eenigerlei wijze aan het welslagen
van den avond medegewerkt hadden, be
dankt te hebben, de vergadering sloot met
dankgphed.
Ook deze avond kan door de Jeugdver.
„N O.Af A.T.E.G als een welgeslaagde be
schouwd worden.